PATENT ŹRÓDŁO DOCHODU CZY ZAGROŻENIA -ochrona własności przemysłowej w jednostce naukowej Mariusz Łuszczyk specjalista ds. ochrony własności przemysłowej Centrum Transferu Technologii WAT 1
Najtrudniejsze jest tworzenie. Wszystko inne jest ucieczką przed tworzeniem. Ryszard Kapuściński Lapidarium IV Centrum Transferu Technologii WAT 2
PRAWO WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ PRAWO AUTORSKIE I PRAWA POKREWNE (przyznawane z mocy prawa) PRAWO WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ (przyznawane w procedurze administracyjnej) Utwory literackie Utwory muzyczne Utwory plastyczne Utwory architektoniczne Wzornictwo Programy komputerowe (...) Wynalazki Wzory użytkowe Topografie układów scalonych Wzory przemysłowe Znaki towarowe Oznaczenia geograficzne Centrum Transferu Technologii WAT 3
PATENT art. 63 ustawy Prawo własności przemysłowej (pwp) Przez uzyskanie patentu nabywa się prawo wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Prawo zbywalne Prawo majątkowe Prawo bezwzględne Centrum Transferu Technologii WAT 4
SYSTEM PATENTOWY - UMOWA Państwo daje monopol Podmiot ujawnia rozwiązanie Centrum Transferu Technologii WAT 5
PATENT MONOPOL OGRANICZONY 20 lat jaki jest okres ochrony? kraj lub region na jakim obszarze? uprawniony kto ma prawo? w ramach zastrzeżeń co chronimy? Centrum Transferu Technologii WAT 6
KATEGORIE WYNALAZKÓW wytwór o zdeterminowanej postaci (np. przedmiot, urządzenie, układ, aparat, system urządzeń) wytwór o niezdeterminowanej postaci (np. związek chemiczny, mieszanina, substancja, np. kleje, smary, farby, środki czystości, leki) przedmiot zgłoszenia sposób metody postępowania np. technologie produkcji, metody sterowania, metody przetwarzania sygnałów zastosowanie np. zastosowanie znanej substancji do leczenia innej choroby Centrum Transferu Technologii WAT 7
PRZESŁANKI ZDOLNOŚCI PATENTOWEJ NOWOŚĆ rozwiązanie o charakterze technicznym= WYNALAZEK (W SKALI ŚWIATOWEJ) POZIOM WYNALAZCZY (W SKALI ŚWIATOWEJ) PRZEMYSŁOWA STOSOWALNOŚĆ wynalazek posiadający zdolność patentową WYNALAZEK PATENTOWALNY Centrum Transferu Technologii WAT 8
PRZESŁANKI ZDOLNOŚCI PATENTOWEJ ZAGROŻENIA DLA CZYNNYCH UŻYTKOWNIKÓW SYSTEMU Przez publikację w czasopiśmie Wcześniejsze ujawnienie własnego rozwiązanie Przez publikacje na stronie internetowej (cudzej lub własnej) Przez wystawienie na wystawie (z wyjątkiem międzynarodowej) Przez wystąpienie na seminarium, konferencji, wykładzie Przez wprowadzenie do obrotu i oferowanie do sprzedaży Na skutek zgłoszenia naszego rozwiązania przez nieuprawnionego (w wyniku kradzieży danych, w wyniku braku umowy o poufności ujawnienia ang. Non-disclosure agreement - NDA) Centrum Transferu Technologii WAT 9
OD POMYSŁU DO WYGAŚNIECIA PATENTU know-how rozwiązanie wchodzi do stanu techniki P u b l i k a c j a prace b+r przygotowanie zgłoszenia procedura zgłoszeniowa obowiązywanie patentu brak ochrony kompletne rozwiązanie -prototyp zgłoszenie do UPRP udzielenie patentu wygaśnięcie patentu Centrum Transferu Technologii WAT 10
PRAWO DO UZYSKANIA PATENTU -UPRAWNIONY DO UZYSKANIA PATENTU twórca twórca współtwórcy twórca umowa o pracę np. umowa o dzieło PRACODAWCA PRZEDSIĘBIORSTWO ZAMAWIAJĄCY PRZEDSIĘBIORSTWO PRZEDSIĘBIORSTWO 2 PRZEDSIĘBIORSTWO 1 UMOWA O WSPÓŁPRACY Centrum Transferu Technologii WAT 11
Jak polski podmiot może uzyskać patent za granicą? Zgłoszenie krajowe w Polsce (dające tzw. pierwszeństwo) max. 12 miesięcy od daty zgłoszenia Zgłoszenie ł zagraniczne Zgłoszenie międzynarodowe PCT Zgłoszenie ł EPO Patent za granicą Patent krajowy Centrum Transferu Technologii WAT 12
PO CO NAM PATENTY? zwrot nakładów na badania DOCHÓD zwiększanie wartości podmiotu dla udziałowców, inwestorów, banków i firm wyceniających zachęta do współpracy i strategicznych sojuszy zachęta do współpracy i strategicznych sojuszy certyfikat kompetencji technologicznych i pozycji PRESTIŻ lidera motywowanie pracowników mobilizacja pracowników do dalszych działań Centrum Transferu Technologii WAT 13
