Sprawdzian a (0 2) (0 3) Imię i nazwisko. Ocena. Data. Tkanka mięśniowa gładka. poprzecznie prążkowana serca. poprzecznie prążkowana szkieletowa

Transkrypt

1 Sprawdzian a Test podsumowujący dział V Budowa zewnętrzna Imię i nazwisko i środowisko życia zwierząt Masz przed sobą test składający się z 15 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwych do uzyskania. Na rozwiązanie testu masz 40 minut. Data Ocena 1 Podaj nazwę opisanej niżej tkanki i rozpoznaj ją na rysunku. A B C Tkanka ta pokrywa powierzchnię ciała kręgowców i wyścieła ich jamę gębową. Pełni głównie funkcję ochronną. Składa się z kilku lub kilkunastu warstw komórek. Jest to tkanka , przedstawiona na rysunku Wpisz nazwy elementów krwi przedstawionych na rysunku, odpowiadających literom w jej opisie zamieszczonym niżej. A zawierają czerwony barwnik i transportują tlen oraz dwutlenek węgla. B po przerwaniu ciągłości naczynia krwionośnego, umożliwiają zatrzymanie krwawienia. C skutecznie walczą z czynnikami chorobotwórczymi. A) , B) , C) Uzupełnij tabelę. Charakterystyczna cecha Tkanka mięśniowa gładka Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana serca Występowanie prążkowania (obecne/brak) Szybkość skurczu (powolny/szybki) Automatyzm skurczów (niezależne/zależne od woli zwierzęcia)

2 4 Wpisz znak + przy funkcjach tkanki, której element przedstawiono na rysunku niżej. (0 1) Ochrona organizmu przed urazami mechanicznymi Odbieranie bodźców z wnętrza organizmu i z jego środowiska zewnętrznego Budowanie szkieletu zwierzęcia Analiza bodźców docierających do organizmu 5 Zaznacz i podpisz na rysunkach 3 elementy wspólne dla polipa i meduzy. Skorzystaj z podanych niżej pojęć. ramiona, parzydełka, stopa, gruczoły rozrodcze, jama chłonąco-trawiąca, otwór gębowy, ciałka brzeżne, czułki meduza polip 6 Wpisz w tabeli nazwy grup organizmów, do których należą wymienione zwierzęta. Owsik ludzki Wypławek biały Tasiemiec uzbrojony Glista ludzka Grupa organizmów 7 Oceń prawdziwość zamieszczonych niżej zdań dotyczących pierścienic, wpisując w kwadraty literę P, gdy zdanie jest prawdziwe, lub literę F, gdy jest ono fałszywe. Do pierścienic należą pijawki, wieloszczety i skąposzczety. Charakterystyczną cechą pierścienic jest grzbietobrzusznie spłaszczone ciało. Ciało pierścienic jest zbudowane z wielu segmentów nazywanych pierścieniami. W ciele pierścienic można wyróżnić głowę i worek trzewiowy, który tworzy fałd, zwany płaszczem. 2 a

3 Sprawdzian a 8 Spośród podanych cech, wybierz i wpisz cechy pajęczaków. Elementy ciała Cechy pajęczaków Części ciała (głowotułów, odwłok/głowa, tułów, odwłok) Elementy budowy znajdujące się na części głowowej głowotułowia lub na głowie (szczękoczułki, czułki, nogogłaszczki, oczy proste/oczy złożone) Skrzydła (2 pary/4 pary/brak) Odnóża kroczne (3 pary/4 pary/5 par) 9 Przyporządkuj owadom ze zdjęć przedstawione na rysunkach aparaty gębowe, wpisując odpowiadające im litery. aparat ssący aparat kłująco-ssący aparat liżący aparat gryzący A B C D komar modliszka paś mucha A) , B) , C) , D) Podpisz zaznaczone elementy budowy głowonoga, wpisując odpowiadające im litery. A) oko B) lejek C) ramiona D) otwór gębowy 3 a

4 11 Dobierz do rodzajów płetw ryby określenia charakteryzujące ich rolę w poruszaniu się zwierzęcia. A) płetwa grzbietowa 1. Wspomaganie pracy napędowej ogona B) płetwa ogonowa 2. Utrzymywanie stabilnej pozycji ciała w czasie ruchu C) płetwy brzuszne 3. Sterowanie, wykonywanie obrotów, zatrzymywanie się A) , B) , C) Zaznacz te z podanych niżej cech morfologicznych przedstawionego na zdjęciu zwierzęcia, które są przejawem jego przystosowania do środowiska wodnego. Skóra pokryta śluzem Oczy z ruchomymi powiekami Błony pływne między palcami kończyn tylnych Tylne kończyny dłuższe niż przednie Głowa ruchomo połączona z tułowiem Oczy wystające ponad linię ciała Czworonożność Nozdrza po grzbietowej stronie głowy Nozdrza z klapkami skórnymi 13 Dopasuj dzioby do kończyn ptaków. A B C D A) , B) , C) , D) a

