AutoCAD Civil 3D Mój pierwszy projekt Opracowanie: Marek Majewski
Spis treści: I. Wstęp...3 II. Przygotowanie do pracy w AutoCAD Civil 3D...5 1. Interfejs programu...5 2. Obszar narzędzi...10 III. Wymiana danych...13 1. Wymiana danych z branżą architektoniczną...13 2. Import punktów z plików tekstowych...17 IV. Modelowanie powierzchni 3D...22 1. Model terenu istniejącego...22 2. Dodawanie linii nieciągłości i obwiedni...25 V. Projektowanie drogowe...29 1. Linie trasowania osi i krawędzi...29 2. Profil terenu i niweleta drogi...38 3. Modelowanie korytarza drogowego...47 4. Obliczenia robót ziemnych...60 5. Widoki przekrojów...66 6. Generowanie arkuszy...72 7. Dynamiczne zmiany projektu...80 VI. Projektowanie powierzchniowe...84 1. Modelowanie powierzchni parkingu...84 2. Modelowanie skarp do terenu...99 3. Obliczenia robót ziemnych...104 VII. Projektowanie sieci...108 1. Tworzenie sieci kanalizacji deszczowej...108 2. Tworzenie i edycja profilu sieci...112 3. Detekcja kolizji i zbliżenia...116 VIII. Podsumowanie...120
I. Wstęp AutoCAD Civil 3D 2011 jest programem wspomagającym projektowanie obiektów inżynierii lądowej: dróg, parkingów, infrastruktury podziemnej oraz obiektów melioracji. Zawiera pełne wersję programów: AutoCAD 2011 oraz AutoCAD Map 3D 2011, dzięki czemu użytkownicy mają pełny dostęp do wszystkich funkcji trzech narzędzi. Najważniejsze cechy programu AutoCAD Civil 3D 2011 to: 1. Dynamicznie powiązane obiekty wszystkie elementy projektu są ze sobą wzajemnie powiązane, przez co zmiana danych wejściowych pociąga za sobą zmiany w projekcie i dokumentacji. 2. Opisy powiązane z obiektami etykiety i tabele obiektów są dynamicznie z nimi powiązane, dzięki czemu zmiana właściwości obiektów automatycznie uaktualnia etykiety. 3. Wyświetlanie obiektów i opisów oparte jest na stylach wygląd obiektów na rysunku może być dowolnie zdefiniowany przez użytkownika i zapisany jako styl, podobnie jak wygląd i zawartość opisów. Daje to użytkownikowi praktycznie nieograniczoną dowolność w dopasowaniu sposobu wyświetlania obiektów oraz definiowaniu etykiet i tabel. 4. Wsparcie dla pracy równoległej wbudowany mechanizm skrótów do danych pozwala na współdzielenie obiektów (punkty, powierzchnie, linie trasowania, profile, ramki arkuszy) pomiędzy członkami zespołu projektowego, co pozwala na równoczesny dostęp do aktualnych danych i równoległą pracę nad projektem. Zestaw ćwiczeń AutoCAD Civil 3D Mój pierwszy projekt stworzony został z myślą o użytkownikach, którzy dopiero rozpoczynają pracę z programem. W związku z tym zawarto w nim proste przykłady, w których położono nacisk na przedstawienie podstawowych metod projektowania w programie, bez znajomości których nie można stworzyć projektu zaawansowanego. 3
Do wykonania ćwiczeń niezbędna jest podstawowa znajomość programu AutoCAD na poziomie kreślenia 2D. Przed rozpoczęciem ćwiczeń należy się upewnić, że został poprawnie zainstalowany program AutoCAD Civil 3D 2011 (wraz z wbudowaną polską biblioteką standardów) oraz włożyć do napędu CD/DVD załączoną do opracowania płytę z plikami ćwiczeniowymi. 4
II. Przygotowanie do pracy w AutoCAD Civil 3D Na wstępie zapoznasz się z interfejsem użytkownika programu AutoCAD Civil 3D 2011. Poznasz położenie i funkcje najważniejszych narzędzi programu oraz zasadę działania obszaru narzędzi Civil 3D. 1. Interfejs programu 1. Uruchom program AutoCAD Civil 3D 2011 używając ikony na pulpicie AutoCAD Civil 3D 2011 - Polska. Uwaga: Skrót ten, w przeciwieństwie do metrycznego, powoduje automatyczne załadowanie polskiego szablonu rysunkowego oraz innych plików polskich standardów projektowych. 2. Zapoznaj się ze składnikami interfejsu użytkownika. Zwróć szczególną uwagę na menu wstążkowe, rozkład poleceń, palety oraz obszar narzędzi Civil 3D. 5
