Możliwości produkcji i wykorzystania biomasy na cele energetyczne Anna Grzybek IBMER Warszawa Polskie Towarzystwo Biomasy POLBIOM POLSKIE TOWARZYSTWO BIOMASY Gdańsk, 30 05 2008
Europa weszła w nową erę energetyczną Dostęp do energii ma kluczowe znaczenie dla codziennego życia każdego Europejczyka. Wyższe ceny, zagrożenia dla bezpieczeństwa dostaw energii i zmiany klimatu Europy bezpośrednio dotyczą naszych obywateli. Zrównoważona, konkurencyjna i bezpieczna energia jest jednym z fundamentów naszego codziennego życia. Energia staje się dobrem deficytowym. Znane zasoby ropy naftowej wystarczą na pokrycie dzisiejszego poziomu zapotrzebowania jedynie przez okres około 40 lat.
Biomasa w zależności od kierunku pochodzenia biomasa pochodzenia leśnego biomasa pochodzenia rolnego odpady organiczne
Według USTAWY z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych za biomasę uważa się substancje pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, które ulegają biodegradacji, pochodzą z produktów, odpadów i pozostałości z produkcji rolnej bądź leśnej, a także z przemysłu przetwarzającego ich produkty oraz inne części odpadów, które ulegają biodegradacji. Najważniejszymiźródłami biomasy są: - drewno pochodzące z lasów, sadów, specjalnych upraw oraz odpadowe z przemysłu drzewnego, - produkty roślinne wytwarzane na polach i użytkach zielonych, - słoma i inne pozostałości roślinne stanowiące materiał odpadowy przy produkcji rolniczej, - odpady powstające w przemyśle rolno-spożywczym, w tym: wytłoki, melasa, wysłodki, odpadki olejarskie, winiarskie, z mleczarni i serowni, zepsuty i przeterminowany materiał siewny, - gnojowica, obornik, osadyściekowe, - organiczne odpady komunalne, - organiczne odpady przemysłowe, np. w przemyśle celulozowopapierniczym.
Produkcja energii z surowców roślinnych Pozostalości i odpady roślinne Plantacje energetyczne Rośliny o dużej zawartości cukru lub skrobii (zboża, buraki itp.) Rośliny oleiste (rzepak itp.) Gazyfikacja Piroliza Granulowanie Spalanie bezpośrednie Ługowanie lub fermentacja cukru Tloczenie lub ekstrakcja Gaz Nośnik energii Alkohol, paliwo (bio-paliwo) Paliwo z oleju roślinnego Ciepło, elektryczność, praca mechaniczna
Biomasa BIOPALIWA STAŁE drewno opałowe: zrębki, trociny, ścinki, wióry, brykiety, pelety, pozostałości z rolnictwa: słoma zbóż, rzepaku i traw osady ściekowe odwodnione, rośliny energetyczne trawiaste i drzewiaste inne, w tym makulatura BIOPALIWA GAZOWE biogaz rolniczy (fermentacja gnojowicy), biogaz z fermentacji odpadów przetwórstwa spożywczego, biogaz z fermentacji osadów ściekowych, biogaz/ gaz wysypiskowy gaz drzewny BIOPALIWA CIEKŁE biodiesel-paliwo rzepakowe etanol metanol paliwa płynne z drewna: benzyna, biooleje.
Rynek produkty to: energia ( elektryczna, cieplna ), biopaliwa ( płynne, stałe, gazowe ), instalacje i ich elementy, technologie, wiedza i literatura. lokalni sprzedawcy instalacji i poszczególnych komponentów oraz zatrudnienie dla rolników, elektryków, hydraulików, mechaników, firm budowl. Produkcja energii z biomasy - sposób na pokrycie potrzeb cieplnych szansa na uruchomienie ciągu przedsięwzięć gospodarczych w najbliższym otoczeniu gminy.
Możliwości techniczne w omawianym zakresie są następujące: wymiana źródeł energii z konwencjonalnych na odnawialne, skojarzona produkcja energii elektrycznej z produkcją ciepła, trigeneracja, modernizacja sieciowych źródeł ciepła, modernizacja węzłów cieplnych, modernizacja energetyczna systemów ogrzewania budynków publicznych (urzędy, szkoły), optymalizacja wyboru źródeł ciepła ( własnych czy zewnętrznego zasilania sieciowego)
Wymagana ilość produkcji energii elektrycznej z OZE % 14 12 10 8 6 4 2 0 10,4 10,4 10,4 10,9 11,4 11,9 12,4 12,9 8,7 7 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Lata
Wymagany udział biomasy rolnej 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 5% 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Lata
Założenia Zrealizowane zostaną cele określone w Dyrektywie 2001/77/WE i Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z 2005r Udział biomasy w ogólnym bilansie odnawialnych źródeł wynosi energii 40 %, Wartość opałowa biomasy wynosi 10 GJ/t dla wilgotności biomasy około 40%, plon biomasy z upraw rolnych wynosi 50 t/ha Z biomasy w 2006r wyprodukowano 45,8 % energii elektrycznej z OZE
