Tworzenie wizji rozwoju gospodarczego Wielkopolski w ramach projektu Foresight

Tworzenie wizji rozwoju gospodarczego Wielkopolski w ramach projektu Foresight dr inż. Arkadiusz Borowiec Politechnika Poznańska Wydział Inżynierii Zarządzania

Agenda 1. Cele projektu realizowanego przez Politechnikę Poznańską 2. O projekcie 3. Wybrane wyniki badań - Tożsamość Wielkopolski i Wielkopolan - Uwarunkowania dotyczące rozwoju innowacyjności przedsiębiorstw w oparciu o zamówienia publiczne 4. Scenariusze transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych w kontekście innowacyjności regionu 5. Rekomendacje

Cele projektu - pozyskanie wiedzy nt. możliwości rozwoju gospodarki opartej na wiedzy w Wielkopolsce poprzez określenie różnych scenariuszy transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych; - ocena wpływu na gospodarkę w przyszłości scenariuszy transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych; - wykorzystanie praktyczne wiedzy za pomocą zastosowania metodyki foresight przy współudziale zainteresowanych stron (przedsiębiorców, przedstawicieli organizacji pozarządowych, polityków, przedstawicieli mediów, naukowców). Projekt adresowany jest do społeczności Wielkopolski i ma wspierać innowacyjność regionu.

O projekcie - geneza

O projekcie struktura zarządzania

O projekcie komitet wspierający Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego Urząd Miasta Poznania Wielkopolska Izba Przemysłowo-Handlowa Polska Izba Gospodarcza Importerów, Eksporterów, Kooperacji Wielkopolska Izba Budownictwa REFA Wielkopolska

O projekcie istota foresight ma na celu wskazanie i ocenę przyszłych potrzeb, szans i zagrożeń związanych z rozwojem społecznym i gospodarczym oraz przygotowanie odpowiednich działań wyprzedzających z dziedziny nauki i techniki to odkrywanie wspólnych dla różnych interesariuszy przestrzeni myślenia o przyszłości proces foresightu obejmuje intensywne, powtarzające się okresy otwartej refleksji, tworzenia sieci, konsultacji oraz dyskusji, prowadzące do wspólnego doskonalenia wizji przyszłości oraz powszechnego utożsamiania się ze strategią, w celu eksplorowania długoterminowych możliwości wykreowanych dzięki oddziaływaniom nauki oraz innowacji na społeczeństwo.

O projekcie Foresight łączy różne punkty widzenia

O projekcie Pola Badawcze PB I - Potencjalne sieci gospodarcze i społeczno-gospodarcze w Regionie Przedmiotem badań było zidentyfikowanie typów relacji między różnymi podmiotami z ukierunkowaniem na transformację innowacji i przepływ wiedzy; PB II - Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw Przedmiotem badań były innowacje produktowe, procesowe, technologiczne, organizacyjne oraz procesy, struktury, ich formalizacja, a także uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji w Regionie; PB III - Instytucje generujące wiedzę, odpowiedzialne za transformację Obiektem badań było wykorzystanie potencjału Wielkopolski dla wzrostu konkurencyjności gospodarki oraz rozwoju podmiotów tworzących sieci gospodarcze.

O projekcie harmonogram realizacji

O projekcie

Wybrane wyniki badań Badania analityczne skoncentrowane na: - zjawiskach sieciowania - dyfuzji innowacji -systemach kształcenia i doskonalenia zawodowego - funkcjonowania instytucji otoczenia biznesu - tożsamości regionu umożliwiły ocenę potencjału Wielkopolski.

Wybrane wyniki badań Tożsamość Wielkopolski i Wielkopolan Tożsamość jest: komunikowanym wewnętrznie oraz na zewnętrz obrazem zjawisk ujawniającym filozofię i kulturę lokalnej społeczności R. Piper Wewnętrznie: jest to funkcja społeczna wynikająca z misji, sens i cel istnienia instytucji, wizja długofalowe cele, paradygmaty, wartości podstawowe, opinia społeczności, historycznie ukształtowana oczywistość funkcjonowania regionu Zewnętrznie: jest to opinia innych społeczności, klientów, dostawców, banków, polityków, związków zawodowych, etc. oraz profil konkurencyjności, pozycja rynkowa, prestiż, stopień samodzielność w realizacji własnych celów F.Glasl, B. Livegoed

Wybrane wyniki badań Tożsamość O projekciewielkopolski i Wielkopolan Analiza zawiera: - analizę tożsamości Wielkopolan - wielowymiarową analizę wizerunku Wielkopolski wśród Wielkopolan - analizę deklarowanego wpływu poszczególnych składowych wizerunku na całościowy wizerunek regionu i skłonność do utożsamiania się z Wielkopolską Badania ilościowe wywiad telefoniczny (CATI): - reprezentatywna próba 800 Wielkopolan - celowa próba 200 przedstawicieli samorządu i władz regionu - celowa próba 50 przedstawicieli mediów regionalnych