Głównymi elementami menu wstążkowego są karty. Odpowiadają one głównym zadaniom podczas pracy w programie, między innymi: tworzeniu obiektów, ich edycji, opisywaniu, analizom, eksportowaniu i wydrukowi, ustawieniom programu. Karty zawierają panele, w których pogrupowane są poszczególne polecenia, zgodnie z ich przeznaczeniem. Panele ustawione są na kartach zgodnie z kolejnością wykonywanych zadań podczas tworzenia projektu. Polecenia na panelach również. 6
Info: Polecenia na panelach i kartach możesz dowolnie dostosowywać do swoich potrzeb. Najczęściej używane polecenia możesz też przenosić na pasek szybkiego dostępu wystarczy kliknąć prawym klawiszem myszy na wybranym poleceniu na karcie i wybrać z menu kontekstowego polecenie Dodaj do paska narzędzi szybkiego dostępu. 3. Wśród pomocy rysunkowych na dole ekranu włącz Wybieranie cykliczne. Jest to nowe narzędzie, które umożliwia wybór jednego z wielu elementów na rysunku, które się pokrywają lub leżą bardzo blisko siebie. Uwaga: Jeżeli masz problem z rozpoznaniem poszczególnych poleceń, kliknij prawym klawiszem myszy na dowolne z nich i w menu kontekstowym odznacz opcję Użyj ikon. Wtedy pomoce rysunkowe będą wyświetlane w sposób tradycyjny. Na ekranie oprócz menu wstążkowego wyświetlone są domyślnie dwa paski narzędzi: Polecenia przezroczyste oraz Filtr poleceń przezroczystych. 7
4. Pozostaw włączony pasek narzędzi Polecenia przezroczyste. Będzie on niezbędny do wykonania dalszych ćwiczeń. Pasek Filtr poleceń przezroczystych możesz wyłączyć. Na karcie Narzędzia główne, na panelu Palety umieszczone są polecenia do włączania i wyłączania palet z narzędziami niezbędnymi do wykonania projektu. Jeżeli paleta jest włączona, odpowiadająca jej ikona jest podświetlana na niebiesko. Paleta właściwości zawiera zbiór cech wskazanego obiektu. Paleta narzędzi zawiera podręczny zestaw podzespołów do modelowania korytarza oraz inne narzędzia i bloki. Info: Paleta narzędzi może być dowolnie dostosowywana do potrzeb użytkownika. Również parametry podzespołów i zespołów do tworzenia korytarza drogowego mogą być dopasowywane do potrzeb projektu. Dodatkowe ćwiczenia o organizacji podzespołów na palecie narzędzi znajdziesz na stronie: www.techcad.pl 8
Obszar narzędzi AutoCAD Civil 3D zawiera cztery palety omówione niżej: Nawigator, Ustawienia, Przybornik, Pomiar. Palety te mogą być dodatkowo włączane i wyłączane osobnymi ikonami. Nawigator zawiera listę wszystkich obiektów Civil 3D używanych w projekcie. Lista ta zbudowana jest w formie drzewa hierarchicznego. Z poziomu tej palety możliwe jest również tworzenie i edycja obiektów poprzez menu kontekstowe. Ustawienia zawiera listę wszystkich stylów obiektów, ich opisów, tabel oraz ustawienia poleceń. Przybornik zawiera zbiór raportów i zestawień, które mogą być wykonywane podczas tworzenia projektu oraz dodatkowe narzędzia usprawniające pracę. 9
Pomiar zawiera zestaw poleceń niezbędnych do importu danych pomiarowych z instrumentów geodezyjnych. 5. Po uruchomieniu programu domyślnie wyłączona jest Paleta narzędzi dlatego włącz ją. Wyłącz zaś paletę Pomiar w obszarze narzędzi. 2. Obszar narzędzi 1. W obszarze narzędzi Civil 3D przejdź na paletę Nawigator. Zapoznaj się z drzewem obiektów AutoCAD Civil 3D na palecie. Info: Na początku projektu drzewo jest puste. Podczas tworzenia projektu będą się w nim pojawiały kolejne obiekty AutoCAD Civil 3D. Obiekty takie jak: profile, przekroje oraz ich widoki pojawią się w gałęzi odpowiedniej linii trasowania, ponieważ są to obiekty zależne od niej. 10
2. Przejdź na paletę Ustawienia. Tutaj znajdują się wszystkie style zawarte w polskim szablonie. Zapoznaj się z tymi stylami. 3. Przejdź na paletę Przybornik i rozwiń drzewo Menedżer raportów i zapoznaj się z raportami, jakie można utworzyć w programie. 4. Rozmieść według własnego uznania palety na ekranie, dostosuj pozostałe paski narzędzi. 5. Zapisz zmieniony obszar roboczy. Kliknij na ikonę z kołem zębatym w prawej dolnej części ekranu. 11
