Rekomendacje dla Wielkopolski

Transkrypt

1 Rekomendacje dla Wielkopolski Magdalena Wyrwicka WND POIG /09 Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Działanie 1.1. Wsparcie badań naukowych dla budowy gospodarki opartej na wiedzy Poddziałanie Projekty badawcze z wykorzystaniem metody foresight Poznań: 8 grudnia

2 Agenda Proces transformacji wiedzy w rozwoju Wielkopolski Uwarunkowania transformacji wiedzy - analiza przyczynowo-skutkowa Analiza siły oddziaływania Ścieżka kształtowania efektywnej transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych Model transformacji rozwojowej regionu Bariery realizacji zmian 2

3 Miejsce procesu transformacji wiedzy w rozwoju regionu Infrastruktura (w tym Internet) Instytucje: - administracja, - sądownictwo Dostęp do kapitału finansowanie i ubezpieczenie Zaufanie w relacjach: - podmiot gospodarczy, - władze publiczne, - nauka Rozwój i innowacyjność regionu Działalność B+R Proces transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych Wykształcenie i kwalifikacje Opracowanie na podstawie: SIiEG Warszawa 2011 oraz Foresight Sieci Gospodarcze Wielkopolski

4 Miejsce procesu transformacji wiedzy w rozwoju regionu Dwie kategorie przyczyn kształtujących rozwój i innowacyjność regionu: 1. Tworzące warunki funkcjonowania podmiotów gospodarczych: Infrastruktura (w tym Internet), Instytucje (administracja, sądownictwo), Dostęp do kapitału (finansowanie i ubezpieczenie). 2. Określające jakość podmiotów i relacji między nimi: Działalność B+R, Wykształcenie i kwalifikacje, Zaufanie w wzajemnych relacjach, Proces transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych. 4

5 Miejsce procesu transformacji wiedzy w rozwoju regionu Wnioski: Transformacja wiedzy w sieciach gospodarczych jest istotną gałęzią przyczynowo-skutkową w procesie rozwoju i innowacyjności regionu Gałąź ta zarówno pozostaje w relacji z pozostałymi czynnikami głównymi, jak i zawiera w sobie czynniki stanowiące te same kategorie (jak np. wiedza, instytucje, zaufanie) ale rozpatrywane na jej poziomie 5

6 Specyfika regionu Demografia Wyniki gospodarcze Potencjał regionu Kultura Kapitał ludzki i społeczny Utożsamianie się z regionem Wspólne wartości Zaufanie Umiejętności kluczowe Poziom wykształcenia Aspiracje grup społecznych Wielkopolanin Chęć rozwoju Innowacyjność Przedsiębiorczość Wartość wiedzy Odpowiedzialność Umiejętność pozyskiwania wiedzy rozproszonej Dominująca działalność Prawo RP Wspieranie przedsiębiorczości System szkolnictwa, doradztwa, szkoleń System finansowy i podatkowy Wspieranie inicjatyw lokalnych Rozwiązania formalno-prawne Tradycje gospodarcze Typ więzi kooperacyjnej Perspektywa czasowa układu Różnorodność podmiotów w sieci Gotowość do współpracy Wspólnota celów Sieci gospodarcze Odpowiedzialność społeczna Wspólne wartości Osoba lidera Inicjator Współodpowiedzialność Wielkość Branża Dążenia do dominacji Podmioty gospodarcze Chęć dzielenia się wiedzą Chęć przetrwania Gotowość do zmian Metody przekazu Aktualność Dywersyfikacja działalności Użyteczność Źródła wiedzy Wiedza Transformacja wiedzy w sieciach gospodarczych Rzetelność Dostępność Formy przekazu wiedzy Formy prezentacji wiedzy 6

7 Analiza siły oddziaływania Czynnikom głównym, jak i czynnikom szczegółowym, przydzielono wagi oceniające siłę ich oddziaływania na proces transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych Skala od 1 do 5 (1 najmniejsza, 5 największa siła oddziaływania) Ocena ekspercka podparta wynikami badań Delphi i analizą sieci zależności opracowanej na potrzeby tworzenia scenariuszy w niniejszym projekcie 7

8 Analiza siły oddziaływania Gałąź wiedza Czynnik główny Nota Czynnik cząstkowy Nota Wiedza 5 Nota całkowita Źródło wiedzy 5 25 Metoda przekazu 3 15 Aktualność 4 20 Użyteczność 5 25 Rzetelność 5 25 Dostępność 4 20 Forma przekazu 3 15 Forma prezentacji

