Sprawdzian a. białka, tłuszcze, glicerol, cukry proste, kwasy tłuszczowe, aminokwasy (0 2) Imię i nazwisko Klasa. pokarm A B C D.

Transkrypt

1 Sprawdzian a Test podsumowujący dział VI Funkcjonowanie organizmów Imię i nazwisko Klasa zwierząt Masz przed sobą test składający się z 15 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwych do uzyskania. Na rozwiązanie testu masz 40 minut. Data Ocena 1 Przyporządkuj elementom budowy układu pokarmowego zwierząt kręgowych, oznaczonym literami, ich funkcje. pokarm A B C D E F G H 1. Trawienie pokarmu za pomocą enzymów w obecności kwasu solnego 2. Mechaniczne rozdrabnianie pokarmu, jego za pomocą enzymów zawartych w Ślinie 3. Wchłanianie wody i formowanie kału 4. Wydzielanie żółci ułatwiającej tłuszczów A) , C) , E) , H) Po przeanalizowaniu zamieszczonego niżej tekstu wykonaj polecenia. (0 3) Proces rozpadu pokarmu ma na celu rozłożenie składników pożywienia na najprostsze związki przyswajalne dla organizmu. Podczas tego procesu białka są rozkładane do aminokwasów, z tłuszczów uwalniany jest glicerol i kwasy tłuszczowe, a cukry złożone rozkładane są do cukrów prostych, np. glukozy. Ten proces zachodzi pod wpływem soków trawiennych i zawartych w nich enzymów. a) Uzupełnij zdanie. Opisany proces to b) Uzupełnij schemat dotyczący procesu trawienia u zwierząt, wybierając z podanych niżej wyrażeń. białka, tłuszcze, glicerol, cukry proste, kwasy tłuszczowe, aminokwasy cukry złożone aminokwasy + glicerol 1 a

2 3 Wpisz znak + w odpowiednie rubryki tabeli zależnie od tego, czy u danego organizmu występuje wskazany narząd wymiany gazowej, czy nie. (0 3) Nazwa organizmu Środowisko życia Tchawki Narządy wymiany gazowej Skrzela zewnętrzne Skrzela wewnętrzne Płuca blaszkowate Płuca wentylowane Komar widliszek ląd Krzyżak ogrodowy ląd Rak stawowy woda Ślimak nagoskrzelny woda Jesiotr zachodni woda Tygrys syberyjski ląd 4 Przyporządkuj podanym zwierzętom typy narządów oddechowych przedstawionych na rysunkach. A B C D kura domowa , żaba trawna , kret europejski , jaszczurka zwinka Po przeanalizowaniu zamieszczonego niżej tekstu, oceń prawdziwość zdań dotyczących transportu substancji i gazów oddechowych, wpisując w kwadraty literę P, gdy zdanie jest prawdziwe, lub literę F, gdy jest ono fałszywe. (0 3) U większości zwierząt transportem substancji odżywczych i tlenu do poszczególnych narządów zajmuje się krew. Ona także zabiera z komórek zbędne produkty przemiany materii i przenosi je do narządów wydalniczych. Zwierzęta takie, jak parzydełkowce, płazińce czy nicienie nie mają układu krążenia. U innych zwierząt występuje otwarty lub zamknięty układ krążenia. W otwartym układzie krążenia, u stawonogów i mięczaków, krew krąży częściowo naczyniami, a z nich wylewa się do jamy ciała, omywając narządy, i wraca do naczyń. W zamkniętym układzie krążenia, u pierścienic i kręgowców, krew krąży w naczyniach. U pierścienic rolę pompy odgrywają specjalne naczynia krwionośne, a u kręgowców serce. Serce ryb zbudowane jest z jednego przedsionka i jednej komory. U płazów przedsionek dzieli się na część prawą i lewą, komora pozostaje jedna. U gadów, oprócz dwóch przedsionków występuje częściowa przegroda w komorze. Ptaki oraz ssaki mają dwa przedsionki i dwie komory w sercu i dzięki temu krew utlenowana nie miesza się z krwią odtlenowaną. W sercu ssaków krew utlenowana nie miesza się z krwią odtlenowaną. W zamkniętym układzie krwionośnym nie występuje serce. W otwartym układzie krwionośnym krew wylewa się do jamy ciała. Serce ptaków charakteryzuje się dwoma przedsionkami i jedną komorą. Płazińce mają wyspecjalizowany układ krwionośny. W sercu płazów krew utlenowana miesza się z krwią odtlenowaną. 2 a

