Nazwa przedmiotu Podstawy makroekonomii Kod ECTS 14.3.E.PR.1099 Pkt.ECTS 14 Jednostka prowadząca przedmiot KMakr Nazwa kierunku Ekonomia Nazwa specjalności BRAK; Nazwisko prowadzącego prof. UG dr hab. Marek Szczepaniec Forma zajęć/liczba godzin Wykład 45 Ćwiczenia 45 Konwersatoria 0 Laboratoria komputerowe 0 Seminaria 0 Lektoraty 0 Forma aktywności Rok i rodzaj studiów: 1 SS1, Godziny z udziałem nauczyciela akademickiego (w tym konsultacje, egzaminy i inne): Semestr: 1-2, Godziny bez udziału nauczyciela akademickiego (samodzielna praca studenta): Status przedmiotu: Obligatoryjny Sumaryczna liczba godzin: 0 Język wykładowy: polski Sposób realizacji zajęć Zajęcia w sali dydaktycznej. Metody dydaktyczne Wykłady z prezentacjami multimedialnymi, Ćwiczenia z wykorzystaniem metod aktywizujących, Studia przypadków, Dyskusja na zajęciach konwersatoryjnych, Aktywność w grupach, współpraca, Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymi Wymagania formalne Wymagania wstepne Brak Brak Sposób i forma zaliczenia oraz kryteria oceny Sposób zaliczenia Kryteria oceny Egzamin Egzamin: test jednokrotnego wyboru (30 pytań obejmujących cały program przedmiotu). Oceny: 91% - 100% bdb 81% - 90% db + 71% - 80% db 61% - 70% dst + 51%- 60% dst Przy ocenie ćwiczeń pod uwagę brane są wyniki sprawdzianów, prac projektowych lub case studies oraz aktywność studentów na zajęciach. Cele przedmiotu w zakresie wiedzy: E1_W01, E1_W02, E1_W03, E1_W04, E1_W05, E1_W06, E1_W07, E1_W08, E1_W09, E1_W11 w zakresie umiejętności: E1_U01, E1_U02, E1_U03, E1_U04, E1_U06, E1_U07, E1_U08, E1_U10 w zakresie kompetencji: E1_K01, E1_K02, E1_K03, E1_K05, E1_K06, E1_K07, E1_K08 Efekty kształcenia się Wiedza Umiejętności Student po kursie:- zna podstawowe pojęcia z zakresu makroekonomii;- zna mechanizmy funkcjonowania rynku pracy, rynku zasobów, rynku finansowego;- zna powiązania pomiędzy kluczowymi agregatami makroekonomicznymi oraz związki przyczynowo-skutkowe panujące w gospodarce;- zna podstawowe modele makroekonomiczne (AD-SAS, AD-LAS, IS-LM);- zna różne rodzaje polityk makroekonomicznych (monetarnej, budżetowej, mieszanej) oraz ich wpływ na gospodarkę. Student po kursie:- potrafi dokonywać obserwacji i analiz podstawowych procesów zachodzących w gospodarce, potrafi wykorzystać niezbędne w tym zakresie dane statystyczne oraz wskaźniki ekonomiczne;- potrafi identyfikować oraz interpretować podstawowe problemy i procesy współczesnej gospodarki światowej, ich przyczyny i przebieg;- posiada umiejętność prezentowania własnego stanowiska, popierając je argumentacją opartą na wybranych teoriach, poglądach różnych autorów i/lub danych statystycznych. Wszystkie prawa zastrzeżone (c) Marek Szczepaniec 1 / 5
Kompetencje Student:- upowszechnia wiedzę ekonomiczną (w szczególności z zakresu ekonomii pozytywnej) w różnych środowiskach;- reaguje na próby manipulowania danymi makroekonomicznymi oraz wprowadzania w błąd opinii publicznej odnośnie stanu koniunktury gospodarczej oraz możliwych efektów stosowanej polityki gospodarczej. Treści programowe I semestr - wykład: dr Wojciech Bizon; ćwiczenia: dr Waldemar Polak, mgr Lilia Neumann 1. ISTOTA EKONOMII I NARZĘDZIA ANALIZY EKONOMICZNEJ Co to jest ekonomia? Przedmiot zainteresowania ekonomii. Czynniki produkcji. Krzywa możliwości produkcyjnych i koszt alternatywny. Mikroekonomia i makroekonomia. Ekonomia pozytywna i ekonomia normatywna. Ekonomia jako nauka. Modele ekonomiczne. Rynek, popyt, podaż. Begg D., Fisher S., Dornbush R. Ekonomia Mikroekonomia, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2007, rozdział 1 str 29-49, rozdział 3 str. 77-98. Samuelson P.A., Nordhaus W.D., Ekonomia Tom 1., PWN, Warszawa 2004, rozdział 1,2,3,4, str 23-136. Samuelson P.A., Nordhaus W.D., Ekonomia Tom 2., PWN, Warszawa 2004, rozdział 20.1, str 3-18. Czarny B., Podstawy ekonomii, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2011, rozdział 1, str.21-70, rozdział 2 str. 79-94. Szczepaniec M., Makroekonomia. Przewodnik,, Gdańsk 2011, rozdział 1 i 2. 