9 Analiza siły oddziaływania Gałąź Podmioty gospodarcze Chęć przetrwania 3 12 Gotowość do zmian 4 16 Dążenie do dominacji 5 20 Dywersyfikacja działalności 5 20 Odpowiedzialność społeczna 2 8 Wielkość 2 8 Podmioty gospodarcze 4 Branża 2 8 Osoba lidera

10 Analiza siły oddziaływania Gałąź Sieci gospodarcze Sieci gospodarcze 5 Odpowiedzialność społeczna 2 10 Wspólne wartości 4 20 Wspólnota celów 5 25 Inicjator 4 20 Perspektywa czasowa układu 3 15 Rodzaj podmiotów w sieci 5 25 Typ więzi

11 Analiza siły oddziaływania Gałąź Rozwiązania formalno-prawne Rozwiązania formalnoprawne 3 3 System finansowy i podatkowy 3 9 Wpieranie inicjatyw lokalnych Prawo RP Wspieranie przedsiębiorczości 4 12 System szkolnictwa, doradztwa, szkoleń

12 Analiza siły oddziaływania Gałąź Specyfika regionu 2 Potencjał regionu Kultura Tradycje gospodarcze 3 6 Specyfika regionu 2 Demografia Wyniki gospodarcze 5 10 Dominująca działalność

13 Analiza siły oddziaływania Gałąź Kapitał ludzki i społeczny Kapitał ludzki i społeczny 4 Utożsamianie się z regionem 3 12 Wspólne wartości 3 12 Zaufanie 5 20 Gotowość do współpracy 5 20 Umiejętności kluczowe 4 16 Poziom wykształcenia 2 8 Aspiracje grup społecznych 4 16 Współodpowiedzialność

14 Analiza siły oddziaływania Wielkopolanin 3 Chęć rozwoju 3 9 Innowacyjność 4 12 Przedsiębiorczość 4 12 Chęć dzielenia się wiedzą 4 12 Wartość wiedzy 5 15 Odpowiedzialność 3 9 Umiejętność pozyskiwania wiedzy (rozproszonej) 5 15 Tab. Gałąź Wielkopolanin 14

15 Analiza siły oddziaływania analiza ABC Wyniki: Do grupy A (kluczowej) zaklasyfikowano 33% czynników, które mają 48%-ową siłę oddziaływania Do tej kluczowej grupy zakwalifikowano 16 czynników z kategorii: Wiedza, Sieci gospodarcze, Podmioty gospodarcze, Kapitał ludzki i społeczny, które stanowią najważniejsze gałęzie analizy przyczynowo-skutkowej. 15

16 Czynnik główny Czynnik cząstkowy Nota całkowita Wiedza Źródło wiedzy 25 Wiedza Użyteczność 25 Wiedza Rzetelność 25 Sieci gospodarcze Wspólnota celów 25 Sieci gospodarcze Rodzaj podmiotów w sieci 25 Wiedza Aktualność 20 Wiedza Dostępność 20 Wiedza Forma prezentacji 20 Pod. Gospodarcze Dążenie do dominacji 20 Pod. Gospodarcze Dywersyfikacja działalności 20 Sieci gospodarcze Wspólne wartości 20 Sieci gospodarcze Inicjator 20 Sieci gospodarcze Typ więzi 20 Kapitał ludzki i społeczny Zaufanie 20 Kapitał ludzki i społeczny Gotowość do współpracy 20 Kapitał ludzki i społeczny Współodpowiedzialność 20 Przyczyny Oddziaływanie A 48% 33% 16

17 Analiza siły oddziaływania analiza ABC Wyniki: Do grupy B zaklasyfikowano 20% elementów (10 czynników), które mają 21%-ową siłę oddziaływania. Należą do niej m.in. takie czynniki cząstkowe jak: Gotowość do zmian Osoba lidera Umiejętności kluczowe Metody i formy przekazu Aspiracje grup społecznych Wpieranie inicjatyw lokalnych 17