5 Sprawdzian a 14 Przyporządkuj podane niżej gatunki zwierząt grupom kręgowców, do których należą. czapla siwa, delfin butlonosy, jesiotr zachodni, żmija zygzakowata, zimorodek zwyczajny, słoń afrykański, ropucha paskówka, węgorz amerykański, krokodyl różańcowy, kumak nizinny Ryby Płazy Gady Ptaki Ssaki 15 Zadanie na ocenę celującą Na zdjęciach niżej przedstawiono dwa gatunki lisów żyjących w różnych środowiskach. Wykonaj polecenia. a) Na podstawie budowy zwierząt określ ich środowisko życia, wpisując do tabeli wyrażenia: tundra lub pustynia gorąca. b) Dobierz do zwierząt właściwe cechy budowy, wybierając z podanych niżej i wpisz oznaczające je litery we właściwe miejsca tabeli, tak aby stanowiły opis zwierząt ze zdjęć. fenek piesiec Cecha Fenek Piesiec Środowisko życia Cechy budowy Zestaw cech: A) Duże uszy umożliwiające utratę ciepła B) Puszyste, gęste futro z grubym podszerstkiem C) Małe uszy sprzyjające mniejszej utracie ciepła D) Futro o delikatnym włosiu E) Bladobrązowe futro o kolorze upodabniającym do piasku F) Białe futro o kolorze upodabniającym do śniegu

6 Budowa zewnętrzna Imię i nazwisko i środowisko życia zwierząt Masz przed sobą test składający się z 15 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwych do uzyskania. Na rozwiązanie testu masz 40 minut. Data Klasa Ocena 1 Podaj nazwę opisanej niżej tkanki i rozpoznaj ją na rysunku. A B C Tkanka ta okrywa ciało i wyścieła jego wnętrze, np. buduje ściany pęcherzyków płucnych. Komórki tej tkanki ściśle do siebie przylegają, tworząc pojedynczą warstwę. Jest to tkanka , przedstawiona na rysunku Wpisz nazwy elementów krwi przedstawionych na rysunku, odpowiadających literom w jej opisie zamieszczonym niżej. A bronią organizm przed czynnikami chorobotwórczymi. B przenoszą tlen, dzięki hemoglobinie, którą zawierają. C uczestniczą w krzepnięciu krwi. A B C Uzupełnij tabelę. Charakterystyczna cecha Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana serca Tkanka mięśniowa gładka Występowanie prążkowania (obecne/brak) Szybkość skurczu (powolny/szybki) Automatyzm skurczów (niezależne/zależne od woli zwierzęcia)

7 4 Wpisz znak + przy funkcjach tkanki, której element przedstawiono na rysunku niżej. Odbieranie bodźców ze środowiska zewnętrznego organizmu i z jego wnętrza (0 1) Ochrona organizmu przed utratą ciepła Analiza bodźców docierających do organizmu Obrona organizmu przed drobnoustrojami 5 Zaznacz i podpisz na rysunkach 3 elementy wspólne dla polipa i meduzy. Skorzystaj z podanych niżej pojęć. otwór gębowy, ciałka brzeżne, czułki, ramiona, gruczoły rozrodcze, jama chłonącotrawiąca, parzydełka, stopa polip meduza 6 Wpisz w tabeli nazwy grup organizmów, do których należą wymienione zwierzęta. Motylica wątrobowa Owsik ludzki Włosień kręty Wypławek biały Grupa organizmów 7 Oceń prawdziwość zamieszczonych niżej zdań dotyczących pierścienic, wpisując w kwadraty literę P, gdy zdanie jest prawdziwe, lub literę F, gdy jest ono fałszywe. Ciało pierścienic jest zbudowane z wielu segmentów nazywanych pierścieniami. Do pierścienic należą pijawki, wieloszczety i skąposzczety. W ciele pierścienic można wyróżnić głowę i worek trzewiowy, który tworzy fałd, zwany płaszczem. Charakterystyczną cechą pierścienic jest grzbietobrzusznie spłaszczone ciało. 2 b