2. EKONOMIA W SKALI MAKRO Rynki w makrogospodarcze. Podmioty makrogospodarki. Zagregowany popyt. Zagregowana podaż. Model AD-AS. Kontrowersje wokół krzywej podaży. Skutki sterowania popytem. 20.1-20.5 str. 50-63. Samuelson P.A., Nordhaus W.D., Ekonomia Tom 2., PWN, Warszawa 2004, rozdział 20.2, str. 3-33. Czarny B., Podstawy ekonomii, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2011, rozdział 3, str.79-96, rozdział 2 str. 79-94. Szczepaniec M., Makroekonomia. Przewodnik,, Gdańsk 2011, rozdział 3. 3. DOCHÓD NARODOWY Do czego stosujemy mierniki dochodu narodowego? Obieg okrężny. System rachunków dochodu narodowego. Metody liczenia wartości produktu krajowego brutto. Wady mierników dochodu narodowego. Alternatywne mierniki poziomu gospodarczego. 19 str 19-48. Samuelson P.A., Nordhaus W.D., Ekonomia Tom 2., PWN, Warszawa 2004, rozdział 21, str 33-66. Czarny B., Podstawy ekonomii, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2011, rozdział 10, str.345-367. Szczepaniec M., Makroekonomia. Przewodnik, Gdańsk 2011, rozdział 4. 4. CYKL KONIUNKTURALNY Trend wielkości produkcji. Rodzaje cykli koniunkturalnych. Kształt cykli koniunkturalnych. Fazy cyklu a główne agregaty makroekonomiczne. Znaczenie innowacji w powstawaniu cykli. Pomoc państwa a bodźce do zmian w gospodarowaniu. Prawo Okuna. Alternatywne podejścia do zmian koniunktury. Produkcja w Polsce. 31.1-31.6, str. 361-380. Samuelson P.A., Nordhaus W.D., Ekonomia Tom 2., PWN, Warszawa 2004, rozdział 23.1 str. 97-104. Czarny B., Podstawy ekonomii, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2011, rozdział 10, str. 345-367. Szczepaniec M., Makroekonomia. Przewodnik, Gdańsk 2011, rozdział 8. 5. RYNEK PRACY Ogólna charakterystyka rynku pracy. Co oznacza termin bezrobocie? Rodzaje bezrobocia. Koszty bezrobocia. Prawo Okuna raz jeszcze. Korzyści związane z bezrobociem. Bezrobocie w Polsce - struktura i sposoby walki. 27, str. 247-271. Samuelson P.A., Nordhaus W.D., Ekonomia Tom 2, PWN, Warszawa 2004, rozdział 29, str. 289-321. Czarny B., Podstawy ekonomii, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2011, rozdział 13, str. 431-456. Szczepaniec M., Makroekonomia. Przewodnik, Gdańsk 2011, rozdział 6. 6. BUDŻET I ROLA PAŃSTWA W GOSPODARCE Wszystkie prawa zastrzeżone (c) Marek Szczepaniec 2 / 5
Wpływ państwa na gospodarkę. Czym jest budżet państwa? Dochody i wydatki państwa. Podatki. 21.1-21.7 str 74-99. Samuelson P.A., Nordhaus W.D., Ekonomia Tom 2, PWN, Warszawa 2004, rozdział 33, str. 429-470. Czarny B., Podstawy ekonomii, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2011, rozdział 9, str.281-315. Szczepaniec M., Makroekonomia. Przewodnik, Gdańsk 2011, rozdział 11. 7. POLITYKA BUDŻETOWA Deficyt budżetowy i dług publiczny. Krzywa Laffera. Narzędzia i cele polityki fiskalnej (budżetowej). Teoria wyboru publicznego. Polityka budżetowa w Polsce. 21, str. 74-101. Samuelson P.A., Nordhaus W.D., Ekonomia Tom 2, PWN, Warszawa 2004, rozdział 33.1-33.2, str. 430-456. Samuelson P.A., Nordhaus W.D., Ekonomia Tom 1, PWN, Warszawa 2004, rozdział 16, str. 465-500. Szczepaniec M., Makroekonomia. Przewodnik, Gdańsk 2011, rozdział 12. 