KORZYŚCI I ZAGROŻENIA Korzystanie z patentu we własnym zakresie Obrót prawami Procedura administracyjna Bazy literatury patentowej Centrum Transferu Technologii WAT 14
KORZYSTANIE Z PATENTU WE WŁASNYM ZAKRESIE ZALETA: monopol, roszczenia zakazowe wobec innych podmiotów ochrona tymczasowa skuteczne dochodzenie roszczeń procedura zgłoszeniowa obowiązywanie patentu WADY: terminy opłat, ewentualne unieważnienie wymagana aktywność uprawnionego w poszukiwaniu naruszycieli (przed i po uzyskaniu patentu) skuteczne dochodzenie roszczeń dopiero po uzyskaniu decyzji Centrum Transferu Technologii WAT 15
OBRÓT PRAWAMI NABYWANYMI W RAMACH W RAMACH SYSTEMU PATENTOWEGO DOWÓD PIERWSZEŃSTWA ZGŁOSZENIE PATENTOWE DOKUMENT PATENTOWY PRAWO PIERWSZEŃSTWA PRAWO DO UZYSKANIA PATENTU PATENT LICENCJA pozwolenie na korzystanie w sposób zarobkowy Rozciągnięte w czasie OPŁATY LICENCYJNE SPRZEDAŻ zbycie praw majątkowych Dochód jednorazowy Centrum Transferu Technologii WAT 16
OBRÓT PRAWAMI NABYWANYMI W RAMACH SYTEMU PATENTOWEGO zagrożenia dla potencjalnych czynnych użytkowników Nabycie prawa do uzyskania patentu bez nabycia prawa pierwszeństwa Pierwszeństwa niezgodne z prawem zapisy umów licencyjnych Nabycie prawa do uzyskania patentu bez gwarancji uzyskania patentu Nabycie prawa od osoby nieuprawnionej Nabycie patentu, który nie jest w mocy Centrum Transferu Technologii WAT 17
KNOW-HOW zagrożenie ujawnienia przed właściwym zgłoszeniem know-how rozwiązanie wchodzi do stanu techniki Umowy o poufności!!! P u b l i k a c j a prace b+r przygotowanie zgłoszenia procedura zgłoszeniowa Centrum Transferu Technologii WAT 18
PROCEDURA - WYCOFANIE PUBLIKACJI know-how rozwiązanie wchodzi do stanu techniki wniosek o umorzenie procedura zgłoszeniowa badanie formalne 1 2 miesiące raport z poszukiwań w stanie techniki 18 miesięcy Publikacja w BUP Centrum Transferu Technologii WAT 19
PROCEDURA - RÓŻNE STRATEGIE Centrum Transferu Technologii WAT 20
PROCEDURA UWAGI OSÓB TRZECICH rozwiązanie wchodzi do stanu techniki UWAGI: Materiał podważający zdolność patentową procedura zgłoszeniowa badanie formalne badanie merytoryczne 18 miesięcy Publikacja w BUP DECYZJA O ODMOWIE Centrum Transferu Technologii WAT 21
PROCEDURA SPRZECIW, WNIOSEK O UNIEWAŻNIENIE ok. 4-6 lat SPRZECIW Wniosek o unieważnienie 20 lat OBOWIĄZYWANIE PATENTU DECYZJA warunkowa o udzieleniu patentu DECYZJA o unieważnieniu patentu Centrum Transferu Technologii WAT 22
BAZY LITERATURY PATENTOWEJ BAZY ONLINE: www.uprp.pl www.espacenet.com www.depatisnet.de www.wipo.int 70-80 % technologii ujawnianych tylko w publikacjach patentowych ponad 35 milionów opublikowanych dokumentów URZĘDY PATENTOWE PRZEJRZYSTA KLASYFIKACJA http://ipu.uprp.pl/ipcpub/ Centrum Transferu Technologii WAT 23
Wykluczanie z projektowanych badań problemów już rozwiązanych BAZY LITERATURY PATENTOWEJ KORZYŚCI DLA UŻYTKOWNIKÓW Sprawdzanie zdolności patentowej własnego rozwiązania Śledzenie poczynań konkurencji odkrywanie nowych graczy na rynku Sprawdzanie zakresu własnej działalności pod kątem kolizji z prawem Poszukiwania rozwiązań do komercjalizacji Centrum Transferu Technologii WAT 24
BAZY LITERATURY PATENTOWEJ -KIEDY DO NICH ZAGLĄDAĆ? Badanie stanu techniki Badanie zdolności patentowej P u b l i k a c j a Badanie czystości patentowej prace b+r przygotowanie zgłoszenia procedura zgłoszeniowa obowiązywanie patentu brak ochrony Badanie stanu techniki (UPRP) Badanie czystości patentowej (UPRP) Centrum Transferu Technologii WAT 25