18 Podmioty Gospodarcze Gotowość do zmian 16 Podmioty Gospodarcze Osoba lidera 16 Kapitał ludzki i społeczny Umiejętności kluczowe 16 Kapitał ludzki i społeczny Aspiracje grup społecznych 16 Wiedza Metoda przekazu 15 Wiedza Forma przekazu 15 Sieci gospodarcze Rozwiązania formalnoprawne Perspektywa czasowa układu 15 Wpieranie inicjatyw lokalnych 15 Wielkopolanin Wartość wiedzy 15 Wielkopolanin Umiejętność pozyskiwania wiedzy (rozproszonej) 15 Przyczyny Oddziaływanie B 21% 20% 18

19 Analiza siły oddziaływania analiza ABC Wyniki: Do grupy C zaklasyfikowano 47% wszystkich czynników (23) o zaledwie 31% sile oddziaływania: Najczęściej są to czynniki cząstkowe z kategorii: Specyfika regionu, Wielkopolanin. 19

20 Pod. Gospodarcze Chęć przetrwania 12 Rozwiązania formalno-prawne Wspieranie przedsiębiorczości 12 Rozwiązania formalno-prawne Syst. szkolnictwa, doradztwa, szkoleń 12 Kapitał ludzki i społeczny Utożsamianie się z regionem 12 Kapitał ludzki i społeczny Wspólne wartości 12 Wielkopolanin Innowacyjność 12 Wielkopolanin Przedsiębiorczość 12 Wielkopolanin Chęć dzielenia się wiedzą 12 Sieci gospodarcze Odpowiedzialność społeczna 10 Specyfika regionu Wyniki gospodarcze 10 Specyfika regionu Dominująca działalność 10 Rozwiązania formalnoprawne System finansowy i podatkowy 9 Wielkopolanin Chęć rozwoju 9 Wielkopolanin Odpowiedzialność 9 Podmioty Gospodarcze Odpowiedzialność społeczna 8 Podmioty Gospodarcze Wielkość 8 Podmioty Gospodarcze Branża 8 Specyfika regionu Potencjał regionu 8 Specyfika regionu Demografia 8 Kapitał ludzki i społeczny Poziom wykształcenia 8 Rozwiązania formalno-prawne Prawo RP 6 Specyfika regionu Kultura 6 Specyfika regionu Tradycje gospodarcze 6 Przyczyny Oddziaływanie C 31% 47% 20

21 Analiza siły oddziaływania analiza ABC Konkluzja Analiza ABC Lorenza pokazuje, brak silnej segmentacji czynników na grupy A, B, C Można zatem wnioskować, że czynniki mają wzajemne silne oddziaływanie synergiczne, którego dopiero masa krytyczna czyni układ efektywnym 21

22 Ścieżka kształtowania efektywnej transformacji wiedzy Budowa mapy drogowej kształtowania efektywnej transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych na rzecz rozwoju regionu oraz budowy jego potencjału innowacyjnego 22

23 Ścieżka kształtowania efektywnej transformacji wiedzy Założenia: transformacja wiedzy w sieciach gospodarczych jest zdeterminowana nie tylko czynnikami związanymi z kategorią sieci (konfiguracją, relacjami, ), ale zależy też od istniejących w regionie: podmiotów gospodarczych, rozwiązań formalno-prawnych, zasobów wiedzy, kapitału społecznego, specyfiki regionu oraz Wielkopolanina Istnieje potrzeba: oddziaływania na wielu poziomach jednocześnie, budowy programów poprawy sytuacji, w poszczególnych kategoriach (czynnikach głównych), monitoringu stopnia realizacji oraz koordynacji poszczególnych działań 23

24 Główne etapy mapy drogowej: 24

25 Główne etapy mapy drogowej to: Faza 1. Identyfikacja celów, planowanie rozwoju, budowa programów, Faza 2. Wspieranie oraz usuwanie przeszkód rozwojowych, Faza 3. Budowa masy krytycznej, monitoring, adaptacja, Faza 4. Pełna integracja ścieżek rozwojowych, wyznaczanie nowych celów. 25

26 Grupowanie programów w pakiety rozwojowe: Pakiet Wiedza w sieciach gospodarczych składa się z programów rozwoju kategorii: Wiedza Kapitał ludzki i społeczny Sieci gospodarcze Jest to pakiet integrujący najważniejsze kategorie z analizy przyczynowo-skutkowej o najsilniejszym oddziaływaniu na proces transformacji wiedzy. Dotyczy sieci gospodarczych, podmiotów-elementów sieci, a także osób. 26

27 Grupowanie programów w pakiety rozwojowe: Pakiet Wspieranie przedsiębiorczości składa się z programów rozwoju kategorii: Rozwiązania formalno prawne Podmioty gospodarcze 27

