ANALIZA REGIONALNEGO RYNKU PRACY WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO

PRIORYTET WZMOCNIENIE ROZWOJU ZASOBÓW LUDZKICH W REGIONACH DZIAŁANIE. ROZWÓJ UMIEJĘTNOŚCI POWIĄZANY Z POTRZEBAMI REGIONALNEGO RYNKU PRACY I MOŻLIWOŚCI KSZTAŁCENIA USTAWICZNEGO W REGIONIE ANALIZA REGIONALNEGO RYNKU PRACY WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO Raport trzeci Joanna Krupowicz Jolanta Kowal Dorota Kwiatkowska Ciotucha Urszula Załuska Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego oraz budżet Państwa w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego

Raport współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego oraz budżet Państwa w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego w związku z realizacją projektu nr Z/.0/I/./4/05 Regionalne badanie rynku pracy Partner Wiodący: Dolnośląska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. ul. Wysockiego 0, 58-00 Wałbrzych tel. 074-888 09 00, e-mail: darr@darr.pl Pozostali Partnerzy: Główny Instytut Górnictwa Pl. Gwarków, 40-66 Katowice tel. 0-59 8 Dolnośląskie Centrum Informacji Zawodowej i Doskonalenia Nauczycieli Rynek 6, 58-00 Wałbrzych Tel. 074-84 4 47 e-mail: centrum@ciz.walbrzych.pl Koordynatorzy Projektu : Mariola Stanisławczyk Małgorzata Jeżewska Konrad Tausz Dorota Kwiatkowska Ciotucha

Analiza zatrudnienia w województwie dolnośląskim na podstawie wyników ankietowych badań przedsiębiorstw Analiza zatrudnienia w powiatach województwa dolnośląskiego została sporządzona na podstawie wyników trzeciego badania ankietowego przedsiębiorstw przeprowadzonego w ramach realizacji Projektu Regionalne badanie rynku pracy przez firmę Pentor SA. Zasięgiem terytorialnym badanie obejmowało województwo dolnośląskie; zostało przeprowadzone w okresie od kwietnia do czerwca 007 r. metodą wywiadu bezpośredniego przy użyciu kwestionariusza. Ankieta składała się z 4 pytań, najczęściej o charakterze zamkniętym, oraz czterech pytań metryczkowych. Pytania w kwestionariuszu zostały podzielone na dwa bloki tematyczne. Pierwszy odnosił się do sytuacji ekonomicznej firmy (pytania od do ), drugi zaś do polityki zatrudnienia w firmie (pytania od 4 do 4). Respondenci wypowiadali się na temat sytuacji w przedsiębiorstwie w pierwszym półroczu 007 r. w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego. W przypadku pytań odnoszących się do przyszłości odpowiedzi dotyczyły planowanych aktywności i ich skutków w II półroczu 007 r. lub 008 roku.. Charakterystyka respondentów W trzecim badaniu wzięło udział 007 podmiotów gospodarczych. W tabeli. oraz na rysunku. przedstawiono rozkład liczebności respondentów w zależności od wielkości firmy. Nieco ponad 80% respondentów ankiety (por. tab.. i rys..) reprezentowało przedsiębiorstwa małe, tj. zatrudniające od 0 do 49 pracowników, przedsiębiorstwa średnie (zatrudniające od 50 do 49 osób) stanowiły 6,% badanej próby, a,% było przedstawicielami dużych firm, zatrudniających powyżej 50 pracowników. W dwóch przypadkach otrzymano odmowę odpowiedzi na pytanie o wielkość firmy. Tabela.. Liczba i struktura respondentów według wielkości firmy Wielkość przedsiębiorstwa Liczba podmiotów Procent badanej próby Małe (0-49 zatrudnionych) 64 80,4 Średnie (50-49 zatrudnionych) 7 6, Duże (powyżej 50 zatrudnionych) 64, Odmowa odpowiedzi 0, Razem 007 00,0

Średnie (50-49 zatrudnionych) 6,% Duże (powyżej 50 zatrudnionych),% Odmowa odpowiedzi 0,% Małe (0-49 zatrudnionych) 80,4% Rys... Struktura respondentów według wielkości firmy Wywiady zostały przeprowadzone w poszczególnych powiatach województwa proporcjonalnie do liczby firm zarejestrowanych w powiatach w danym przedziale wielkości zatrudnienia. Rozkład liczebności badanych podmiotów gospodarczych w poszczególnych powiatach zaprezentowano w tabeli. i na rysunku.. Tabela.. Liczba i struktura respondentów według powiatów Powiaty Liczba Procent Liczba Procent Powiat podmiotów badanej próby podmiotów badanej próby Bolesławiecki 6, Oleśnicki 69,4 Dzierżoniowski 78,9 Oławski 48,4 Głogowski 5,5 Polkowicki 9,4 Górowski 5, Strzeliński 8,4 Jaworski 9,4 Średzki 0,5 Jeleniogórski - grodzki 7,5 Świdnicki 4 6,7 Jeleniogórski - ziemski,6 Trzebnicki 49,4 Kamiennogórski 4, Wałbrzyski 7 5,8 Kłodzki 5,6 Wołowski 6, Legnicki - grodzki 67, Wrocławski - grodzki 556 7,7 Legnicki - ziemski,5 Wrocławski - ziemski 68,4 Lubański 7,8 Ząbkowicki 48,4 Lubiński 55,7 Zgorzelecki 5,6 Lwówecki 5, Złotoryjski 7, Milicki 4, Razem 007 00,0 4

Złotory jski Zgorzelecki Ząbkowicki Wrocławski - ziemski Wrocławski - grodzki Wołowski Wałbrzyski Trzebnicki Świdnicki Średzki Strzeliński Polkowicki Oławski Oleśnicki Milicki Lwówecki Lubiński Lubański Legnicki - ziemski Legnicki - grodzki Kłodzki Kamiennogórski Jeleniogórski - ziemski Jeleniogórski - grodzki Jaworski Górowski Głogowski Dzierżoniowski Bolesławiecki 0 00 00 00 400 500 600 Rys... Rozkład liczebności respondentów według powiatów Ankietowane podmioty gospodarcze charakteryzowały się różnymi formami prawnymi. Dominowały osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (45,7%), drugą pod względem liczebności formą działalności były spółki z o.o. (9,%). W badanych firmach prowadzono różnorodną działalność według Polskiej Klasyfikacji Działalności. Na rysunku. przedstawiono strukturę respondentów według sekcji działalności. Najczęściej była to sekcja działalności Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego (8%), następnie Działalność usługowa, komunalna, społeczna i indywidualna (%), Przetwórstwo przemysłowe (4%), Budownictwo (7%), Hotele i restauracje (7%). Pozostałe sekcje działalności w strukturze respondentów stanowiły mniej niż %, łącznie obejmowały % ogółu badanych. Wśród badanych firm nie było podmiotów działających w sekcji Rybactwo. 5

