Regionalne Badanie Rynku Pracy

Transkrypt

1 PRIORYTET 2 WZMOCNIENIE ROZWOJU ZASOBÓW LUDZKICH W REGIONACH DZIAŁANIE 2.1 ROZWÓJ UMIEJĘTNOŚCI POWIĄZANY Z POTRZEBAMI REGIONALNEGO RYNKU PRACY I MOŻLIWOŚCI KSZTAŁCENIA USTAWICZNEGO W REGIONIE Regionalne Badanie Rynku Pracy Drugi raport cząstkowy Autorzy: Jolanta Kowal, Joanna Krupowicz, Dorota Kwiatkowska-Ciotucha, Urszula Załuska Wrocław, lipiec 2007 r. 1

2 Analiza zatrudnienia w powiatach województwa dolnośląskiego na podstawie wyników ankietowych badań przedsiębiorstw Analiza zatrudnienia w powiatach województwa dolnośląskiego została sporządzona na podstawie wyników drugiej fali badania ankietowego przedsiębiorstw przeprowadzonego w ramach realizacji Projektu Regionalne badanie rynku pracy przez firmę Pentor SA w listopadzie i grudniu 2006 r. metodą wywiadu bezpośredniego przy użyciu kwestionariusza.. Zasięgiem terytorialnym badanie obejmowało wszystkie powiaty województwa dolnośląskiego. Badaniem objęto przedsiębiorstwa zatrudniające powyżej 9 osób. Ankieta składała się z 41 pytań, najczęściej o charakterze zamkniętym, oraz czterech pytań metryczkowych. Pytania w kwestionariuszu zostały podzielone na dwa bloki tematyczne. Pierwszy odnosił się do sytuacji ekonomicznej firmy (pytania od 1 do 13), drugi zaś do polityki zatrudnienia w firmie (pytania od 14 do 41). Respondenci wypowiadali się na temat sytuacji w przedsiębiorstwie w drugim półroczu 2006 r. w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego. W przypadku pytań odnoszących się do przyszłości odpowiedzi dotyczyły planowanych aktywności i ich skutków w I półroczu 2007 r. lub II półroczu 2007 roku. 1. Charakterystyka respondentów W badaniu wzięło udział 2013 podmiotów gospodarczych. W tabeli 1.1 oraz na rysunku 1.1 przedstawiono rozkład liczebności respondentów w zależności od wielkości firmy. Prawie 80% respondentów ankiety (por. tab. 1.1 i rys. 1.1) reprezentowało przedsiębiorstwa małe, tj. zatrudniające od 10 do 49 pracowników, przedsiębiorstwa średnie (zatrudniające od 50 do 249 osób) stanowiły 16% badanej próby, a 4,1% było przedstawicielami dużych firm, zatrudniających powyżej 250 pracowników. Tabela 1.1. Liczba i struktura respondentów według wielkości firmy Wielkość przedsiębiorstwa Liczba podmiotów Procent badanej próby Małe (10 49 zatrudnionych) ,9 Średnie ( zatrudnionych) ,0 Duże (powyżej 250 zatrudnionych) 83 4,1 Razem ,0 2

3 Średnie ( zatrudnionych) 16% Duże (powyżej 250 zatrudnionych) 4% Małe (10-49 zatrudnionych) 80% Rys Struktura respondentów według wielkości firmy Wywiady zostały przeprowadzone w poszczególnych powiatach województwa proporcjonalnie do liczby firm zarejestrowanych w powiatach w danym przedziale wielkości zatrudnienia. Rozkład liczebności badanych podmiotów gospodarczych w poszczególnych powiatach zaprezentowano w tabeli 1.2 i na rysunku 1.2. Tabela 1.2. Liczba i struktura respondentów według powiatów Powiaty Liczba Procent Liczba Procent Powiat podmiotów badanej próby podmiotów badanej próby Bolesławiecki 64 3,2 Oleśnicki 68 3,4 Dzierżoniowski 78 3,9 Oławski 48 2,4 Głogowski 50 2,5 Polkowicki 31 1,5 Górowski 24 1,2 Strzeliński 30 1,5 Jaworski 29 1,4 Średzki 30 1,5 Jeleniogórski grodzki 69 3,4 Świdnicki 135 6,7 Jeleniogórski ziemski 34 1,7 Trzebnicki 49 2,4 Kamiennogórski 27 1,3 Wałbrzyski 117 5,8 Kłodzki 116 5,8 Wołowski 26 1,3 Legnicki grodzki 65 3,2 Wrocławski grodzki ,5 Legnicki ziemski 29 1,4 Wrocławski ziemski 70 3,5 Lubański 37 1,8 Ząbkowicki 48 2,4 Lubiński 56 2,8 Zgorzelecki 52 2,6 Lwówecki 25 1,2 Złotoryjski 27 1,3 Milicki 24 1,2 Razem ,0 3

4 Złotory jski Zgorzelecki Ząbkowicki Wrocławski - ziemski Wrocławski - grodzki Wołowski Wałbrzyski Trzebnicki Świdnicki Średzki Strzeliński Polkowicki Oławski Oleśnicki Milicki Lwówecki Lubiński Lubański Legnicki - ziemski Legnicki - grodzki Kłodzki Kamiennogórski Jeleniogórski - ziemski Jeleniogórski - grodzki Jaworski Górowski Głogowski Dzierżoniowski Bolesławiecki Rys Rozkład liczebności respondentów według powiatów Ankietowane podmioty gospodarcze charakteryzowały się różnymi formami prawnymi. Dominowały osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (45,9%), drugą pod względem liczebności formą działalności były spółki z o.o. (28,1%). W badanych firmach prowadzono różnorodną działalność według Polskiej Klasyfikacji Działalności. Najczęściej była to sekcja działalności Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego (32,9%), a następnie Działalność usługowa, komunalna, społeczna i indywidualna (23,1%). Rozpiętość wieku przedsiębiorstw to 187 lat. Ankietowani reprezentowali najczęściej firmy działające od 6 do 10 lat (26,2% ogółu ankietowanych), następnie firmy działające od 11 do 15 lat (25%), działające krócej niż 5 lat (18,5%) oraz od 16 do 20 lat (15,4%). Stanowili tym samym 85% ogółu respondentów. 4

5 2. Wybrane aspekty ekonomiczne działalności firm porównanie opinii respondentów z dwóch fal badania Prezentowane wyniki dotyczą przede wszystkim analizy odpowiedzi w bloku tematycznym odnoszącym się do sytuacji ekonomicznej firmy. Uwzględniono wyniki drugiego badania panelowego odnoszącego się do II półrocza 2006 r. oraz pierwszego badania panelowego odnoszącego się do I półrocza 2006 r. Obecną sytuację ekonomiczną respondenci oceniali w pytaniach 1 i 2. W II półroczu 2006 r. respondenci oceniali dobrze lub bardzo dobrze (83,9% odpowiedzi ankietowanych) sytuację ekonomiczną firmy. Natomiast źle lub bardzo źle oceniało odpowiednio 6,9% i 0,9%. Odmówiło odpowiedzi lub nie wiedziało 8,4% ankietowanych. Na rysunku 2.1 zaprezentowano odpowiedzi na pytanie dotyczące ogólnej sytuacji firmy, a na rysunku 2.2 odpowiedzi na pytanie dotyczące oceny sytuacji ekonomicznej z przeprowadzonych dwóch badań panelowych I półrocze 2006 II półrocze liczba podmiotów bardzo dobrze dobrze źle bardzo źle nie wiem/odmowa Rys Ogólna ocena sytuacji ekonomicznej firmy w badanych okresach Respondenci nieznacznie lepiej oceniali swą sytuację ekonomiczną w II półroczu 2006 r. niż w I półroczu 2006 r. (por. rys. 2.1). W porównaniu z oceną ankietowanych z pierwszego badania panelowego w drugim badaniu zwiększył się odsetek oceniających swą sytuację ekonomiczna jako dobrą i bardzo dobrą (odpowiednio z 8,7% do 9,5% oraz z 73,5% do 5