28 Grupowanie programów w pakiety rozwojowe: Pakiet Rozwój tożsamości regionu składa się z programów rozwoju kategorii: Wielkopolanin Specyfika regionu Jest to pakiet tworzący tło procesów gospodarczo-społecznych. 28

29 29

30 Wnioski: transformację rozwojową Wielkopolski należy rozpocząć od wyznaczenia strategicznej tożsamości regionu (wspólnych wartości i kluczowych umiejętności, determinujących specyfikę), podjąć działania systemowe na rzecz wspierania przedsiębiorczości i inicjatyw sieciowych, przygotować i koordynować programy aktywizacji współpracy sfery B+R, instytucji otoczenia biznesu oraz podmiotów gospodarczych w zakresie dyfuzji wiedzy oraz stymulować tworzenie kapitału społecznego 30

31 Logika prac nad rekomendacjami dla rozwoju Innowacyjnej Wielkopolski 31

32 Zmiana paradygmatów dotyczących systemów kierowania zmianami (na podstawie: Grosse-Oetringhaus W.F.: Strategische Identitaet Orientierung im Wandel. Ganzheitliche Transformation zu Spitzenleistungen. Springer, Berlin, Heidelberg 1996, s.91) PARADYGMAT porządek, równowaga statyczna otoczenie stabilne, stopniowe zmiany spójność, równowaga dynamiczna brak kontynuacji, turbulencja od procesy, obszary konfliktogenne zmiany skokowe planowanie operatywne strategiczne zamiary (kierunki) istotny miernik zysk roczny pozycja rynkowa przewaga konkurencyjna organizacja informacja (kluczowa) zasób (kluczowy) struktury i przebiegów pracy strategicznych jednostek biznesowych procesów uczenia się ( ucząca się organizacja ) księgowa rynkowa sieć informacji (wiedza) finanse zasoby ludzkie zasoby Ziemi 32

33 33

34 Wymiary transformacji rozwojowej Wymagania - skalar - Jaki poziom zmian? Kierunek Przedmiot - obiekt Proces - wektor - Dokąd prowadzą zmiany? - Co zmieniać? - metoda - Jak zmieniać? Skojarzenie każdego S z modelu Mc Kinseya z wymiarami transformacji daje macierz 28 wytycznych rozwojowych 34

35 ELEMENTY MODELU 7S Strategia WYMAGANIA KIERUNEK PRZEDMIOT PROCES (1) lider na rynku tzn. od podążania za konkurencją ku pozycji wiodącej (2) globalizacja tzn. od rynku lokalnego do światowego (3) zakres działań tzn. od specjalizacji ku wytyczeniu domeny strategicznej (4) spójność tzn. od koordynacji ku harmonii programów funkcjonalnych Umiejętności (kluczowe kompetencje) (5) rozwiązywanie problemów tzn. od korzystania z technik organizatorskich ku rozwiązaniom systemowym (6) wspólność tzn. od dodawania kolejnych asortymentów ku unifikacji (7) kompatybilność tzn. od kompatybilności produktów ku kompatybilności systemów (8) zarządzanie systemowe tzn. od zarządzania poszczególny-mi działami ku zarządzaniu całym systemem Wspólne wartości (9) doskonalenie tzn. od przeciętności ku najlepszym wynikom (10) postęp we wszystkich dziedzinach tzn. od postępu technicznego ku postępowi rozumianemu jako zobowiązanie społeczne (11) ukierunkowane kompetencje tzn. od kompetencji jednostkowych ku systemom ukierunkowanym na przewagę rynkową oferty regionu (12) tworzenie korzyści dla interesariu-szy tzn. od prymatu technologii ku perspektywie klienta Styl kierowania (13) wola odpowiedzialnego kierowania tzn. od podążania za trendami ku określaniu trendów (proaktywność) (14) sytuacyjność tzn. od harmonizującego konsensusu ku aktywnie wyrażanej woli rozwoju (15) konsekwencja realizacji decyzji tzn. od sformalizowanego planowania ku konsekwentnemu, całościowemu wdrażaniu (16) tworzenie klarownych systemów tzn. od kompromisu zawieranego z lenistwa ku jasnym decyzjom Kadra (Społeczność) (17) gotowość podjęcia ryzyka tzn. od inicjatywy przełożonych lub dyrektyw w sprawie podjęcia ryzyka ku własnej inicjatywie (18) strategia proinnowacyjnego rozwoju tzn. od bodźców bezpieczeństwa i obrotów ku bodźcom orientującym na wyniki i strategię (19) decydenci tzn. od kierowników funkcyjnych ku kierownictwu generalnemu (20) kooperacja tzn. od konfliktów ku współdziałaniu Struktura (21) orientacja na otoczenie i okazje tzn. preferowanie regionalnych rozwiązań wykazujących cechy zwinności (22) płaska tzn. odchodzenie od hierarchii, decentralizacja (23) przydział uprawnień decyzyjnych tzn. od sztywnych procedur do wyznaczonych prawem ram swobody działania (24) uczenie się tzn. od obstawania przy swoich racjach ku kreatywnym debatom w sieciach interesariuszy System (25) sytuacyjna elastyczność tzn. od względnie trwałych rozwiązań ku antycypacyjnej i adaptacyjnej elastyczności systemów (26) możliwość korzystania z okazji tzn. od myślenia w kategoriach wzrostu ku myśleniu w kategorii rozwoju z wykorzystaniem efektu skali i efektu dywersyfikacji (27) kompetencje procesowe elementów systemu tzn. od wyizolowanych programów funkcjonalnych ku zintegrowanemu zarządzaniu procesami rozwojowymi (28) integracja działań tzn. od sekwencyjnej (szeregowej) realizacji ku zsynchronizowanym procesom równoległym 35