8 Sprawdzian b 8 Spośród podanych cech, wybierz i wpisz cechy owadów. Elementy ciała Cechy owadów Części ciała (głowotułów, odwłok/głowa, tułów, odwłok) Elementy budowy znajdujące się na części głowowej głowotułowia lub na głowie (szczękoczułki, czułki, nogogłaszczki, oczy proste/oczy złożone) Skrzydła (2 pary/4 pary/brak) Odnóża kroczne (3 pary/4 pary/5 par) 9 Przyporządkuj owadom ze zdjęć przedstawione na rysunkach odnóża lokomocyjne, wpisując odpowiadające im litery. odnóże grzebne odnóże czepne odnóże pływne odnóże skoczne A B C D pasikonik pływak wesz turkuć A) , B) , C) , D) Podpisz zaznaczone elementy budowy ślimaka, wpisując odpowiadające im litery. A) Otwór gębowy B) Noga C) Czułki D) Muszla 3 b

9 11 Dobierz do rodzajów płetw ryby określenia charakteryzujące ich rolę w poruszaniu się zwierzęcia. A) płetwy piersiowe 1. Wspomaganie funkcji płetwy grzbietowej B) płetwa odbytowa 2. Wspomaganie pracy napędowej ogona C) płetwa ogonowa 3. Sterowanie, wykonywanie obrotów, zatrzymywanie się A) , B) , C) Zaznacz te z podanych niżej cech morfologicznych przedstawionego na zdjęciu zwierzęcia, które są przejawem jego przystosowania do środowiska lądowego. Błony pływne między palcami kończyn tylnych Skóra pokryta śluzem Gruczoły nawilżające gałki oczne Oczy wystające ponad linię ciała Głowa ruchomo połączona z tułowiem Nozdrza po grzbietowej stronie głowy Oczy z ruchomymi powiekami Długie, silnie umięśnione kończyny tylne Czworonożność 13 Dopasuj kończyny do dziobów ptaków. A B C D A) , B) , C) , D) b

10 Sprawdzian b 14 Przyporządkuj podane niżej gatunki zwierząt grupom kręgowców, do których należą. pstrąg potokowy, wróbel mazurek, kumak górski, gęś gęgawa, delfin butlonosy, krokodyl nilowy, kobra egipska, karp królewski, salamandra plamista, kret europejski Ryby Płazy Gady Ptaki Ssaki 15 Zadanie na ocenę celującą Na zdjęciach niżej przedstawiono dwa gatunki lisów żyjących w różnych środowiskach. Wykonaj polecenia. a) Na podstawie budowy zwierząt określ ich środowisko życia, wpisując do tabeli wyrażenia: pustynia gorąca lub tundra. b) Dobierz do zwierząt właściwe cechy budowy, wybierając z podanych niżej i wpisz oznaczające je litery we właściwe miejsca tabeli, tak aby stanowiły opis zwierząt ze zdjęć. piesiec fenek Cecha Piesiec Fenek Środowisko życia Cechy budowy Zestaw cech: A) Owłosione podeszwy stóp pozwalające na stąpanie po śnieżnej pokrywie B) Bladobrązowe futro o kolorze upodabniającym do piasku C) Duże uszy umożliwiające utratę ciepła D) Puszyste, gęste futro z grubym podszerstkiem E) Małe uszy sprzyjające mniejszej utracie ciepła F) Owłosione podeszwy stóp pozwalające na stąpanie po gorącej powierzchni 5 b