6 74,3%), a zmniejszył się udział oceniających źle lub bardzo źle (łącznie z 7,7% do 9,3%). Wzrósł tez odsetek odmów odpowiedzi. Sytuację ekonomiczną firmy w drugim półroczu 2006 r. w porównaniu do drugiego półrocza roku poprzedniego oceniało jako bez zmian 38,5% respondentów, polepszenie stwierdziło 37,4%, wyraźne polepszenie 5,7%. Na pogorszenie sytuacji ekonomicznej wskazało 7,4% ankietowanych, a na wyraźne pogorszenie zaś 0,4%. Nie wiedział lub odmówił odpowiedzi co dziesiąty respondent I półrocze 2006 II półrocze liczba podmiotów wyraźne polepszenie polepszenie bez zmian pogorszenie wyraźne pogorszenie nie wiem/odmowa Rys Ocena sytuacji ekonomicznej firmy w okresie badanym w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego Respondenci lepiej oceniali swoją sytuację ekonomiczną w II półroczu 2006 r. w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego niż w I półroczu 2006 r. również w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego (por. rys.2.2). Porównanie opinii respondentów z pierwszego i drugiego badania panelowego wskazuje, że zwiększył się udział respondentów wskazujących na polepszenie i wyraźne polepszenie sytuacji ekonomicznej firmy (odpowiednio z 33,0% do 37,4% oraz z 4,3% do 5,7%). Zmniejszył się odsetek wskazujących że sytuacja ekonomiczna nie zmieniła się ( z 44% do 38,5%). Zmniejszył się również udział wskazujących na pogorszenie się lub wyraźne pogorszenie się (odpowiednio z 10,3% do 7,4% oraz z 0,7% do 0,4%). Niestety zwiększyła się grupa respondentów odmawiających odpowiedzi (z 7,8% do 10,6%). 6

7 Ocena sytuacji ekonomiczne firmy jako dobrej oraz wzrost udziału ankietowanych wskazujących na polepszenie sytuacji ekonomicznej koresponduje z umiarkowanie optymistyczną oceną perspektywy rozwoju branży, w której działają badane podmioty. Na rysunku 2.3 przedstawiono opinie respondentów dotyczące perspektywy w 2007 roku rozwoju branży I półrocze 2006 II półrocze 2006 liczba podmiotów poprawa stabilizacja pogroszenie nie wiem/odmowa Rys Perspektywy rozwoju branży w 2007 r., w której działa firma w badanych okresach Uzyskane w drugim badaniu panelowym opinie respondentów w tym względzie były optymistyczne. Ponad połowa (55,4%) respondentów spodziewa się stabilizacji, 28,3% w perspektywie widzi poprawę, a 6,9% spodziewa się pogorszenia, natomiast nie wiedziało lub odmówiło odpowiedzi 9,4% ankietowanych. Porównanie odpowiedzi ankietowanych z pierwszego i drugiego badania panelowego wskazuje na wzrost udziału przewidujących stabilizację (z 51,2% do 55,4%) przy jednoczesnym zmniejszeniu się udziału spodziewających się poprawy (z 30,2% do 28,3%) czy pogorszenia (z 9% do 6,9%). Odsetek odmawiających odpowiedzi nie uległ zmianie. W ankiecie pytano respondentów o ocenę stopnia wykorzystania potencjału produkcyjnego/usługowego przedsiębiorstw, tj. o ilość realizowanych w firmie zamówień w stosunku do możliwości, przy aktualnym zatrudnieniu i zasobach materialnych (pytanie 3). W drugim półroczu 2006 r. ponad połowa respondentów (51,4%) oceniła wykorzystanie potencjału jako średnie, 26,5% jako wysokie, 16,1% badanych nie wiedziało lub odmówiło 7

8 odpowiedzi, a 6% wskazało na niskie wykorzystanie. Na rysunki 2.4 przedstawiono porównanie odpowiedzi ankietowanych odnośnie wykorzystania potencjału produkcyjnego/usługowego z pierwszego i drugiego badania panelowego I półrocze 2006 II półrocze 2006 liczba podmiotów wysoki (powyżej 80%) średni (60%-80%) niski (poniżej 60%) nie wiem/odmowa Rys Stopień wykorzystania potencjału produkcyjnego/usługowego w badanych okresach Porównanie odpowiedzi z pierwszego i drugiego badania panelowego wskazuje, że potencjał produkcyjny/usługowy był nieco lepiej wykorzystywany w II półroczu 2006 r. niż w I półroczu 2006 r. (por. rys. 2.4). Zwiększyła się grupa respondentów oceniających stopień wykorzystania potencjału jako średni (z 47,8% do 51,4%) przy jednoczesnym zmniejszeniu się grupy ankietowanych wskazujących na niskie wykorzystanie potencjału (z 9,2% do 6%). Odsetek wskazujących na wysoki stopień wykorzystania potencjału oraz odsetek odmawiających odpowiedzi nie uległ zmianie. W części ankiety dotyczącej polityki zatrudnienia zapytano ankietowanych czy zatrudnienie jest adekwatne do potrzeb firmy (pytanie 15). W drugim badaniu panelowym zdecydowana większość, bo 80,1% odpowiedziała, że zatrudnienie jest odpowiednie. Ale 15,6% respondentów wskazało, że jest ono niedostateczne, odmówiło odpowiedzi lub nie wiedziało 2,3%. Natomiast na nadmierne zatrudnienie w stosunku do potrzeb wskazało 1,9% ankietowanych. Na rysunku 2.5 porównano odpowiedzi respondentów dotyczące adekwatności zatrudnienia do potrzeb firmy z pierwszego i drugiego badania panelowego. 8

9 I półrocze 2006 II półrocze liczba podmiotów nadmierne odpowiednie niedostateczne nie wiem/odmowa Rys Ocena czy zatrudnienie jest adekwatne do potrzeb firmy w badanych okresach Porównanie odpowiedzi respondentów z pierwszego i drugiego badania panelowego wskazuje na wzrost udziału oceniających zatrudnienie jako odpowiednie w stosunku do potrzeb (z 78,5% do 80,1%). Zmniejszył się odsetek wskazujących na nadmierne zatrudnienie (z 3,7% do 1,9%). Jednocześnie na niedostateczne zatrudnienie wskazało aż 15,6% ankietowanych, podczas gdy w pierwszym badaniu panelowym żaden z respondentów nie wskazał na taki dopuszczony w tym pytaniu wariant odpowiedzi. Wskazywane przez badane podmioty niedostateczne zatrudnienie wiąże się z trudnościami w zatrudnianiu pracowników. W pytaniu 40 zapytano respondentów czy napotykają na trudności ze znalezieniem pracowników na niektóre stanowiska. W drugim badaniu panelowym na nie odpowiedziało 1192 ankietowanych (59,2% ogółu), a na tak odpowiedziało 816 ankietowanych (40,5% ogółu), natomiast nie wiedziało lub odmówiło odpowiedzi 0,2% badanych. Na rysunku 2.6 przedstawiono odpowiedzi respondentów odnośnie trudności ze znalezieniem pracowników z pierwszego i drugiego badania panelowego. 9