6. Z menu wybierz polecenie Zapisz bieżący jako. 7. W oknie dialogowym wpisz nazwę Pierwszy projekt. 8. Kliknij Zapisz. Info: Pamiętaj, że palety możesz dokować lub kotwiczyć do pionowych krawędzi ekranu, ukrywać je lub zmieniać ich przezroczystość. Służą do tego polecenia dostępne z menu kontekstowego po kliknięciu prawym klawiszem myszy na paletę. Najczęściej podczas projektowania będziesz używał palety Nawigator z obszaru narzędzi Auto- CAD Civil 3D, również często będziesz korzystał z palety Właściwości i Palet narzędzi. Podsumowanie rozdziału Zapoznałeś się z wyglądem interfejsu użytkownika, położeniem poszczególnych narzędzi oraz zawartością obszaru narzędzi AutoCAD Civil 3D. Wiesz teraz gdzie znaleźć polecenia i informacje o poszczególnych obiektach Civil 3D oraz ich stylach. 12
III. Wymiana danych AutoCAD Civil 3D 2011 umożliwia importowanie i eksportowanie danych zapisanych w różnych formatach. Użytkownik może wczytywać dane rastrowe różnych formatów, dane wektorowe pochodzące z różnych źródeł (np. z systemów Microstation, ESRI, systemów GIS, baz danych MS SQL, Oracle), informacje o punktach pomiarowych zawarte w plikach tekstowych oraz bezpośrednio z geodezyjnych instrumentów pomiarowych. Możliwa jest również wymiana danych proje ktowych (o budynkach i ich otoczeniu) pomiędzy branżą inżynierii lądowej a branżą architektoniczną. W ramach ćwiczeń poznasz dwa narzędzia: importu danych architektonicznych oraz importu punktów z plików tekstowych (najpopularniejsze w projektach inżynierii lądowej). 1. Wymiana danych z branżą architektoniczną W poniższym ćwiczeniu zaimportujesz model budynku utworzony w programie Autodesk Revit Architecture i zapisany w formacie ADSK. 1. Otwórz plik ROZDZIAŁ.III.1.dwg, który znajduje się w folderze Ćwiczenia na płycie: Auto- CAD Civil 3D Mój pierwszy projekt. 2. W menu wstążkowym, na karcie Wstaw, na panelu Import wybierz polecenie Importuj obszar budynku. 13
Uwaga: Polecenie to jest dostępne dopiero po rozwinięciu panelu. Należy najpierw kliknąć na tytuł panelu a następnie na odpowiednie polecenie. 3. W oknie dialogowym Importowanie terenu budowy kliknij na ikonę Przeglądaj. 4. Otwórz plik ROZDZIAŁ.III.1.adsk, który znajduje się w folderze Ćwiczenia na płycie: Auto- CAD Civil 3D Mój pierwszy projekt. 5. W oknie dialogowym Importowanie terenu budowy pozostaw domyślną nazwę i przejdź od razu do kroku Punkt wstawienia. 14
6. Wpisz współrzędne punktu wstawienia jak na poniższej ilustracji i kliknij Zakończ. Program wstawił model budynku wykonany w programie Autodesk Revit Architecture. Jest on widoczny w programie AutoCAD Civil 3D 2011 jako multi-blok, blok widziany z różnych stron inaczej. Na planie sytuacyjnym widać jedynie kontur budynku. W widoku 3D widać jego model. Ponadto wraz z budynkiem importowane są jego główne parametry: powierzchnia zabudowy, obwód, typ użytkowania, powierzchnia dachu. 15
7. Zaznacz zaimportowany budynek. Sprawdź jego atrybuty na palecie właściwości. 8. Nie odznaczając budynku kliknij prawym klawiszem myszy i z menu kontekstowego wybierz polecenie Podgląd obiektów. 9. W oknie dialogowym Podgląd obiektów ustaw parametry widoku jak na poniższej ilustracji i obejrzyj zaimportowany budynek. 16