36 Rekomendacje dla Wielkopolski przygotowano w odniesieniu do: - wartości (etos pracy, kreatywność, współdziałanie) - umiejętności (antycypacyjna analiza i synteza) - strategii (domena strategiczna, spójność, ekspansja regionu) - systemu (zwinność korzysta z okazji, reaguje na zagrożenia) - lokalnej społeczności (tworzenie sieci społecznych i budowa kapitału społecznego, wspieranie sieci gospodarczych) - stylu kierowania (silne przywództwo przez integrację, konsekwencję) - struktury (elastyczne, ułatwiające dialog) jako propozycje działań dla władz regionu 36

37 Wartości wizerunek Regionu; pokonywanie trudności i wytrwałość w dążeniu do celu; lokalne poczucie dumy z dokonań polskich i wielkopolskich liderów naukowców i przedsiębiorców; wiedza i kompetencje jako istotne wartości; etos pracy i solidarność społeczna oraz zawodowa; zaufanie i współpraca użyteczna społecznie; innowacyjność; współpraca międzyregionalna i międzynarodowa; 37

38 Umiejętności inicjatywy w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP); dzielenie się wiedzą praktyczną; certyfikacje szkoleń i instytucji szkoleniowych; standardy nauczania oraz podręczniki związane z przekazem wiedzy eksperckiej zatwierdzane przez 3 strony ; zawody na bieżąco dostosowywane do prognozowanych, lokalnych potrzeb ; kompetencje procesowe jako umiejętność rzetelnego włączania się do współpracy oraz odpowiedzialność za własną pracę i za ostateczny efekt; postawy obywatelskie i przedsiębiorcze; stymulowanie kreatywności i doskonalenie umiejętności społecznych bez odrywania od rzeczywistości; wolontariat; dopasowanie usług Instytucji Otoczenia Biznesu oferowanych przez nie do rzeczywistych potrzeb przedsiębiorstw; szkolenia liderów/animatorów sieci gospodarczych przygotowanie absolwentów i pracowników do wielokrotnych zmian zawodu i wykształcenie umiejętności adaptacji do nowego miejsca pracy oraz uczenia się przez całe życie; przekazywanie informacji o zmianach w prawie; 38

39 Strategia określenie wspólnej wizji rozwoju Regionu, domeny działania oraz priorytetów dotyczących budowania przewagi strategicznej Regionu; opracowanie działań wspierających poszczególne branże w Regionie pod kątem budowania przewagi konkurencyjnej na rynku regionalnym, krajowym i międzynarodowym; promocja Regionu i działających w nim podmiotów gospodarczych; promocja i umacnianie pozycji regionalnych produktów na rynku krajowym i międzynarodowym; określenie symboli, które powinny być utożsamiane z regionalną marką; położenie nacisku na rozwój usług informacyjno-doradczych w zakresie wspierania innowacyjności; upowszechnienie procedur postępowania w zakresie wynalazczości, ochrony praw autorskich, otwierania przedsiębiorstwa czy nawiązywania współpracy kooperacyjnej; intensyfikacja działań wspierających postawę proinnowacyjną jednostek samorządowych w zakresie inicjowania i wdrażania zgłaszanych inicjatyw lokalnych; opracowanie programu odbudowy kapitału społecznego w Wielkopolsce; przedsięwzięcia strategiczne wspierające współdziałanie podmiotów gospodarczych i tworzenie sieci; poprawa infrastruktury Regionu, by stał się on dostępny i przyjazny komunikacyjnie; 39