Wybrane wyniki badań Tożsamość O projekciewielkopolski i Wielkopolan Zdecydowana większość mieszkańców Wielkopolski urodziła się Wielkopolsce, ale 18% - 23,5% to ludność napływowa - 82% mieszkańców Wielkopolski to osoby, które urodziły się w Wielkopolsce, a 18% to osoby napływowe, które najczęściej są związane z Poznaniem od ponad 20 lat - najwyższy odsetek urodzonych w Wielkopolsce mieszka w subregionach kaliskim i konińskim, a najmniejszy w powiecie poznańskim Czy mieszka Pan (i) w województwie Wielkopolskim?, N=800 mieszkańców Wielkopolski

Wybrane wyniki badań Tożsamość O projekciewielkopolski i Wielkopolan Więcej ludności napływowej odnotowujemy wśród mężczyzn, osób w grupach wiekowych 25 34 lata oraz 55-65 lat, z wykształceniem wyższym i zawodowym

Wybrane wyniki badań Tożsamość O projekciewielkopolski i Wielkopolan 67% ogółu mieszkańców Wielkopolski utożsamia się z nią, ale 32% się z nią nie utożsamia lub czuje się związana w niewielkim stopniu Najsilniej utożsamiają się z Wielkopolską: - mieszkańcy subregionów poznańskiego i pilskiego - mieszkający w Wielkopolsce do 5 lat - kobiety - ludzie w wieku 15 24 lata - z wykształceniem średnim i wyższym - dobrze oceniający ogólnie Wielkopolskę Tak - 70% Nie 29% TP 1% Tak - 69% Nie 30% TP 1% Tak - 62% Nie 35% TP 3% Najsłabiej utożsamiają się z Wielkopolską: - mieszkańcy subregionów konińskiego i leszczyńskiego - osoby mieszkające w Wielkopolsce od 5 do 9 lat - mężczyźni - ludzie w wielu 35 44 lata - z wykształceniem podstawowym i zawodowym - osoby oceniające słabo lub średnio Wielkopolskę Tak - 62% Nie 36% TP 2% Tak - 67% Nie 30% TP 2%

Wybrane wyniki badań Tożsamość O projekciewielkopolski i Wielkopolan Poziom utożsamiania się z Wielkopolską rośnie wraz ze wzrostem ogólnej oceny Wielkopolski jako regionu

Wybrane wyniki badań Tożsamość O projekciewielkopolski i Wielkopolan Ponad połowa Wielkopolan 52% dobrze ocenia ogólnie Wielkopolskę, natomiast 46% oceniają ją średnio, a 2% źle

Wybrane wyniki badań Tożsamość O projekciewielkopolski i Wielkopolan Struktura próby przedstawicieli władz i urzędów wielkopolskich

Wybrane wyniki badań Tożsamość O projekciewielkopolski i Wielkopolan Większość (81,5%) przedstawicieli samorządów i urzędów utożsamia się z Wielkopolską, choć część (18,5%) nie poczuwa się do tego typu więzi. Najmniejszy poziom utożsamiania obserwujemy wśród samorządowców w konińskim i leszczyńskim, którzy nie są rodowitymi Wielkopolanami.

Wybrane wyniki badań Tożsamość O projekciewielkopolski i Wielkopolan Struktura próby przedstawicieli dziennikarzy wielkopolskich

Wybrane wyniki badań Tożsamość O projekciewielkopolski i Wielkopolan Większość (78%) dziennikarzy utożsamia się z Wielkopolską, choć część (22%) nie poczuwa się do tego typu więzi. Najniższy poziom utożsamiania obserwujemy wśród dziennikarzy z w subregionie kaliskim, konińskim i pilskim, którzy mieszkają w Wielkopolsce krócej niż 10 lat

Wybrane wyniki badań Tożsamość O projekciewielkopolski i Wielkopolan Wartości ważne dla Wielkopolan najważniejsze wartości: - miłość - bezpieczeństwo - zaufanie - radość - szacunek innych - odpowiedzialność - moralność nie mniej ważne (średnie ok. 5,8 6,2, na skali 1-7) są: - wiedza - sukces - wolność - bycie nowoczesnym - przedsiębiorczość - orientacja ku przyszłości Natomiast relatywnie mniej ważne: - konformizm - dostosowywanie się do innych w celu osiągnięcia swoich celów, - możliwość wpływania na życie - możliwość przewodzenia innym kierowania brak podlegania innym. Co po części może tłumaczyć: - dominację adaptywnego podejścia do rzeczywistości - niedobór liderów w Wielkopolsce