10. Zamknij okno Podgląd obiektów. 11. Zapisz plik pod nazwą ROZDZIAŁ.III.dwg w folderze projektów AutoCAD Civil 3D. Domyślnie jest to folder C:\Civil 3D Projects. 2. Import punktów z plików tekstowych W tym ćwiczeniu dokonasz importu danych o pomierzonych punktach w terenie z pliku tekstowego. Punkty te posłużą później do budowy numerycznego modelu terenu. 1. Kontynuuj poprzednie ćwiczenie lub otwórz plik ROZDZIAŁ.III.2.dwg, który znajduje się w folderze Ćwiczenia na płycie: AutoCAD Civil 3D Mój pierwszy projekt. 2. W menu wstążkowym, na karcie Wstaw, na panelu Import wybierz polecenie Punkty z pliku. 3. W oknie dialogowym Importuj punkty, na liście Format wybierz pozycję PNEZD (rozdzielane spacjami). 4. Kliknij ikonę i wybierz plik ROZDZIAŁ.III.2.txt, który znajduje się w folderze Ćwiczenia na płycie: AutoCAD Civil 3D Mój pierwszy projekt. 17
5. Zaznacz pole Dodaj punkty do grupy punktów i naciśnij ikonę. 6. W oknie dialogowym Formaty plików punktów Utwórz grupę wpisz nazwę teren. 7. Zatwierdź zmiany klikając OK. 8. W oknie dialogowym Importuj punkty pozostaw domyślne Opcje zaawansowane i kliknij przycisk OK. Punkty zostały zaimportowane do rysunku i umieszczone w grupie teren. 9. Przejdź na paletę Nawigator obszaru narzędzi AutoCAD Civil 3D, rozwiń drzewo Grupy punktów, kliknij prawym przyciskiem myszy grupę punktów teren i z menu kontekstowego wybierz polecenie Powiększ do. 18
Punkty zostały wyświetlone na rysunku w sąsiedztwie budynku. Są również widoczne w tabeli w widoku listy w obszarze narzędzi AutoCAD Civil 3D. Za sposób wyświetlania punktów i ich etykiet odpowiadają style. Zastosowane style możesz zmienić w dowolnej chwili we właściwościach grupy punktów. Info: W ten sam sposób możesz zmieniać style pozostałych obiektów Civil 3D. 10. Zaznacz dowolny punkt lub jego etykietę. W menu wstążkowym, na dynamicznej karcie Punkt COGO, na panelu Zmień wybierz polecenie Właściwości grupy punktów. Info: Właściwości każdego obiektu Civil 3D możesz wywołać na trzy sposoby: podany powyżej, po zaznaczeniu obiektu na rysunku wywołanie z menu kontekstowego polecenia Właściwości obiektu, po zaznaczeniu obiektu na palecie Nawigator wywołanie z menu kontekstowego polecenia Właściwości obiektu. 19
11. W oknie dialogowym Właściwości grupy punktów na zakładce Informacje na liście Styl punktu wybierz Standardowo, a na liście Styl etykiety punktu wybierz Numer 1.5 mm. 12. Zatwierdź zmiany klikając OK. 13. Zauważ zmianę w wyświetlaniu punktów i ich etykiet. 14. Na palecie Nawigator obszaru narzędzi AutoCAD Civil 3D kliknij prawym przyciskiem myszy grupę punktów teren i z menu kontekstowego ponownie wybierz polecenie Właściwości. 20
15. W oknie dialogowym Właściwości grupy punktów na zakładce Informacje na liście Styl punktu wybierz Pikieta, a na liście Styl etykiety punktu wybierz Numer rzędna i opis 1.5 mm. 16. Zatwierdź zmiany klikając OK. Sposób wyświetlania punktów powrócił do postaci domyślnej. 17. Zapisz plik pod nazwą ROZDZIAŁ.III.dwg w folderze projektów AutoCAD Civil 3D. Domyślnie jest to folder C:\Civil 3D Projects. Wszystkie wprowadzone zmiany zawiera rysunek ROZDZIAŁ.III.koniec.dwg, który znajduje się w folderze Ćwiczenia na płycie: AutoCAD Civil 3D Mój pierwszy projekt. Info: Dodatkowe ćwiczenia o sposobach importu danych znajdziesz na stronie: www.techcad.pl Podsumowanie rozdziału Zapoznałeś się z dwoma sposobami importowania danych do programu Civil 3D: informacji o budynku z programu Autodesk Revit Architecture oraz punktów z plików tekstowych. Musisz wiedzieć, że w analogicznych formatach możesz eksportować dane o stworzonym przez siebie projekcie. W postaci pliku ADSK możesz udostępniać architektom informacje o obiektach inżynierii lądowej, a w postaci plików tekstowych punkty z projektu, które należy wytyczyć w terenie. 21