8 7% 5 % % 9 % 0% 5 % 0 % Inne 6% % 7 8% 6 7% 4 4% 0% 0% 4 % rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo, rybactwo, górnictwo, 4 przetwórstwo przemysłowe, 5 wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę, 6 budownictwo, 7 handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, 8 hotele i restauracje, 9 transport, gospodarka magazynowa i łączność, 0 pośrednictwo finansowe, obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia, edukacja, 4 ochrona zdrowia i pomoc społeczna, 5 działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna Rys... Struktura respondentów według sekcji działalności Rozpiętość wieku przedsiębiorstw to 4 lata. Ankietowani reprezentowali najczęściej firmy działające od 6 do 0 lat (7,% ogółu ankietowanych), następnie firmy działające od do 5 lat (,5%), działające krócej niż 5 lat (0,6%) oraz od 6 do 0 lat (4,%). Stanowili tym samym 85,7% ogółu respondentów.. Wybrane aspekty ekonomiczne działalności firm według sekcji działalności Prezentowane wyniki dotyczą przede wszystkim analizy odpowiedzi z trzeciego badania panelowego odnoszącego się do I półrocza 007 r. w bloku tematycznym odnoszącym się do sytuacji ekonomicznej firmy, uwzględniając sekcję działalności firmy. Obecną sytuację ekonomiczną respondenci oceniali w pytaniach i. W I półroczu 0067r. sytuację ekonomiczną firmy respondenci oceniali dobrze lub bardzo dobrze (84,5% odpowiedzi ankietowanych). Natomiast źle lub bardzo źle oceniało odpowiednio 6,% i 0,6%. Odmówiło odpowiedzi lub nie wiedziało 8,7% ankietowanych. Na rysunku. zaprezentowano odpowiedzi na pytanie dotyczące ogólnej sytuacji firmy, a na rysunku. odpowiedzi na pytanie dotyczące oceny sytuacji ekonomicznej z trzeciego badania panelowego z podziałem na sekcje działalności. 6

0% 0% 40% 60% 80% 00% rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo 4 0 4 5 górnictwo przetwórstwo przemysłowe 6 6 7 4 wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę 5 budownictwo 8 9 9 handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych 45 588 66 hotele i restauracje 6 96 6 transport, gospodarka magazynowa i łączność 4 6 5 pośrednictwo finansowe 9 7 7 obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej 4 administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia edukacja ochrona zdrowia i pomoc społeczna 4 działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna 7 45 40 bardzo dobrze dobrze źle bardzo źle nie wiem/odmowa Rys... Ogólna ocena sytuacji ekonomicznej firmy w I półroczu 007 roku według sekcji działalności badanych firm Wszyscy respondenci reprezentujący firmy z sekcji Górnictwo oraz Edukacja oceniali swą sytuację ekonomiczną w I półroczu 007 r. jako bardzo dobra lub dobrą.(por. rys..). W przypadku ankietowanych reprezentujących sekcje: Hotele i restauracje, Transport, gospodarka magazynowa i łączność oraz Pośrednictwo finansowe odsetek wskazujących na dobą lub bardzo dobrą sytuacje ekonomiczną był niższy niż przeciętnie i wynosił odpowiednio: 76,7%, 78,6% oraz 76,5%. W stopniu wyższym niż przeciętnie firmy z sekcji Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo, Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, 7

wodę, Hotele i restauracje, Transport, gospodarka magazynowa i łączność, Ochrona zdrowia i pomoc społeczna oceniały swą sytuację ekonomiczna jako złą lub bardzo złą (odpowiednio: 9,%,,%,,%,,5%, 4,8%). Trudności z oceną sytuacji ekonomicznej lub odmowa odpowiedzi na pytanie dotyczyły firm z sekcji Administracja publiczna i obrona narodowa, gdzie jedna na 4 badane firmy nie udzieliła odpowiedzi w tym zakresie oraz z sekcji Pośrednictwo finansowe, gdzie 7 spośród 4 firm nie udzieliło odpowiedzi. 0% 0% 40% 60% 80% 00% rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo 9 8 górnictwo przetwórstwo przemysłowe 08 9 wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę budownictwo 9 58 45 6 handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych 5 86 65 hotele i restauracje 48 47 9 6 transport, gospodarka magazynowa i łączność 9 6 4 5 pośrednictwo finansowe 7 7 7 obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia edukacja ochrona zdrowia i pomoc społeczna 5 0 działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna 0 78 74 4 wyraźne polepszenie polepszenie bez zmian pogorszenie wyraźne pogorszenie nie wiem/odmowa Rys... Ocena sytuacji ekonomicznej firmy w I półroczu 007 roku w porównaniu do I półrocza 006 roku według sekcji działalności badanych firm 8

Sytuację ekonomiczną firmy w pierwszym półroczu 007 r. w porównaniu do pierwszego półrocza roku poprzedniego oceniało jako bez zmian 40,4% respondentów, polepszenie stwierdziło 9,0%, wyraźne polepszenie 4,8%. Na pogorszenie sytuacji ekonomicznej wskazało 6,% ankietowanych, a na wyraźne pogorszenie zaś 0,%. Nie wiedziało lub odmówiło odpowiedzi 9,4% ankietowanych. W sekcji Edukacja firmy wskazały wyłącznie na polepszenie lub sytuację bez zmian, podobnie w sekcji Górnictwo, gdzie wszystkie podmioty wskazały na wyraźne polepszenie, polepszenie lub sytuację bez zmian. Większy odsetek podmiotów niż przeciętnie wskazywał na pogorszenie lub wyraźne pogorszenie sytuacji ekonomicznej w sekcjach: Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo, Przetwórstwo przemysłowe, Hotele i restauracje, Transport, gospodarka magazynowa i łączność oraz Obsługa nieruchomości. Kolejnym elementem oceny sytuacji ekonomicznej firmy było pytanie dotyczące przychodów ze sprzedaży pytanie 5. Porównując przychód netto ze sprzedaży w pierwszym półroczu 007 roku do pierwszego półrocza 006 roku 40,6% respondentów udzielających odpowiedzi uznało, że przychód pozostanie bez zmian, na wzrost wskazało,5%, na spadek 5,7%, a odmówiło odpowiedzi lub nie wiedziało 0,%. Na rysunku. przedstawiono opinie respondentów odnośnie zmian przychodów ze sprzedaży w I półroczu 007 roku w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego uwzględniając sekcje działalności. Zdecydowanie korzystnie na tle wszystkich firm oceniały zmiany przychodów ze sprzedaży firmy działające w sekcjach: Przetwórstwo przemysłowe, Budownictwo, Pośrednictwo finansowe, Górnictwo oraz Edukacja. W firmach działających w tychże sekcjach wyższy niż przeciętnie był udział firm wskazujących na zdecydowany wzrost lub wzrost przychodów ze sprzedaży w I półroczu 007 r. w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego. Z kolei większym udziałem firm wskazujących na spadek lub zdecydowany spadek przychodów ze sprzedaży na tle wszystkich badanych podmiotów gospodarczych charakteryzowały się firmy działające w sekcjach: Hotele i restauracje, Ochrona zdrowia i pomoc społeczna, Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo, a także Górnictwo. 9