11 Karta odpowiedzi i propozycja punktowania a b Budowa zewnętrzna i środowisko życia zwierząt Numer zadania Maksymalna liczba punktów Wersja a 1. 2 Jest to tkanka nabłonkowa nabłonek wielowarstwowy przedstawiona na rysunku C. Prawidłowa odpowiedź Wersja b Jest to tkanka nabłonkowa nabłonek jednowarstwowy płaski przedstawiona na rysunku A. Proponowana punktacja 1 p. za prawidłowe podanie nazwy tkanki, 1 p. za prawidłowe wskazanie rysunku przedstawiającego tkankę 2. 2 A krwinki czerwone, B płytki krwi, C krwinki białe A krwinki białe, B krwinki czerwone C płytki krwi 2 p. za wszystkie prawidłowe wpisy; 1 p. za 2 prawidłowe wpisy; 3. 3 Tkanka mięśniowa gładka: brak prążkowania, skurcz powolny, skurcze niezależne od woli zwierzęcia. Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa: prążkowanie obecne, skurcz szybki, skurcze zależne od woli zwierzęcia. Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana serca: prążkowanie obecne, skurcz szybki, skurcze niezależne od woli zwierzęcia. Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa: prążkowanie obecne, skurcz szybki, skurcze zależne od woli zwierzęcia. Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana serca: prążkowanie obecne, skurcz szybki, skurcze niezależne od woli zwierzęcia. Tkanka mięśniowa gładka: bark prążkowania, skurcz powolny, skurcze niezależne od woli zwierzęcia. po 1 p. za każdą prawidłowo wypełnioną kolumnę dotyczącą określonej tkanki mięśniowej 4. 1 uczeń powinien zaznaczyć: odbieranie bodźców z wnętrza organizmu i z jego środowiska zewnętrznego, analiza bodźców docierających do organizmu uczeń powinien zaznaczyć: odbieranie bodźców z wnętrza organizmu i z jego środowiska zewnętrznego, analiza bodźców docierających do organizmu 5. 3 po 1 p. za każdy prawidłowo wybrany i opisany na rysunkach element wspólny meduzy i polipa 6. 2 Owsik ludzki nicienie, wypławek biały płazińce, tasiemiec uzbrojony płazińce, glista ludzka nicienie Motylica wątrobowa płazińce, owsik ludzki nicienie, włosień kręty nicienie, wypławek biały płazińce po 1 p. za prawidłowo określone płazińce i nicienie 7. 2 kolejno: P, F, P, F kolejno: P, P, F, F 2 p. za wszystkie prawidłowe wpisy; 1 p. za 2 3 prawidłowe wpisy; 8. 2 Cechy pajęczaków: części ciała głowotułów, odwłok; elementy budowy znajdujące się na części głowowej głowotułowia lub na głowie szczękoczułki, nogogłaszczki, oczy proste; skrzydła brak; odnóża kroczne 4 pary Cechy owadów: części ciała głowa, tułów, odwłok; elementy budowy znajdujące się na części głowowej głowotułowia lub na głowie czułki, oczy złożone; skrzydła 2 pary; odnóża kroczne 3 pary 2 p. za wszystkie prawidłowo uzupełnione wiersze tabeli; 1 p. za 2 3 prawidłowo uzupełnione wiersze tabeli; 0 p. za 1 prawidłowo uzupełniony wiersz tabeli lub za

12 Komar B, modliszka D, paź A, mucha C Pasikonik D, pływak C, wesz B, turkuć A Ryby: pstrąg potokowy, karp królewski; płazy: kumak górski, salamandra plamista; gady: krokodyl nilowy, kobra egipska; ptaki: wróbel mazurek, gęś gęgawa; ssaki: delfin butlonosy, kret europejski Piesiec: środowisko życia tundra, cechy budowy A, D, E. Fenek: środowisko życia pustynia gorąca, cechy budowy B, C, F 2 p. za wszystkie prawidłowe wpisy; 1 p. za 2 3 prawidłowe wpisy; p. za wszystkie prawidłowe A C D C wpisy; 1 p. za 2 3 prawidłowe wpisy; D B B A A) 2, B) 1, C) 3 A) 3, B) 1, C) 2 2 p. za wszystkie prawidłowe wpisy; 1 p. za 2 prawidłowe wpisy; uczeń powinien zaznaczyć: skóra pokryta śluzem, błony pływne między palcami kończyn tylnych, tylne kończyny dłuższe niż przednie, oczy wystające ponad linię ciała, nozdrza po grzbietowej stronie głowy, nozdrza z klapkami skórnymi uczeń powinien zaznaczyć: skóra pokryta śluzem, gruczoły nawilżające gałki oczne, głowa ruchomo połączona z tułowiem, oczy z ruchomymi powiekami, długie, silnie umięśnione kończyny tylne, czworonożność 3 p. za 6 prawidłowych wpisów; 2 p. za 4 5 prawidłowych wpisów; 1 p. za 2 3 prawidłowe wpisy; A) 4, B) 2, C) 1, D) 3 A) 4, B) 3 C) 2, D) 1 2 p. za wszystkie prawidłowe wpisy; 1 p. za 2 3 prawidłowe wpisy; Ryby: jesiotr zachodni, węgorz amerykański; płazy: ropucha paskówka, kumak nizinny; gady: żmija zygzakowata, krokodyl różańcowy; ptaki: czapla siwa, zimorodek zwyczajny; ssaki: delfin butlonosy, słoń afrykański Fenek: środowisko życia pustynia gorąca, cechy budowy A, D, E. Piesiec: środowisko życia tundra, cechy budowy B, C, F. 2 p. za 5 prawidłowo uzupełnionych kolumn; 1 p. za 3 4 prawidłowo uzupełnione kolumny; 0 p. za 1 2 prawidłowo uzupełnione kolumny lub za 1 p. za prawidłowe określenie środowiska życia zwierząt, po 1 p. za prawidłowo przyporządkowanie cech budowy każdemu ze zwierząt