10 I półrocze 2006 II półrocze liczba podmiotów tak nie nie wiem/odmowa 3 5 Rys Trudności ze znalezieniem pracowników na niektóre stanowiska w badanych okresach Porównanie odpowiedzi respondentów z pierwszego i drugiego badania panelowego wskazuje, że problemy z zatrudnianiem pracowników miało coraz więcej firm (por. rys. 2.6). Wzrósł udział wskazujących na trudności ze znalezieniem pracowników (z 35,1% do 40,5%). Problemów ze znalezieniem pracowników w I półroczu 2006 r. nie miało 64,8% badanych, a w II półroczu 2006 r. 59,2%. Odsetek odmawiających odpowiedzi nie zmienił się. W drugim badaniu panelowym respondenci, którzy wskazali na trudności ze znalezieniem pracowników na niektóre stanowiska najczęściej jako przyczyny podawali: brak zgłoszeń (51,6% respondentów skazujących na trudności), następnie brak doświadczenia zawodowego (49,1%), brak praktycznych umiejętności (38,5%), zbyt wysokie oczekiwania (36,8%), brak wykształcenia kierunkowego (29,4%), konieczność nadzorowania (18,3%), brak specjalistycznych uprawnień (17,2%). Na rysunku 2.7 przedstawiono odpowiedzi respondentów wskazujące na bariery i trudności w naborze pracowników w pierwszym i drugim badaniu panelowym. Zestawienie odpowiedzi ankietowanych z dwóch badań nie jest zaskakujące w kontekście obserwowanych zmian w sytuacji na regionalnym rynku pracy. Bowiem o ile w pierwszym badaniu ankietowani wskazywali najczęściej na brak doświadczenia zawodowego (57,6% respondentów skazujących na trudności ze znalezieniem pracowników) i brak praktycznych 10

11 umiejętności (47,1%), to w drugim badaniu najczęściej wskazywano na brak zgłoszeń (51,6%), a jako drugą barierę podawano brak doświadczenia zawodowego (49,1%). I półrocze 2006 II półrocze 2006 brak zgłoszeń zbyt wysokie oczekiwania brak umiejętności pracy w zespole konieczność nadzorowania niedyspozycyjność brak prawa jazdy brak specjalistycznych uprawnień brak znajomości języków obcych brak praktycznej znajomości programów komputerowych brak umiejętności pracy z komputerem brak praktycznych umiejętności brak wykształacenia kierunkowego brak doświadczenia zawodowego 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% % podmiotów wskazujących na trudności Rys Bariery i trudności ze znalezieniem pracowników na niektóre stanowiska w badanych okresach 3. Plany dotyczące działalności firmy a ich realizacja porównanie opinii respondentów z dwóch fal badania Prezentowane w tej części wyniki odnoszą się do przeprowadzonych dwóch badań panelowych. Porównano opinie respondentów odnośnie ich planów w pewnych obszarach aktywności firmy (odpowiedzi z pierwszego badania panelowego) z opiniami respondentów dotyczącymi realizacji tychże planów (odpowiedzi z drugiego badania panelowego). W pierwszej kolejności zestawiono odpowiedzi respondentów dotyczące inwestycji zwiększających potencjał produkcyjny/usługowy firmy. W pierwszym badaniu było to pytanie 10 dotyczące planowanych w II półroczu 2006 r. inwestycji, a w drugim badaniu pytanie 6 dotyczące realizowanych w II półroczu 2006 r. inwestycji. Na rysunku 3.1 przedstawiono uzyskane odpowiedzi odnośnie inwestycji zwiększających potencjał produkcyjny/usługowy firmy z dwóch badań panelowych. 11

12 realizowane liczba podmiotów tak nie nie wiem/odmowa Rys Inwestycje zwiększające potencjał produkcyjny/usługowy firmy w II półroczu 2006 r. odpowiedzi z dwóch badań Respondenci okazali się bardzo ostrożni w formułowaniu swoich planów na temat inwestycji zwiększających potencjał produkcyjny/usługowy w najbliższym półroczu (por. rys. 3.1). W I półroczu 2006 r. zdecydowana większość (57,9% respondentów) odpowiedziała, że nie planuje takich inwestycji w II półroczu 2006 r. W rzeczywistości w drugim półroczu 2006 r. 50,7% ankietowanych twierdziło, że nie realizuje w przedsiębiorstwie inwestycji zwiększających potencjał produkcyjny/usługowy. Z kolei inwestycje były na drugie półrocze 2006 r. w blisko co piątym badanym podmiocie gospodarczym (22,2% odpowiedzi respondentów z pierwszego badania), a w okresie tym realizowano inwestycje prawie w co trzeciej firmie (31,4% odpowiedzi respondentów z drugiego badania). Duży odsetek ankietowanych nie wiedział lub odmawiał odpowiedzi w tym zakresie. Odnośnie planów sytuacja taka wystąpiła w co piątym ankietowanym podmiocie (19,8%), a odnośnie realizacji było to 17,9%. Na rysunku 3.2 przedstawiono strukturę realizowanych przez firmy inwestycji w II półroczu 2006 r. Fakt realizowania inwestycji w drugim półroczu 2006 r. potwierdziły 632 firmy. Wśród nich 232 firmy (37%) wskazało na realizację kluczowych inwestycji zwiększających zdolności produkcyjne/usługowe firmy, 228 firmy (36%) na mniejsze rozwojowe, 151 firm 12

13 (24%) na mniejsze inwestycje niezbędne do utrzymania działalności. Nie wiedziało lub odmówiło odpowiedzi 21 ankietowanych (3%) (por. rys. 3.2). mniejsze inwestycje niezbędne do utrzymania działalności 24% nie wiem/odmowa 3% kulczowe inwestycje zwiększające zdolności produkcyjno/ usługowe 37% mniejsze inwestycje rozwojowe 36% Rys Inwestycje realizowane przez firmy w II półroczu 2006 r. W części ankiety dotyczącej polityki zatrudnienia firmy respondenci wypowiadali się na temat zwolnień pracowników. W badaniu pierwszym było to pytanie 21 dotyczące planowanych w I półroczu 2006 r. zwolnień pracowników, a w badaniu drugim pytanie 17 dotyczące mających miejsce w I półroczu 2006 r. zwolnień pracowników. Na rysunku 3.3 przedstawiono uzyskane odpowiedzi o zwolnieniach pracowników z dwóch badań panelowych. Odpowiedzi respondentów wskazują, że przewidywania dotyczące zwolnień pracowników nie pokrywają się z faktycznymi zwolnieniami pracowników. Zwolnień nie planowano w I półroczu 2006 r. w 1430 ankietowanych firmach (71,2% ogółu respondentów). Rzeczywiście nie było zwolnień pracowników w 1188 firmach (59% ogółu ankietowanych). Faktycznie zwolnienia miały miejsce w większej niż planowano liczbie podmiotów, bowiem w 40,8% ogółu ankietowanych, podczas gdy planowano zwolnienia w 28,3% ogółu ankietowanych firm. Odsetek odmawiających odpowiedzi był bardzo niski; wynosił 0,5% i 0,1% odpowiednio w pierwszym i drugim badaniu (por. rys. 3.3). 13

