R O Z D Z I A Ł 2 TWORZENIE OBIEKTÓW GRAFICZNYCH Rozdział ten poświęcony będzie dokładnemu wyjaśnieniu, w jaki sposób działają polecenia służące do rysowania różnych obiektów oraz jak z nich korzystać. Omówione tutaj zostaną polecenia znajdujące się na pasku narzędziowym Rysuj (rys. 2.1) oraz będą wykreślane pierwsze rysunki w systemie AutoCAD. Wszystkie narzędzia znajdujące się na pasku narzędziowym Rysuj są również dostępne z poziomu menu głównego po rozwinięciu punktu menu Rysuj. Linia Prosta Polilinia Wielobok Prostokąt Łuk Okrąg Chmurka Splajn Elipsa Elipsa Wstaw blok Utwórz blok Punkt Kreskuj Region Tabela Paragraf Rys. 2.1 Pasek narzędziowy Rysuj 2.1. Rysowanie linii Do narysowania odcinka linii prostej służy polecenie Linia. Aby wybrać to narzędzie należy kliknąć na ikonie Linia na pasku narzędziowym Rysuj (rys. 2.1) lub wybrać to polecenie z poziomu menu głównego. Polecenie to można również uruchomić wpisując w wierszu poleceń jego nazwę. W tym przypadku należy wpisać słowo Linia, po czym wcisnąć klawisz Enter. Polecenie: Linia Po uruchomieniu polecenia Linia w oknie wiersza poleceń (rys. 2.2) pojawi się pytanie o położenie pierwszego punktu, czyli o punkt, z którego ma być rozpoczęte wykreślanie linii.
50 Grafika 2D w AutoCAD-zie Rys. 2.2. Okno poleceń Wystarczy kliknąć myszką w dowolnym miejscu w obszarze ekranu graficznego, aby wskazać początek odcinka w punkcie P1 (rys. 2.3) - co spowoduje wyświetlenie w wierszu poleceń pytania o położenie kolejnego punktu. Wskazanie myszką punktu P2 (rys. 2.3) utworzy odcinek o końcach P1 i P2. Widzimy, że system nie zakończył polecenia rysowania linii, a w wierszu poleceń pojawiło się pytanie o położenie kolejnego punktu. Po raz kolejny można kliknąć w dowolnym punkcie na przykład P3 (rys. 2.3), a na ekranie pojawił się drugi odcinek dołączony do poprzedniego. Odcinki połączone końcami możemy tworzyć wielokrotnie klikając myszką w kolejnych dowolnych miejscach na ekranie monitora. P2 P1 P3 Rys. 2.3. Dwa połączone odcinki Zakończenie polecenia rysowania linii możliwe będzie po wciśnięciu klawisza Esc lub Enter. Innym sposobem zakończenia polecenia jest wybranie z menu kontekstowego (rys. 2.4) opcji Enter lub Anuluj. Aby wyświetlić menu kontekstowe związane z poleceniem Linia wystarczy w trakcie rysowania wcisnąć prawy przycisk myszy. Rys.2.4. Menu kontekstowe polecenia
2. Tworzenie obiektów graficznych 51 Jeśli polecenie Linia ma być ponownie wybrane wystarczy nacisnąć klawisz Enter. W AutoCAD-zie kliknięcie klawiszem Enter bezpośrednio po zakończeniu wykonywania polecenia powoduje ponowne wybranie poprzednio używanego polecenia - w tym przypadku zostanie powtórzone polecenie Linia. Ponowne wciśnięcie klawisza Enter spowoduje zaczepienie początku nowego odcinka na końcu odcinka narysowanego ostatnio (kliknięcie pierwsze powtarza ostatnio wybrane polecenia, a drugie kliknięcie powoduje rozpoczęcie rysowania od ostatnio narysowanego punktu). Jeszcze tylko kliknięcie myszką w dowolnym miejscu na ekranie i już rysunek składa się z trzech połączonych odcinków. Usuwanie jakiegokolwiek narysowanego obiektu polega na zaznaczeniu go myszką - jeśli użytkownik chce wymazać więcej elementów klika na każdym z nich - w celu zaznaczenia, a następnie należy wcisnąć klawisz Delete. Zaznaczenie odcinków przedstawione jest na rys. 2.5. Rys. 2.5. Zaznaczanie elementów na rysunku Rysowanie linii prostych wykreślanych poziomo lub pionowo odbywa się przy włączonym trybie ortogonalnym. Tryb ten można włączyć naciskając klawisz funkcyjny F8 na klawiaturze lub wciskając przycisk przełącznika ORTO w linii statusowej (rys. 1.6). Drugi sposób rysowania linii polega na podawaniu współrzędnych końców odcinka. Jest to metoda znacznie bardziej dokładna od poprzedniej. Współrzędne punktów muszą być orientowane względem lewego dolnego narożnika ekranu graficznego AutoCAD-a, gdzie znajduje się punkt o współrzędnych 0,0. Wartości liczbowe są wpisywane bezpośrednio z klawiatury w wierszu poleceń, przy czym wpisujemy najpierw współrzędną w kierunku x, a następnie w kierunku y - oddzielając je przecinkiem. Aby wykonać instrukcję wpisaną w wierszu poleceń należy kliknąć przycisk Enter. Liczby zmiennoprzecinkowe zapisujemy oddzielając część dziesiętną kropką. Sposób zapisu poleceń rysowania linii na podstawie współrzędnych punktów ma następującą postać X,Y W celu praktycznego zobrazowania tej metody rozważono przykład polegający na narysowaniu trójkąta o współrzędnych wierzchołków - rys. 2.6. Po wybraniu