Wybrane wyniki badań Tożsamość O projekciewielkopolski i Wielkopolan Czynniki budujące pozytywny wizerunek regionu i poczucie tożsamości w Wielkopolsce średnia waga czynników nie różnicuje się w znaczny sposób, co może wskazywać na w miarę zrównoważony wpływ badanych czynników na ogólny wizerunek Wielkopolski i poczucie tożsamości Wielkopolan [z jednej strony średnie nie przekroczyły poziomu 5,9 punktu na 7 stopniowej skali; z drugiej strony najmniej ważny czynnik uzyskał średnią na poziomie 4,9 punktu] Do najważniejszych czynników stymulujących poczucie tożsamości zaliczono: z jednej strony te, które są związane z tradycyjnymi wartościami i postawami Wielkopolan -pracowitość -gospodarność -umiejętności organizacyjne -skłonność ludzi do oszczędności -dbałość o czystość i porządek, -przywiązanie do tradycyjnych zasad awansu życiowego i zawodowego z drugiej czynniki opisujące infrastrukturę gwarantującą odpowiednią jakość życia, w tym przede wszystkim: - dostępność usług telefonicznych/ stacjonarnych / komórkowych - łatwość dostępu do internetu - łatwość dostępu do edukacji - jakość kształcenia w szkołach/ na uczelniach) - są to czynniki szczególnie silnie wpływające na budowę kapitału intelektualnego regionu,

Wybrane wyniki badań Tożsamość O projekciewielkopolski i Wielkopolan Strategie w zakresie poprawy warunków pracy przyjmowane przez Wielkopolan

Wybrane wyniki badań Tożsamość O projekcie Wielkopolski i Wielkopolan Wśród Wielkopolan dominują pasywne metody poprawy własnej sytuacji co osłabia dynamikę rozwoju regionu

Wybrane wyniki badań Tożsamość O projekciewielkopolski i Wielkopolan Podsumowując: - rośnie odsetek nie rodowitych Wielkopolan - obecnie jest to 18% - 67% utożsamia się z Wielkopolską (ale tylko dla 29% jest to związek silny), a 37% deklaruje, że nie czuje związku z Wielkopolską - najbardziej z Wielkopolską utożsamiają się nie - rodowici Wielkopolanie - osoby, które przybyły w Wielkopolsce w ciągu ostatnich 5 lat - najniższe wskaźniki utożsamiania się z Wielkopolską odnotowujemy w subregionach konińskim i leszczyńskiego oraz wśród osób mieszkających w Wielkopolsce od 5 do 9 lat, w wielu 35 44 lata, z wykształceniem podstawowym i zawodowym, oceniający Wielkopolskę słabo lub średnio - z Wielkopolską utożsamia się większość (81,5%) przedstawicieli samorządów (choć część - 18,5% nie poczuwa się do tego typu więzi) 78% dziennikarzy (choć część - 22% nie poczuwa się do tego typu więzi)

Wybrane wyniki badań Tożsamość O projekciewielkopolski i Wielkopolan - Wielkopolanie cenią tradycję - lubimy deklarować tradycyjne wartości choć z realizacją jest już słabiej - obserwujemy ich korodowanie (i przyzwolenie na to) - brakuje nam żyjących liderów - średnio oceniamy infrastrukturę życia i rynek pracy - chcemy się angażować w kulturę, ale obecna oferta nie do końca spełnia nasze potrzeby - wybieramy pasywne metody poprawy naszego bytu, co skutkuje niską dynamiką rozwoju - mamy relatywnie niski poziom chęci i świadomości potrzeby ciągłej edukacji przy relatywnie niskich kompetencjach cywilizacyjnych - nie ufamy sobie wzajemnie oraz instytucjom, choć czujemy się darzeni zaufaniem - do nowoczesności innowacji - podchodzą ostrożnie i starają się unikać ryzyka z nią związanego - w efekcie preferują działania adaptywne, a nie innowacyjne Rekomendacja: konieczne jest stworzenie i umiejętne wdrożenie strategii nakierowanej na budowę nowej tożsamości Wielkopolski i Wielkopolan

Wybrane wyniki badań Uwarunkowania dotyczące rozwoju innowacyjności przedsiębiorstw w oparciu o zamówienia publiczne Innovation Union Scoreboard stworzona została na podstawie 25 wskaźników z zakresu badań naukowych i innowacji, pogrupowanych w trzy główne kategorie; - opportunity factors, czyli zasoby ludzkie, środki finansowe oraz systemy badawczo-naukowe; - company factors - stopień innowacyjności europejskich firm mierzony ich inwestycjami, intensywnością relacji biznesowych i przedsiębiorczością oraz aktywami intelektualnymi; - output factors - wskazujące na przełożenie innowacyjności na korzyści ekonomiczne dla gospodarki.

