BRUZDKOWANIE POWSTANIE BLASTULI BLASTOCEL mało żółtka dużo żółtka BLASTOCEL
1. inwaginacja BLASTOCEL ektoderma endoderma blastopor (pragęba) 2. migracja komórek 3. delaminacja ektoderma endoderma 4. epibolia 5. inwolucja żółtko żółtko żółtko blastopor (pragęba)
Phylum - CNIDARIA (PARZYDEŁKOWCE )
Choanoflagellata Porifera gąbki Placozoa płaskowce Cnidaria parzydełkowce Ctenophora Sipunculata Echiura Mollusca Annelida Onychophora Arthropoda Tardigrada Plathyhelminthes Nemertini Entoprocta Cycliophora Rotatoria typ budowy = bauplan Acanthocephala Seisonida Micrognathozoa Gnathosomulida Gastrotricha Nematoda Nemathomorpha Priapulida Kinoryncha Loricifera Ectoprocta Chaetognatha Phoronida Brachiopoda Pterobranchia Echinodermata Enteropneusta Chordata Diploblastica - dwuwarstwowce Metazoa organizmy wielokomórkowe
Parzydełkowce występują w dwóch formach morfologicznych (plan budowy): POLIP MEDUZA biegun oralny biegun aboralny jama trawiąco-chłonąca pseudoceloma
Parzydełkowce występują w dwóch formach morfologicznych (plan budowy): POLIP MEDUZA hypostom tarcza okołogębowa manubrium
Parzydełkowce występują w dwóch formach morfologicznych (plan budowy): POLIP MEDUZA ektoderma mezoglea endoderma
Budowa histologiczna ciała: komórki nabłonkowo-mięśniowe k. parzydełkowe k. nerwowe k. gruczołowe k. interstycjalne k. mięśniowe komórki nabłonkowomięśniowe komórki interstycjalne komórki gruczołowe komórki parzydełkowe komórki nerwowe Przekrój przez ścianę ciała hydropolipa
knidocyl sztylet Budowa komórki parzydełkowej (knidocysta) wieczko szyjka nić kolce sztylet wieczko torebka parzydełka kniodocysta w stanie spoczynku po wystrzeleniu parzydełka
Układ nerwowy parzydełkowców
Bezpłciowe Rozmnażanie parzydełkowców: q pączkowanie (cormidium); q podział polipa; q regeneracja. Płciowe q wytwarzanie produktów płciowych w pseudogonadach, stanowiących zespoły rozwijających się gamet; q larwa parzydełkowców to orzęsiona planula. komórka parzydełkowa ektoderma endoderma jama chłonąco-trawiąca
Phylum - Cnidaria (Parzydełkowce) Charakterystyka typu: 1. Dwuwarstwowe (diplblastyczne) wielokomórkowce z ektodermą (epidermą) i endodermą (gastrodermą) rozdzielonymi bezkomórkową mezogleą lub częściowo komórkową mezenchymą; 2. Symetria promienista, oś ciała oralno-aboralna; 3. Wyposażone w specjalne, parzące struktury - knidy (parzydełka) - osadzone w komórkach - knidocytach; 4. Endoderma wyściela jamę chłonąco-trawiącą, która otwiera się na zewnątrz jednym otworem gębowym, zwykle otoczonym czułkami (ramionami); 5. niektóre posiadają szkielet wewnętrzny bądź wewnętrzny
5. Jama chłonąco-trawiąca może być workowata, podzielona przegrodami lub zmieniona w system kanałów; 6. Układ nerwowy w postaci sieci komórek nerwowych; 7. System "mięśniowy" zbudowany z komórek nabłonkowomięśniowych; 8. Występują w dwóch postaciach - polipa i meduzy; częsta przemiana pokoleń: meduza rozmnaża się płciowo, polip rozmnaża się bezpłciowo; Charakterystyka typu c.d: 9. Typowa larwa - orzęsiona planula.