0% 0% 40% 60% 80% 00% rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo 5 9 5 górnictwo przetwórstwo przemysłowe 8 99 07 5 wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę 5 9 budownictwo 6 49 4 6 7 handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych 8 6 7 46 hotele i restauracje 0 5 0 0 transport, gospodarka magazynowa i łączność 0 pośrednictwo finansowe 4 4 7 8 obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej 9 4 4 administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia edukacja ochrona zdrowia i pomoc społeczna 7 4 działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna 0 89 7 94 zdecydowanie wzrośnie wzrośnie bez zmian spadnie zdecydowanie spadnie nie wiem/odmowa Rys... Zmiana przychodu ze sprzedaży w I półroczu 007 roku w stosunku do I półrocza 006 r. według sekcji działalności badanych firm Ogólna ocena sytuacji ekonomiczne firmy jako dobrej oraz wysoki odsetek ankietowanych wskazujących na polepszenie sytuacji ekonomicznej koresponduje z umiarkowanie optymistyczną oceną perspektywy rozwoju branży, w której działają badane podmioty pytanie. Na rysunku.4 przedstawiono opinie respondentów dotyczące perspektywy w II półroczu 007 roku rozwoju branży z uwzględnieniem sekcji działalności. Uzyskane w trzecim badaniu panelowym opinie respondentów w tym względzie były optymistyczne. Ponad połowa (5,9%) respondentów spodziewa się stabilizacji, 0,8% w 0

perspektywie widzi poprawę, a 5,6% spodziewa się pogorszenia, natomiast nie wiedziało lub odmówiło odpowiedzi 0,7% ankietowanych. Spośród pięciu sekcji działalności najliczniej reprezentowanych w badaniu jedynie w trzech, a mianowicie: Budownictwo, Przetwórstwo przemysłowe, Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna udział firm wskazujących na poprawę był wyższy niż przeciętnie w badaniu i wynosił odpowiednio: 47,%,,% oraz,4%. W dużej mierze poprawy spodziewały się również firmy działające w sekcjach: Edukacja, Pośrednictwo finansowe, Górnictwo, Administracja publiczna i obrona narodowa. 0% 0% 40% 60% 80% 00% rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo 5 9 7 górnictwo przetwórstwo przemysłowe 9 48 5 4 wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę 5 budownictwo 6 48 5 6 handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych 7 409 8 88 hotele i restauracje 8 78 8 9 transport, gospodarka magazynowa i łączność 0 4 7 5 pośrednictwo finansowe 6 5 obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej 8 5 4 administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia edukacja ochrona zdrowia i pomoc społeczna działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna 44 5 8 6 poprawa stabilizacja pogorszenie nie wiem/odmowa Rys..4. Perspektywy rozwoju branży w II półroczu 007 r., w której działa firma według sekcji działalności

Analizę wybranych aspektów charakteryzujących sytuację ekonomiczną badanych firm zamykają pytania dotyczące realizowanych inwestycji. Na pytanie 6 o realizowane w pierwszym półroczu 007 roku inwestycje 59 respondentów (czyli 6,4%) odpowiedziało twierdząco, ponad połowa (0 respondentów, tj. 5,4%) stwierdziła, że firma nie realizuje inwestycji, a,% odmówiło odpowiedzi. Na rysunku.5 przedstawiono odpowiedzi na pytanie dotyczące realizacji inwestycji w I półroczu 007 roku z uwzględnieniem sekcji działalności firm. 0% 0% 40% 60% 80% 00% rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo 5 5 górnictwo 4 przetwórstwo przemysłowe 9 5 wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę 5 7 budownictwo 9 7 6 handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych 46 4 6 hotele i restauracje 5 4 transport, gospodarka magazynowa i łączność 9 4 pośrednictwo finansowe 7 8 8 obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej 7 8 administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia edukacja 4 ochrona zdrowia i pomoc społeczna 5 0 działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna 4 4 9 tak nie nie wiem/odmowa Rys..5. Realizacja inwestycji zwiększających potencjał produkcyjny/usługowy firmy w I półroczu 007 roku według sekcji działalności badanych firm

Firmy działające w sekcjach: Przetwórstwo przemysłowe oraz Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna częściej niż przeciętnie wskazywały na realizację inwestycji, było to odpowiednio 4,% i 7,6% twierdzących odpowiedzi. Podobnie częściej niż przeciętnie na realizację inwestycji wskazywały firmy działające w sekcjach: Transport, gospodarka magazynowa, Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę, Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo oraz Górnictwo. 0% 0% 40% 60% 80% 00% rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo 7 górnictwo przetwórstwo przemysłowe 45 4 8 6 wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę 5 budownictwo 0 6 4 handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych 49 7 9 8 hotele i restauracje 8 5 4 transport, gospodarka magazynowa i łączność 0 4 5 pośrednictwo finansowe obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej 5 administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia edukacja ochrona zdrowia i pomoc społeczna działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna 40 49 5 7 kluczowe inwestycje dotyczące zdolności produkcyjnych/usługowe mniejsze inwestycje rozwojowe mniejsze inwestycje niezbędne do utrzymania działalności nie wiem/odmowa Rys..6. Zakres realizowanych inwestycji w I półroczu 007 roku według sekcji działalności badanych firm

W odpowiedziach dotyczących zakresu realizowanych inwestycji przeważały mniejsze inwestycje rozwojowe (uzupełniające) nie wpływające znacząco na zdolności produkcyjne/ usługowe firmy (np. remont budynku, budowa magazynu) 7,%, drugie w kolejności były kluczowe inwestycje dotyczące zdolności produkcyjnych/ usługowych (np. zakup linii technologicznej, znaczna rozbudowa parku maszynowego),9%, natomiast jako mniejsze inwestycje niezbędne do utrzymania działalności nie wpływające na zdolności produkcyjne/ usługowe firmy (np. zakup komputera do działu personalnego) określiło swoje działania 4,% respondentów. Na rysunku.6 przedstawiono odpowiedzi respondentów dotyczące zakresu realizowanych inwestycji z uwzględnieniem sekcji działalności firmy. Zakres realizowanych inwestycji jest związany z sekcją działalności firmy. W przypadku sekcji: Przetwórstwo przemysłowe, Górnictwo, Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę, Budownictwo oraz Transport, gospodarka magazynowa przeważały kluczowe inwestycje, w sekcjach: Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo, Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, Obsługa nieruchomości, Ochrona zdrowia i pomoc społeczna, Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna dominowały mniejsze inwestycje rozwojowe, a w sekcji Hotele i restauracje mniejsze inwestycje niezbędne do utrzymania działalności. Wartość realizowanych inwestycji była mocno zróżnicowana. Średnia wartość realizowanych inwestycji wahała się od 500 mld złotych w sekcji Górnictwo, poprzez mln złotych w sekcji Administracja publiczna i obrona narodowa, mln złotych - Ochrona zdrowia i pomoc społeczna, 7 tys. złotych - Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna oraz 5 tys. złotych w sekcji Hotele i restauracje.. Wybrane aspekty polityki zatrudnienia w badanych firmach z uwzględnieniem sekcji działalności Prezentowane wyniki dotyczą przede wszystkim analizy odpowiedzi z trzeciego badania panelowego w bloku tematycznym odnoszącym się do polityki zatrudnienia firmy, uwzględniając sekcję działalności firmy. W części ankiety dotyczącej polityki zatrudnienia firmy respondenci wypowiadali się na temat zwolnień pracowników. Zestawiono poniżej odpowiedzi ankietowanych dotyczące zwolnień pracowników według sekcji działalności firm. W badaniu trzecim pytanie 7 dotyczyło zwolnień pracowników mających miejsce w II półroczu 006 r., a pytanie dotyczyło planowanych w I półroczu 007 r. zwolnień pracowników. Na rysunku. przedstawiono uzyskane odpowiedzi o zwolnieniach pracowników z tychże dwóch pytań. 4

