Odporność przeciwzakaźna. Profilaktyka chorób zakaźnych.
Odporność swoista Czynna naturalna przechorowanie lub przebycie zakażenia bezobjawowego sztuczna - szczepienie Bierna naturalna - matka - płód, karmienie pokarmem matki sztuczna - surowica, immunoglobuliny
Szczepionka - definicja Wprowadzenie do ustroju preparatu biologicznego zawierającego antygen w formie żywych, lecz osłabionych (atenuowanych) lub zabitych drobnoustrojów lub ich produktów w celu wytworzenia odporności humoralnej/komórkowej
Szczepienia Ochronny poziom przeciwciał!!! Poziom przeciwciał utrzymujący się kilka lat (5-8 lat? 10-12?? Dłużej? Czy badać?) Ochrona przed zachorowaniem spowodowanym przez drobnoustroje o identycznej budowie antygenowej jak szczep szczepionkowy (??) Łagodniejszy przebieg, gdy dojdzie do zakażenia Zapobieganie najcięższym postaciom: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, posocznica Zapobieganie powikłaniom u osób z grup ryzyka, np.: starszy wiek, osoby z innymi chorobami współwystępującymi, itp.
Antygen Białko immunogenność - zdolność do wytwarzania przeciwko sobie swoistej odpowiedzi immunologicznej Hapten Antygen niepełnowartościowy Wielocukier immunogenność - dopiero po połączeniu z nośnikiem, np..: cząsteczka białka antygenowość - zdolność swoistego łączenia z Ig G i receptorami Li T
Odpowiedź immunologiczna Faza utajenia - od momentu podania antygenu do chwili pojawienia się pierwszych przeciwciał faza wzrostu poziomu przeciwciał faza plateau faza spadku
Szczepionki żywe atenuowane Atenuacja jedna dawka, bez adiuwantu, odpowiedź - Ig G, Ig A, komórkowa, Powodują łagodną infekcję, stymulują komórki T i B Np.: BCG, OPV, szczepionka przeciwko odrze różyczce, śwince Zabite Inaktywacja iniekcja kilka dawek zwykle wymagany adiuwant odpowiedź - głównie Ig G stymulują komórki B i T, wymagają kilku iniekcji Np..: pełnokomórkowa szczepionka przeciwkrztuścowi, IPV
Szczepionki (cd.) Zabite pełnokomórkowe - np..: przeciwko krztuścowi, durowi brzusznemu, durowi plamistemu i innym riketsjozom Zabite zawierające oczyszczone frakcje antygenu - np..: przeciw grypie - podjednostkowa przeciw HBV - antygen powierzchniowy HBs
Szczepionki Anatoksyna (toksoid) unieczynniona toksyna np.: błonicza, tężcowa DNA - gen kodujący białko drobnoustroju zostaje umieszczony na plazmidzie, który zostaje podany do tkanki. Gen przedostaje się do jądra komórkowego, następuje ekspresja w komórkach gospodarza; duża immunogenność
Szczepionki przeciw odrze, różyczce, śwince Monowalentne - żywe atenuowane przeciw odrze - monowalentna szczepionka zawierająca wirus odry. Wirus jest żywy, atenuowany, szczep Schwarz. przeciw różyczce - monowalentna szczepionka zawierająca żywe, osłabione wirusy różyczki (szczep Wistar RA 27/3) przeciw śwince monowalentna szczepionka zawierająca żywe, atenuowane wirusy (szczep Jeryl Lynn) poliwalentna: MMR (measles, mumps, rubella) - przeciwko odrze+różyczce+śwince wirus odry (szczep Enders Edmonton) wirus świnki (szczep Jeryl Lynn) wirus różyczki (szczep Wistar RA 27/3)
