Magdalena Psykowska Program Kółka Grafiki Komputerowej dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim i umiarkowanym
Wprowadzenie W dobie druku cyfrowego, dostępności oprogramowania komputerowego oraz urządzeń techniki komputerowej opracowywanie prostych form graficznych staje się umiejętnością niezbędną. Wiedza ta może okazać się przydatna w życiu prywatnym, ale przede wszystkim może dać solidne podstawy do tego, aby wykorzystywać ją w pracy zawodowej. Osoby niepełnosprawne z racji ograniczeń zdrowotnych, często też uwarunkowań środowiskowych mają o wiele bardziej utrudniony start czy rekwalifikacje zawodowe aniżeli osoby pełnosprawne. Udział w zajęciach z grafiki komputerowej mogą stanowić dla tych osób wstęp do nowego zawodu, albo nowej formy zarobkowania. Dziedzina grafiki komputerowej dosyć często wykorzystywana jest w zakładach aktywności zawodowej, gdzie urządza się specjalne pracownie graficzne do tego, aby wykonywać gotowe projekty celem ich późniejszego zbycia. Zajęcia komputerowe z grafiki komputerowej kierowane są właśnie do osób niepełnosprawnych, gdyż na rynku szkoleń w tym zakresie, prawie nie spotyka się zajęć dedykowanych niepełnosprawnym. Charakterystyka programu Program zajęć grafiki komputerowej został opracowany na potrzeby prowadzenia zajęć z grupą uczniów niepełnosprawnych, którzy nie posiadają wiedzy ani umiejętności w zakresie grafiki komputerowej, ale odczuwają zainteresowanie tym kierunkiem działań artstycznych i twórczych. Zajęcia realizowane będą w wymiarze 4 godzin miesięcznie (1 godzina tygodniowo). W zajęciach będą brali udział: młodzież Zasadniczej Szkoły Zawodowej i Szkoły Przysposabiającej do Pracy w Zespole Szkół Nr 3 we Włocławku.
Cel główny programu W toku realizacji zajęć zakłada się, iż uczeń posiądzie podstawową wiedzę i umiejętności z zakresu grafiki komputerowej. Cele szczegółowe - Zapoznanie z podstawowymi pojęciami: grafika komputerowa, grafika wektorowa, grafika rastrowa, barwa, CMYK, RGB, krzywe, węzły, druk itp - Nabycie podstawowych umiejętności typu: praca z programem, praca na tekście, krzywych, z węzłami itp, - Nabycie umiejętności przygotowywania projektów do druku, - Zapoznanie z podstawami projektowania graficznego i typograficznego, - Umiejętność projektowania prostych materiałów reklamowych. Realizowane treści Treści nauczania wynikają z potrzeb opanowania podstawowych umiejętności zaprojektowania, wykonania, przygotowania do druku, wydruku materiałów graficznych. W ramach treści wyróżnia się zajęcia z: - Grafiki wektorowej i rastrowej, - Projektowania graficznego, - Zasad typograficznych, - Przygotowania materiałów do druku lub optymalizacja pod kątem Internetu. Wydruk. Należy nadmienić, iż powyżej wymienione treści często będą przenikać się wzajemnie podczas zajęć, gdyż wszystkie stanowią wspólną formułę dla procesu wykonywania prac z zakresu grafiki komputerowej.
Procedury osiągania celów Specyfika zajęć wymaga dobrania takich metod pracy na zajęciach, które będą aktywizowały uczestników niezależnie od poziomu ich umiejętności. Na potrzeby programu wskazuje się następujące metody pracy na zajęciach: Metody podające, stosowane podczas wprowadzania nowych pojęć i wprowadzania w nowe zagadnienia, Metody ćwiczeń praktycznych, które są nieodzownym elementem wszystkich zajęć, Metody eksponujące, stosowane podczas pokazu czynności, programów itp., Metody debaty, mające na celu wywiązanie dyskusji, prezentowanie poglądów. Podane, powyżej, metody należy stosować przemiennie w zależności od poruszanej tematyki zajęć oraz potrzeb i możliwości danej grupy oraz poszczególnych uczestników. W trakcie zajęć powinno występować: stopniowanie trudności, czyli przechodzenie od zagadnień prostych, zrozumiałych do trudniejszych i bardziej złożonych, łączenie teorii z praktyką, po zapoznaniu z podstawowymi pojęciami dotyczącymi danego zagadnienia należy przejść do ćwiczeń praktycznych. Uczestnicy powinni również dostrzegać celowość wykonywanych ćwiczeń, stosowanie zasady poglądowości, poprzez bezpośrednie poznawanie programów, zaznajamianie się z ich funkcjami, rozwiązywanie konkretnych problemów, systematyczność, która jest zasadą ale i ważnym zadaniem dla każdego przedmiotu nauczania.