52 Grafika 2D w AutoCAD-zie polecenia Linia należy określić punkt początkowy poprzez wpisanie jego współrzędnych w wierszu poleceń Polecenie: _line Określ pierwszy punkt: 200,200 Potwierdzenia punktu początkowego należy dokonać klawiszem Enter, po czym określić kolejne punkty: Określ następny punkt lub [Cofaj]: 600,200 Określ następny punkt lub [Cofaj]: 300,500 Zamknięcie figury rysowanej przy jednym uruchomieniu polecenia Linia najwygodniej jest wykonać wpisując w wierszu poleceń literę Z Określ następny punkt lub [Cofaj]: Z 300,500 Punkt początkowy Z Rys. 2.6. Trójkąt Trzecim i najwygodniejszym w tworzeniu rysunków maszynowych sposobem rysowania linii jest wpisywanie konkretnych długości linii. Długości te podawane są w określonych kierunkach x i y. Przed podaniem długości należy najpierw wpisać znak @, a następnie najpierw długość składowej x, następnie przecinek i długość składowej y. Postać zapisu polecenia rysowania za pomocą przyrostów długości jest następująca @ długość X, długość Y 200,200 600,200 @-100,0 Punkt początkowy @0,-100 @0,100 @100,0 Rys. 2.7. Kwadrat
2. Tworzenie obiektów graficznych 53 W tym przypadku, aby rozpocząć rysowanie linii pierwszy punkt można określić wskazując myszką na ekranie określony punkt lub wpisując współrzędne tego punktu z klawiatury. W celu zobrazowania tej metody narysujemy kwadrat o boku 100 mm (rys. 2.7). Po wybraniu narzędzia Linia punkt początkowy można określić klikając myszką w dowolnym miejscu na ekranie. Następnie należy określić kolejne punkty Określ następny punkt lub [Cofaj]: @100,0 Polecenie powyższe spowodowało wyświetlenie na ekranie monitora poziomej linii o długości 100 mm. Linia ta jest pozioma ponieważ składowa określona w kierunku pionowym ma wartość 0. Określ następny punkt lub [Cofaj]: @0,100 Tym razem została narysowana linia pionowa, ponieważ składowa pozioma jest równa 0. Aby narysować linię w lewo, przed wartością składowej poziomej należy postawić znak - (minus). Jeżeli linię rysujemy w kierunku zgodnym z kierunkiem osi wartość składowej jest liczbą, dodatnią natomiast jeśli linię rysujemy przeciwnie do kierunku, który wskazuje oś wartość składowej jest liczbą ujemną. Kolejne polecenia będą miały następujące postaci: Określ następny punkt lub [Cofaj]: @-100,0 Określ następny punkt lub [Cofaj]: @0,-100 Inną metodą rysowania linii jest metoda bardzo przydatna w przypadku, kiedy mamy do dyspozycji jej długość oraz wiemy, pod jakim kąt jest ona nachylona do poziomu lub pionu. W tym przypadku polecenie rysowania linii od wskazanego punktu początkowego ma następującą postać @ długość linii < kąt Aby dokładniej zilustrować omawiane zagadnienie narysowano trójkąt równoboczny o długości boku równej 100 mm (rys. 2.8). @100<240 @100<120 Punkt początkowy @100<0 Rys. 2.8. Trójkąt równoboczny
54 Grafika 2D w AutoCAD-zie Po wybraniu polecenia Linia należy kliknąć w dowolnym miejscu na ekranie w celu wskazania punktu, od którego będzie rozpoczęte rysowanie. Następnie określono kolejny punkt rysowanej linii Określ następny punkt lub [Cofaj]: @100<0 Po naciśnięciu klawisza Enter zostanie narysowany odcinek prostej o długości 100 mm położony poziomo, ponieważ kąt nachylenia określono jako zerowy. Aby określić kąt, pod jakim nachylona jest kolejna linia, w jej punkcie początkowym należy zdefiniować kartezjański układ współrzędnych i określić w której ćwiartce się ona znajduje (rys. 2.9). 