IV. Modelowanie powierzchni 3D AutoCAD Civil 3D 2011 umożliwia tworzenie trójwymiarowych siatek powierzchni (zarówno powierzchni istniejących jak i projektowanych) na wiele sposobów i z różnych danych źródłowych. Do budowy powierzchni mogą być użyte: chmury punktów, dane z rejestratorów polowych, punkty, obiekty AutoCAD (bloki, tekst, punkty, polipowierzchnie), warstwice, linie nieciągłości, modele korytarzy. Podczas ćwiczeń zapoznasz się z kilkoma z nich. Rozpoczniesz od budowy modelu terenu istniejącego na podstawie wczytanych wcześniej punktów. Zmodyfikujesz go odpowiednio dodając informacje o liniach nieciągłości i obwiedni. 1. Model terenu istniejącego W tym ćwiczeniu zbudujesz numeryczny model terenu istniejącego na podstawie wczytanych wcześniej punktów COGO. 1. Otwórz plik ROZDZIAŁ.IV.1.dwg, który znajduje się w folderze Ćwiczenia na płycie: Auto- CAD Civil 3D Mój pierwszy projekt. 2. W menu wstążkowym, na karcie Narzędzia główne, na panelu Utwórz dane o terenie wybierz polecenie Powierzchnie > Utwórz powierzchnię. 22
3. W oknie Utwórz powierzchnię, w polu Nazwa wpisz teren oraz ustaw Styl na Granica i warstwice. 4. Zatwierdź zmiany klikając OK. Nic się na rysunku nie zmieniło. Jedynie w drzewie Nawigatora pojawił się nowy obiekt powierzchni. 5. Na palecie Nawigator obszaru narzędzi AutoCAD Civil 3D rozwiń całkowicie drzewo Powierzchnie, a następnie drzewo powierzchni teren. 23
6. Na palecie Nawigator obszaru narzędzi AutoCAD Civil 3D kliknij prawym klawiszem myszy na Grupy punktów gałąź definicji powierzchni teren i z menu kontekstowego wybierz polecenie Dodaj. 7. W oknie Grupy punktów wybierz grupę teren i zatwierdź zmiany klikając OK. Program dodał definicję punktów do modelu siatki powierzchni teren i wyświetlił go zgodnie z ustawieniami, jako model warstwicowy. 24
8. Zapisz plik pod nazwą ROZDZIAŁ.IV.dwg w folderze projektów AutoCAD Civil 3D. Domyślnie jest to folder C:\Civil 3D Projects. 2. Dodawanie linii nieciągłości i obwiedni W tym ćwiczeniu dodasz do definicji powierzchni terenu informacje o liniach nieciągłości i obwiedniach. 1. Kontynuuj poprzednie ćwiczenie lub otwórz plik ROZDZIAŁ.IV.2.dwg, który znajduje się w folderze Ćwiczenia na płycie: AutoCAD Civil 3D Mój pierwszy projekt. 2. W menu wstążkowym, na karcie Narzędzia główne, na panelu Warstwy włącz widoczność warstwy 0-UKRYTE-LINIE-TEREN i wyłącz widoczność warstwy C-BUDYNKI. 3. Na palecie Nawigator obszaru narzędzi AutoCAD Civil 3D kliknij prawym klawiszem myszy na Linie nieciągłości gałąź definicji powierzchni teren i z menu kontekstowego wybierz polecenie Dodaj. 25
4. W oknie Dodaj linie nieciągłości wpisz nazwę budynek, resztę parametrów pozostaw bez zmian i zatwierdź zmiany klawiszem OK. 5. Wskaż na ekranie dwie zielone polilinie 3D, leżące w miejscu wstawienia budynku i zatwierdź wybór naciskając klawisz ENTER. 26
Zmiana układu warstwic wskazuje na to, że linie nieciągłości zostały uwzględnione w modelu powierzchni. 6. Na palecie Nawigator obszaru narzędzi AutoCAD Civil 3D kliknij prawym klawiszem myszy na Obwiednie gałąź definicji powierzchni teren i z menu kontekstowego wybierz polecenie Dodaj. 7. W oknie Dodaj obwiednie wpisz nazwę granica, resztę parametrów pozostaw bez zmian i zatwierdź zmiany klikając OK. 27
8. Wskaż niebieską zamkniętą polilinię. Kształt terenu został ograniczony do zakresu obwiedni. 9. Włącz widoczność warstwy C-BUDYNKI i wyłącz widoczność warstwy 0-UKRYTE-LINIE-TEREN. 10. Zapisz plik pod nazwą ROZDZIAŁ.IV.dwg w folderze projektów AutoCAD Civil 3D. Domyślnie jest to folder C:\Civil 3D Projects. Wszystkie wprowadzone zmiany zawiera rysunek ROZDZIAŁ.IV.koniec.dwg, który znajduje się w folderze Ćwiczenia na płycie: AutoCAD Civil 3D Mój pierwszy projekt. Podsumowanie rozdziału Zapoznałeś się z jednym ze sposobów tworzenia numerycznego modelu terenu i jego uszczegóławiania za pomocą linii nieciągłości. Inne sposoby tworzenia powierzchni poznasz w kolejnych ćwiczeniach. Musisz pamiętać, że Civil 3D pozwala na utworzenie dowolnej ilości powierzchni w jednym rysunku. 28
