PRZEDSIĘBIORSTWO GEOTECHNICZNO-KONSULTINGOWE 85-383 BYDGOSZCZ UL. KARTUSKA 15 NIP 554-030-81-06 REGON 008004517 KRS 0000226657 N r p r a c y 2719/2011 Nr opracowania 01 Rozbudowa drogi krajowej nr DK91 na odcinku Z A D A N I E T c z e w - C z a r l i n I N W E S T O R G e n e r a l n a D y r e k c j a D r ó g K r a j o w y c h i A u t o s t r a d 00-848 Warszawa, ul. Żelazna 59 E g i s P o l a n d S p. z o. o. ZAMAWIAJĄCY 02-670 Warszawa, ul. Puławska 182 TEMAT OPRACOWANIA W y n i k i b a d a ń podłoża gruntowego Autor dokumentacji Imię i nazwisko, numer uprawnień Data Podpis mgr inż. Zbigniew Ciesielski uprawnienia geologiczne 071024 lipiec 2011 BYDGOSZCZ, LIPIEC 2010 ROK GEOTECH Sp. z oo. 85-383 Bydgoszcz, ul. Kartuska 15 telefony: (052) 3796774 0602636790 telefaks (052) 3796862
W y n i k i b a d a n p o d ł o ż a g r u n t o w e g o strona 3 SPIS TREŚCI do wyników badań podłoża gruntowego SPIS TREŚCI...3 SPIS ZAŁĄCZNIKÓW...5 CZĘŚĆ OPISOWA...7 1. CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA...7 1.1. Podstawa opracowania...7 1.2. Przedmiot i cel opracowania...7 1.3. Zakres badań geotechnicznych...7 2. CHARAKTERYSTYKA TERENU BADAŃ...8 2.1. Położenie fizycznogeograficzne, geomorfologia i hydrografia terenu...8 2.2. Budowa geologiczna...8 2.3. Warunki hydrogeologiczne...9 3. CHARAKTERYSTYKA GEOTECHNICZNA PODŁOŻA GRUNTOWEGO...10 3.1. Ogólne warunki geologiczno-inżynierskie... 10 3.2. Charakterystyka własności filtracyjnych w wydzielonych warstwach geotechnicznych... 10 4. PODSUMOWANIE...13 5. MATERIAŁY WYKORZYSTANE W DOKUMENTACJI GEOTECHNICZNEJ...14 5.1. Przepisy prawne... 14 5.2. Normy państwowe i branżowe... 14 5.3. Mapy geologiczne, sytuacyjne i topograficzne... 14 5.4. Literatura, geotechniczne materiały archiwalne, dokumentacje projektowe... 15
strona 4 W y n i k i b a d a n p o d ł o ż a g r u n t o w e g o
W y n i k i b a d a n p o d ł o ż a g r u n t o w e g o strona 5 SPIS ZAŁĄCZNIKÓW do wyników badań podłoża gruntowego Z1. Wyniki badań terenowych Z1/1.1 35. Metryki otworów wiertniczych. Z2. Mapa dokumentacyjna z lokalizacją wykonanych otworów wiertniczych. Z2/1. Schemat mapy dokumentacyjnej. Z2/2. Mapa dokumentacyjna z lokalizacją wykonanych otworów wiertniczych. Arkusz 1. Skala 1:1 000. Z2/3. Mapa dokumentacyjna z lokalizacją wykonanych otworów wiertniczych. Arkusz 2. Skala 1:1 000. Z2/4. Mapa dokumentacyjna z lokalizacją wykonanych otworów wiertniczych. Arkusz 3. Skala 1:1 000. Z2/5. Mapa dokumentacyjna z lokalizacją wykonanych otworów wiertniczych. Arkusz 4. Skala 1:1 000. Z2/6. Mapa dokumentacyjna z lokalizacją wykonanych otworów wiertniczych. Arkusz 5. Skala 1:1 000. Z3. Legenda do metryk. Z4. Objaśnienia znaków i symboli użytych na metrykach, oraz w legendzie.