Treści nauczania L.p. Ilość godzi n Temat Treści nauczania 1. 1 Zapoznanie z pracownią komputerową. Regulamin pracowni. Zasady bhp na stanowisku komputerowym. -urządzenia znajdujące się w pracowni, - regulamin pracowni, - zasady bhp na stanowisku komputerowym. 2. 1 Zapoznanie z tematyką zajęć. - działy i tematyka, - oprogramowanie komputerowe, - prezentacja urządzeń 3. 1 Grafika komputerowa i jej rodzaje. - podstawowych pojęcia: grafika komputerowa, grafika wektorowa, rastrowa, - różnice pomiędzy grafiką wektorową a rastrową, - formaty plików graficznych, - rodzaje oprogramowania, - zastosowanie grafiki komputerowej. 4. 1 Grafika wektorowa. Wprowadzenie do obsługi programu. 5. 2 Rysowanie i edycja podstawowych obiektów. 6. 4 Krzywe i węzły. Tworzenie własnych obiektów. - licencja programu, - zastosowanie programu, - okno programu, - nawigacja po programie, - zapisywanie i eksport plików. - praca na kształtach: prostokąt, elipsa, gwiazda, - wypełnienia i kontury kształtów, - wypełnienia jednolite i gradientowe (liniowy i radialny), - modyfikacja kształtów, przywracanie domyślnych ustawień kształtów, - praca na obiektach: suma, różnica, część wspólna, wykluczenie, podział, rozcięcie ścieżki. - praca z prowadnicami i linijkami - praca z narzędziem pióro i edycją węzłów, - kopiowanie, odbijanie obiektów, grupowanie, suma. 7. 4 Tekst w grafice wektorowej. - narzędzie wprowadzania tekstu, - wprowadzanie tekstu i podstawowe
operacje na nim, - przekształcanie tekstu w krzywe, - stosowanie różnych efektów na tekście. 8. 2 Podstawowe zasady typograficzne. - pojęcie typografii, - podstawowe zasady składania tekstu. 9. 6 Projektowanie i wydruk ulotek, broszur, dyplomów 10. 2 Grafika rastrowa. Wprowadzenie do obsługi programu. 11. 2 Kadrowanie obrazu. Format pliku graficznego. Rozdzielczość. - projektowanie różnych materiałów promocyjnych, - ustawienia wydruku, - wydruk materiałów. - zapoznanie z cechami grafiki rastrowej. Zapoznanie z programem. - praca z narzędziami kadrowania obrazu, - zapisywanie i eksport do róznych formatów, - ustawienia rozdzielczości obrazu. 12. 4 Cyfrowa korekcja zdjęć. Praca z ustawieniami: - kontrastu i jasności, - krzywymi i kanałami, - nasyceniem i tempreaturą barw. 13. 2 Filtry. Praca z filtrami: - sepia, stare zdjęcie, - teksturowanie, - zaokrąglone rogi, poszarpana krawędź, - rozmycia i innymi. 14. 6 Efekty w grafice rastrowej. Tworzenie efektów typu: - retusz starej fotografii, - miniaturyzacja, - koloryzacja starych fotografii itp W wyniku zajęć uczestnik: - rysuje własne obiekty wektorowe, - wprowadza i modyfikuje tekst, zamienia go na krzywe, - pracuje na krzywych, - stosuje zasady projektowania graficznego i typograficznego, - przygotowuje prace do druku i wykonuje wydruk, - dokonuje cyfrowej obróbki zdjęć,
- kadruje i zapisuje obrazy w róznych formatach graficznych, - stosuje róznego rodzaju filtry, - przekształca zdjęcia poprzez tworzenie efektów. Obudowa dydaktyczna Do realizacji programu niezbędne jest odpowiednie wyposażenie sali w sprzęt oraz oprogramowanie. Pracownia komputerowa z dostępem do Internetu, wyposażona w 10 stanowisk komputerowych, drukarkę laserową lub atramentową, Oprogramowanie: - system operacyjny: Linux, Windows lub Mac OS X - darmowy program do tworzenia grafiki wektorowej, - darmowy program do tworzenia grafiki rastrowej, - przeglądarka internetowa Ewaluacja Ewaluacją podjętych działań będzie zaangażowanie oraz aktywność uczniów w zajęciach oraz dostarczanie, przez nich, nowych propozycji tematycznych do realizacji na kolejnych spotkaniach, a także na podstawie wywiadów, rozmów, ankiet. Dodatkowo, wyniki uczestników kółka w różnorodnych konkursach graficznych. ANKIETA EWALUACYJNA DLA UCZESTNIKÓW ZAJĘĆ KOMPUTEROWYCH Ankieta wstępna Zaznacz odpowiedź znakiem X, zaś w miejsce kropek wpisz własne spostrzeżenia. 1. Czy brałeś/aś udział wcześniej w zajęciach grafiki komputerowej? (Proszę zaznaczyć odpowiedź znakiem X) nie