14 mające miejsce liczba podmiotów tak nie nie wiem/odmowa 11 3 Rys Zwolnienia pracowników w I półroczu 2006 r. odpowiedzi z dwóch badań Na rysunku 3.4 przedstawiono i faktyczne zwolnienia pracowników według liczby zwalnianych osób, a na rysunku 3.5 liczbę zwolnionych pracowników według wskazywanej przez respondentów liczby zwolnionych osób. Planowane na pierwsze półrocze 2006 r. zwolnienia miały objąć 4583 pracowników. Respondenci wskazywali najczęściej na zwolnienie 1 osoby (37,7% odpowiedzi), na zwolnienie 2 osób wskazywało 20,5%, na zwolnienie od 3 do 5 osób 20,5%, a na zwolnienie od 6 do 10 osób wskazywało 8,3%. Faktyczne zwolnienia pracowników, które miały miejsce w I półroczu 2006 r. objęły 6345 pracowników. Ankietowani odpowiadali, że zwolnienia najczęściej dotyczyły 1 osoby (32,2% odpowiedzi), od 3 do 5 osób 24,0%, 2 osób 17,9%, a na zwolnienie od 6 do 10 osób 12,3% (por. rys. 3.4). Najczęstsze wskazania ankietowanych na 1 lub 2 zwalniane osoby (zarówno, jak i faktyczne) obejmują niecałe 10% ogółu zwalnianych pracowników. Charakterystyczne jest, że zwolnienia w grupie powyżej 100 osób miały objąć 8,7% ogółu zwalnianych pracowników, faktycznie objęły większą grupę, bo 21,6% ogółu zwalnianych pracowników. Z kolei zwolnienia w grupie osób miały objąć 35,6% ogółu zwalnianych pracowników, a faktycznie dotyczyły mniejszej grupy, bo 10,9% ogółu zwalnianych pracowników (por. rys. 3.5). 14

15 mające miejsce liczba podmiotów osoba 2 osoby 3-5 osób 6-10 osób osób osób osób 100 osób i więcej Rys Zwolnienia pracowników w I półroczu 2006 r. według liczby zwalnianych osób odpowiedzi z dwóch badań mające miejsce liczba pracowników osoba 2 osoby 3-5 osób 6-10 osób osób osób osób 100 osób i więcej Rys Liczba zwolnionych pracowników w I półroczu 2006 r. według liczby zwalnianych osób odpowiedzi z dwóch badań 15

16 W części ankiety dotyczącej polityki zatrudnienia firmy respondenci odpowiadali również na pytania dotyczące przyjęć pracowników. Poniżej zestawiono odpowiedzi ankietowanych dotyczące przyjęć pracowników. W badaniu pierwszym było to pytanie 34 dotyczące planowanych w I półroczu 2006 r. przyjęć pracowników, a w badaniu drugim pytanie 29 dotyczące mających miejsce w I półroczu 2006 r. przyjęć pracowników. Na rysunku 3.6 przedstawiono uzyskane odpowiedzi o przyjęciach pracowników z dwóch badań panelowych mające miejsce liczba podmiotów tak nie nie wiem/odmowa 1 4 Rys Przyjęcia pracowników w I półroczu 2006 r. odpowiedzi z dwóch badań Odpowiedzi respondentów wskazują, że plany dotyczące przyjęć pracowników w dużej mierze pokrywają się z faktycznymi przyjęciami pracowników. Przyjęć nie planowano w I półroczu 2006 r. w 1069 ankietowanych firmach (53,2% ogółu respondentów). Rzeczywiście nie było przyjęć pracowników w 983 firmach (48,8% ogółu ankietowanych). Faktycznie przyjęcia miały miejsce w nieco większej niż planowano liczbie podmiotów, bowiem w 51% ogółu ankietowanych, podczas gdy planowano przyjęcia w 46,7% ogółu ankietowanych firm. Odsetek odmawiających odpowiedzi był bardzo niski; wynosił 0,04% i 0,2% odpowiednio w pierwszym i drugim badaniu (por. rys. 3.6). Na rysunku 3.7 przedstawiono i faktyczne przyjęcia pracowników według liczby przyjmowanych osób, a na rysunku 3.8 liczbę przyjętych pracowników według wskazywanej przez respondentów liczby przyjmowanych osób. Planowane na drugie półrocze 2006 r. przyjęcia miały objąć 6441 pracowników. Respondenci wskazywali najczęściej na 16

17 przyjęcie 1 osoby (30,9% odpowiedzi), na przyjęcie od 3 do 5 osób 25,4%, na przyjęcie 2 osób wskazywało 22,5%, a na przyjęcie od 6 do 10 osób wskazywało 9,4%. Faktyczne przyjęcia pracowników, które miały miejsce w I półroczu 2006 r. dotyczyły 8508 osób. Ankietowani odpowiadali, że przyjęcia najczęściej dotyczyły 1 osoby (29,4% odpowiedzi), 2 osób 22,6%, od 3 do 5 osób 21,8%, a przyjęcia od 6 do 10 osób 12,4% (por. rys. 3.7) mające miejsce liczba podmiotów osoba 2 osoby 3-5 osób 6-10 osób osób osób osób powyżej 100 osób Rys Przyjęcia pracowników w I półroczu 2006 r. według liczby przyjmowanych osób odpowiedzi z dwóch badań Najczęstsze wskazania ankietowanych na 1 lub 2 przyjmowane osoby (zarówno, jak i faktyczne) obejmują około 10% ogółu przyjmowanych pracowników. Charakterystyczne jest, że przyjęcia w grupie osób miały objąć 21,6% ogółu przyjmowanych osób, a faktycznie dotyczyły mniejszej grupy, bo 11,2% ogółu przyjętych pracowników. Z kolei przyjęcia w grupie powyżej 100 osób miały objąć 12,4% ogółu przyjmowanych osób, a w faktycznie objęły większą grupę, bo 25,6% ogółu przyjętych pracowników (por. rys. 3.8). 17

18 2500 mające miejsce liczba pracowników osoba 2 osoby 3-5 osób 6-10 osób osób osób osób powyżej 100 osób Rys Liczba przyjętych pracowników w I półroczu 2006 r. według liczby przyjmowanych osób odpowiedzi z dwóch badań Analizując politykę zatrudnienia firm w poszczególnych powiatach regionu zestawiono odpowiedzi respondentów dotyczące zwolnień pracowników w I półroczu 2006 r. (odpowiedzi z drugiego badania panelowego) z odpowiedziami dotyczącego planowanych zwolnień w tym okresie (dane z pierwszego badania panelowego). Na rysunkach przedstawiono uzyskane odpowiedzi o zwolnieniach pracowników z dwóch badań panelowych w powiatach podregionów województwa dolnośląskiego. Opinie respondentów wskazują, że większość firm działających w powiatach trzech podregionów nie zwalniała pracowników (dotyczy to zarówno planów, jak i wystąpienia zjawiska). Jednak porównanie zamierzeń zwolnień z ich realizacją pozwala zaobserwować pewne rozbieżności. W powiatach podregionu jeleniogórsko wałbrzyskiego firmy na ogół zwalniały w większym stopniu pracowników niż planowały zwolnić w poprzedniej fali panelu. W szczególności sytuacja taka miała miejsce w powiecie dzierżoniowskim, gdzie w 43 firmach doszło do zwolnień pracowników, podczas gdy zwolnienia przewidywane były tylko w 9 firmach. Większy od go odsetek przedsiębiorstw, w których miały miejsca zwolnienia pracowników wystąpił również w powiatach jeleniogórskim ziemskim, jeleniogórskim grodzkim oraz strzelińskim (por. rys. 3.9). 18