Zapotrzebowanie na biomasę do produkcji energii elektrycznej L.p Pozycja \ Rok 2007 2008 2009 2010 2020 1. Prognoza produkcji energii 154,8 159,3 163,8 168,3 201,7 brutto, TWh /a 2. Udział energii z OZE, % 4,8 6,0 7,5 9,0 20 3. Udział energii OZE,TWh,a 7,43 9,55 12,28 15,14 40,34 5. Udział energii z biomasy, PJ/a 13,35 17, 2 22, 4 27, 2 72,6 6. Udział energii z biomasy, t/a x 10 5 13 356 17 172 22 104 27 252 72 610 8. Udział energii z biomasy 5 10 20 60 rolnej,% 10. Udział energii z biomasy 0, 86 2,2 5,4 43,6 rolnej, PJ/a 11. Udział energii z biomasy rolnej, t/a x 10 5 858,6 2 2 10 5450,4 43 560
Wymagany udział biomasy pochodzenia rolnego do produkcji energii elektrycznej PJ/a, lub tx100000 50 40 30 20 10 0 43,6 0,86 2,2 5,4 2008 2009 2010 2020 Lata
Zapotrzebowanie na biomasę w lokalnych systemach ciepłowniczych moc zainstalowana w domach wynosi 5 GW w systemach ciepłowniczych 1 GW przyrost mocy do 2010 roku do 10 GW w kotłach t m l n 8 6 4 2 3,88 4,27 4,66 5,05 3,5 5,83 6,22 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Lata
Do roślin energetycznych należą: rośliny jednoroczne buraki cukrowe soja rośliny wieloletnie zagajniki drzew leśnych rośliny jako paliwo do ogrzewania gospodarstw rośliny przetwarzane w gospodarstwie na biogaz Zatwierdzona pierwsza jednostka przetwórcza Zatwierdzony podmiot skupujący
Plony reprezentatywne wybranych roślin energetycznych w 2008 r. 250 200 150 100 dts.m./ha 50 0 Wie rzba Misk ant Topinambur Spartina Trawy Mozga Rdest Robina Topola Olszyna Brzoza Leszczyna
Powierzchnia upraw roślin energetycznych w 2007 r. Ogółem RE zajmowały 175 381 ha, udział w UR 1,1 % w tym plantacje trwałe 6 816 ha, udział w RE 3,9% woj. zachodniopomorskie 5,1% UR opolskie 3,7% UR woj. lubuskie i wielkopolskie po 2,1% UR poniżej 0,2% UR woj. małopolskie, podlaskie, mazowieckie i świętokrzyskie. Liczba wniosków o płatności z tytułu upraw roślin energetycznych 7901, w tym plantacje trwałe 848,tj. 10,7 %
Powierzchnia trwałych plantacji roślin energetycznych (TRE) w 2007 r. plantator roślin energetycznych 489 ha 653 ha 731 ha 308 ha 558 ha 185 ha 1194 ha 411 ha 181 ha 330 ha 388 ha. 1194 ha 419 ha 290 ha 98 ha 653-731 411-588 59 ha 522 ha 290-388 181-185 59-98 POLSKA - 6816 ha TRE
Przeciętna powierzchnia plantacji TRE mozga trzcinowata 23,9 ha, plantacje wierzby energetycznej - 8,3 ha, w Małopolsce wynosi ona tylko 1,53 ha, na Podlasiu aż 50,38 ha Powierzchnie plantacji trwałych roślin energetycznych Miskant olbrzymi - 67,8 ha, Mozga - 143,4 ha, Rdest - 0,1ha, Robinia - 5,7 ha, Róża - 0,8 ha, Ślazowiec - 26,1 ha, Topinambur - 6,3 ha, Topola - 85,6 ha, Wierzba- wiklina -1,3 ha, Wierzba energ - 6478,9 ha,
Powierzchnia trwałych plantacji roślin energetycznych (TRE) w 2007 r. zmniejszyła się o 10% w porównaniu do 2006 r Dolnoś ląs kie Kujaws ko-pom ors kie Lubels kie Lubus kie Łódzkie Małopols kie Mazowieckie Opols kie 2007 r. = 6479 ha 2006 r. = 7192 ha 2005 r. = 5960 ha Podkarpackie Podlas kie Pom orskie Śląs kie Świętokrzys kie Warm ińs ko-mazurs kie Wielkopols kie Zachodniopom ors kie 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 powierzchnia upraw (ha)
Średnia powierzchnia i liczba plantacji wierzby energetycznej w Polsce w 2007 r. 17,9 ha (26) 10,4 ha (58) 5,9 ha (52) 10,4 ha (64) 50,4 ha (11) 7,2 ha (24) 19,0 ha (62) 5,9 ha (68) 1194 ha 653-731 411-588 290-388 5,3 ha (62) 7,1 ha (41) 6,0 ha (48) 3,3 ha (55) 1,5 ha (38) 2,4 ha (40) 6,4 ha (78) 7,2 ha (53) 181-185 59-98 POLSKA średni areał plantacji = 8,3 ha (780 plantacji)
Końcowe produkty energetyczne biopaliwa w tym: - bioetanol stanowiący samoistne paliwo, estry metylowe stanowiące samoistne paliwo, biometanol stanowiący samoistne paliwo, biogaz stanowiący samoistne paliwo lub gaz drzewny, biodimetyloeter stanowiący samoistne paliwo, bio-etbe (eter etylowo-t-butylowy) produkowany z bioetanolu, bio-mtbe (eter metylowo-t-butylowy) produkowany z biometanolu, biopaliwa syntetyczne, biowodór stanowiący samoistne paliwo, czysty olej roślinny. energia elektryczna lub cieplna
Wnioski Przedstawione wymagania prawne związane z produkcją zielonej energii w zakresie wykorzystania surowców rolniczych mogą nie mieć pokrycia. Uprawy roślin na cele energetyczne rozwijają się zbyt wolno, aby zaspokoić potrzeby energetyki. Rozwój rynku biomasy rolniczej uzależniony jest od: wielkości rolniczych powierzchni produkcyjnych, plonów biomasy. stosunku cen do podstawowych płodów rolnych np. pszenicy. Potencjalne źródła biomasy mogą być bardzo rozproszone
Paliwo: gaz drzewny, gaz naturalny, biogaz 3x3030 kw www.flexenergy.com
Dziękuję za uwagę