V. Projektowanie drogowe W rozdziale tym zapoznasz się ze sposobem pracy w programie AutoCAD Civil 3D podczas projektowania dróg, narzędziami wspierającymi wydruk projektu oraz ze sposobem wprowadzania zmian w projekcie. Przećwiczysz kolejno wszystkie etapy projektu: tworzenie linii trasowania, niwelety, budowanie modelu 3D korytarza drogowego, obliczenia robót, generację przekrojów, przygotowanie arkuszy do wydruku. Poznasz dedykowane narzędzia wspierające poszczególne etapy procesu projektowego. 1. Linie trasowania osi i krawędzi W tym ćwiczeniu utworzysz trzy linie trasowania osi drogi oraz dwóch krawędzi jezdni. Dodasz również automatyczne poszerzenia na łukach oraz dodatkowe poszerzenie reprezentujące pas włączenia/wyłączenia. 1. Otwórz plik ROZDZIAŁ.V.1.dwg, który znajduje się w folderze Ćwiczenia na płycie: AutoCAD Civil 3D Mój pierwszy projekt. 2. Zaznacz powierzchnię w rysunku. W menu wstążkowym, na dynamicznej karcie Powie rzchnia TIN: teren, na panelu Zmień wybierz polecenie Właściwości powierzchni. 3. W oknie dialogowym Właściwości powierzchni teren, na zakładce Informacje, zmień Styl powierzchni na Granica. 29
4. Zatwierdź zmiany klikając OK. 5. Wyłącz widoczność warstwy C-PUNKTY. 6. Włącz widoczność warstwy 0-UKRYTE-LINIE-TRASA. 7. W menu wstążkowym, na karcie Narzędzia główne, na panelu Utwórz projekt wybierz polecenie Linia trasowania > Narzędzia tworzenia linii trasowania. 8. W oknie Utwórz linię trasowania Układ wprowadź nazwę oś. Pozostałe parametry na zakładce Ogólne pozostaw bez zmian. 30
9. Przejdź na zakładkę Kryteria projektowania, w polu Początkowa prędkość projektowa wpisz wartość 80 km/h, a w tabeli Kryteria domyślne, w polu Tabela promienia minimalnego wybierz z listy wartość Droga klasy G i wyższych bez krawężników. Pozostałe parametry pozostaw bez zmian. 10. Potwierdź parametry w oknie, klikając OK. Na ekranie pojawi się pasek z narzędziami do tworzenia i edycji elementów linii trasowania. 11. Z paska narzędzi Narzędzia układu linii trasowania oś wybierz polecenie Rysuj stycznąstyczną bez łuku. 12. Wskaż kolejno na rysunku cztery wierzchołki czerwonej linii łamanej począwszy od położonej najbardziej na lewo. 31
Uwaga: Pamiętaj o użyciu trybu lokalizacji do obiektów koniec. 13. Zakończ polecenie prawym przyciskiem myszy lub klawiszem ENTER. 14. Nie zamykaj paska Narzędzia układu linii trasowania oś. Info: Do zamiany linii i łuków AutoCAD na elementy linii trasowania służy również narzędzie Przekształć linię i łuk AutoCAD. W ćwiczeniu użyłeś najczęściej używanej metody tworzenia stycznych wykreślania ich na planie sytuacyjnym. Program automatycznie zamienił grafikę AutoCAD na styczne linii trasowania i dodatkowo umieścił etykiety zgodne z wybranymi wcześniej stylami. Style te możesz zmienić w każdej chwili z poziomu okna Właściwości linii trasowania, dostępnego z menu wstążkowego po zaznaczeniu linii trasowania. 32
W programie pojawiają się również pomarańczowe znaczniki, które wskazują na naruszenie zgodności projektu ze standardami. Po umieszczeniu kursora nad znacznikiem pojawia się podpowiedź informująca, jakie kryterium zostało naruszone. Program jedynie informuje projektanta o niezgodności ze standardami. To on podejmuje decyzję, co zrobić zmienić geometrię, czy prędkość projektowaną. Uwaga: Zwróć uwagę na kierunek strzałek, które znajdują się na środku stycznych. Powinny wskazywać kierunek w prawo. Jeżeli wskazują w lewo, zaznacz linię trasowania. W menu wstążkowym, na dynamicznej karcie Linia trasowania - oś, rozwiń panel Zmień i wybierz polecenie Odwróć kierunek. 15. Wyłącz widoczność warstwy 0-UKRYTE-LINIE-TRASA. 16. Z paska narzędzi Narzędzia układu linii trasowania oś wybierz polecenie Swobodna krzywa przejściowa-łuk-krzywa przejściowa (między dwoma elementami). 33