Odpowiedzi respondentów wskazują, że w II półroczu 006 roku zwolnienia miały miejsce w 4,% ankietowanych firm, a w I pierwszym półroczu 007 roku planowano zwolnienia lub miały one już miejsce w,5% ogółu badanych podmiotów. 0% 0% 40% 60% 80% 00% Sekcja działalności 5 4 0 9 8 7 6 5 4 II półrocze 006 I półrocze 007 II półrocze 006 I półrocze 007 II półrocze 006 I półrocze 007 II półrocze 006 I półrocze 007 II półrocze 006 I półrocze 007 II półrocze 006 I półrocze 007 II półrocze 006 I półrocze 007 II półrocze 006 I półrocze 007 II półrocze 006 I półrocze 007 II półrocze 006 I półrocze 007 II półrocze 006 I półrocze 007 II półrocze 006 I półrocze 007 II półrocze 006 I półrocze 007 II półrocze 006 I półrocze 007 7 44 09 9 8 60 4 88 5 60 44 0 5 9 0 6 8 86 6 4 5 6 69 9 9 68 85 45 5 7 86 4 6 9 5 7 7 9 70 5 4 5 tak nie nie wiem/odmowa rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo, rybactwo, górnictwo, 4 przetwórstwo przemysłowe, 5 wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę, 6 budownictwo, 7 handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, 8 hotele i restauracje, 9 transport, gospodarka magazynowa i łączność, 0 pośrednictwo finansowe, obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia, edukacja, 4 ochrona zdrowia i pomoc społeczna, 5 działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna Rys... Zwolnienia pracowników w II półroczu 006 roku i I półroczu 007 roku według sekcji działalności badanych firm wskazania firm 5

Firmy działające w sekcjach: Przetwórstwo przemysłowe, Budownictwo oraz Hotele i restauracje częściej niż przeciętnie wskazywały na zwolnienia pracowników w II półroczu 006 roku (odpowiednio 5,4%, 45,8% oraz 45,% ogółu firm danej sekcji). Podobnie było w sekcjach: Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo, Górnictwo, Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę oraz Transport gospodarka magazynowa i łączność, gdzie ponad połowa firm wskazywała na zwolnienia pracowników w drugim półroczu 006 r. Z kolei firmy działające w sekcjach: Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych oraz Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna w stopniu wyższym niż przeciętnie nie zwalniały pracowników (odpowiednio 60,9% i 58,8% ogółu firm danej sekcji). Podobnie było w sekcjach: Edukacja, Ochrona zdrowia i pomoc społeczna oraz Obsługa nieruchomości, gdzie prawie dwie trzecie firm nie zwalniały pracowników. W pierwszym półroczu 007 roku firmy działające w sekcjach: Przetwórstwo przemysłowe oraz Hotele i restauracje częściej niż przeciętnie wskazywały na zwolnienia pracowników (odpowiednio 8,9% i,% ogółu firm danej sekcji). A w sekcjach: Górnictwo, Transport gospodarka magazynowa i łączność oraz Administracja publiczna i obrona narodowa zwolnienia miały miejsce w co najmniej połowie badanych firm danej sekcji. Natomiast w firmy działające w sekcjach: Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna oraz Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych w stopniu wyższym niż przeciętnie nie zwalniały pracowników (odpowiednio 7,% i 69,0% ogółu firm danej sekcji). W sekcji Edukacja w I półroczu 007 roku nie było zwolnień, a w sekcji Ochrona zdrowia i pomoc społeczna zwolnień nie było w 9 spośród 7 firm. W części ankiety dotyczącej polityki zatrudnienia firmy respondenci odpowiadali również na pytania dotyczące przyjęć pracowników. Poniżej zestawiono odpowiedzi ankietowanych dotyczące przyjęć pracowników w drugim półroczu 006 roku oraz I półroczu 007 roku. W badaniu trzecim pytanie 8 dotyczyło przyjęć pracowników mających miejsce w II półroczu 006 r., a pytanie 4 dotyczyło planowanych w I półroczu 007 r. przyjęć pracowników. Na rysunku. przedstawiono uzyskane odpowiedzi o przyjęciach pracowników z tychże dwóch pytań. Odpowiedzi respondentów wskazują, że w II półroczu 006 roku przyjęcia miały miejsce w 46,% ankietowanych firm, a w I pierwszym półroczu 007 roku planowano przyjęcia pracowników lub miały one już miejsce w 50,4% ogółu badanych podmiotów. 6

0% 0% 40% 60% 80% 00% II półrocze 006 I półrocze 007 5 8 II półrocze 006 4 I półrocze 007 5 II półrocze 006 7 06 4 I półrocze 007 II półrocze 006 74 0 5 5 I półrocze 007 9 9 II półrocze 006 64 64 6 I półrocze 007 79 5 II półrocze 006 05 4 6 Sekcja działalności 0 9 8 7 I półrocze 007 II półrocze 006 I półrocze 007 II półrocze 006 I półrocze 007 II półrocze 006 I półrocze 007 56 57 59 0 5 40 8 75 7 4 9 6 II półrocze 006 I półrocze 007 7 5 II półrocze 006 I półrocze 007 II półrocze 006 I półrocze 007 4 II półrocze 006 I półrocze 007 9 6 8 5 II półrocze 006 I półrocze 007 96 0 6 54 tak nie nie wiem/odmowa rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo, rybactwo, górnictwo, 4 przetwórstwo przemysłowe, 5 wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę, 6 budownictwo, 7 handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, 8 hotele i restauracje, 9 transport, gospodarka magazynowa i łączność, 0 pośrednictwo finansowe, obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia, edukacja, 4 ochrona zdrowia i pomoc społeczna, 5 działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna Rys... Przyjęcia pracowników w II półroczu 006 roku i I półroczu 007 roku według sekcji działalności badanych firm wskazania firm W drugim półroczu 006 roku firmy działające w sekcjach: Przetwórstwo przemysłowe oraz Budownictwo częściej niż przeciętnie wskazywały na przyjęcia 7