Szczepionki Szczepionka przeciw gruźlicy Zawiera żywe atenuowane prątki Mycobacterium bovis BCG (Bacille Calmette Guerin) Szczepionka przeciw polio zabita, inaktywowana żywa, atenuowana Szczepionki przeciw odrze, różyczce, śwince monowalentne - żywe atenuowane przeciw odrze przeciw różyczce przeciw śwince ( Di-Te-Per ) Szczepionka DTP Pełnokomórkowa - toksoid błoniczy, toksoid tężcowy, zabite pałeczki krztuśca Acelularna - toksoid błoniczy, toksoid tężcowy, kompenta przeciwkrztuścowa : toksoid, włókienkowa hemaglutynina, pertaktyna, krztuścowe aglutynogeny poliwalentna: MMR (measles, mumps, rubella) przeciwko odrze+różyczce+śwince
Haemophilus influenzae typ B (Hib) Oczyszczony antygen otoczkowy połączony z nośnikiem białkowym np..: toksoidem błoniczym, tężcowym (szczepionka skoniugowana)
Neisseria meningitidis N. meningitidis - znanych jest 13 serotypów w Polsce dominuje serotyp B (ok.. 65% przypadków)m serotyp C (ok.. 30% przypadków) Szczepionka skoniugowana zawiera oczyszczony polisacharyd otoczkowy + białko np.. toksyna tężcowa szczepionki dostępne w Polsce i na świecie zawierają następujące grupy serologiczne: A+C A+C+W-135+Y B
Przeciw Streptococcus pneumoniae Znanych jest ponad 90 typów serologicznych szczepionka skoniugowana zawiera oczyszczony polisacharyd otoczkowy połączony z białkiem np..: toksyna tężcowa Zawiera 7, 10,13, 23 serotypów zabezpiecza przed inwazyjną chorobą pneumokokową (zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i/lub posocznica)
Szczepionki przeciwko pneumokokom Zapobiegają zapaleniu opon mózgowych i innym chorobom wywoływanym przez S.pneumoniae. 1) Wielocukier otoczkowy każdego z wymienionych 23 serotypów Streptococcus pneumoniae: 1, 2, 3, 4, 5, 6B, 7F, 8, 9N, 9V, 10A, 11A, 12F, 14, 15B, 17F, 18C, 19F, 19A, 20, 22F, 23F, 33F.
Szczepionki przeciwko pneumokokom 2) Skoniugowana (białko nośnikowe - toksoid błoniczy) 7 walentna (serotypy 4, 6B, 9V, 14, 18C, 19F i 23) 3) Skoniugowana (białko nosnikowe - białko D H. influenzae, szczepy bezotoczkowe, toksoid tężcowy, toksoid błoniczy) - 10 walentna (serotypy: 1, 5, 7F, 4, 6B, 9V, 14, 18C, 19F i 23) 4) Skoniugowana (białko nośnikowe toksoid błoniczy) 13 walentna (serotypy: 1, 3, 4, 5, 6A, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19A, 19F, 23F).
Przeciw grypie Podjednostkowa - zawiera podjednostki hemaglutyniny i neuraminidazy rozszczepiona - rozszczepione wiriony pozbawione lipidowej otoczki
Szczepionka przeciwko rotawirusom Chroni niemowlęta i małe dzieci przed zapaleniem żołądka i jelit (biegunką i wymiotami) wywołanym zakażeniem rotawirusem. Substancje czynne zawarte w szczepionce to 5 szczepów reasortantów ludzko-bydlęcych rotawirusa: G1 2,2 X 10 6 Jedn. Infekc. G2 2,8 X 10 6 Jedn. Infekc. G3 2,2 X 10 6 Jedn. Infekc. G4 2,0 X 10 6 Jedn. Infekc. P1[8] 2,3 X 10 6 Jedn. Infekc.