3 Sprawdzian a 6 Wpisz znak + w odpowiednie rubryki tabeli zależnie od tego czy u danego organizmu występuje szkielet zewnętrzny, czy szkielet wewnętrzny. Nazwa organizmu Krab wełnistoręki Okoń europejski Salamandra plamista Pszczoła miodna Krzyżak ogrodowy Delfin północny Szkielet zewnętrzny Szkielet wewnętrzny 7 Zaznacz klamrami i podpisz elementy szkieletu osiowego na rysunku przedstawiającym schemat szkieletu gada. 8 Przyporządkuj rodzajom receptorów przykłady ich występowania. 1. termoreceptory A) Narząd słuchu i równowagi u zwierząt kręgowych 2. fotoreceptory B) Receptory ciepła i zimna w skórze u zwierząt kręgowych 3. mechanoreceptory C) Receptory smaku w jamie gębowej większości zwierząt 4. chemoreceptory D) Komórki światłoczułe w nabłonku niektórych zwierząt bezkręgowych , , , Wypisz oznaczenia literowe tych spośród wymienionych funkcji narządów, które oznaczają funkcje układu nerwowego. A) Zapewnia koordynację pracy wszystkich układów narządów. B) Roznosi tlen i substancje pokarmowe w organizmie. C) Odbiera bodźce ze środowiska zewnętrznego. D) Zapewnia reakcję na bodźce z wnętrza organizmu. E) Umożliwia usuwanie szkodliwych substancji z organizmu. F) Uczestniczy w pobieraniu i obróbce pokarmu. Funkcje układu nerwowego określają zdania oznaczone literami: a

4 10 Dokończ zdania dotyczące układu nerwowego zwierząt bezkręgowych podanymi niżej nazwami zwierząt we właściwej formie gramatycznej. koral szlachetny, mucha domowa, dżdżownica ziemna, wypławek biały Sieć komórek nerwowych tworząca rozproszony układ nerwowy występuje u Dwie pary zwojów nerwowych z obrączką okołoprzełykową i odchodzące od nich dwa pnie nerwowe charakteryzują drabinkowy układ nerwowy Pasmowy układ nerwowy składający się z dwóch zwojów nerwowych i odchodzących od nich pni ner- wowych występuje u Łańcuszkowy układ nerwowy zbudowany z mózgu i brzusznego łańcuszka nerwowego ma Oceń prawdziwość zdań dotyczących mózgowia kręgowców, wpisując w kwadraty literę P, gdy zdanie jest prawdziwe, lub literę F, gdy jest ono fałszywe. Ptaki mają silnie rozwinięty móżdżek. U ryb i płazów wszystkie części mózgowia leżą w jednej linii. Gady nie mają śródmózgowia. Kresomózgowie płazów jest bardziej rozwinięte niż ssaków. 12 Przyporządkuj zwierzętom sposoby ich rozmnażania. 1. rozgwiazda czerwona A) żyworodność 2. stułbia płowa B) fragmentacja ciała 3. słoń afrykański C) jajorodność 4. łabędź niemy D) pączkowanie , , , Wpisz w kwadraty litery odpowiadające funkcjom zaznaczonych na rysunku struktur jaja ptaków. 4 a

5 Sprawdzian a 14 Zaznacz punkt, w którym podano właściwą kolejność przedstawionych na rysunkach stadiów rozwoju żaby (wielkość rysunków nie jest proporcjonalna do naturalnych rozmiarów organizmu). (0 1) I II III IV V A. V, II, III, I, IV B. IV, III, I, II, V C. V, I, III, II, IV D. IV, I, III, V, II 15 Zadanie na ocenę celującą Na rysunku przedstawiono schemat budowy łożyska ssaków. Strzałkami zaznaczono kierunek przepływu niektórych substancji. Zaznacz prawdziwe stwierdzenia. (0 3) samica zarodek B błona śluzowa macicy kosmówka A A kierunek przepływu tlenu A kierunek przepływu wydalin A kierunek przepływu substancji odżywczych B kierunek przepływu substancji odżywczych B kierunek przepływu wydalin B kierunek przepływu tlenu 5 a