pracowników (odpowiednio 6,8% oraz 48,9% ogółu firm danej sekcji). Podobnie było w sekcjach: Górnictwo, Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę, Transport gospodarka magazynowa i łączność oraz Pośrednictwo finansowe, gdzie blisko dwie trzecie badanych w sekcjach firm wskazywało na przyjęcia pracowników w II półroczu 006 r. Natomiast firmy działające w sekcjach: Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, Hotele i restauracje oraz Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna w stopniu wyższym niż przeciętnie nie przyjmowały pracowników (odpowiednio 58,%, 56,4% i 56,9% ogółu firm danej sekcji). Podobnie było w sekcjach: Edukacja, Administracja publiczna i obrona narodowa oraz Obsługa nieruchomości, gdzie firmy częściej nie przyjmowały pracowników niż ich przyjmowały. Firmy działające w sekcjach: Przetwórstwo przemysłowe oraz Budownictwo częściej niż przeciętnie wskazywały na przyjęcia pracowników w pierwszym półroczu 007 roku (odpowiednio 6,% i 60,% ogółu firm danej sekcji). Z kolei w sekcjach: Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo, Górnictwo oraz Transport gospodarka magazynowa i łączność przyjęcia miały miejsce w ponad połowie badanych firm danej sekcji. Natomiast firmy działające w sekcjach: Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna, Hotele i restauracje oraz Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych w stopniu wyższym niż przeciętnie nie przyjmowały pracowników (odpowiednio 55,%, 54,9% i 5,6% ogółu firm danej sekcji). W sekcjach: Edukacja, Ochrona zdrowia i pomoc społeczna, Pośrednictwo finansowe, Administracja publiczna i obrona narodowa, Obsługa nieruchomości firmy częściej nie deklarowały przyjęć pracowników aniżeli wskazywały na ich przyjęcia. Na podstawie informacji otrzymanych z pytań dotyczących zwolnień i przyjęć pracowników a wskazujących na liczbę zwolnionych i liczbę przyjętych pracowników przeprowadzono analizę ruchu zatrudnienia, wykorzystując w tym celu bilans zatrudnienia. Bilans zatrudnienia badano, w ramach poszczególnych sekcji działalności, jako relacje liczby przyjętych pracowników do liczby zwolnionych pracowników w ankietowanych firmach. Relacji tej nie wyrażono klasycznie, a więc jako różnice pomiędzy przyjęciami i zwolnieniami, ale jako iloraz przyjęć do zwolnień. Podejście takie wynikało przede wszystkim z faktu prowadzenia badań na próbie (nie na populacji), co skutkowało zróżnicowaniem liczebności poddanych badaniu obiektów w poszczególnych sekcjach działalności i musiało mieć wpływ na dobór wykorzystanych mierników, tym samym powodując niemożność bezpośredniego wnioskowania w oparciu o miary o charakterze bezwzględnym. W odróżnieniu od analizy ruchu zatrudnionych czynionych w raporcie 8

pierwszym oraz raporcie drugim, prezentowany poniżej bilans zatrudnienia rozpatrywano jedynie z punktu widzenia pojedynczych pracowników. Tworząc bilans zatrudnienia dla drugiego półrocza 006 roku uwzględniono pytanie 8 dotyczące liczby zwolnionych pracowników oraz pytanie 9 dotyczące przyjętych pracowników, natomiast bilans zatrudnienia dla pierwszego półrocza 007 oparto na pytaniu dotyczącym liczby zwolnionych pracowników oraz pytaniu 5 dotyczące przyjętych pracowników. W tabeli. zaprezentowano bilans zatrudnienia według odpowiedzi na pytania dotyczące pierwszego drugiego 006 r. z uwzględnieniem liczby przyjętych i/lub zwolnionych pracowników. Zjawisko to zilustrowano również rysunku. prezentującym zróżnicowanie sytuacji pod względem bilansu zatrudnienia w poszczególnych sekcjach działalności badanych firm, porządkując sekcje działalności od sytuacji najkorzystniejszej do najgorszej. Tabela.. Bilans zatrudnienia, przyjęcia i zwolnienia zwolnień pracowników w II półroczu 006 roku według sekcji działalności badanych firm Sekcja działalności Numer Przyjęcia Zwolnienia Bilans sekcji Osoby zatrudnienia Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo 60 74 0,8 Górnictwo 4 5 0,96 Przetwórstwo przemysłowe 4 557 87,7 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę 5 49 8 0,60 Budownictwo 6 47 408,05 Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych 7 94 085,9 Hotele i restauracje 8 45 4,0 Transport, gospodarka magazynowa i łączność 9 8 9,09 Pośrednictwo finansowe 0 65 85 0,76 Obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej 7 0,87 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia 8 8,00 Edukacja 5 8 0,6 Ochrona zdrowia i pomoc społeczna 4 50 5 0,98 Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna 5 47 47 0,96 Razem 6466 5659,4 W drugim półroczu 006 r. korzystny bilans zatrudnienia występował w sekcji Przetwórstwo przemysłowe (,7 co oznacza, że o 7% więcej pracowników przyjęto niż ich zwolniono) oraz w sekcji Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych (,9 o 9% więcej pracowników przyjęto niż zwolniono). W wymienionych sekcjach bilans zatrudnienia był wyższy niż przeciętnie w badanych firmach. 9

Dodatni bilans zatrudnienia wystąpił też w sekcjach: Transport, gospodarka magazynowa i łączność (,09), Budownictwo (,05), Hotele i restauracje (,0). przetwórstwo przemysłowe,7 handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych transport, gospodarka magazynowa i łączność,09,9 budownictwo,05 hotele i restauracje administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia ochrona zdrowia i pomoc społeczna działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna górnictwo obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo,0,00 0,98 0,96 0,96 0,87 0,8 pośrednictwo finansowe 0,76 edukacja wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę 0,6 0,60 0,00 0,0 0,40 0,60 0,80,00,0,40,60 Liczba przyjętych/liczba zwolnionych Rys... Bilans zatrudnienia w II półroczu 006 roku według sekcji działalności badanych firm Niekorzystny bilans zatrudnienia występował w ośmiu spośród 4 wyróżnionych sekcji działalności, bilans był tu ujemny, co oznacza, że więcej pracowników zwolniono niż przyjęto. W sekcji Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna na 00 zwolnionych pracowników przyjęto 96 osób. Ujemny bilans zatrudnienia zaobserwowano w przypadku firm reprezentujących sekcje działalności o bardzo małej liczebności badanych podmiotów, jednocześnie wskazujących na małe liczebności przyjmowanych i zwalnianych 0