Wybrane wyniki badań Uwarunkowania dotyczące rozwoju innowacyjności przedsiębiorstw w oparciu O projekcie o zamówienia publiczne Najważniejsze dokumenty wspierające rozwój innowacji przez system zamówień publicznych: - Ustawa Prawo zamówień publicznych - raport Creating an Innovative Europe - raport Innovation and Public Procurement. Review of Issues At Stake - Komunikat Komisji Europejskiej - Więcej badań i innowacji inwestycje na rzecz wzrostu i zatrudnienia. Wspólne podejście - przewodnik Guide on dealing with innovate solutions in public procurement - Effective Innovation Policies for Europe the missing demand side - dokument programowy Prezydencji Fińskiej - Demand as driver of innovation towards a more effective European Innovation Policy

Wybrane wyniki badań Uwarunkowania dotyczące rozwoju innowacyjności przedsiębiorstw w oparciu O projekcie o zamówienia publiczne Badania w zakresie uwarunkowań rozwoju innowacyjności w oparciu o zamówienia publiczne - 98 osób zatrudnionych w administracji publicznej (64 kobiety, 34 mężczyzn) - zakres terytorialny badań: Wielkopolska - staż pracy do 10 lat 70 osób Aż 41% ankietowanych uznało wielkopolskie firmy za innowacyjne, 57% było innego zdania Żaden z urzędników podlegających badaniu nie potrafił wymienić dokumentów strategicznych wspierających innowacyjność na poziomie UE. Tylko 4% ankietowanych zetknęło się z rozwiązaniami proinnowacyjnymi w zamówieniach publicznych Bardzo niski odsetek przetargów elektronicznych oraz proekologicznych

Wybrane wyniki badań Uwarunkowania dotyczące rozwoju innowacyjności przedsiębiorstw w oparciu O projekcie o zamówienia publiczne Czy istnieje korelacja między przepisami wymuszającymi na zamawiających stosowanie innowacyjnych rozwiązań a popytem na innowacyjne rozwiązania w przemyśle? Czy obecne przepisy w zakresie zamówień publicznych wspierają rozwój innowacyjności?

Wybrane wyniki badań Uwarunkowania dotyczące rozwoju innowacyjności przedsiębiorstw w oparciu O projekcie o zamówienia publiczne Najważniejsze bariery rozwoju innowacyjnych zamówień publicznych Czy podwykonawstwo i łączenie firm w konsorcja sprzyja rozwojowi innowacyjności?

Wybrane wyniki badań Uwarunkowania dotyczące rozwoju innowacyjności przedsiębiorstw w oparciu O projekcie o zamówienia publiczne Argumenty na rzecz promowania innowacyjnych zamówień publicznych Na ile potencjał gospodarczy Wielkopolski może stymulować rozwój innowacyjności przez zamówienia publiczne?

Wybrane wyniki badań Uwarunkowania dotyczące rozwoju innowacyjności przedsiębiorstw w oparciu O projekcie o zamówienia publiczne Czy fundusze UE wpływają na podniesienie innowacyjności w regionie? Czy w postępowaniach prowadzonych w oparciu o fundusze UE kierują się bardziej innowacyjnymi kryteriami niż w przypadku krajowych środków?

Wybrane wyniki badań Uwarunkowania dotyczące rozwoju innowacyjności przedsiębiorstw w oparciu O projekcie o zamówienia publiczne W jaki sposób można kreować innowacyjność poprzez postępowania przetargowe? - stawianie wysokich wymagań wykonawcom w zakresie zamawianych usług, dostaw i robót budowlanych, - ułatwianie procedur dotyczących postępowań przetargowych i czynienie ich bardziej czytelnymi, - ograniczenie monopoli powodujących zanik rywalizacji wśród przedsiębiorców w wielu gałęziach gospodarki, - umożliwienie większego dostępu do zamówień publicznych przedsiębiorstwom sektora MSP i zwiększanie tym samym ich konkurencyjności, - poszerzanie wiedzy na temat innowacyjności w zamówieniach publicznych np. w formie szkoleń, - rozszerzenie możliwości opisu przedmiotu zamówienia o wymagania dotyczące innowacyjności,

Wybrane wyniki badań Uwarunkowania dotyczące rozwoju innowacyjności przedsiębiorstw w oparciu O projekcie o zamówienia publiczne W jaki sposób można kreować innowacyjność poprzez postępowania przetargowe? - bazowanie nie tylko na najniższej cenie ale przede wszystkim na najlepszych rozwiązaniach w dłuższym okresie czasu, - włączanie aspektów jakościowych oraz dotyczących innowacyjności w kryteriach oceny ofert, - modyfikowanie regulacji prawnych wymuszających na stronach postępowania przetargowego większą innowacyjność, - większe nakłady na promocję ze strony wykonawców, aby zamawiający mogli pozyskać lepsze i dokładniejsze informacje na temat innowacyjnych produktów i usług, - zwiększanie zaufania zamawiających do innowacji, - zachęty finansowe i pozafinansowe za wypracowanie i dostarczenie nowych rozwiązań w odniesieniu do określonego zamówienia, - każdorazowe określanie zgodności zamówienia z celami i kierunkami wskazanymi w dokumentach strategicznych.