19 tak nie nie wiem/odmowa % % 60% % % % 19 faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne Bolesławiec Dzierżoniów Jawor Jelenia Góra m. Jelenia Góra Kamienna Góra Kłodzko Lubań Lwówek Śląski Strzelin Świdnica Wałbrzych Ząbkowice Śląskie Zgorzelec Złotoryja Rys Zwolnienia pracowników w I półroczu 2006 r. w powiatach podregionu jeleniogórsko wałbrzyskiego; wskazania firm odpowiedzi z dwóch badań

20 tak nie nie wiem/odmowa % 80% % % 20% 0% faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne Głogów Góra Legnica m. Legnica Lubin Polkowice Wołów Rys Zwolnienia pracowników w I półroczu 2006 r. w powiatach podregionu legnickiego; wskazania firm odpowiedzi z dwóch badań 20

21 tak nie nie wiem/odmowa 100% % 60% % 20% % faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne Milicz Oleśnica Oława Środa Śląska Trzebnica Wrocław m. Wrocław Rys Zwolnienia pracowników w I półroczu 2006 r. w powiatach podregionu wrocławskiego i m Wrocław; wskazania firm odpowiedzi z dwóch badań 21

22 W podregionie legnickim jedynie w powiatach głogowskim, polkowickim i wołowskim liczba firm, w których miały miejsce zwolnienia była znacznie większa niż liczba firm planujących zwolnienia w I półroczu 2006 r. (por. rys. 3.10). Natomiast w podregionie wrocławskim (por. rys. 3.11) taka dysproporcja między planowanymi a faktycznymi zwolnieniami wystąpiła w powiatach milickim, oleśnickim oraz wrocławskim grodzkim. Na rysunkach zaprezentowano liczbę zwolnionych pracowników w powiatach podregionów województwa dolnośląskiego. Spośród 29 powiatów regionu jedynie w 7 powiatach zwolniono mniej pracowników niż zaplanowano zwolnić w I półroczu 2006 r., w 22 powiatach zwolniono więcej osób niż wynikało to z planów. W podregionie jeleniogórsko wałbrzyskim w przypadku 12 powiatów odnotowano większą niż planowano liczbę zwolnień, w pozostałych 3 powiatach liczba zwolnionych osób była niższa od j. Mniej niż planowano zwolniono w powiatach: świdnickim (mniej o połowę), zgorzeleckim (mniej o 32%) i lwóweckim (mniej o 47%). Największy w stosunku do go wzrost osób zwolnionych zaobserwowano w powiatach: wałbrzyskim, jeleniogórskim ziemskim, kamiennogórskim i lubańskim (por. rys. 3.12). Wartym podkreślenia jest fakt, że liczba pracowników zwolnionych w tych powiatach kilkakrotnie przewyższa planowaną liczbę zwolnień. 600 mające miejsce liczba pracowników Bolesławiec Dzierzoniów Jawor Jelenia Góra m. Jelenia Góra Kamienna Góra Kłodzko Lubań Lwówek Śląski Strzelin Świdnica Wałbrzych Ząbkowice Śląskie Zgorzelec Złotoryja Rys Zwolnienia pracowników w powiatach podregionu jeleniogórsko wałbrzyskiego w I półroczu 2006 r.; liczba osób odpowiedzi z dwóch badań 22

23 W większości powiatów podregionu legnickiego obserwowano niekorzystną sytuację znacznego wzrostu liczby zwolnionych osób w stosunku do planowanych zwolnień. Szczególnie dramatyczna sytuacja ma miejsce w powiecie: polkowickim, lubińskim i głogowskim. Jedynym powiatem podregionu gdzie odnotowano mniejszą od zaj liczbę zwolnień jest powiat legnicki ziemski (por. rys. 3.13) mające miejsce liczba pracowników Głogów Góra Legnica m. Legnica Lubin Polkowice Wołów Rys Zwolnienia pracowników w powiatach podregionu legnickiego w I półroczu 2006 r.; liczba osób odpowiedzi z dwóch badań W przypadku podregionu wrocławskiego w 4 powiatach zaobserwowano wzrost liczby zwolnień w stosunku do planowanych, w pozostałych 3 powiatach liczba zwolnień była niższa od j. Mniej osób niż planowano zwolniono w powiatach: średzkim i wrocławskim ziemskim oraz wrocławskim grodzkim. Z kolei więcej zwolniono pracowników niż planowano w powiatach: oleśnickim, trzebnickim oławskim i milickim. Kontynuując analizę zatrudnienia w firmach w poszczególnych powiatach regionu zestawiono odpowiedzi respondentów dotyczące przyjęć pracowników w I półroczu 2006 r. (odpowiedzi z drugiego badania panelowego) z odpowiedziami dotyczącego planowanych przyjęć w tym okresie (dane z pierwszego badania panelowego). Na rysunkach przedstawiono uzyskane odpowiedzi o przyjęciach pracowników z dwóch badań panelowych w powiatach podregionów województwa dolnośląskiego. 23

24 mające miejsce liczba pracowników Milicz Oleśnica Oława Środa Sląska Trzebnica Wrocław m. Wrocław Rys Zwolnienia pracowników w powiatach podregionu wrocławskiego i m. Wrocław w I półroczu 2006 r.; liczba osób odpowiedzi z dwóch badań Odpowiedzi respondentów wskazują, że firmy działające w powiatach trzech podregionów są ostrożne w podejmowaniu deklaracji odnośnie przyjęć pracowników. Na ogół prawie tyle samo podmiotów gospodarczych wskazywało na przyjęcia nowych osób jak i wskazujących, że nie będą przyjmować pracowników. W sferze planów firmy deklarowały mniej przyjęć niż w rzeczywistości miało to miejsce. Jednak porównanie zamierzeń przyjęć a ich realizacji pozwala zaobserwować pewne wyjątki w tym względzie. W powiatach podregionu jeleniogórsko wałbrzyskiego więcej firm na ogół przyjmowało pracowników niż planowało przyjmować. W powiatach: lubańskim, lwóweckim, świdnickim, ząbkowickim i zgorzeleckim mniej firm przyjęło pracowników aniżeli zadeklarowało w planach przyjęcia (por. rys. 3.15). W podregionie legnickim jedynie w powiatach: legnickim ziemskim, lubińskim i wołowskim liczba firm, w których miały miejsce przyjęcia była mniejsza niż liczba firm planujących przyjęcia w pierwszym półroczu 2006 r. (por. rys. 3.16). Natomiast w podregionie wrocławskim (por. rys. 3.17) taka dysproporcja między planowanymi a faktycznymi przyjęciami wystąpiła w powiatach: oleśnickim, średzkimi i trzebnickim. 24

25 tak nie nie wiem/odmowa % % % 40% % % 25 faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne Bolesławiec Dzierżoniów Jawor Jelenia Góra m. Jelenia Góra Kamienna Góra Kłodzko Lubań Lwówek Śląski Strzelin Świdnica Wałbrzych Ząbkowice Śląskie Zgorzelec Złotoryja Rys Przyjęcia pracowników w I półroczu 2006 r. w powiatach podregionu jeleniogórsko wałbrzyskiego; wskazania firm odpowiedzi z dwóch badań

26 tak nie nie wiem/odmowa 100% % % % % % faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne Głogów Góra Legnica m. Legnica Lubin Polkowice Wołów Rys Przyjęcia pracowników w I półroczu 2006 r. w powiatach podregionu legnickiego; wskazania firm odpowiedzi z dwóch badań 26