osób. I tak najgorzej pod tym względem wypadały sekcje: Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę (0,60), Edukacja (0,6), Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo (0,8) oraz Obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej (0,87). W tabeli. zaprezentowano bilans zatrudnienia według odpowiedzi na pytania dotyczące pierwszego półrocza 007 roku z uwzględnieniem liczby przyjętych i/lub zwolnionych pracowników. Zjawisko to zilustrowano również na rysunku.4 prezentującym zróżnicowanie sytuacji pod względem bilansu zatrudnienia w poszczególnych sekcjach działalności badanych firm, porządkując sekcje działalności od sytuacji najkorzystniejszej do najgorszej. Tabela.. Bilans zatrudnienia, przyjęcia i zwolnienia zwolnień pracowników w I półroczu 007 roku według sekcji działalności badanych firm Sekcja działalności Numer Przyjęcia Zwolnienia Bilans sekcji Osoby zatrudnienia Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo 60 4,76 Górnictwo 0,7 Przetwórstwo przemysłowe 4 99 970,47 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, 5 gaz, wodę 07 66,6 Budownictwo 6 44,09 Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów 7 samochodowych 8 66,77 Hotele i restauracje 8 5,94 Transport, gospodarka magazynowa i łączność 9 40 6,07 Pośrednictwo finansowe 0 7,7 Obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej 4 8 0,89 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia 4, Edukacja x Ochrona zdrowia i pomoc społeczna 4 49 89 0,55 Działalność usługowa komunalna, społeczna i 5 indywidualna 86,4 Razem 605 9,88 W pierwszym półroczu 007 roku bilans zatrudnienia znacznie przekraczał bilans wykazany dla drugiego półrocza 006 roku (odpowiednio,88 i,4). Sytuacja ta wynikała m.in. z tego, że w pytaniach dotyczących I półrocza 007 roku firmy wskazywały zarówno na zwolnionych (przyjętych) już w tym półroczu pracowników, jak i planowanych zwolnieniach (przyjęciach) pracowników. Dodatni bilans występował już w 0 sekcjach działalności. W tym w sześciu sekcjach bilans był dodatni w II półroczu 006 roku i w I półroczu 007 roku, a w czterech zmienił się z ujemnego w dodatni. W pięciu sekcjach bilans przekraczał przeciętną wartość wskaźnika ruchu zatrudnionych. Najkorzystniejsza w tym względzie

sytuacja występowała w sekcji Pośrednictwo finansowe (,7, przyjęto 7 osoby, a zwolniono osoby), w sekcji Przetwórstwo przemysłowe (,47 co oznacza, że przyjęto o 47% więcej pracowników niż ich zwolniono) oraz w sekcji Budownictwo (,09 przyjęto dwukrotnie więcej pracowników niż ich zwolniono). W czterech sekcjach, w których w drugim półroczu 006 roku obserwowano ujemny bilans zatrudnienia, nastąpiła poprawa w tym względzie bilans był dodatni w I półroczu 007 roku. Sytuacja taka wystąpiła w sekcjach: Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo (,76), Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę (,6), Pośrednictwo finansowe (,7), Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna (,4). pośrednictwo finansowe,7 przetwórstwo przemysłowe,47 budownictwo,09 transport, gospodarka magazynowa i łączność,07 hotele i restauracje handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych,77,94 rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia,76,6,4, obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej górnictwo 0,7 0,89 ochrona zdrowia i pomoc społeczna 0,55 0,00 0,50,00,50,00,50,00,50 Liczba przyjętych/liczba zwolnionych Rys..4. Bilans zatrudnienia w I półroczu 007 roku według sekcji działalności badanych firm

W trzech sekcjach: Ochrona zdrowia i pomoc społeczna, Górnictwo oraz Obsługa nieruchomości utrzymywała się ujemny bilans zatrudnienia, wynosząc odpowiednio: 0,55, 0,7 i 0,89. Charakterystyczne było również to, iż w sekcji Edukacja w I półroczu 007 roku nie zwolniono pracowników, a przyjęto osoby. W tej sytuacji nie uzyskano dla sekcji wskaźnika bilansu zatrudnienia, a na rysunku.4 pominięto tę sekcję. Analizę wybranych aspektów polityki zatrudnienia zamyka zestawienie dotyczące przyjmowanych absolwentów z uwzględnieniem sekcji działalności badanych firm. Spośród 07 badanych podmiotów zaledwie w 95 firmach (9,7% ogółu badanych) potwierdzono zatrudnienie absolwentów w II półroczu 006 roku. 0% 0% 40% 60% 80% 00% rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo 5 7 górnictwo 4 przetwórstwo przemysłowe 5 40 5 wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę 6 budownictwo 0 7 4 handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych 46 689 7 hotele i restauracje 8 5 transport, gospodarka magazynowa i łączność 6 50 pośrednictwo finansowe 7 7 obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej 4 administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia edukacja ochrona zdrowia i pomoc społeczna działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna 4 4 5 tak nie nie wiem/odmowa Rys..5. Przyjęcia absolwentów w II półroczu 006 roku według sekcji działalności badanych firm wskazania firm

Na rysunku.5 przestawiono odpowiedzi respondentów odnośnie przyjmowanych absolwentów w drugim półroczu 006 roku według sekcji działalności badanych firm. W sekcji Hotele i restauracje odsetek wskazań, że zatrudniono absolwentów był wyższy niż przeciętnie i wyniósł,5% ogółu firm sekcji. Podobnie było w sekcji Przetwórstwo przemysłowe, tu odsetek wskazujących na zatrudnienie absolwentów wynosił,5% ogółu firm sekcji. Uwzględniając ogólną liczbę podmiotów wskazujących na zatrudnienie absolwentów, najczęściej były to wskazania w czterech sekcjach: Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych (5,% ogółu wskazań), Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna (,5%), Przetwórstwo przemysłowe (9,%) oraz Hotele i restauracje (9,8%). Łączna liczba zatrudnionych absolwentów w II półroczu 006 roku wynosiła 57 osób, co stanowiło 8,0% ogółu przyjętych w drugim półroczu 006 r. pracowników. Na rysunku.6 przedstawiono strukturę zatrudnionych absolwentów według sekcji działalności badanych firm. 8 8% 5 5% % 0 % 0% 5 % 7 7% 0% Inne 7% 9 % % % 0% 4 % 6 % 4 6% rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo, rybactwo, górnictwo, 4 przetwórstwo przemysłowe, 5 wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę, 6 budownictwo, 7 handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, 8 hotele i restauracje, 9 transport, gospodarka magazynowa i łączność, 0 pośrednictwo finansowe, obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia, edukacja, 4 ochrona zdrowia i pomoc społeczna, 5 działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna Rys..6. Struktura zatrudnionych absolwentów w II półroczu 006 roku według sekcji działalności badanych firm 4