Wybrane wyniki badań Uwarunkowania dotyczące rozwoju innowacyjności przedsiębiorstw w oparciu O projekcie o zamówienia publiczne Społeczne i ekonomiczne korzyści jakie daje promowanie innowacyjnych zamówień publicznych - intensyfikacja współpracy przedsiębiorstw z instytucjami naukowymi, - zmniejszenie kosztów eksploatacji, - obniżanie ryzyka przy wprowadzaniu nowych rozwiązań na rynek oraz kreowanie rynków na nowe produkty i usługi, - podniesienie jakości proponowanych usług i produktów na rynku, - ograniczanie negatywnego oddziaływania produktów na środowisko w całym cyklu życia co jest zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju.

Scenariusze transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych w kontekście innowacyjności regionu Metodyka dochodzenia do scenariuszy 1. Identyfikacja interesariuszy wspierających innowacyjną gospodarkę w Wielkopolsce

Scenariusze transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych w kontekście innowacyjności regionu O projekcie Metodyka dochodzenia do scenariuszy

Scenariusze transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych w kontekście innowacyjności regionu O projekcie Metodyka dochodzenia do scenariuszy 2. Tworzenie sieci zależności czynników wspierających innowacyjną gospodarkę w Wielkopolsce

Scenariusze transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych w kontekście innowacyjności regionu O projekcie

Scenariusze transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych w kontekście innowacyjności regionu O projekcie Metodyka dochodzenia do scenariuszy 3. Tworzenie opisu relacji w sieci zależności czynników wspierających innowacyjną gospodarkę w Wielkopolsce (opis relacji w sieci zależności czynników)

Scenariusze transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych w kontekście innowacyjności regionu O projekcie Metodyka dochodzenia do scenariuszy 4. Ocena siły i czasu oddziaływania czynników pomiędzy sobą w sieci zależności czynników wspierających innowacyjną gospodarkę w Wielkopolsce (ocena czasu i siły oddziaływania czynników)

Scenariusze transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych w kontekście innowacyjności regionu O projekcie Metodyka dochodzenia do scenariuszy 5. Tworzenie macierzy wpływów czynników wspierających innowacyjną gospodarkę w Wielkopolsce (mapa intensywności)

Scenariusze transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych w kontekście innowacyjności regionu O projekcie Metodyka dochodzenia do scenariuszy 6. Wyłonienie na podstawie mapy intensywności czynników aktywnych i krytycznych (mapa intensywności) przedsiębiorczośd kompetencje fachowe budżet regionu liczba MSP gotowośd do innowacji działalnośd edukacyjna decyzje rządu zaufanie grupy nacisku infrastruktura dotacje celowe wiodące firmy decyzje władz samorząd. Instytucje Otoczenia Biznesu poziom rozwoju e-biznesu lider inicjatywy klastrowe działalnośd społeczna

Scenariusze transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych w kontekście innowacyjności regionu O projekcie Metodyka dochodzenia do scenariuszy 7. Dla czynników aktywnych i krytycznych z mapy intensywności wydzielenie czynników sterowalnych i niesterowalnych czynniki sterowalne przedsiębiorczośd budżet regionu działalnośd edukacyjna infrastruktura dotacje celowe decyzje władz samorząd. inicjatywy klastrowe czynniki niesterowalne kompetencje fachowe liczba MSP gotowośd do innowacji decyzje rządu zaufanie grupy nacisku wiodące firmy Instytucje Otoczenia Biznesu poziom rozwoju e-biznesu lider działalnośd społeczna

Scenariusze transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych w kontekście innowacyjności regionu O projekcie Metodyka dochodzenia do scenariuszy 8. Opracowanie uproszczonego modelu kierowania Czynniki niesterowalne: Sprzężenie zwrotne Sprzężenie wyprzedzające Czynniki sterowalne: 1. Przedsiębiorczość /4/ 2. Budżet regionu /29/ 3. Działalność edukacyjna /6/ 4. Infrastruktura (w tym Internet) /28/ 5. Dotacje celowe /30/ 6. Decyzje władz samorządowych /33/ 7. Inicjatywy klastrowe /50/ 1. Kompetencje fachowe /21/ 2. Liczba MSP /32/ 3. Gotowość do innowacji /48/ 4. Decyzje rządu /13/ 5. Zaufanie /17/ 6. Grupy nacisku /23/ 7. Wiodące firmy /31/ 8. Instytucje Otoczenia Biznesu / 40/ 9. Poziom rozwoju e-biznesu /41/ 10. Lider /49/ 11. Działalność społeczna /51/ Innowacyjna Wielkopolska Decyzje (władz Regionu) Kluczowe* indykatory / wskaźniki wczesnego reagowania: 1. Procentowy wskaźnik wydatków na edukację. 2. Procentowy udział budżetu we wspieraniu innowacji / inwestycji. 3. Wydatki na badania i rozwój (B+R/mieszkańca). 4. Liczba inicjatyw społecznych w regionie.