KORZYSTANIE Z MONOPOLU WE WŁASNYM ZAKRESIE Korzyści dla użytkowników czynnych: -wyłączność na rozwiązanie zarobkowe wykorzystywanie swojego rozwiązania bez ryzyka, roszczenia zakazowe wobec osób trzecich -możliwość dochodzenia roszczeń na drodze prawnej (zaniechanie naruszeń, wydanie bezprawnie uzyskanych korzyści, podanie do wiadomości publicznej orzeczenia sądowego lub informacji o nim, a w przypadku zawinionego naruszenia można domagać się naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych lub poprzez zapłacenie sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej opłacie licencyjnej) Zagrożenia dla użytkowników czynnych: patenty podlegają określonym ograniczeniom (np. wyczerpanie patentu po wprowadzeniu do obrotu)-prawo może zostać unieważnione -prawo może wygasnąć (należy pamiętać o terminach opłat)-niektóre rozwiązania mogą przynosić dochody dłużej niż tylko przez okres 20 lat-monitorowanie naruszeń w kraju i za granicą na własną rękę, naruszenia nie są ścigane z urzędu Zagrożenia dla użytkowników biernych:- konsekwencje prawne w przypadku naruszania cudzego patentu Centrum Transferu Technologii WAT 26
OBRÓT PRAWAMI NABYWANYMI W RAMACH SYTEMU PATENTOWEGO Korzyści dla użytkowników czynnych: - przeniesienie praw jednorazowy przychód - przeniesienie praw -możliwość znalezienia i zainteresowania inwestora, podmiotu wdrażającego, który może pokryć ewentualne koszty ochrony - udzielenie licencji rozciągnięte w czasie przychody z opłat licencyjnych - licencje krzyżowe (bezpieczna współpraca) dostęp do technologii komplementarnych Korzyści dla użytkowników biernych, chcących stać użytkownikami czynnymi: - możliwość nabycia prawa do uzyskania patentu, prawa pierwszeństwa, prawa z patentu, -możliwość zakupienia licencji Zagrożenia dla użytkowników czynnych: -spekulacja prawami przez pośrednika Zagrożenia dla użytkowników stających się czynnymi użytkownikami : - nabycie prawa do prawa do uzyskania patentu bez przeniesienia prawa do pierwszeństwa (ewentualna utrata zdolności patentowej) - niezgodne z prawem zapisy umów licencyjnych (np. zastrzeganie niedopuszczalność prowadzenia jakichkolwiek prac badawczych dotyczących przedmiotu licencji), - nabycie prawa do uzyskania patentu bez gwarancji na uzyskanie prawa z patentu -zbywca prawa do uzyskania patentu w zasadzie nie może odpowiadać za istniejące ryzyko ewentualnej odmowy udzielenia przez Urząd Patentowy tego prawa chyba, że wiedział o konkretnej przeszkodzie i ją przed nabywcą zataił, a także jeżeli wprawdzie nie wiedział o takiej przeszkodzie, a wiedzieć powinien. - zakup licencji na prawo wyłączne, które nie jest w mocy (nie sprawdzenie statusu prawa w rejestrze) - zakup licencji/ nabycie prawa z patentu od osoby nieuprawnionej - spekulacja prawami przez pośrednika. Centrum Transferu Technologii WAT 27
PROCEDURA ZGŁOSZENIOWA Korzyści dla użytkowników czynnych: -zgłoszenie rozwiązania do urzędu w celu publikacji blokującej udzielenie innych patentów wystarczy tylko w Polsce -możliwość wycofania się z publikacji na dwa tygodnie przed upływem 18 miesięcy od daty zgłoszenia na rzecz pozostawienia rozwiązania w sferze know-how -okres 12 miesięcy pierwszeństwa oraz faza międzynarodowa PCT dają możliwość opracowania różnych strategii, dają czas na pozyskanie partnera Korzyści dla użytkowników biernych: -możliwość zgłaszania uwag do rozwiązań konkurencyjnych podważających zdolność patentową po publikacji, a przed wydaniem decyzji -możliwość wszczynania postępowań spornych ze sprzeciwu lub z wniosku o unieważnienie w celu unieważnienia patentu Zagrożenia dla użytkowników czynnych: -zgłaszanie przez konkurencję uwag do toczącego się postępowania w sprawie naszego rozwiązania - podważenie zdolności patentowej naszego zgłoszenia - niezastrzeżenie sobie pierwszeństwa (ewentualna utrata nowości)-wniesienie sprzeciwu przez inny podmiot po udzieleniu patentu na nasze rozwiązanie - wniesienie wniosku o unieważnienie przez inny podmiot po udzieleniu patentu - uzyskanie prawa wyłącznego na nasze rozwiązanie przez osobę nieuprawnioną (w wyniku kradzieży danych, w wyniku braku umowy o poufnym ujawnieniu) Centrum Transferu Technologii WAT 28
dziękuję za uwagę Centrum Transferu Technologii WAT 29