8. RYNEK PIENIĄDZA Formy majątku i płynność. Geneza pieniądza. Pieniądz i jego funkcje. Sektor finansowy. Istota bankowości komercyjnej. Kreacja pieniądza. 22.1-22.4, str. 74-101. Samuelson P.A., Nordhaus W.D., Ekonomia Tom 2, PWN, Warszawa 2004, rozdział 25.1-25.2, str. 147-165. Szczepaniec M., Makroekonomia. Przewodnik, Gdańsk 2011, rozdział 9, str. 95-106. Czarny B., Podstawy ekonomii, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2011, rozdział 9. 9. POLITYKA PIENIĘŻNA Miary pieniądza. Rola bank centralnego. Narzędzia polityki monetarnej. Stopy procentowe a popyt. Stopy procentowe a decyzje przedsiębiorstwa. 23, str.134-162, rozdział 24, str. 164-183. Samuelson P.A., Nordhaus W.D., Ekonomia Tom 2, PWN, Warszawa 2004, rozdział 26, str. 190-222. Szczepaniec M., Makroekonomia. Przewodnik,, Gdańsk 2011, rozdział 10. 10. INFLACJA Czym jest inflacja? Przyczyny występowania inflacji. Rodzaje inflacji. Mierniki inflacji. Skutki inflacji. Inflacja a bezrobocie - krzywa Phillipsa. Sposoby przezwyciężania inflacji. Inflacja w Polsce. Pojęcia związane z inflacją. 26.1-26.7, str. 74-101. Czarny B., Podstawy ekonomii, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2011, rozdział 15, str. 492-515. Samuelson P.A., Nordhaus W.D., Ekonomia Tom 2, PWN, Warszawa 2004, rozdział 30, str. 322-360. Szczepaniec M., Makroekonomia. Przewodnik, Gdańsk 2011, rozdział 5 str. 51-60. 11. DOBROBYT SPOŁECZNY: WZROST I ROZWÓJ GOSPODARCZY Składniki dobrobytu. Mierniki dobrobytu. Wzrost a rozwój gospodarczy. Ewolucja teorii wzrostu: znaczenie kapitału rzeczowego, technologii, kapitału ludzkiego. Wypaczenia w pojmowaniu rozwoju gospodarczego. Kapitał społeczny jako nowy czynnik rozwoju społeczno-gospodarczego. 30, str. 329-359. Samuelson P.A., Nordhaus W.D., Ekonomia Tom 2, PWN, Warszawa 2004, rozdział 27, str. 225-256, rozdział 28, str. 257-288. Czarny B., Podstawy ekonomii, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2011, rozdział 17, str. 556-582. Szczepaniec M., Makroekonomia. Przewodnik, Gdańsk 2011, rozdział 8. str. 88-95. 12. GOSPODARKA OTWARTA Przewaga absolutna - teoria Adama Smitha. Teoria kosztów komparatywnych. Terms of trade. Polityka handlowa. Kurs walutowy. Aprecjacja i deprecjacja. Rewaluacja i dewaluacja. Bilans płatniczy. Integracja gospodarcza. Wszystkie prawa zastrzeżone (c) Marek Szczepaniec 3 / 5
28.1-28.4, str., rozdział 33.1-33.4, str. 409-426. Czarny B., Podstawy ekonomii, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2011, rozdział 16, str.521-549. Samuelson P.A., Nordhaus W.D., Ekonomia Tom 2, PWN, Warszawa 2004, rozdział 31,str. 363-388, rozdział 34, str. 475-496. 13. W KIERUNKU GOSPODARKI OPARTEJ NA WIEDZY Gospodarka oparta na wiedzy. Geneza i istota wiedzy. Wiedza jako nowy czynnik w teorii produkcji. Filary gospodarki opartej na wiedzy. Mierniki gospodarki opartej na wiedzy. II semestr - wykład: prof. UG dr hab. Marek Szczepaniec 14. NIEWIDZIALNA RĘKA RYNKU - KLASYCZNY MODEL FUNKCJONOWANIA GOSPODARKI Założenia modelu. Klasyczny model rynku pracy. Długookresowa krzywa podaży zagregowanej LAS. Prawo Saya. Krzywa Rola podaży zagregowanej w procesie wzrostu gospodarczego. Polityka budżetowa w modelu klasycznym - efekt pełnego wypierania. Polityka monetarna w modelu klasycznym - neutralność pieniądza. Pełny klasyczny model gospodarki. 15. POPYT KREUJE PODAŻ - KEYNESOWSKI MODEL GOSPODARKI Założenia modelu. Prosty model równowagi (I=S). Prawo Keynesa. Planowane inwestycje i oszczędności. Efekty mnożnikowe. Paradoks zapobiegliwości. Rola popytu zagregowanego w kształtowaniu wielkości PKB. Polityka budżetowa w modelu keynesowskim. Polityka monetarna w modelu keynesowskim. Pełny keynesowski model gospodarki. 