Scenariusze transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych w kontekście innowacyjności regionu O projekcie Metodyka dochodzenia do scenariuszy 9. Opracowanie, w postaci tabeli, scenariuszy rozwoju czynników dotyczących Innowacyjnej Wielkopolski

Scenariusze transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych w kontekście innowacyjności regionu O projekcie PB I Potencjalne sieci gospodarcze i społeczno-gospodarcze w Regionie PB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw PB III Instytucje generujące wiedzę, odpowiedzialne za transformację scenariusz optymistyczny scenariusz pesymistyczny scenariusz prawdopodobny

Scenariusze transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych w kontekście innowacyjności regionu O projekcie Najważniejsze dokumenty strategiczne i badania obejmujące problematykę dyfuzji innowacji: - Raport Polska 2030 - Raport Europa 2050 - Regionalna Strategia Innowacji dla Wielkopolski na lata 2010-2020 - Raport OECD Innowacyjność w Polsce - Scenariusze rozwoju Wielkopolski 2020 i 2050 - Program badań nad przyszłością regionów - dokument Kierunki zwiększania innowacyjności gospodarki na lata 2007-2013 - Wyniki badań delfickich przeprowadzonych w ramach niniejszego projektu

Scenariusze transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych w kontekście innowacyjności regionu O projekcie Układ scenariusza koncepcja budowy scenariusza czynniki warunkujące dyfuzję innowacji zaufanie, gotowość do innowacji, rozwój e-biznesu, działalność społeczna otoczenie rynek, władze publiczne i ich polityka, system kształcenia i przygotowania zawodowego instytucje generujące wiedzę przedsiębiorstwa, instytucje otoczenia biznesu, publiczna nauka i sfera badawczo-rozwojowa, władze rządowe i samorządowe

zaszczepienie społeczeostwu gotowości do innowacji Dynamiczny wzrost inicjatyw sieciowych (sieci dostawców, inicjatywy klastrowe, sieci przemysłowonaukowe) Wzrost przedsiębior czości Rozwijanie działalności badawczorozwojowej w oparciu o lokalną kadrę naukową przez wiodące firmy Wzrost liczby MSP współpracując ych ze sobą IOB będą siłą napędową budowania relacji sieciowych i transformacji wiedzy szczególnie w MSP nacisk na praktyczny aspekt zajęd, promowanie pracy zespołowej, nabywanie umiejętności fachowych sieciowy charakter działalności społecznej w kooperacji z podmiotami lokalnymi, Scenariusz optymistyczny e-biznes istotnie ułatwi poszukiwanie nowych partnerów biznesowych i tworzenie sieci gospodarczych wzrost liczby inwestycji realizowanych w formule PPP wzrost znaczenia współpracy pomiędzy jednostkami B+R a biznesem proinnowacyjn a struktura wydatków w budżetach JST wzrost liczby liderów promujących inicjatywy sieciowe wzrost poziomu zaufania pomiędzy podmiotami gospodarczymi oraz obywatelami tworzenie na poziomie regionalnym i lokalnym dotacji celowych na kooperację i tworzenie sieci konsekwentna realizacja programów strategicznych w praktyce administracyjnej rozwój infrastruktury wspierającej mobilnośd szczególnie w subregionach Wielkopolski 54

odpływ najlepszych fachowców z wiodących firm do korporacji międzynarodowych (likwidacja zawodów), ograniczenie działalności społecznej wspierającej transfer, transformację oraz dyfuzję wiedzy w sieciach ogólny spadek przedsiębior czości odpływ fachowców do wiodących firm w Regionie niewielki wpływ na transformację i dyfuzję wiedzy firm sektora MSP znaczny spadek inicjatyw sieciowych niedostateczna współpraca pomiędzy jednostkami B+R a biznesem (marginalizacja szkolnictwa zawodowego) marginalizacja subregionów Scenariusz pesymistyczny niewystarczająca działalnośd IOB w zakresie rozpowszechniani a wiedzy spowolnienie rozwoju e- biznesu środki z budżetu przeznaczane na promocję Regionu (niedofinansowanie infrastruktury) zanikanie inicjatyw klastrowych działalnośd grup nacisku sprowadzona do realizacji partykularnych interesów pojawienie się liderów w postaci korporacji międzynarodow ych spadek zaufania społecznego do liderów dalsze cedowanie zadao przez władze rządowe na JST bez zabezpieczenia środków finansowych dalszy niedostatek inwestycji w formule PPP 55