Podział systematyczny parzydełkowców Typ: Cnidaria - ok. 11 000 gatunków Gromada: Hydrozoa - stułbiopławy - ok. 3800 gat. Gromada: Scyphozoa - krążkopławy - ok. 200 gat. Gromada: Cubozoa - kubopławy -?? Gromada: Anthozoa- koralowce - ok. 7000 gat. Podgromada: Octocorallia koralowce ośmiopromienne Podgromada: Hexacorallia koralowce sześciopromienne
Przegląd parzydełkowców Gromada: Hydrozoa gonangium z odpączkującymi meduzami otwór gębowy na hypostomie hydranty kolumna gastralna jama chłonącotrawiąca pączek stopa Hydra - stułbia Fragment kolonii Obelia
Hydromeduza Obelia gonady (ektodermalne) czułki manubrium otwór gębowy
Hydromeduza Obelia vellum brzeg parasola zazwyczaj prosty gonady: ektodermane
Gromada: Hydrozoa stułbiopławy znanych ok 3800 gatunków żyją w postaci polipa lub meduzy; niektore formy nie posiadaja stadium meduzy; ich mezoglea nigdy nie zawiera komórek; w gastrodermie brak parzydełek; gonady są ektodermalne, jeżeli powstają w endodermie to i tak produkty płciowe wydostają się przez ścianę zewnętrzną, a nie do jamy gastralnej; polipy, jeżeli występują, są bez przegród w jamie gastralnej; często tworzą kolonie; meduzy występujące u stułbiopławów to tzw. hydromeduzy, ktore powstają przez pączkowanie
rząd: Siphonophora - rurkopławy nektosom scyfosomsom pneumatofor nectophor gastrozoidy gonophory Physalia physalis - żeglarz portugaliski
Gromada: Scyphozoa otwór gębowy żołądek kieszeń żołądka gonada kanał promienisty kanał okrężny ramię okołogębowe rhopalium czułki ramiona okołogębowe rhopalium Aurelia aurita - chełbia modra kanał gonady w kieszeniach promienisty żołądkowych
Planula Scyphistoma Ephyra Strobila Cykl życiowy chełbi modrej
hydromeduza cubomeduza vellum gonady: ektodermane scyphomeduza ramiona gonady: endodermalne, uchodzą otworem gebowym
Gromada: Scyphozoa - krążkopławy Przewaga pokolenia meduzy (wielkość meduzy do 2 m średnicy, zwykle 2-40 cm średnicy); mezoglea jest warstwą komórkową (posiada wędrujące amebocyty) tzw. mezenchyma; gonady mieszczą się w endodermie i ich produkty płciowe (gamety) wydalane są do jamy gastralnej; parzydełka są również w warstwie gastrodermy wyściełającej jamę ciała; układ naczyniowo-pokarmowy (gastro-waskularny) często bardzo silnie rozgałęziony;
Scyphozoa c.d. rurka żołądkowa - manubrium jest zwykle rozszczepiona i wydłużona w 4 płaty gębowe; polipy mają 4 przegrody w jamie gastralnej; organy zmysłu wyspecjalizowane w postaci ropaliów (ciałek brzeżnych), w liczbie 4-16; rozród zachodzi zwykle w stadium meduzy; krążkopławy są dwupłciowe, posiadają 4-8 gonad endodermalnych
Cykl życiowy Cubozoa - kubomeduzy pączkowanie polip dorosły metamorfoza polip pierwotny planula młoda meduza dorosła meduza
Gromada: Anthozoa tarcza okołogębowa otwór gębowy otworki w przegrodzie syfonoglif gardziel Pokrój ciała ukwiała przegroda w jamie ciała nić mezenterialna przegroda w jamie ciała Przekrój poprzeczny przez ciało polipa koralowców acontium podeszwa gonady
Przekrój poprzeczny przez polip korala sześciopromiennego przegrody niezupełne przegrody zupełne gardziel chorągiweki mięśniowe syfonoglif
Hexacorallia Octocorallia Ukwiały pojedynczo Korale madreporowe kolonijnie kolonijnie
Hexacorallia Octocorallia szkielet Ukwiały brak Korale madreporowe wapienny, zewnętrzny obecny, wewnętrzny, odkładany w mezoglei wapienne igły, bezpostaciowa substancja wapiennej lub gorgoniny (białko zbliżone do keratyny) syfonoglif 2 1
Hexacorallia Octocorallia czułki i przegrody 6 lub wielokrotność 6, rzadko pierzaste 8 - zawsze pierzaste chorągiewki mięśniowe Nigdy nie są zwrócone w jednym kierunku Wszystkie skierowane w jednym kierunku
Hexacorallia Octocorallia polip gastrocel mezenchyma elementy szkieletowe rozgałęzieni a gastrocelu
Gromada: Anthozoa koralowce ok. 7000 gat. żyją jedynie w stadium polipa, brak przemiany pokoleń; morskie, niekiedy pojedyncze osobniki, w większości kolonijne, ich kolonie mogą osiągać wielkie rozmiary, kolonie monomorficzne; pojedynczy osobnik ma postać cylindra, jednym końcem tzw. podeszwą przytwierdzony do podłoża, w centrum bieguna apikalnego znajduje się otwór gębowy; otwór gębowy otoczony jest wieńcem pustych czułków: 8 u Octocorallia, 6n u Hexacorallia; otwór gębowy prowadzi do ektodermalnej gardzieli, wchodzącej do jamy gastralnej;
Anthozoa c.d. jama gastralna podzielona jest przegrodami na 8 lub 6n komór ułożonych promieniście; gardziel spłaszczona, owalna do szczelinowatej, z jedną lub dwoma syfonoglifami (orzęsionymi rynienkami); rozdzielnopłciowe lub obojnaki, gonady wytwarza endoderma; mezoglea komórkowa = mezenchyma; tylko u niektórych pojedynczych polipów koralowców brak jest tworów szkieletowych; wszystkie koralowce kolonijne mają szkielet najczęściej z CaCO3, rzadziej (u części Octocorallia) z substancji białkowej podobnej do rogu zw. gorgoniną (pokrewnej kolagenowi)
Phylum: Cnidaria parzydełkowce Classis: Hydrozoa stułbiopławy Classis: Scyphozoa krążkopławy Classis: Cuboozoa kubopławy Classis: Anthozoa koralowce Subclassis: Hexacorallia k. sześciopromienne Ordo: Actiniaria ukwiały Ordo: Madreporaria korale madreporowe Subclassis: Octocorallia k. ośmiopromienne Ordo: Alcyonaria Ordo: Gorgonaria Ordo: Pennatularia
Fam: Dendrogrammatidae dysk rozgałęzienia jamy trawiąco-chlonącej trzonek otwór gębowy kanał gastro-waskularny (gardziel) Dendrogramma enigmatica