Szczepionka DTP (Di-Te-Per) Pełnokomórkowa: zawiera toksoid błoniczy, toksoid tężcowy, zabite pałeczki krztuśca Acelularna: zawiera toksoid błoniczy, toksoid tężcowy komponenta przeciwkrztuścowa : toksoid, włókienkowa hemaglutynina, pertaktyna, krztuścowe aglutynogeny
Uodpornienie bierne Podanie surowicy lub frakcji immunoglobulin - wprowadzenie do organizmu gotowych przeciwciał stosuje się u osób już zakażonych, u których trzeba uzyskać odporność w bardzo krótkim czasie lub u takich, u których układ immunologiczny nie jest wstanie wytworzyć przeciwciał Ludzkie: Normalne immunoglobuliny do zapobiegania: HAV, HBV, odrze, wściekliźnie, różyczce, ospie wietrznej, tężcowi
Szczepionka przeciwko chorobom wywoływanym przez HPV Szczepionka ma celu zabezpieczenie przed chorobami wywoływanymi przez wirusy brodawczaka ludzkiego (HPV) typu 6, 11, 16 i 18 Substancja czynna: nie posiadające zdolności zakażania, wysoko oczyszczone białko dla każdego z typów (6, 11, 16 i 18) wirusa brodawczaka ludzkiego. Białko L1 wirusa brodawczaka ludzkiego1 typu 6 Białko L1 wirusa brodawczaka ludzkiego1 typu 11 Białko L1 wirusa brodawczaka ludzkiego1 typu 16 Białko L1 wirusa brodawczaka ludzkiego1 typu 18 wirus brodawczaka ludzkiego (ang. Human Papillomavirus) = HPV + białko L1 w postaci wirusopodobnych cząsteczek wytwarzanych w komórkach drożdży (Saccharomyces cerevisiae CANADE 3C-5 (Szczep 1895)) w technologii rekombinowanego DNA. adsorbowane na adiuwancie amorficznego siarczanu wodorofosforanu glinu
Szczepionka przeciwko HPV Substancja czynna białka L1 dla dwóch typów wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV, typy 16 i 18) przeznaczona do profilaktyki śródnabłonkowej neoplazji szyjki macicy wysokiego stopnia (CIN nieprawidłowy przedrakowy rozrost komórek stopnia 2 i 3) oraz raka szyjki macicy związanych przyczynowo z wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) typu 16 i 18.
Antytoksyna błonicza otrzymywana z krwi koni uodpornionych początkowo anatoksyną, a później toksyną błoniczą. Preparat wysoko oczyszczony leczniczo: błonica podawana bezzwłocznie po dokonaniu rozpoznania klinicznego, bez konieczności oczekiwania na wyniki badań bakteriologicznych dawkowanie w zależności od umiejscowienia, ciężkości i czasu trwania im później od początku choroby, tym większa dawka. Opóźnienie istotnie osłabia efekt leczniczy, gdyż część toksyn jest już trwale związana z tkankami. zapobiegawczo: w wyjątkowych przypadkach u osób nie uodpornionych z kontaktu z błonicą
Uodpornienie bierne Profilaktyka odry: u dzieci nie szczepionych, między 6 a 13 miesiącem życia eksponowanych (dom, szpital) na zakażenie wirusem odry U dzieci z przeciwwskazaniem do szczepienie U dzieci eksponowanych na zakażenie wirusem odry, z chorobą nowotworową lub poddanych leczeniu immunosupresyjnemu U dorosłych wrażliwych na zakażenie, eksponowanych na infekcje wirusem odry Podany jak najwcześniej, nie później niż do 6 dnia od daty styczności Profilaktyka wzw A U dzieci i młodzieży w wieku do 14 lat na terenach objętych epidemią (podać jak najwcześniej) U osób z agammaglobulinemią ze styczności z chorym Profilaktyka różyczki U kobiet wrażliwych w pierwszym trymestrze ciąży w celu prawdopodobnej ochrony płodu przed wadami wrodzonymi U osób z niedoborami odpornościowymi celem złagodzenia choroby, np..: Wzw typu B, tężec, ospa wietrzna
Podanie szczepionki i antytoksyny Szybkie nadanie biernej odporności i rozpoczęcie czynnego uodparniania Np..: Td + antytoksyna tężcowa Szczepionka HBV + immunoglobulina anty HBV Szczepionka przeciwko wściekliźnie + immunoglobulina