zwiększenie roli działalności społecznej (stopniowy wzrost zaufania) spadek inicjatyw oddolnych promujących postawy innowacyjne umiarkowany rozwój inicjatyw sieciowych kooperacja wiodących firm z MSP (sieci poddostawców), rozwój firm wysokich technologii współpraca wiodących firm ze sferą nauki (kierunki zamawiane) dostosowywanie oferty do potrzeb przedsiębiorców przez IOB ograniczanie przez kadrę nauczającą procesu transferu wiedzy i innowacji wzrost roli kompetencji fachowych i usprawnienie procesu pozyskiwania wiedzy Scenariusz prawdopodobny stopniowe polepszanie jakości przekazu i zakresu transformacji wiedzy poprzez rozwój e- biznesu wzrost znaczenia firm odpryskowych dla dyfuzji wiedzy w Regionie wzrost świadomości sektora nauki na temat współpracy z biznesem brak koordynacji działao JST w zakresie realizacji polityki regionalnej (działao proinnowacyjnych) rozwój sieci internetowej (komercjalizacja innowacyjnych rozwiązao), stopniowa poprawa stanu infrastruktury (głównie w centralnych ośrodkach subregionów) znaczne ograniczenie wsparcia budżetu środkami UE, spadek dotacji celowych wykreowanie liderów o niewielkim wpływie na innowacyjnośd Regionu stopniowy wzrost poparcia społecznego dla inwestycji w formule PPP 56

Scenariusze transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych w kontekście innowacyjności regionu O projekcie 1. Niezwykle istotne będzie budowanie realnego partnerstwa i wspólnoty interesów wszystkich uczestników Wielkopolskiego Systemu Innowacji. 2. Scenariusze mogą działać pobudzająco lub stanowić ostrzeżenie dla władz Wielkopolski jako decydentów odpowiedzialnych za rozwój Regionu. Na bazie monitorowania wskazanych indykatorów mogą aktywnie wpływać na proces transformacji wiedzy. 3. Potrzebne są konkretne, odpowiedzialne i ukierunkowane na przyszłość działania, aby pokonać stagnację w działalności innowacyjnej wielkopolskich przedsiębiorstw i uczelni oraz usprawnić przepływ wiedzy między tymi podmiotami.

Scenariusze transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych w kontekście innowacyjności regionu O projekcie 4. Rośnie rola właściwej i odpowiednio prowadzonej polityki gospodarczej oraz społecznej w skali regionalnej, 5. W procesie dyfuzji wiedzy bardzo ważną rolę może odegrać przemysł i sektor usług, 6. Również sektor nauki odpowiada za niedostateczną dyfuzję wiedzy do przedsiębiorstw 7. Na obecną sytuację ma także wpływ konsument (konieczność zmian postaw mieszkańców) Władze Regionu w perspektywie 2030 roku powinny podjąć trud zgrania wymienionych podmiotów i efektywniejszego stymulowania procesów dyfuzji wiedzy między nimi

O projekcie Rekomendacje Rekomendacje dla Wielkopolski przygotowano w odniesieniu do: - wartości (etos pracy, kreatywność, współdziałanie) - umiejętności (antycypacyjna analiza i synteza) - strategii (domena strategiczna, spójność, ekspansja regionu) - systemu (zwinność korzysta z okazji, reaguje na zagrożenia) - lokalnej społeczności (tworzenie sieci społecznych i budowa kapitału społecznego, wspieranie sieci gospodarczych) - stylu kierowania (silne przywództwo przez integrację, konsekwencję) - struktury (elastyczne, ułatwiające dialog) jako propozycje działań dla władz regionu

Rekomendacje Wartości wizerunek Regionu; pokonywanie trudności i wytrwałość w dążeniu do celu; lokalne poczucie dumy z dokonań polskich i wielkopolskich liderów naukowców i przedsiębiorców; wiedza i kompetencje jako istotne wartości; etos pracy i solidarność społeczna oraz zawodowa; zaufanie i współpraca użyteczna społecznie; innowacyjność; współpraca międzyregionalna i międzynarodowa

Rekomendacje Umiejętności inicjatywy w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP); dzielenie się wiedzą praktyczną; certyfikacje szkoleń i instytucji szkoleniowych; standardy nauczania oraz podręczniki związane z przekazem wiedzy eksperckiej zatwierdzane przez 3 strony ; zawody na bieżąco dostosowywane do prognozowanych, lokalnych potrzeb ; kompetencje procesowe jako umiejętność rzetelnego włączania się do współpracy oraz odpowiedzialność za własną pracę i za ostateczny efekt; postawy obywatelskie i przedsiębiorcze; stymulowanie kreatywności i doskonalenie umiejętności społecznych bez odrywania od rzeczywistości; wolontariat; dopasowanie usług Instytucji Otoczenia Biznesu oferowanych przez nie do rzeczywistych potrzeb przedsiębiorstw; szkolenia liderów/animatorów sieci gospodarczych przygotowanie absolwentów i pracowników do wielokrotnych zmian zawodu i wykształcenie umiejętności adaptacji do nowego miejsca pracy oraz uczenia się przez całe życie; przekazywanie informacji o zmianach w prawie;