6 Karta odpowiedzi i propozycja punktowania a b Funkcjonowanie organizmów zwierząt Numer zadania Maksymalna liczba punktów Wersja a Prawidłowa odpowiedź Wersja b Proponowana punktacja 1. 2 A) 2, C) 1, E) 4, H) 3 A) 2, C) 3, G) 4, H) 1 1 p. za 2 prawidłowe 2. 3 a) Opisany proces to pokarmu. b) cukry złożone cukry proste białka aminokwasy tłuszcze kwasy tłuszczowe + glicerol 3. 3 komar widliszek tchawki, krzyżak ogrodowy płuca blaszkowate, rak stawowy skrzela wewnętrzne, ślimak nagoskrzelny skrzela zewnętrzne, jesiotr zachodni skrzela wewnętrzne, tygrys syberyjski płuca wentylowane 4. 2 kura domowa B, żaba trawna C, kret europejski D, jaszczurka zwinka A a) Opisany proces to pokarmu. b) glicerol tłuszcze + kwasy tłuszczowe cukry złożone białka cukry proste aminokwasy jesiotr zachodni skrzela wewnętrzne, ślimak nagoskrzelny skrzela zewnętrzne, czapla siwa płuca wentylowane, paź królowej tchawki, krzyżak ogrodowy płuca blaszkowate, rak rzeczny skrzela wewnętrzne bocian czarny D, żaba trawna C, żmija zygzakowata B, kret europejski A a) 1 p. za podanie prawidłowej nazwy procesu b) 1 p. za 3 4 prawidłowe 0 p. za 1 2 prawidłowe wpisy lub za 3 p. za 6 prawidłowych wpisów; 2 p. za 4 5 prawidłowych wpisów; 1 p. za 2 3 prawidłowe 1 p. za 2 3 prawidłowe 5. 3 kolejno: P, F, P, F, F, P kolejno: F, P, P, F, F, P 3 p. za 6 prawidłowych wpisów; 2 p. za 4 5 prawidłowych wpisów; 1 p. za 2 3 prawidłowe 6. 2 Szkielet zewnętrzny: krab wełnistoręki, pszczoła miodna, krzyżak ogrodowy Szkielet wewnętrzny: okoń europejski, salamandra plamista, delfin północny Szkielet wewnętrzny: okoń europejski, salamandra plamista, delfin północny szkielet zewnętrzny: pszczoła miodna, krab wełnistoręki, krzyżak ogrodowy 1 p. za prawidłowe określenie zwierząt, które mają szkielet zewnętrzny, 1 p. za prawidłowe określenie zwierząt, które mają szkielet we- wnętrzny 7. 2 kręgosłup czaszka kręgosłup czaszka 1 p. za prawidłowe zaznaczenie czaszki i kręgosłupa, 1 p. za prawidłowe podpisanie czaszki i kręgosłupa B, 2. D, 3. A, 4. C 1. D, 2. C, 3. A, 4. B 1 p. za 2 3 prawidłowe

7 Karta odpowiedzi i propozycja punktowania a b Funkcje układu nerwowego określają zdania oznaczone literami: A, C, D do wpisania (w odpowiedniej formie) kolejno: koral szlachetny, dżdżownica ziemna, wypławek biały, mucha domowa Funkcje układu nerwowego określają zdania oznaczone literami: A, E, F. do wpisania (w odpowiedniej formie) kolejno: dżdżownica ziemna, glista ludzka, biedronka siedmiokropka, chełbia modra 1 p. za 2 prawidłowe 1 p. za 2 3 prawidłowe kolejno: P, P, F, F kolejno: P, F, P, F 1 p. za 2 3 prawidłowe B, 2. D, 3. A, 4. C 1. D, 2. C, 3. A, 4. B 1 p. za 2 3 prawidłowe B D C D A C A C B D 1 p. za 2 3 prawidłowe uczeń powinien zaznaczyć na- stępujące uczeń stwierdzenia: powinien zaznaczyć na- A kierunek przepływu wyda- lin stępujące stwierdzenia: B kierunek przepływu sub- stancji odżywczych A kierunek przepływu tlenu B kierunek przepływu tlenu A kierunek przepływu substancji odżywczych B kierunek przepływu wydalin po 1 p. za każde prawidłowo zaznaczone stwierdzenie