27 tak nie nie wiem/odmowa 100% 1 80% % 40% 20% % faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne faktyczne Milicz Oleśnica Oława Środa Śląska Trzebnica Wrocław m. Wrocław Rys Przyjęcia pracowników w I półroczu 2006 r. w powiatach podregionu wrocławskiego i m Wrocław; wskazania firm odpowiedzi z dwóch badań 27

28 Na rysunkach zaprezentowano liczbę przyjętych pracowników w powiatach podregionów województwa dolnośląskiego. Spośród 29 powiatów regionu w 9 powiatach przyjęto mniej pracowników niż zaplanowano przyjąć w I półroczu 2006 r., w pozostałych 20 powiatach przyjęto więcej osób niż wynikało to z planów. W podregionie jeleniogórsko wałbrzyskim zatrudniono mniej pracowników niż planowano zatrudnić przede wszystkim w powiatach: zgorzeleckim (mniej o 67%) i ząbkowickim (mniej o 44%). Niekorzystną sytuację odnotowano również w powiatach lwóweckim, lubańskim i strzelińskim. W pozostałych powiatach zatrudniono więcej osób niż planowano. Było to widoczne głównie w powiatach: jeleniogórskim ziemskim, wałbrzyskim i kamiennogórskim (por. rys. 3.18), w których to powiatach liczba przyjętych przynajmniej dwukrotnie przekroczyła wielkości. W podregionie legnickim najkorzystniejszą sytuację zaobserwowano w powiatach: polkowickim, lubińskim (4,2 razy więcej), głogowskim i legnickim grodzkim. Natomiast o 64% mniej przyjęto pracowników niż wynikało to z planów w powiecie wołowskim (por. rys. 3.19). Na 7 powiatów podregionu wrocławskiego mniej przyjęć niż planowano odnotowano w powiatach: średzkim i wrocławskim ziemskim. W pozostałych powiatach zatrudniono więcej pracowników niż planowano. Szczególnie korzystną sytuację zaobserwowano w powiatach: trzebnickim, oleśnickim i oławskim (por. rys. 3.20). 600 mające miejsce liczba pracowników Bolesławiec Dzierżoniów Jawor Jelenia Góra m. Jelenia Góra Kamienna Góra Kłodzko Lubań Lwówek Śląski Strzelin Świdnica Wałbrzych Ząbkowice Śląskie Zgorzelec Złotoryja Rys Przyjęcia pracowników w powiatach podregionu jeleniogórsko wałbrzyskiego w I półroczu 2006 r.; liczba osób odpowiedzi z dwóch badań 28

29 600 mające miejsce liczba pracowników Głogów Góra Legnica m. Legnica Lubin Polkowice Wołów Rys Przyjęcia pracowników w powiatach podregionu legnickiego w I półroczu 2006 r.; liczba osób odpowiedzi z dwóch badań 2800 mające miejsce liczba pracowników Milicz Oleśnica Oława Środa Śląska Trzebnica Wrocław m. Wrocław Rys Przyjęcia pracowników w powiatach podregionu wrocławskiego i m. Wrocław w I półroczu 2006 r.; liczba osób odpowiedzi z dwóch badań 29

30 4. Ruch zatrudnionych bilans zatrudnienia w powiatach porównanie opinii respondentów z dwóch fal badania W ramach poszczególnych powiatów bilans zatrudnienia badano jako relacje przyjęć pracowników do zwolnień pracowników w ankietowanych firmach. Relacji tej nie wyrażono klasycznie, a więc jako różnice pomiędzy przyjęciami i zwolnieniami, ale jako iloraz przyjęć do zwolnień. Podejście takie wynikało przede wszystkim z faktu prowadzenia badań na próbie (nie na populacji), co skutkowało zarówno zróżnicowaniem liczebności poddanych badaniu obiektów w poszczególnych powiatach, jak i wpływem na dobór wykorzystanych mierników, tym samym powodując niemożność bezpośredniego wnioskowania w oparciu o miary o charakterze bezwzględnym. Bilans zatrudnienia rozpatrywano w dwóch aspektach: z punktu widzenia badanych podmiotów oraz z punktu widzenia pojedynczych pracowników. W tabeli 4.1 zaprezentowano bilans zatrudnienia zgodnie z odpowiedziami na pytania dotyczące pierwszego półrocza 2006 r., według wskazań firm, które deklarowały przyjęcia i/lub zwolnienia pracowników. Zestawiono tu bilans zatrudnienia wynikający z go na I półrocze 2006 r. ruchu zatrudnionych (odpowiedzi z pierwszej fali badania panelowego) oraz bilans wynikający z faktycznie mającego miejsce w pierwszym półroczu 2006 r. ruchu zatrudnionych (odpowiedzi z drugiej fali badania panelowego). Zjawisko to zilustrowano również na rysunku 4.1 prezentującym zróżnicowanie sytuacji pod względem bilansu zatrudnienia odpowiednio w pierwszym półroczu 2006 roku wynikającym z planów i faktycznie mającego miejsce. Na rysunku 4.2 przedstawiono faktyczny bilans zatrudnienia w I półroczu 2006 r., porządkując powiaty od sytuacji najkorzystniejszej do najmniej korzystnej. Tabela 4.1. Bilans zatrudnienia relacje przyjęć do zwolnień pracowników, w odniesieniu do planów i faktycznie mający miejsce wskazania firm, z uwzględnieniem powiatu, w którym działa firma Powiat W I półroczu 2006 r. planowany faktyczny Bolesławiec 1,44 1,30 Dzierżoniów 2,78 1,12 Głogów 3,75 1,26 Góra 1,20 1,14 Jawor 1,36 1,00 Jelenia Góra 2,38 1,16 m. Jelenia Góra 1,50 1,42 Kamienna Góra 0,92 1,38 Kłodzko 1,39 1,29 Legnica 1,71 1,40 m. Legnica 1,21 1,38 Lubań 2,09 1,18 Lubin 1,53 1,11 Lwówek Śląski 1,33 1,00 Milicz 2,00 1,08 30

31 Oleśnica 2,15 0,87 Oława 1,39 1,78 Polkowice 0,75 1,46 Strzelin 2,43 1,44 Środa Śląska 1,58 2,25 Świdnica 1,53 1,45 Trzebnica 2,88 1,46 Wałbrzych 1,38 1,13 Wołów 3,60 1,15 Wrocław 2,13 1,60 m. Wrocław 1,62 1,26 Ząbkowice Śląskie 1,42 1,14 Zgorzelec 3,00 1,00 Złotoryja 2,00 1,27 Ogółem 1,65 1,26 W pierwszym półroczu 2006 r. relacja firm, które faktycznie podjęły decyzje o zatrudnieniu nowych pracowników w stosunku do tych, w przypadku których zaistniało zjawisko zwolnień pracowników, najkorzystniej kształtowała się w powiatach: średzkim (2,25 co oznacza, że o 125% przedsiębiorstw więcej zatrudniło pracowników niż zwolniło), oławskim (1,78) i wrocławskim (1,60). Najgorzej pod względem bilansu zatrudnienia, z punktu widzenia firm, sytuacja kształtowała się jedynie w powiecie oleśnickim (0,87 co oznacza, że o 13% przedsiębiorstw więcej zwolniło pracowników niż zatrudniło). Ogólnie spośród dwudziestu dziewięciu powiatów dodatni bilans zatrudnienia dla firm odnotowano w 25, w trzech zerowy a w jednym ujemny (por. rys. 4.2). 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 planowany faktyczny 0 Głogów Wołów Zgorzelec Trzebnica Dzierżoniów Strzelin Jelenia Góra Oleśnica Wrocław Lubań Złotoryja Milicz Legnica m. Wrocław Środa Śląska Świdnica Lubin m. Jelenia Góra Bolesławiec Ząbkowice Śląskie Oława Kłodzko Wałbrzych Jawor Lwówek Śląski m. Legnica Góra Kamienna Góra Polkowice Rys Bilans zatrudnienia w I półroczu 2006 r. w powiatach relacje przyjęć do zwolnień pracowników, w odniesieniu do planów i faktycznie mających miejsce wskazania firm 31