tak, w jakich?... 2. Z jaką tematyką chciał/ a/ byś się zapoznać w czasie zajęć? (Proszę podać swoje propozycje). 3. Jakie są Twoje oczekiwania co do zajęć? (Proszę zaznaczyć odpowiedź znakiem X) zdobycie nowych wiadomości i umiejętności przydatność nabytych umiejętności rozwinięcie własnych zainteresowań inne, jakie?... Ankieta przeprowadzona w połowie realizacji programu 1. Czy podczas zajęć Kółka Grafiki Komputerowej panuje przyjemna, swobodna atmosfera? (Odpowiedź proszę wyrazić skalą od 1 do 5) 1 2 3 4 5 2. Czy przekazywane treści za zajęciach są dla Ciebie zrozumiałe? (Odpowiedź proszę wyrazić skalą od 1 do 5) 1 2 3 4 5 3. Czy zajęcia z Kołka Grafiki Komputerowej spełniają Twoje coczekiwania? (Odpowiedź proszę wyrazić skalą od 1 do 5) 1 2 3 4 5 4. Które z dotychczas poznanych technik/zagadnień pracy podobały Ci się najbardziej? (Proszę wymienić) 5. Czy chciałbyś dokonać zmian w przebiegu zajęć?
(Proszę zaznaczyć odpowiedź znakiem X) nie tak, jakich?... Ankieta końcowa 1. Czy zrealizowane zajęcia poszerzyły Twoją wiedzę? (Proszę zaznaczyć odpowiedź znakiem X) tak nie 2. Które z zaproponowanych technik grafiki komputerowej podobały Ci się najbardziej? (Proszę wpisać własne spostrzeżenia)...... 3. Czy zajęcia były prowadzone w sposób przystępny? (Proszę zaznaczyć odpowiedź znakiem X) tak nie 4. Czy poleciłbyś takie zajęcia inym uczniom? (Proszę zaznaczyć odpowiedź znakiem X) tak nie
SCENARIUSZ ZAJĘĆ Klasa: Uczestnicy Kółka Grafiki Komputerowej Czas: 2x 60 minut Temat: Grafika wektorowa - rysowanie i edycja podstawowych obiektów. Cele operacyjne: Cel glówny: Wdrażanie do tworzenia i edycji podstawowych obiektów wektorowych. Cele szczegółowe: Uczestnik wie: zna pojęcia: wypełnienie jednolite, gradientowe, kontur jakie jest zastosowanie narzędzi: suma, róznica, część wspólna, wykluczenie Uczestnik potrafi: pracować na kształtach: prostokąt, elipsa, gwiazda, wypełnieniać kolorem kształty i kontury, stosować wypełnienie jednolite i gradientowe (liniowy i radialny), modyfikować kształty, przywracać domyślne ustawienia kształtów, pracować na obiektach wykorzystując narzędzia: suma, różnica, część wspólna, wykluczenie, podział, rozcięcie ścieżki. Formy pracy: indywidualna Metody pracy: podająca, eksponująca, ćwiczeń praktycznych Środki dydaktyczne: zestaw komputerowy, rzutnik multimedialny, program do tworzenia grafiki wektorowej: Inskape, karty pracy
Czynności organizacyjne 1. Sprawdzenie listy obecności. 2. Podanie tematu lekcji. 3. Zapoznanie uczniów z celami lekcji. Wprowadzenie Nauczyciel rozpoczyna zajęcia od wskazania i wytłumaczenia podstawowych pojęć, z którymi uczestnik kółka będzie się spotykać w dalszym toku zajęć. W szczególności rozróznia rodzaje wypełnień: jednolite gradientowe. Wypełnienie jednolite: kolorem można nadać obiektowi tylko jeden kolor. Wypełnienie gradientowe: (tonalne) pozwala nadać obiektowi łagodne przejście pomiędzy dwoma lub więcej kolorami wzdłuż ścieżki: liniowej, radialnej. Dodatkowo, nauczyciel prezentuje sposób zmiany koloru konturu obiektu (w trakcie omawiania zagadnienia, nauczyciel eksponuje sposób wypełniania kształtów kolorem jednolitym lub tonalnym). Część właściwa lekcji Ćwiczenie 1: Nauczyciel prosi uczniów o narysowanie trzech kształtów: prostokąt, elipsa, gwiazda, a następnie zmianę ich wypełnienia: jednolite, tonalne: liniowe i radialne. Dodatkowo, uczniowie włączają kontur dowolnego kształtu i wypełnianą je kolorem jednolitym. Po wykonaniu pracy nauczyciel wprowadza uczniów w umiejetność modyfikowania podstawowych kształtów oraz przywracania ich domyślnych wartości. Eksponuje możliwości i sposób wykonania: Ćwiczenie 2: Uczniowie otrzymują polecenie modyfikacji ksztatów według zadanych wartości: - Gwiazda: zmiana wartości zaokrąglenia narożników na: 0,500 - Gwiazda: zmiana ilości narożników na 9; przesunięcie punktu podstawy ramienia, tak aby osiągnąć efekt, jak na obrazku powyżej.