Rekomendacje Strategia określenie wspólnej wizji rozwoju Regionu, domeny działania oraz priorytetów dotyczących budowania przewagi strategicznej Regionu; opracowanie działań wspierających poszczególne branże w Regionie pod kątem budowania przewagi konkurencyjnej na rynku regionalnym, krajowym i międzynarodowym; promocja Regionu i działających w nim podmiotów gospodarczych; promocja i umacnianie pozycji regionalnych produktów na rynku krajowym i międzynarodowym; określenie symboli, które powinny być utożsamiane z regionalną marką; położenie nacisku na rozwój usług informacyjno-doradczych w zakresie wspierania innowacyjności; upowszechnienie procedur postępowania w zakresie wynalazczości, ochrony praw autorskich, otwierania przedsiębiorstwa czy nawiązywania współpracy kooperacyjnej; intensyfikacja działań wspierających postawę proinnowacyjną jednostek samorządowych w zakresie inicjowania i wdrażania zgłaszanych inicjatyw lokalnych; opracowanie programu odbudowy kapitału społecznego w Wielkopolsce; przedsięwzięcia strategiczne wspierające współdziałanie podmiotów gospodarczych i tworzenie sieci; poprawa infrastruktury Regionu, by stał się on dostępny i przyjazny komunikacyjnie;

Rekomendacje System utworzenie sieci dostarczającej informacje, usługi doradcze dla przedsiębiorstw w Regionie w zakresie ich bieżących potrzeb; stworzenie systemu kompleksowej i fachowej obsługi potencjalnego inwestora; wspomaganie wspólnych przedsięwzięć /inicjatyw przedsiębiorców i lokalnych społeczności; utworzenie obserwatoriów inicjatyw sieciowych odpowiedzialnych za gromadzenie rzetelnych i aktualnych danych na temat sieci w Regionie; wspieranie lokalnych zespołów badawczych w tworzeniu lokalnie dopasowanych produktów i rozwiązań; wspieranie przedsiębiorczości, innowacyjności oraz finansowania rozwoju przedsiębiorstw

Rekomendacje Lokalna społeczność wybór kompetentnych przedstawicieli do władz samorządowych, posiadających predyspozycje i wiedzę merytoryczną oraz reprezentujących różne grupy zawodowe; organizowanie kursów ekonomii i zarządzania dla kandydatów do sprawowania władzy z wyboru, które zapewnią przygotowanie do pełnienia odpowiedzialnej roli w społeczeństwie i aktywnego uczestniczenia w życiu Regionu; wymaganie od pracowników Instytucji Otoczenia Biznesu (IOB) kompetencji potrzebnych do inicjowania i koordynowania klastrów oraz kooperacji pomiędzy przedsiębiorstwami; wspieranie inicjatyw społecznych; troska o jakość życia mieszkańców regionu; systemowe rozwiązania dla świadczeń socjalnych; promowanie odpowiedzialnych postaw i zachowań społecznych; promowanie społecznej odpowiedzialności biznesu i idei zrównoważonego rozwoju;

Rekomendacje Styl kierowania kreatywne, innowacyjne i integrujące przywództwo regionalne; szeroko zakrojone konsultacje społeczne i włączanie różnych grup społecznych we współustalanie celów strategicznych; uwzględnianie inicjatyw społecznych; dialog i szukanie konsensusów; konsekwentne wdrażanie programów rozwoju; odejście od negowania działań poprzedników i kontynuowanie dobrych dla Regionu inicjatyw (decydenci lub wykonawcy zmieniają się, ale zadanie na rzecz rozwoju jest dalej realizowane); rzetelna konsultacja priorytetów regionalnych z różnymi grupami interesów i ich realizacja niezależnie od rządzącej opcji politycznej; tworzenie na bazie zaufania i troski o Region sieci współpracy instytucji gospodarczych, władz rządowych i samorządowych, kreowanych nawet w formie struktur nieformalnych;

Rekomendacje Struktury opracowanie struktury instytucjonalnej sprzyjającej przemianom, która umożliwia debatę, określa ramy współpracy i dostępność mediów; troska o elastyczność i adaptacyjność; budowanie "elastycznej instalacji" dla kooperacji; dbałość o proaktywność i reaktywność rozwiązań strukturalnych; wirtualizacja i rozproszenie, wspomagane technikami IT; tworzenie na bazie zaufania i troski o Region sieci współpracy instytucji gospodarczych, władz rządowych i samorządowych, kreowanych nawet w formie struktur nieformalnych, takich jak np. struktury wirtualne, sieci społeczne, kluby; budowanie struktur gospodarczych na bazie sieci społecznych;

Problemy lidera zmian

Dziękuję za uwagę Arkadiusz.Borowiec@put.poznan.pl