30 o 90 o dodatni 0 o Rys. 2.9. Określenie kątów W tym przypadku, aby narysować drugą linię, która znajduje się w czwartej ćwiartce, należy do 90 dodać 30 stopni. A więc linia będzie rysowana pod kątem 120 stopni do poziomu. Kolejne polecenia będą miały postać: Określ następny punkt lub [Cofaj]: @100<120 Określ następny punkt lub [Cofaj]: @100<240 Ostatnia metoda rysowania linii dotyczy tylko linii wykreślanych w poziomie lub w pionie. Należy przy tym pamiętać o włączeniu trybu ortogonalnego klawiszem funkcyjnym F8 lub wcisnąć ORTO w linii statusowej znajdującej się na dole ekranu (rys. 1.6). Metoda ta polega na wskazywaniu kierunku rysowania linii za pomocą urządzenia wskazującego, a za pomocą klawiatury podajemy jej długość. Aby praktycznie zobrazować tę metodę narysowano kwadrat o boku 100 mm. Metoda ta przedstawiona jest na rys. 2.10. Przystępując do rysowania kwadratu należy wybrać polecenie Linia oraz kliknąć w dowolnym miejscu na ekranie. Po upewnieniu się, że jest włączony tryb ortogonalny (belka statusowa pokazana na rys. 1.6) przeciągnąć linię myszką w prawo w taki sposób aby linia była w poziomie. Z klawiatury należy wpisać żądaną długość linii Określ następny punkt lub [Cofaj]: 100 Po kliknięciu klawiszem Enter linia została załamana na żądanej długości oraz można wskazać nowy kierunek i określić nową długość:
2. Tworzenie obiektów graficznych 55 Określ następny punkt lub [Cofaj]: 100 Określ następny punkt lub [Cofaj]: 100 Określ następny punkt lub [Cofaj]: 100 Enter 100 Enter 100 100 Punkt początkowy 100 Enter Rys. 2.10. Szybkie rysowanie linii pionowych i poziomych Praktyczne rysowanie linii zaprezentowano na przykładzie kształtki przedstawionej na rys. 2.11. Przed przystąpieniem do rysowania należy zauważyć, że kształtka ta składa się tylko z linii poziomych i pionowych, co od razu powinno nasunąć metodę rysowania linii. Rys. 2.11. Kształtka Rysowanie kształtki (rys. 2.11) najwygodniej będzie rozpocząć od dolnego prawego narożnika, określając dowolny punkt na ekranie monitora po wybraniu
56 Grafika 2D w AutoCAD-zie narzędzia Linia. Upewniwszy się czy na pewno jest włączony tryb ortogonalny należy skierować linię do góry oraz określić jej długość za pomocą klawiatury Określ następny punkt lub [Cofaj]: 24 Po wciśnięciu klawisza Enter na ekranie powinien pojawić się obraz podobny do tego na rys. 2.12. 30 Enter 24 Początek Rys. 2.12. Początkowy fragment kształtki W podobny sposób należy wykreślić wszystkie pozostałe linie, a stosowne polecenia mogą mieć postać: Określ następny punkt lub [Cofaj]: 30 Określ następny punkt lub [Cofaj]: 10 Określ następny punkt lub [Cofaj]: 40 Określ następny punkt lub [Cofaj]: 10 Określ następny punkt lub [Cofaj]: 30 Określ następny punkt lub [Cofaj]: 24 Określ następny punkt lub [Cofaj]: z Rys. 2.13. Linie położone ukośnie
2. Tworzenie obiektów graficznych 57 Drugi przykładowy element przedstawiony na rys. 2.13 składa się zarówno z linii pionowych, poziomych, jak i linii ukośnych. W tym przypadku najwygodniej będzie skorzystać z metody przyrostowego rysowania linii, czyli podawania długości linii w kierunku poziomym i pionowym. Po wstępnej analizie rys. 2.13 widać, że najwygodniej będzie rozpocząć rysowanie od najbardziej wysuniętego punktu w lewo, kierując się podczas rysowania w dół. Po wyborze polecenia Linia należy kliknąć w dowolnym miejscu na ekranie w celu określenia punktu początkowego rysowania linii. Po określeniu poniższego polecenia narysowana zostanie linia ukośna (rys. 2.14) Określ następny punkt lub [Cofaj]: @25,-30 Punkt początkowy @25,-30 Enter Rys. 1.14. Określenie pierwszego polecenia Kolejne polecenia wpisywane w wierszu poleceń są następujące: Określ następny punkt lub [Cofaj]: @30,0 Określ następny punkt lub [Cofaj]: @0,-20 Określ następny punkt lub [Cofaj]: @40,0 Określ następny punkt lub [Cofaj]: @30,20 Określ następny punkt lub [Cofaj]: @0,10 Określ następny punkt lub [Cofaj]: @-30,20 Określ następny punkt lub [Cofaj]: @30,20 Określ następny punkt lub [Cofaj]: @0,10 Określ następny punkt lub [Cofaj]: @-30,20 Określ następny punkt lub [Cofaj]: @-40,0 Określ następny punkt lub [Cofaj]: @0,-20 Określ następny punkt lub [Cofaj]: @-30,0 Określ następny punkt lub [Cofaj]: @-25,-30