17. Po monicie Wskaż pierwszy element zaznacz lewą styczną linii trasowania. Po monicie Wskaż następny element zaznacz środkową styczną. Potwierdź klawiszem ENTER kąt rozwiązania mniejszy niż 180. Wpisz wartość promienia 500. Po monicie Określ długość wejścia spirali wpisz z klawiatury A i zmień parametr krzywej przejściowej. Po monicie Określ wartość A wejścia spirali wpisz 200. Po monicie Określ wartość A wyjścia spirali potwierdź podpowiadaną wartość 200 klawiszem ENTER. Uwaga: Jeżeli masz włączone narzędzie Wybieranie cykliczne, możesz wskazywać obiekty w małym powiększeniu. Wtedy po wskazaniu stycznej pojawia się okno doprecyzowania wyboru, w którym musisz wybrać linię trasowania. Po wprowadzeniu wszystkich parametrów program automatycznie rysuje geometrię pierwszego łuku i krzywych przejściowych. 18. Nie wychodź z polecenia rozpoczniesz definiowanie drugiego zestawu łuku i krzywych przejściowych. 19. Po monicie Wskaż pierwszy element zaznacz środkową styczną linii trasowania. Po monicie Wskaż następny element zaznacz prawą styczną. Potwierdź klawiszem ENTER kąt rozwiązania mniejszy niż 180. Wpisz wartość promienia 750. Po monicie Określ wartość A wejścia spirali wpisz 300. Po monicie Określ wartość A wyjścia spirali potwierdź podpowiadaną wartość 300 klawiszem ENTER. Po wprowadzeniu wszystkich parametrów program automatycznie rysuje geometrię drugiego łuku i krzywych przejściowych. 20. Zakończ polecenie prawym przyciskiem myszy lub klawiszem ENTER. Po zakończeniu polecenia program przelicza kilometraż linii trasowania i przerysowuje automatycznie etykiety. 34
21. Zamknij pasek narzędzi Narzędzia układu linii trasowania oś. Dodasz teraz do projektu dwie dynamiczne krawędzie jezdni odsunięte od osi o 3,5m zawierające automatyczne poszerzenia na łukach, a następnie poszerzysz jezdnię na krótkim odcinku o 3,5m. 22. Zaznacz na rysunku utworzoną linię trasowania osi. 23. W menu wstążkowym, na dynamicznej karcie Linia trasowania - Oś, na panelu Na skróty wybierz polecenie Linia trasowania odsunięcia. 24. W oknie dialogowym Utwórz linie trasowania odsunięcia przejdź na zakładkę Kryteria poszerzenia. Upewnij się, że włączona jest opcja Dodaj poszerzenie wokół łuków. Pozostałe parametry pozostaw bez zmian. 35
25. Potwierdź parametry w oknie klikając OK. Program utworzył dwie krawędzie, które są dynamicznie powiązane z osią jezdni będą podążały za zmianami jej geometrii. 26. Zaznacz na rysunku linię trasowania lewej krawędzi. Przybliż widok do pierwszego łuku i ustaw kursor nad kłódką w połowie łuku (nie klikaj). Zauważ szerokość wewnętrznego pasa ruchu. 36
27. Odznacz linię trasowania lewej krawędzi. 28. Przybliż widok w okolice budynku i zaznacz na rysunku linię trasowania prawej krawędzi. 29. W menu wstążkowym, na dynamicznej karcie Linia trasowania odsunięcia Krawędź Prawo 3.500m oś, na panelu Na skróty wybierz polecenie Dodaj poszerzenie. 30. Po monicie Utworzyć część poszerzoną jako nową linię trasowania? wpisz w linii poleceń N jak Nie. 31. Po monicie Wybierz pikietę początkową wpisz w linii poleceń 450. 32. Po monicie Wybierz pikietę końcową wpisz w linii poleceń 500. 33. Po monicie Wprowadź odsunięcie poszerzenia zatwierdź podpowiadaną wartość 7 klawiszem ENTER. 37
34. Zapoznaj się z parametrami poszerzenia na palecie Parametry odsunięcia linii trasowania, a następnie ją zamknij. Program utworzył poszerzenie, które jest również dynamicznie powiązane z osią jezdni będzie podążało za zmianami jej geometrii. 35. Zapisz plik pod nazwą ROZDZIAŁ.V.dwg w folderze projektów AutoCAD Civil 3D. Domyślnie jest to folder C:\Civil 3D Projects. 2. Profil terenu i niweleta drogi W tym ćwiczeniu utworzysz profil terenu istniejącego wzdłuż zaprojektowanej linii trasowania osi oraz widok profilu na rysunku. 1. Kontynuuj poprzednie ćwiczenie lub otwórz plik ROZDZIAŁ.V.2.dwg, który znajduje się w folderze Ćwiczenia na płycie: AutoCAD Civil 3D Mój pierwszy projekt. 2. W menu wstążkowym, na karcie Narzędzia główne, na panelu Utwórz projekt wybierz polecenie Profil > Utwórz profil powierzchni. 3. W oknie Utwórz profil z powierzchni na liście Linia trasowania wybierz pozycję oś. Po prawej stronie okna dialogowego kliknij przycisk Dodaj. Profil oparty na linii trasowania osi jezdni zostanie dodany do listy profili. 38