strona 6 W y n i k i b a d a n p o d ł o ż a g r u n t o w e g o
W y n i k i b a d a n p o d ł o ż a g r u n t o w e g o strona 7 CZĘŚĆ OPISOWA do wyników badań podłoża gruntowego 1. CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA 1.1. Podstawa opracowania Opracowanie wykonano na podstawie umowy nr 079/2011 zawartej pomiędzy EGIS Poland Sp. z o.o. (02-670 Warszawa, ul. Puławska 182) a Przedsiębiorstwem Geotechniczno-Konsultingowym GEOTECH Sp. z o.o. (85-383 Bydgoszcz, ul. Kartuska 15). Praca została zarejestrowana pod numerem 2719/2011. 1.2. Przedmiot i cel opracowania Przedmiotem opracowania są wyniki badań podłoża gruntowego sporządzone dla potrzeb oceny możliwości odprowadzenie wód opadowych rowami przydrożnymi oraz ewentualnie ich modernizacji. 1.3. Zakres badań geotechnicznych Dla potrzeb realizacji celu opracowania określonego przez Zleceniodawcę wykonano: 35 odwiertów zlokalizowanych w dnie istniejących rowów przydrożnych do głębokości 3 m, rozpoznanie makroskopowego występujących gruntów, określenia położenia zwierciadła wody podziemnej na podstawie obserwacji w trakcie prowadzonych wierceń, określenie warunków filtracji. Lokalizacje punktów badań i ich głębokość określił Zleceniodawca na przekazanej mapie sytuacyjno-wysokościowej. Ze względu na duży rozstaw miejsc prowadzonych badań, rozpoznanie warunków ma charakter punktowy. Lokalizację wykonanych odwiertów zamieszczono w załączniku nr Z2. Wyniki
strona 8 W y n i k i b a d a n p o d ł o ż a g r u n t o w e g o badań podłoża gruntowego przedstawiono na metrykach otworów stanowiących załącznik Z1. 2. CHARAKTERYSTYKA TERENU BADAŃ 2.1. Położenie fizycznogeograficzne, geomorfologia i hydrografia terenu. Rozpatrywany teren położony jest w skrajnej wschodniej części Pojezierza Kaszubskiego, stanowiącego cześć pojezierza Wschodniopomorskiego, blisko południowej części Żuław Wiślanych [24]. Modernizowana droga przebiega po formach pochodzenia lodowcowego wysoczyźnie morenowej płaskiej, lokalnie przecinając wysunięte formy pochodzenia wodnolodowcowego kemy i moreny martwego lodu. Wysoczyzna charakteryzuje się zupełnym brakiem wytopisk i płaską powierzchnią. Kemy stanowią drobne, ale wyraźne pagórki o wysokości względnej nieprzekraczającej 10 m. Osią hydrograficzną rozpatrywanego obszaru jest rzeka Wisła. W odległości około 2 km na wschód przepływa ciek Drybok (lewy dopływ Wisły), którego dopływy zbliżają się do modernizowanej drogi. Drybok płynie w kierunku północnowschodnim najpierw w wąskiej erozyjnej dolinie, zaś w środkowym i dolnym biegu podmokłym i zmeliorowanym dnem rynny subglacjalnej. Cechą charakterystyczną wysoczyzny polodowcowej jest obecność dość rozległych obszarów nie włączonych do systemu odpływu powierzchniowego występujących w zlewni Dryboka. 2.2. Budowa geologiczna Na podstawie przeprowadzonych prac, literatury geologicznej oraz map geologicznych stwierdzono, że podłoże gruntowe w zakresie głębokości wykonanych wierceń zbudowane jest z utworów czwartorzędowych. Przypowierzchniowa warstwa podłoża zbudowana jest przede wszystkim z osadów fazy pomorskiej zlodowacenia pół-