32 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00 Środa Śląska Oława Wrocław Polkowice Trzebnica Świdnica Strzelin m. Jelenia Góra Legnica Kamienna Góra m. Legnica Bolesławiec Kłodzko Złotoryja Głogów m. Wrocław Lubań Jelenia Góra Wołów Góra Ząbkowice Śląskie Wałbrzych Dzierżoniów Lubin Milicz Jawor Lwówek Śląski Zgorzelec Oleśnica Rys Bilans zatrudnienia w I półroczu 2006 r. w powiatach relacje przyjęć do zwolnień pracowników, faktycznie mający miejsce wskazania firm W odniesieniu do planów w analizowanym okresie relacja firm, które deklarowały podjęcie decyzji o zatrudnieniu nowych pracowników w stosunku do tych, w przypadku których deklarowano zjawisko zwolnień, najkorzystniej kształtowała się w powiatach: głogowskim (3,75), wołowskim (3,60), zgorzeleckim (3,00). Najgorzej pod względem bilansu zatrudnienia, z punktu widzenia firm, sytuacja kształtowała się w powiatach: polkowickim (0,75) oraz kamiennogórskim (0,92). Ogólnie w dwóch z dwudziestu dziewięciu powiatów odnotowano ujemny bilans zatrudnienia dla firm, w dwudziestu siedmiu dodatni. Porównując planowany i rzeczywisty bilans zatrudnienia należy wskazać, że w powiecie polkowickim i kamiennogórskim w rzeczywistości firmy zatrudniały w większym stopniu niż zwalniały pracowników (dodatni bilans odpowiednio 1,46 i 1,38), podczas gdy w planach firmy zamierzały w większym stopniu zwalniać niż zatrudniać. Z kolei w powiecie głogowskim i wrocławskim, blisko czterokrotnie więcej firm miało zatrudniać niż zwalniać pracowników, podczas gdy firm zatrudniających pracowników było odpowiednio tylko o 26% i 15 % więcej niż firm zwalniających (por. tab. 4.1 i rys. 4.2). W tabeli 4.2 zaprezentowano bilans zatrudnienia według odpowiedzi na pytania dotyczące pierwszego półrocza 2006 r. z uwzględnieniem liczby przyjętych i/lub zwolnionych pracowników. Podobnie jak w tabeli 4.1 zestawiono tu bilans zatrudnienia wynikający z go na I półrocze 2006 r. ruchu zatrudnionych (odpowiedzi z pierwszego badania panelowego) oraz bilans wynikający z faktycznie mającego miejsce w pierwszym półroczu 32

33 2006 r. ruchu zatrudnionych (odpowiedzi z drugiego badania panelowego). Zjawisko to zilustrowano również na rysunku 4.3 prezentującym zróżnicowanie sytuacji pod względem bilansu zatrudnienia w pierwszym półroczu 2006 r., odpowiednio wynikające z planów i faktycznie mające miejsce. Na rysunku 4.4 przedstawiono faktyczny bilans zatrudnienia w I półroczu 2006 r., porządkując powiaty od sytuacji najkorzystniejszej do najmniej korzystnej. W odniesieniu do go ruchu zatrudnionych w I półroczu 2006 roku relacja osób zatrudnionych do zwalnianych, najkorzystniej kształtowała się w powiatach: wołowskim (9,27 co oznacza, że ponad dziewięciokrotnie więcej osób deklarowano jako zatrudnionych niż zwolnionych z inicjatywy pracodawcy lub pracownika), polkowickim (8,00) oraz głogowskim (7,13). Najgorzej pod względem bilansu zatrudnienia, z punktu widzenia osób, sytuacja kształtowała się w powiecie świdnickim (0,53 co oznacza, że o 47% osób więcej podlegało zwolnieniu niż zatrudnieniu). Spośród 29 powiatów ujemny bilans zatrudnienia dla pracowników odnotowano w czterech, a dodatni w 25 powiatach. Tabela 4.2. Bilans zatrudnienia relacje przyjęć do zwolnień pracowników w odniesieniu do planów i faktycznie mający miejsce liczba osób, z uwzględnieniem powiatu, w którym działa firma Powiat W I półroczu 2006 r. planowany faktyczny Bolesławiec 1,73 1,74 Dzierżoniów 0,70 0,98 Głogów 7,13 1,37 Góra 1,15 1,00 Jawor 1,26 1,25 Jelenia Góra 3,04 2,81 m. Jelenia Góra 1,80 1,31 Kamienna Góra 0,79 0,76 Kłodzko 2,62 1,94 Legnica 1,35 2,43 m. Legnica 2,26 2,24 Lubań 2,02 0,93 Lubin 0,89 1,22 Lwówek Śląski 1,47 2,35 Milicz 2,40 1,51 Oleśnica 2,77 1,15 Oława 1,83 1,64 Polkowice 8,00 1,06 Strzelin 2,51 1,75 Środa Śląska 1,82 3,00 Świdnica 0,53 1,57 Trzebnica 2,52 1,75 Wałbrzych 1,81 1,03 Wołów 9,27 1,11 Wrocław 1,07 1,58 m. Wrocław 1,06 1,40 Ząbkowice Śląskie 2,98 1,32 Zgorzelec 1,41 0,69 33

34 Złotoryja 2,07 1,49 Ogółem 1,38 1,36 Przeciętnie bilans zatrudnienia dla pracowników był dodatni, zarówno w odniesieniu do planów, jak i faktycznie mający miejsce w I półroczu 2006 r. W rzeczywistości bilans był o 2 punkty procentowe niższy od go bilansu zatrudnienia. W pierwszym półroczu faktycznie najkorzystniejsza sytuacja w ruchu zatrudnionych wystąpiła w powiatach: średzkim (3,00 co oznacza, że przyjęto trzykrotnie więcej pracowników niż zwolniono), jeleniogórskim (2,81) i legnickim (2,43). Niekorzystna w tym względzie sytuacja wystąpiła w powiatach: zgorzeleckim (0,69 co oznacza, że o 31% więcej pracowników zwolniono niż przyjęto), kamiennogórskim (0,76) i lubańskim (0,93). Ogólnie spośród dwudziestu dziewięciu powiatów dodatni bilans zatrudnienia dla pracowników odnotowano w 24 powiatach, w jednym zerowy, a w czterech ujemny (por. rys. 4.4) planowany faktyczny 0 Wołów Polkowice Głogów Jelenia Góra Ząbkowice Śląskie Oleśnica Kłodzko Trzebnica Strzelin Milicz m. Legnica Złotoryja Lubań Oława Środa Śląska Wałbrzych m. Jelenia Góra Bolesławiec Lwówek Śląski Zgorzelec Legnica Jawor Góra Wrocław m. Wrocław Lubin Kamienna Góra Dzierżoniów Świdnica Rys Bilans zatrudnienia w I półroczu 2006 r. w powiatach relacje przyjęć do zwolnień pracowników, w odniesieniu do planów i faktycznie mający miejsce liczba osób 34