Absolwenci najczęściej byli zatrudniani w pięciu sekcjach: Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych (7,5% ogółu zatrudnionych absolwentów), Przetwórstwo przemysłowe (6,%), Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna (5,%), Hotele i restauracje (7,7%) oraz Budownictwo (,9%). W wymienionych 5 sekcjach zatrudniono 46 osoby, czyli 89,4% ogółu zatrudnionych absolwentów. W pozostałych 9 sekcjach zatrudniono 55 osób, czyli 0,6% ogółu zatrudnionych absolwentów. Najmniej, po osoby, przyjęto w sekcji Górnictwo oraz Edukacja. 4. Ruch zatrudnionych według zawodów opinie respondentów z trzeciego badania W części ankiety dotyczącej polityki zatrudnienia respondenci, którzy deklarowali zwolnienia i/lub przyjęcia pracowników, byli proszeni o wskazanie 4 zawodów, w których liczba zwolnionych i/lub przyjętych pracowników będzie największa. Pytanie 0 dotyczyło zwolnień pracowników, a pytanie 0 przyjęć pracowników w II półroczu 006 roku ze wskazaniem na zawody. Ankietowani podając zawody, w których liczba zwolnień/ liczba przyjęć będzie największa, sumarycznie wskazali na zwolnienie 544 osób, a na przyjęcie 67 osób w II półroczu 006 r. Analizę ruchu zatrudnionych według zawodów odniesiono do średnich grup zawodowych (-cyfrowy kod zawodu z Klasyfikacji zawodów i specjalności). Na rysunku 4. przedstawiono 5 średnich grup zawodowych, w których ankietowani deklarowali najczęściej zwolnienia i/lub przyjęcia pracowników w drugim półroczu 006 r. W tychże 5 grupach znalazła się 85% zwalnianych lub przyjętych pracowników. Największa liczba przyjętych pracowników (w liczbie 746 osób) dotyczyła grupy 4 Pracownicy do spraw ewidencji materiałowej, transportu i produkcji. W 6 średnich grupach zawodowych liczba przyjmowanych pracowników nie przekraczała 0 osób. Największa liczba zwalnianych pracowników (w liczbie 5 osoby) dotyczyła grupy 5 Sprzedawcy i demonstratorzy. W 7 średnich grupach zawodowych liczba zwalnianych pracowników nie przekraczała 0 osób. Ankietowani podając zawody, w których przyjęcia były największe wskazywali na następujące grupy (poniżej uwzględniono te zawody, w których liczba przyjętych pracowników przekraczała 00 osób): 4 Pracownicy do spraw ewidencji materiałowej, transportu i produkcji,8% (z 67 przyjętych osób według zawodów) 5 Sprzedawcy i demonstratorzy 8,7% 55 Pracownicy usług ochrony 7,8% 5

Kod śdredniej grupy zawodowej 4 5 55 4 88 8 7 45 7 74 7 5 7 74 4 9 4 4 87 74 8 74 7 6 4 5 0 9 96 9 46 86 96 59 64 5 55 9 4 08 89 50 6 47 7 60 4 6 08 57 07 00 4 99 40 86 80 6 68 4 66 6 64 0 00 54 80 459 5 549 495 przyjęcia zwolnienia 746 0 00 00 00 400 500 600 700 800 Liczba osób Rys. 4.. Przyjęcia i zwolnienia pracowników w 5 średnich grupach zawodowych w II półroczu 006 r. 4 Pracownicy do spraw finansowych i handlowych 6,0% 88 Monterzy 5,% 8 Kierowcy pojazdów 5,0% 7 Robotnicy budowlani robót stanu surowego i pokrewni 4,5% 45 Specjaliści kultury i sztuki 4,% 6

7 Formierze odlewniczy, spawacze, blacharze, monterzy konstrukcji metalowych,7% 74 Robotnicy produkcji wyrobów włókienniczych, odzieży i pokrewni,5% 7 Kowale, ślusarze i pokrewni,% 5 Pracownicy usług domowych i gastronomicznych,0% 7 Mechanicy maszyn i urządzeń,6% 74 Robotnicy w przetwórstwie spożywczym,% 4 Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania,0% 9 Pomoce domowe, sprzątaczki i praczki,7% 4 Średni personel biurowy,7% Technicy,6%. Ankietowani podając zawody, w których zwolnienia były największe wskazywali na następujące grupy (poniżej uwzględniono te zawody, w których liczba zwalnianych pracowników przekraczała 00 osób): 5 Sprzedawcy i demonstratorzy 9,8% (z 544 zwolnionych osób według zawodów) 55 Pracownicy usług ochrony 8,6% 88 Monterzy 5,7% 8 Kierowcy pojazdów 5,5% 4 Pracownicy do spraw finansowych i handlowych 4,7% 7 Robotnicy budowlani robót stanu surowego i pokrewni 4,6% 4 Pracownicy do spraw ewidencji materiałowej, transportu i produkcji 4,5% 5 Pracownicy usług domowych i gastronomicznych 4,% 45 Specjaliści kultury i sztuki,7% 7 Formierze odlewniczy, spawacze, blacharze, monterzy konstrukcji metalowych,% 74 Robotnicy produkcji wyrobów włókienniczych, odzieży i pokrewni,9% Kierownicy pozostałych wewnętrznych jednostek organizacyjnych,9% 7 Mechanicy maszyn i urządzeń,8% 74 Robotnicy w przetwórstwie spożywczym,8% 7 Kowale, ślusarze i pokrewni,7% Technicy,7% 4 Inżynierowie i pokrewni,6% 9 Pomoce domowe, sprzątaczki i praczki,5% 7 Ceramicy, szklarze i pokrewni,9%. W drugim półroczu 006 roku, podobnie jak w pierwszym półroczu 006 roku, grupą zawodową podlegającą największej rotacji pracowników jest grupa 5 Sprzedawcy i 7