W y n i k i b a d a n p o d ł o ż a g r u n t o w e g o strona 9 nocnopolskiego. Dominującym utworem są gliny zwałowe. Lokalnie występują także piaski i żwiry kemów i moren martwego lodu, miejscami piaski i żwiry wodnolodowcowe. Gliny zwałowe występują w dwóch pokładach (poziomach) górnym i dolnym. Podkład dolny reprezentowany jest przez gliny zwałowe ilaste z dużym udziałem kamieni. Osiągają one miąższość do 3 4 m. Leża one przeważnie bezpośrednio pod pokładem górnym. Pokład górny stanowią gliny zwałowe na ogół piaszczyste. Tekstura glin jest na ogół chaotyczna. Osady kemów i moren martwego lodu na ogół są drobnoziarniste, miejscami różnoziarniste. W dolnej części zawierają domieszki żwirków. Warstwowanie glin jest poziome, regularne, tylko w najwyższej i dolnej części - ukośne oraz nieregularne. Miąższość tych osadów osiąga 20 m. Piaski i żwiry lodowcowe towarzyszą dolnemu pokładowi glin zwałowych czasem oddzielając je od poziomu górnego. Z reguły są to piaski drobnoziarniste i różnoziarniste z niewielka ilością drobnoziarnistego żwiru. 2.3. Warunki hydrogeologiczne W dokumentowanym podłożu, w trakcie wykonywania prac, nie stwierdzono występowania poziomu wodonośnego o charakterze ciągłym. Woda podziemna lokalnie się utrzymuje w zagłębieniach terenu na stropie glin zwałowych. Lokalnie też stwierdzono poziom nieciągły wody poziemnej, w postaci sączeń sródglinowych. Z ogólnych danych i przesłanek geologicznych, wynika że pierwszy poziom wody podziemnej w przeważającej części roku występuje na głębokości od 5 m ppt do 20 m ppt. W ciągu roku przewiduje się okresowe zmiany występowania pierwszego nieużytkowego poziomu wód podziemnych dochodzące do 3 m. Poziom wód podziemnych, po intensywnych i długotrwałych opadach atmosferycznych, roztopach wiosennych lub długotrwałych okresach podwyższonych temperatur może się zmieniać. Ostatnie lata, powszechnie uważane są za lata, gdzie występuje generalnie obniżony poziom wód gruntowych. W re-
strona 10 W y n i k i b a d a n p o d ł o ż a g r u n t o w e g o jonie wykonanych otworów nie prowadzono wieloletnich obserwacji poziomu wód gruntowych, dlatego też dokładna prognoza ich zmian w czasie nie jest możliwa. 3. CHARAKTERYSTYKA GEOTECHNICZNA PODŁOŻA GRUNTOWEGO 3.1. Ogólne warunki geologiczno-inżynierskie W miejscu modernizowanej drogi występują przede wszystkim rejony o warunkach geologiczno-inżynierskich korzystnych dla budownictwa. Są to obszary gruntów spoistych półzwartych i twardoplastycznych, lokalnie plastycznych oraz niespoistych średniozagęszczonych, na których głębokość występowania wody podziemnej przekracza 2 m. Bardzo lokalnie występują rejony o warunkach geologiczno-inżynierskich utrudniających budownictwo. Są to obszary gruntów słabonośnych zbudowanych z gruntów spoistych miękkoplastycznych, czasem i w niewielkim zasięgu organicznych oraz gruntów sypkich luźnych. Podane dane mają charakter ogólny i nie wszędzie zostały potwierdzone badaniami szczegółowymi zawartymi w niniejszej dokumentacji. Ogólne warunki geologicznoinżynierskie dla dokumentowanego obszaru opisane w oparciu o materiały archiwalne [22]. 3.2. Charakterystyka własności filtracyjnych w wydzielonych warstwach geotechnicznych W celu dokładniejszej charakterystyki występujących warunków, w podłożu gruntowym dokonano wydzielenia warstw geotechnicznych. Podstawowym kryterium podziału na warstwy, była budowa geologiczna oraz warunki filtracyjne podłoża. Zgodnie z normą [6] grunty budujące podłoża dokumentowanego terenu zaliczono do: - nasypowych, - rodzimych mineralnych, nieskalistych: niespoistych.