Nauczyciel przechodzi do kolejnego zagadnienia: wprowadzenia uczniów w umiejętność pracy z narzędziami: suma, różnica, część wspólna, wykluczenie, podział, rozcięcie ścieżki. Tłumaczy zastosowanie oraz sposób wykonania. Ćwiczenie 3: Uczniowie, wspólnie z nauczycielem wykonują poszczególne etapy: Ćwiczenia 4: Nauczyciel prosi uczniów o próbę wykonania obiektów: Zakończenie zajęć Podsumowanie zajęć: przypomnienie poszczególnych narzędzi i opcji programu oraz ich zastosowania. Polecenie wykonania pracy domowej: bombki choinkowej. Porządkowanie stanowisk pracy. Pożegnanie.
SCENARIUSZ ZAJĘĆ Klasa: Uczestnicy Kółka Grafiki Komputerowej Czas: 2x 60 minut Temat: Grafika rastrowa efekty w grafice rastrowej. Cele operacyjne: Cel glówny: Kształtowanie umiejętności zastosowania edytora grafiki do nadania dodatkowych atrybutów obrazowi fotograficznemu. Cele szczegółowe: Uczestnik wie: zna pojęcia: warstwa, tryb warstwy, krycie jakie jest zastosowanie narzędzi: pędzel, tryb i krycie warstwy Uczestnik potrafi: pracować na wielu warstwach stosować rózne tryby warstw dobierać krycie warstw, tak aby osiągnąć zamierzony efekt Formy pracy: indywidualna Metody pracy: podająca, eksponująca, ćwiczeń praktycznych Środki dydaktyczne: zestaw komputerowy, rzutnik multimedialny, program do tworzenia grafiki wektorowej: Gimp, karty pracy.
Program Kółka Grafiki Komputerowej Czynności organizacyjne 1. Sprawdzenie listy obecności. 2. Podanie tematu lekcji. 3. Zapoznanie uczniów z celami lekcji. Wprowadzenie Nauczyciel wprowadza uczniów w zagadnienie zastosowania koloryzacji starej czarno-białej fotografii za pomocą edytora grafiki. W związku z tym tematem wyjaśnia pojęcia: warstwa, tryb warstwy, krycie. Podczas omawiania zagadnienia prezentuje rózne wyniki zastosowania: wielu warstw jednocześnie oraz zmiany trybu warstw. Pokazuje, że do dzisiejszych zajęć odpowiednie będzie zastosowanie trybu wartwy: kolor oraz narzędzia pędzel i umiejętne ustawienia wartości krycia warstw. Część właściwa lekcji Ćwiczenie 1: W trakcie pokazu uczniowie na własnych komputerach próbują naśladować nauczyciela w czynnościach. Nauczyciel i uczniowie wspólnie pracują nad zdjęciem: Ćwiczenia 2: Uczniowie otrzymują zdjęcia do wyboru. Starają się dokonać koloryzacji fragmentów, wybranych obiektów na zdjęciach. Nauczyciel pełni rolę wspomagającą (w razie konieczności). Przykładowe prace: Włocławek 2011
Zakończenie zajęć Podsumowanie zajęć: przypomnienie poszczególnych narzędzi i opcji programu oraz ich zastosowania. Polecenie wykonania pracy domowej: odszukać w domu stare, archiwalne zdjęcie (czarno-białe). Dokonać jego koloryzacji za pomocą edytora grafiki. Porządkowanie stanowisk pracy. Pożegnanie.