4. Kliknij przycisk Narysuj w widoku profilu. W nowym oknie dialogowym Utwórz widok profilu przejrzyj jedynie możliwości ustawienia widoku profilu (wyglądu wykresu, zakresu pikiet, rzędnych, wyświetlania, pasm). Wszystkie parametry są już ustawione domyślnie, pozostaw je bez zmian. 39
5. Kliknij przycisk Utwórz widok profilu. Pojawi się monit o zaznaczenie początku układu widoku profilu. 6. Jako punkt wstawienia widoku profilu wybierz dowolny punkt nad modelem terenu, w przybliżeniu jak na ilustracji poniżej. 40
Program wstawił widok profilu terenu. Etykiety na pasmach nie są wyświetlane prawidłowo, dlatego że widok nie zawiera jeszcze niwelety drogi. Po zaprojektowaniu niwelety poprawisz wygląd etykiet. W tej części ćwiczenia zajmiesz się tworzeniem niwelety osi drogi. 7. W menu wstążkowym, na karcie Narzędzia główne, na panelu Utwórz projekt wybierz polecenie Profil > Narzędzia tworzenia profilu i po monicie wskaż widok profilu jedną z osi lub element pasm (nie zaznaczaj krzywej profilu terenu). 8. W oknie dialogowym Utwórz profil Rysuj nowy wszystkie parametry na zakładce Ogólne pozostaw bez zmian. 41
9. Przejdź na zakładkę Kryteria projektowania i włącz opcję Użyj projektu opartego na kryteriach. Pozostałe parametry pozostaw bez zmian. 10. Zatwierdź zmiany klikając OK. Na ekranie pojawi się pasek z narzędziami do tworzenia i edycji elementów niwelety. 11. Z paska narzędzi Narzędzia układu profilu Niweleta - oś wybierz polecenie Rysuj styczne bez łuków. 12. Po monicie Określ punkt początkowy z paska narzędzi Polecenia przezroczyste wybierz polecenie Pikietaż i rzędna profilu. Polecenia te posłużą Ci do utworzenia niwelety za pomocą parametrów pikiet i rzędnych wierzchołków oraz nachyleń i długości segmentów. 42
13. Wskaż widok profilu jedną z osi lub element pasm (nie zaznaczaj krzywej profilu terenu). 14. Po monicie Określ pikietę wpisz w linii poleceń 0. Zatwierdź klawiszem ENTER. 15. Po monicie Określ rzędną wpisz w linii poleceń 138.74. Zatwierdź klawiszem ENTER. 16. Po monicie Określ pikietę wpisz w linii poleceń 221. Zatwierdź klawiszem ENTER. 17. Po monicie Określ rzędną wpisz w linii poleceń 133.814. Zatwierdź klawiszem ENTER. Program utworzył pierwszą styczną niwelety. Drugą styczną utworzysz przy użyciu innego polecenia przezroczystego. 18. Naciśnij raz klawisz ESC, aby wyjść z polecenia przezroczystego. 19. Z paska narzędzi Polecenia przezroczyste wybierz polecenie Nachylenie i pikietaż profilu. 20. Po monicie Określ nachylenie wpisz w linii poleceń -0.39. Zatwierdź klawiszem ENTER. 43
21. Po monicie Określ pikietę wpisz w linii poleceń 689. Zatwierdź klawiszem ENTER. 22. Naciśnij raz klawisz ESC, aby wyjść z polecenia przezroczystego. 23. Wskaż końcowy punkt trzeciej stycznej na końcu ostatniego segmentu profilu terenu. Uwaga: Ważne jest, aby koniec niwelety pokrywał się dokładnie z punktem końcowym profilu. Ma to wpływ na postać końcowych przekrojów. 24. Naciśnij klawisz ESC, aby wyjść z polecenia rysowania stycznych. Nie zamykaj paska narzędzi Narzędzia układu profilu Niweleta - Oś. Uwaga: Jeżeli przez pomyłkę zamknąłeś pasek Narzędzia układu profilu Niweleta Oś, zaznacz niweletę, następnie wybierz z menu wstążkowego polecenie Edytor geometrii. Program utworzył styczne oraz odpowiadające im etykiety. Mając wprowadzone pierwsze elementy niwelety możesz uporządkować pasma pod widokiem profilu. 44