W y n i k i b a d a n p o d ł o ż a g r u n t o w e g o strona 11 Występujące w podłożu grunty ujęto w osiem warstw. W obrębie warstwy VII i VIII wydzielono podwarstwy, ujmując w nich grunty o zbliżonych wartościach cech filtracyjnych. Uogólnione wartości cech filtracyjnych dla wydzielonych warstw geotechnicznych podano w załączniku nr Z3. Grunty podłoża budowlanego ujęto w następujące osiem warstw geotechnicznych. Warstwę I - stanowią lokalnie występujące grunty nasypowe o bardzo zmiennych składzie mechanicznym. Zbudowane są one z mieszaniny piasków drobnych, średnich, grubych, piasków gliniastych i glin piaszczystych oraz lokalnie gruzu ceglanego. Zmienny skład mechanicy determinuje lokalnie bardzo zmienne własności filtracyjne. Współczynnik filtracji w tej warstwie zmienia się w bardzo szerokim przedziale od 0,000040 m/s do 0,000002 m/s. Zdecydowanie większe własności filtracyjne wykazują części nasypu zbudowane w przewadze z gruntów niespoistych. Warstwę II - stanowią holoceńskie utwory organiczne występujące w postaci humusu (gleby). Szkielet mineralny humusu zbudowany jest z piasków gliniastych, glin piaszczystych oraz piasków drobnych. Współczynnik filtracji w tej warstwie zmienia się w również w szerokim przedziale od 0,000050 m/s do 0,000002 m/s. O własnościach filtracyjnych decyduje przede wszystkim szkielet mineralny humusu. Warstwę III - stanowią czwartorzędowe piaski wodnolodowcowe lub lodowcowe wykształcone w postaci piasków drobnych z lokalnie występującymi domieszkami piasku gliniastego lub średniego. Średnia wartość współczynnika filtracji w tych utworach wynosi 0,000 054 m/s (γ m =1±0,65). Warstwę IV - stanowią czwartorzędowe piaski wodnolodowcowe lub lodowcowe wykształcone w postaci piasków średnich z lokalnie występującymi domiesz-
strona 12 W y n i k i b a d a n p o d ł o ż a g r u n t o w e g o kami piasku drobnego. Średnia wartość współczynnika filtracji w tych utworach wynosi 0,000 209 m/s (γ m =1±0,79). Warstwę V - stanowią czwartorzędowe piaski wodnolodowcowe lub lodowcowe wykształcone w postaci piasków grubych, lokalnie przewarstwionych gliną piaszczystą. Średnia wartość współczynnika filtracji w tych utworach wynosi 0,000 571 m/s (γ m =1±0,52). Warstwę VI - stanowią czwartorzędowe piaski wodnolodowcowe lub lodowcowe wykształcone w postaci pospółki. Średnia wartość współczynnika filtracji w tych utworach wynosi 0,000 403 m/s (γ m =1±0,22). Uzyskana wartość nieco odbiega od wartości oczekiwanej. W pospółkach należało się spodziewać lepszych własności filtracyjnych niż w piaskach grubych. Uzyskany rezultat prawdopodobnie jest wynikiem tego, że pospółka niezależnie od frakcji grubych zawiera też bardzo dużo frakcji o mniejszym uziarnieniu i to w ilości większej niż piasek gruby. Warstwę VII - stanowią czwartorzędowe utwory lodowcowe reprezentowane przez gliny zwałowe wykształcone przez piaski gliniaste lokalnie z domieszkami piaski drobnego, gliny piaszczystej, otoczaków oraz lokalnie przewarstwione glina piaszczystą w stanie od plastycznego do połzwartego. Średnia wartość współczynnika filtracji w tych utworach wynosi 0,000 022 m/s (γ m =1±0,62). Warstwę VIII - stanowią czwartorzędowe utwory lodowcowe reprezentowane przez gliny zwałowe wykształcone przez gliny piaszczyste lokalnie z domieszkami piasku gliniastego, otoczaków oraz lokalnie przewarstwione glina piaszczystą w stanie od plastycznego do półzwartego. Średnia wartość współczynnika filtracji w tych utworach wynosi 0,000 022 m/s (γ m =1±1,37).
W y n i k i b a d a n p o d ł o ż a g r u n t o w e g o strona 13 W rozpatrywanym obszarze występują bardzo zróżnicowane własności filtracyjne. Zmieniają się one w bardzo szerokim przedziale. Uzależnione są one przede wszystkim od rodzaju występujących gruntów. Niezależnie od zróżnicowania, cechują się one także dużą zmiennością w obrębie wydzielonych warstw. 4. PODSUMOWANIE 4. 1. W wyniku wykonanych prac dokonano rozpoznanie w obrębie istniejących rowów przyległych do modernizowanej drogi krajowej DK91. 4. 2. Lokalizacje punktów badań i ich głębokość określił Zleceniodawca. Ze względu na duży rozstaw miejsc prowadzonych badań, rozpoznanie warunków ma charakter punktowy. 4. 3. Przypowierzchniowo, w dnie rowów, występuje nasyp niekontrolowany lub humus. Nasypu niekontrolowane maja bardzo zróżnicowany lokalnie skład mechaniczny. Szkielet mineralny humusu zbudowany jest z gruntów spoistych lub niespoistych. 