40 System utworzenie sieci dostarczającej informacje, usługi doradcze dla przedsiębiorstw w Regionie w zakresie ich bieżących potrzeb; stworzenie systemu kompleksowej i fachowej obsługi potencjalnego inwestora; wspomaganie wspólnych przedsięwzięć /inicjatyw przedsiębiorców i lokalnych społeczności; utworzenie obserwatoriów inicjatyw sieciowych odpowiedzialnych za gromadzenie rzetelnych i aktualnych danych na temat sieci w Regionie; wspieranie lokalnych zespołów badawczych w tworzeniu lokalnie dopasowanych produktów i rozwiązań; wspieranie przedsiębiorczości, innowacyjności oraz finansowania rozwoju przedsiębiorstw 40

41 Lokalna społeczność wybór kompetentnych przedstawicieli do władz samorządowych, posiadających predyspozycje i wiedzę merytoryczną oraz reprezentujących różne grupy zawodowe; organizowanie kursów ekonomii i zarządzania dla kandydatów do sprawowania władzy z wyboru, które zapewnią przygotowanie do pełnienia odpowiedzialnej roli w społeczeństwie i aktywnego uczestniczenia w życiu Regionu; wymaganie od pracowników Instytucji Otoczenia Biznesu (IOB) kompetencji potrzebnych do inicjowania i koordynowania klastrów oraz kooperacji pomiędzy przedsiębiorstwami; wspieranie inicjatyw społecznych; troska o jakość życia mieszkańców regionu; systemowe rozwiązania dla świadczeń socjalnych; promowanie odpowiedzialnych postaw i zachowań społecznych; promowanie społecznej odpowiedzialności biznesu i idei zrównoważonego rozwoju; 41

42 Styl kierowania kreatywne, innowacyjne i integrujące przywództwo regionalne; szeroko zakrojone konsultacje społeczne i włączanie różnych grup społecznych we współustalanie celów strategicznych; uwzględnianie inicjatyw społecznych; dialog i szukanie konsensusów; konsekwentne wdrażanie programów rozwoju; odejście od negowania działań poprzedników i kontynuowanie dobrych dla Regionu inicjatyw (decydenci lub wykonawcy zmieniają się, ale zadanie na rzecz rozwoju jest dalej realizowane); rzetelna konsultacja priorytetów regionalnych z różnymi grupami interesów i ich realizacja niezależnie od rządzącej opcji politycznej; tworzenie na bazie zaufania i troski o Region sieci współpracy instytucji gospodarczych, władz rządowych i samorządowych, kreowanych nawet w formie struktur nieformalnych; 42

43 Struktury opracowanie struktury instytucjonalnej sprzyjającej przemianom, która umożliwia debatę, określa ramy współpracy i dostępność mediów; troska o elastyczność i adaptacyjność; budowanie "elastycznej instalacji" dla kooperacji; dbałość o proaktywność i reaktywność rozwiązań strukturalnych; wirtualizacja i rozproszenie, wspomagane technikami IT; tworzenie na bazie zaufania i troski o Region sieci współpracy instytucji gospodarczych, władz rządowych i samorządowych, kreowanych nawet w formie struktur nieformalnych, takich jak np. struktury wirtualne, sieci społeczne, kluby; budowanie struktur gospodarczych na bazie sieci społecznych; 43

44 Problemy lidera zmian (na podstawie: Jaeger R., Wie Sie als Fuehrungskraft der Motor gewuenschter Veraenderungsprocesse werden, REFA-Nachrichten. Industrial Engineering International, 2004, 6, s.14) Bariera woli Niewykorzystany potencjał MÓC ZMIENIAĆ Chybione działania POTRZEBOWAĆ ZMIANY CHCIEĆ ZMIENIAĆ Źle ulokowana aktywność Ignorowanie Deficyt kompetencji 44

45 Dziękuję za uwagę Spotkanie informacyjne współfinansowane ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, r. 45