demonstratorzy. Równie wysokiej rotacji pracowników podlegały grupy: 55 Pracownicy usług ochrony, 88 Monterzy oraz 8 Kierowcy pojazdów. Bilans zatrudnienia uzyskany dla wszystkich grup zawodowych wyniósł,8, co oznacza, że przeciętnie przyjęto 8 pracowników w miejsce 00 zwolnionych pracowników. Charakterystyczne jest również, że w siedemnastu z wymienionych 5 średnich grup zawodowych bilans zatrudnienia (jako relacja przyjęć do zwolnień) jest dodatni, a ośmiu ujemny. Oznacza to, że w podanych grupach zawodowych w drugim półroczu 006 roku częściej przyjmowano pracowników, niż ich zwalniano. Na rysunku 4. przedstawiono bilans zatrudnienia dla II półrocza 006 roku. W 0 średnich grupach zawodowych bilans był większy niż przeciętnie, tj. przekraczał wartość,8. Najwyższą wartość wskaźnika (,07) odnotowano w grupie 4 Pracownicy do spraw ewidencji materiałowej, transportu i produkcji. Wysokie wartości wskaźnika bilansu zatrudnionych w grupach 4, 7, 7, 74 oraz 45 otrzymano na podstawie liczby przyjmowanych i zwalnianych pracowników znacznie przekraczających 00 osób. Natomiast wysokie wartości wskaźnika w grupach 74, 4, 8 i 4 uzyskano przy liczbie zwalnianych pracowników mniejszej od 00 osób. Wartości wskaźnika bilansu zatrudnionych nie przekraczające wartości uzyskano w 8 średnich grupach zawodowych. Przy czym w grupach:, 7, 4 i 87 liczba przyjętych pracowników nie przekraczała 00 osób; w szczególności w grupie Kierownicy pozostałych wewnętrznych jednostek organizacyjnych wskaźnik miał wartość 0,04 (liczba przyjętych wynosiła 6 osób, a liczba zwolnionych 54). Natomiast w grupach:, 9, 5 oraz 74 zarówno liczba przyjętych jak i zwolnionych była wyższa od 00 osób. W grupie Technicy na 00 zwolnionych pracowników przyjęto 70 osób. W odniesieniu do planowanych aktywności w polityce zatrudnienia w I półroczu 007 roku respondenci, którzy planowali zwolnienia i/lub przyjęcia pracowników, byli proszeni o wskazanie 4 zawodów, w których liczba zwolnionych i/lub przyjętych pracowników będzie największa. Pytanie 5 dotyczyło zwolnień pracowników, a pytanie 6 przyjęć pracowników w pierwszym półroczu 007 roku ze wskazaniem na zawody. Ankietowani podając zawody, w których liczba zwolnień/ liczba przyjęć będzie największa, sumarycznie wskazali na zwolnienie 864 osób, a na przyjęcie 5607 osób w I półroczu 007 r. 8

4,07 74,46 4 8 4,94,88,07 Kod śdredniej grupy zawodowej 4 7 7 74 45 7 74 88 7 55 8 5 74 87 5 9 4,5,45,4,4,,6,,09,08,08,08,05 0,9 0,9 0,86 0,79 0,7 0,70 7 0,0 0,04 0,0 0,5,0,5,0,5,0,5 Liczba przyjętych/ liczba zwolnionych Rys. 4.. Bilans zatrudnienia w 5 średnich grupach zawodowych w II półroczu 006 r. Podobnie jak wcześniej, analizę ruchu zatrudnionych według zawodów odniesiono do średnich grup zawodowych (-cyfrowy kod zawodu z Klasyfikacji zawodów i specjalności). Na rysunku 4. przedstawiono 5 średnich grup zawodowych, w których ankietowani planowali najczęściej zwolnienia i/lub przyjęcia pracowników w pierwszym półroczu 007 r. W tychże 0 grupach znalazła się połowa zwalnianych lub przyjętych pracowników. 9

Kod śdredniej grupy zawodowej 5 4 88 4 74 7 8 55 7 5 7 4 45 4 7 4 7 74 7 74 9 8 9 9 6 5 6 5 40 45 6 47 97 9 66 67 79 5 49 06 64 0 6 97 90 6 8 79 77 69 76 7 6 46 59 87 68 47 6 9 9 0 00 47 40 przyjęcia 405 zwolnienia 464 0 50 00 50 00 50 00 50 400 450 500 Liczba osób Rys. 4.. Przyjęcia i zwolnienia pracowników w 5 średnich grupach zawodowych w I półroczu 007 r. Ankietowani podając zawody, w których przyjęcia będą największe wskazywali na następujące grupy (poniżej uwzględniono te zawody, w których liczba przyjętych pracowników przekraczała 00 osób): 5 Sprzedawcy i demonstratorzy 8,% (z 5607 przyjmowanych osób według zawodów) 4 Pracownicy do spraw ewidencji materiałowej, transportu i produkcji 7,% 0

88 Monterzy 6,% 4 Pracownicy do spraw finansowych i handlowych 6,% 74 Robotnicy produkcji wyrobów włókienniczych, odzieży i pokrewni 5,% 7 Formierze odlewniczy, spawacze, blacharze, monterzy konstrukcji metalowych 4,8% 8 Kierowcy pojazdów 4,4% 55 Pracownicy usług ochrony 4,% 7 Robotnicy budowlani robót stanu surowego i pokrewni 4,% 5 Pracownicy usług domowych i gastronomicznych,6% 7 Kowale, ślusarze i pokrewni,6% 4 Średni personel biurowy,0%. 45 Specjaliści kultury i sztuki,7% 4 Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania,9% 7 Mechanicy maszyn i urządzeń,8%. Ankietowani podając zawody, w których zwolnienia będą największe wskazywali na następujące grupy (poniżej uwzględniono te zawody, w których liczba zwalnianych pracowników przekraczała 00 osób): 5 Sprzedawcy i demonstratorzy 0,9% (z 864 zwalnianych osób według zawodów) 55 Pracownicy usług ochrony 9,% 4 Pracownicy do spraw ewidencji materiałowej, transportu i produkcji 7,4% 8 Kierowcy pojazdów 5,7% 7 Robotnicy budowlani robót stanu surowego i pokrewni 5,% 74 Robotnicy produkcji wyrobów włókienniczych, odzieży i pokrewni 4,9% 88 Monterzy 4,7% 4 Pracownicy do spraw finansowych i handlowych 4,0%. Podobnie jak w odpowiedziach dotyczących II półrocza 006 roku, w odpowiedziach dotyczących planów w ruchu zatrudnionych, grupą zawodową podlegającą największej rotacji pracowników jest grupa 5 Sprzedawcy i demonstratorzy, a także grupa 55 Pracownicy usług ochrony. W z wymienionych 5 średnich grup zawodowych bilans zatrudnienia (jako relacja przyjęć do zwolnień) był dodatni, a jedynie w dwóch grupach ujemny. Oznacza to, że w podanych grupach zawodowych w pierwszym półroczu 007 roku zdecydowanie częściej przyjmowano pracowników, niż ich zwalniano. Bilans zatrudnienia w pierwszym półroczu 007 roku uzyskany dla wszystkich grup zawodowych wyniósł,96, co oznacza, że przeciętnie przyjęto 96 pracowników w miejsce 00 zwolnionych pracowników.

Na rysunku 4.4 przedstawiono bilans zatrudnienia dla I półrocza 007 roku. W średnich grupach zawodowych bilans był większy niż przeciętnie, tj. przekraczał wartość,96. 7 7,8 7 5,96 74 9 4,05,94 8 4,09,96 88 4,55,5 Kod śdredniej grupy zawodowej 7 4 5 74 45 4 7 4 7 8 5 74 9 55,7,6,08,05,9,9,58,56,56,5,49,,8,0 0,9 0, 0,0,0,0,0 4,0 5,0 6,0 7,0 8,0 Liczba przyjętych/ liczba zwolnionych Rys. 4.4. Bilans zatrudnienia w 4 średnich grupach zawodowych w I półroczu 007 r. Najwyższą wartość wskaźnika (45) odnotowano w grupie 7 Ceramicy, szklarze i pokrewni (grupę tę pominięto na rysunku 4.4). Jednakże tak wysoka wartość wskaźnika bilansu zatrudnienia została otrzymana na podstawie 90 przyjętych pracowników i