4.4. Poniżej stwierdzono występowanie lodowcowych utworów spoistych glin zwałowych - wykształconych jako gliny piaszczyste i piaski gliniaste lub wodnolodowcowych i lodowcowych utworów niespoistych wykształconych przez piaski różnej granulacji (od piasków drobnych do pospółki). Gliny zwałowe występują w przewadze w rozpatrywanym rejonie. 4.5. W trakcie prowadzonych wierceń z dna rowów w zakresie głębokości ich wykonania do 3 m nie stwierdzono występowania ciągłego zwierciadła wody podziemnej. Woda podziemna może się występować lokalnie w postaci sączeń sródglinowych. 4. 6. Z istniejących generalnych przesłanek geologicznych i hydrogeologicznych można wnioskować, że pierwszy poziom wód podziemnych na rozpatrywanym terenie może występować na głębokości od 5 m do 20 m i wykazywać wahania
strona 14 W y n i k i b a d a n p o d ł o ż a g r u n t o w e g o roczne do 3 m. 4. 7. Występowanie w podłożu zróżnicowanych gruntów, determinuje występowania zróżnicowanych własności filtracyjnych podłoża gruntowego. Niezależnie od zróżnicowania, cechują się one także dużą zmiennością w obrębie wydzielonych warstw. 5. MATERIAŁY WYKORZYSTANE W DOKUMENTACJI GEOTECHNICZNEJ Przy sporządzaniu dokumentacji geotechnicznej korzystano z niżej wymienionych przepisów prawnych, norm państwowych i branżowych, map geologicznych, sytuacyjnych i topograficznych a także literatury: 5.1. Przepisy prawne [1]. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 września 1998 roku w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych (Dz.U. Nr 126, poz. 839). 5.2. Normy państwowe i branżowe [2]. PN-81/B-03020. Grunty budowlane. Posadowienie bezpośrednie budowli. Obliczenia statyczne i projektowanie. [3]. PN-86/B-02480. Grunty budowlane. Określenia, symbole, podział i opis gruntów. [4]. PN-88/B-04481. Grunty budowlane. Badania próbek gruntów. [5]. PN-B 02479:1998. Geotechnika. Dokumentowanie geotechniczne. Zasady ogólne. [6]. PN-B 02481:1998. Geotechnika. Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar. [7]. PN-B 04452:2002. Geotechnika. Badania polowe. 5.3. Mapy geologiczne, sytuacyjne i topograficzne [8]. Mapa geologiczna Polski. A mapa utworów powierzchniowych. Arkusz Gdańsk. Skala 1:200 000. Wydawnic-
W y n i k i b a d a n p o d ł o ż a g r u n t o w e g o strona 15 twa Geologiczne. Warszawa 1978 rok. [9]. Mapa geologiczna Polski. B mapa bez utworów czwartorzędowych. Arkusz Gdańsk. Skala 1:200 000. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa 1978 rok. [10]. Mapa hydrogeologiczna Polski. Arkusz Gdańsk. Skala 1:200000. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa 1983 rok. [11]. Mapa podziału hydrograficznego. Arkusz Gdańsk. Skala 1:200000. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Warszawa 1980 rok. [12]. Przeglądowa mapa geologiczno inżynierska Polski. Arkusz Gdańsk. Skala 1:300 000. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa 1956 rok. [13]. Przeglądowa mapa hydrogeologiczna Polski. Arkusz B32 Gdańsk. Skala 1:300000. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa 1956 rok. [14]. Szczegółowa mapa geologiczna Polski. Arkusz Tczew. Skala 1:50000. Wydawnictwa Geologiczne 1988 rok. [15]. Regionalizacja fizyczno - geograficzna Polski. Skala 1:1500000. Atlas Rzeczpospolitej Polskiej. Główny Geodeta Kraju. Warszawa 1994 rok. 5.4. Literatura, geotechniczne materiały archiwalne, dokumentacje projektowe [16]. Czarnecka H. (red.): Podział Hydrograficzny Polski. Część I. Zestawienia liczbowo-opisowe. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Warszawa 1983 rok. [17]. Galon R. (red.): Geomorfologia Polski. Tom 2. Niż Polski. Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Warszawa 1972 rok. [18]. Ignut R., Kłebek A., Puchalski R.: Terenowe badania geologiczno-inżynierskie. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa 1973 rok. [19]. Kondracki J.: Geografia fizyczna Polski. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1988 rok. [20]. Mojski J. E.: Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski. Arkusz Tczew. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa 1988 rok. [21]. Pazdro Z.: Hydrogeologia ogólna. Wydawnictwa Geo-
strona 16 W y n i k i b a d a n p o d ł o ż a g r u n t o w e g o techniczne. Warszawa 1977 rok. [22]. Wiłun Z.: Zarys geotechniki. Wydawnictwa Komun Komunikacji i Łączności. Warszawa 1982 rok. Bydgoszcz, lipiec 2011 rok