35 3,50 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00 Środa Śląska Jelenia Góra Legnica Lwówek Śląski m. Legnica Kłodzko Strzelin Trzebnica Bolesławiec Oława Wrocław Świdnica Milicz Złotoryja m. Wrocław Głogów Ząbkowice Śląskie m. Jelenia Góra Jawor Lubin Oleśnica Wołów Polkowice Wałbrzych Góra Dzierżoniów Lubań Kamienna Góra Zgorzelec Rys Bilans zatrudnienia w I półroczu 2006 r. w powiatach relacje przyjęć do zwolnień pracowników, faktycznie mających miejsce liczba osób Porównując planowany i rzeczywisty bilans zatrudnienia dla pracowników należy wskazać, że w powiecie świdnickim i powiecie lubińskim w rzeczywistości firmy więcej pracowników przyjęły niż zwolniły (dodatni bilans odpowiednio 1,57 i 1,22), podczas gdy w planach firmy zamierzały więcej pracowników zwolnić niż zatrudniać (ujemny bilans odpowiednio 0,53 i 0,89). Z kolei w powiecie wołowskim planowano zatrudnić ponad dziewięciokrotnie więcej pracowników niż zwolnić, a w rzeczywistości przyjęto jedynie o 11% więcej niż zwolniono pracowników. Podobnie było w powiecie polkowickim i głogowskim gdzie planowano odpowiednio ośmiokrotnie i siedmiokrotnie większe zatrudnienie pracowników w stosunku do zwalnianych, podczas gdy w rzeczywistości zatrudniono odpowiednio tylko o 6% i 37% więcej pracowników niż ich zwolniono (por. tab. 4.2 i rys. 4.3). 5. Ruch zatrudnionych według zawodów opinie respondentów z drugiego fali badania W części ankiety dotyczącej polityki zatrudnienia respondenci, którzy deklarowali zwolnienia i/lub przyjęcia pracowników, byli proszeni o wskazanie 4 zawodów, w których liczba zwolnionych i/lub przyjętych pracowników będzie największa. Pytanie 20 dotyczyło zwolnień pracowników, a pytanie 30 przyjęć pracowników w I półroczu 2006 roku ze wskazaniem na zawody. Ankietowani podając zawody, w których liczba zwolnień/ liczba 35

36 przyjęć będzie największa, sumarycznie wskazali na zwolnienie 6030 osób oraz przyjęcie 8343 osób w I półroczu 2006 r. Stanowiło to odpowiednio 95,0% z 6345 pracowników zwolnionych oraz 98,1% z 8508 przyjętych pracowników w I półroczu 2006 roku. Analizę ruchu zatrudnionych według zawodów odniesiono do średnich grup zawodowych (3 cyfrowy kod zawodu według Klasyfikacji zawodów i specjalności). Na rysunku 5.1 przedstawiono 10 średnich grup zawodowych, w których ankietowani deklarowali najczęściej zwolnienia i/lub przyjęcia pracowników w pierwszym półroczu 2006 r. Warto podkreślić, że w wymienionych 10 grupach znalazła się połowa dokonanych wskazań przez firmy. Respondenci podając zawody, w których przyjęcia były największe, najczęściej wskazywali na następujące grupy: 522 Sprzedawcy i demonstratorzy 10,4% (z 1555 wskazań firm) 341 Pracownicy do spraw finansowych i handlowych 6,0% 832 Kierowcy pojazdów 5,4% 311 Technicy 4,7% 241 Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania 4,2% 512 Pracownicy usług domowych i gastronomicznych 4,2% 413 Pracownicy do spraw ewidencji materiałowej, transportu i produkcji 4,1% 712 Robotnicy budowlani robót stanu surowego i pokrewni 4,0% 343 Średni personel biurowy 3,8% 722 Kowale, ślusarze i pokrewni 3,7% 36

37 przyjęcia zwolnienia Liczba odpowiedzi kod średniej grupy zawodowej Rys Przyjęcia i zwolnienia pracowników w 10 średnich grupach zawodowych w I półroczu 2006 r. Podając zawody, w których zwolnienia były największe, respondenci wskazywali najczęściej na następujące grupy: 522 Sprzedawcy i demonstratorzy 11,1% (z 1194 wskazań firm) 832 Kierowcy pojazdów 6,2% 341 Pracownicy do spraw finansowych i handlowych 5,6% 712 Robotnicy budowlani robót stanu surowego i pokrewni 5,2% 413 Pracownicy do spraw ewidencji materiałowej, transportu i produkcji 4,5% 311 Technicy 4,1% 512 Pracownicy usług domowych i gastronomicznych 4,1% 722 Kowale, ślusarze i pokrewni 3,6% 241 Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania 3,4% 343 Średni personel biurowy 3,4%. Nie jest zaskoczeniem, że grupą zawodową podlegającą największej rotacji pracowników jest grupa Sprzedawcy i demonstratorzy. Charakterystyczne jest również, że w dziewięciu z wymienionych 10 średnich grupach zawodowych bilans zatrudnienia (jako relacja przyjęć do zwolnień) jest dodatni, a jednej zerowy (dotyczy grupy Robotnicy budowlani robót stanu 37

38 surowego i pokrewni). Oznacza to, że w podanych grupach zawodowych w pierwszym półroczu 2006 roku więcej firm przyjmowało pracowników, niż ich zwalniało. W odniesieniu do j aktywności w polityce zatrudnienia w II półroczu 2006 roku respondenci, którzy planowali zwolnienia i/lub przyjęcia pracowników, byli proszeni o wskazanie 4 zawodów, w których liczba zwolnionych i/lub przyjętych pracowników będzie największa. Pytanie 25 dotyczyło zwolnień pracowników, a pytanie 36 przyjęć pracowników w II półroczu 2006 roku ze wskazaniem na zawody. Ankietowani podając zawody, w których liczba zwolnień/ liczba przyjęć będzie największa, sumarycznie wskazali na zwolnienie 3347 osób oraz na przyjęcie 6234 osób w II półroczu 2006 r. Podobnie jak wcześniej, analizę ruchu zatrudnionych według zawodów odniesiono do średnich grup zawodowych (3 cyfrowy kod zawodu według Klasyfikacji zawodów i specjalności). Na rysunku 5.2 przedstawiono 10 średnich grup zawodowych, w których ankietowani planowali najczęściej zwolnienia i/lub przyjęcia pracowników w drugim półroczu 2006 r. Podobnie jak poprzednio we wskazanych 10 grupach znalazła się połowa wskazań ankietowanych podmiotów. Respondenci podając zawody, w których przyjęcia będą największe najczęściej wskazywali na następujące grupy: 522 Sprzedawcy i demonstratorzy 10,1% (z 1303 wskazań firm) 341 Pracownicy do spraw finansowych i handlowych 6,2% 832 Kierowcy pojazdów 5,4% 722 Kowale, ślusarze i pokrewni 5,1% 413 Pracownicy do spraw ewidencji materiałowej, transportu i produkcji 4,8% 311 Technicy 4,5% 241 Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania 4,5% 512 Pracownicy usług domowych i gastronomicznych 4,5% 712 Robotnicy budowlani robót stanu surowego i pokrewni 3,9% 343 Średni personel biurowy 3,1%. 38