16. JAK HICKS TŁUMACZYŁ KEYNESA? - MODEL RÓWNOWAGI IS-LM Determinanty konsumpcji, inwestycji i eksportu netto. Równowaga na rynku dóbr i usług - wyprowadzenie i konstrukcja krzywej IS. Równowaga na rynku pieniężnym - wyprowadzenie i konstrukcja krzywej LM. Równowaga makroekonomiczna IS-LM. Wpływ polityki budżetowej na równowagę (zmiany położenia układu IS-LM). Wpływ polityki monetarnej na równowagę (zmiany położenia układu IS-LM). Wpływ polityki mieszanej na równowagę. Efekt Pigou. 17. "MONEY MATTERS" - MONETARYSTYCZNY SPOSÓB WIDZENIA GOSPODARKI Założenia modelu. Rola pieniądza w gospodarce. Popyt na pieniądz (różne ujęcia). Monetarystyczne wyjaśnienie bezrobocia i inflacji - krzywa Friedmana-Phelpsa. Reguły w polityce monetarnej (monetary rule). Problem kontroli agregatów monetarnych. Eksperyment monetarny w USA 1980-1982. Krytyka monetaryzmu. Współczesna polityka monetarna (cele, strategie, wyniki) - studia przypadków. 18. KTO SPŁACI DŁUG PUBLICZNY? PODEJŚCIE RÓŻNYCH SZKÓŁ DO DEFICYTU BUDŻETOWEGO I DŁUGU PUBLICZNEGO Spór o rozmiary budżetu. Rodzaje deficytów budżetowych. Rola deficytu budżetowego w polityce gospodarczej. Zjawisko wypierania. Efekty zadłużenia publicznego. Hipoteza neutralności długu publicznego (R.Barro). Nowy konserwatyzm fiskalny. Ekonomia podaży. Poszukiwanie optymalnego poziomu opodatkowania - krzywa Laffera. Koncepcja budżetu pełnego zatrudnienia. Kryzys finansów publicznych w Polsce, USA i Grecji. 19. CZY PŁACE SĄ LEPKIE? - MECHANIZMY FUNKCJONOWANIA RYNKU PRACY Długookresowa i krótkookresowa podaż pracy. Determinanty popytu na pracę. Sposoby ustalania płac. Płace realne i nominalne a sztywność cen. Rola związków zawodowych przy ustalaniu płac. Teoretyczne modele rynku pracy. Teoria płacy wydajnościowej. Krzywa Beveridge a. Stan wiedzy na temat mechanizmów rynku pracy - implikacje dla polityki gospodarczej. Programy walki z bezrobociem - studia przypadków. 20. KONSUMPCJA, INWESTYCJE I OSZCZĘDNOŚCI Determinanty konsumpcji. Keynesowska funkcja konsumpcji. Teoria konsumpcji ukierunkowana na przyszłość. Teoria konsumpcji Ando-Modiglianiego. Teoria konsumpcji Friedmana. Determinanty inwestycji. Funkcja inwestycji. Decyzje inwestycyjne w firmach. Wahania poziomu inwestycji. Wielkość i struktura oszczędności. Rola oszczędności w gospodarce. 21. KRYZYS FINANSOWY I JEGO KONSEKWENCJE DLA POLITYKI GOSPODARCZEJ Szok cenowy, szok popytowy, kryzys bankowy, kryzys walutowy, kryzys systemowy, deflacja, histereza, ryzyko nadużycia ( moral hazard), asymetria informacji. Szoki gospodarcze. Optymalna polityka wobec szoków gospodarczych. Przyczyny kryzysu na rynkach finansowych. Kryzys systemowy. Programy antykryzysowe - polityka budżetowa i monetarna. Studia przypadków: Japonia, USA, Korea Płd., Islandia, Grecja. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej Wszystkie prawa zastrzeżone (c) Marek Szczepaniec 4 / 5
LITERATURA OBOWIĄZKOWA: (1) Begg D., Fischer S., Dornbusch R.: Ekonomia. Makroekonomia. PWE. Wyd. III. Warszawa 2003. (2) Hall R., Taylor J.: Makroekonomia. Teoria, funkcjonowanie i polityka. PWN, Warszawa 2002. (3) Materiały wykładowe. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: (1) Kwella E.: Teoria Makroekonomii. Wyd. UG, Gdańsk 2002, t.1 i t.2. (2) Szczepaniec M.: Makroekonomia. Przewodnik. Wyd., Gdańsk 2006. (3) Wskaźniki koniunktury na stronie www.koniunktura.com. Kontakt inforest@post.pl, Wszystkie prawa zastrzeżone (c) Marek Szczepaniec 5 / 5