Rynek zbóż i rzepaku Spis Treści 1. Rynek w II kwartale 2. Sytuacja cenowa na rynku zbóż w II kwartale 3. Prognozy Drugi kwartał na rynku zbóż i rzepaku przebiegał w miarę spokojnie. Z ważniejszych wydarzeń, które miały miejsce było zakończenie w raz z początkiem czerwca interwencyjnego skupu zbóż. Instrument ten zacznie ponowne działać jesienią, lecz ulegnie on pewnym modyfikacjom. Skupowi interwencyjnemu nie będzie podlegać już jęczmień. Najważniejszym lecz i najbardziej dotkliwym wydarzeniem w II kwartale była klęska powodzi, jaka dotknęła mieszkańców południowej Polski oraz zamieszkujących obszary nad dużymi rzekami. Dwie fale powodziowe oraz utrzymująca się woda od maja do początku czerwca, dotknęła około 50 tys gospodarstw niszcząc lub uszkadzając zasiewy i podtapiając gospodarstwa. Długie utrzymywanie się żywiołu spowodowało, że rolnicy do tej pory na części terenów nie mogą wjechać na pola i dokonać jakichkolwiek prac. Żywioł nie oszczędził też naszych południowych i zachodnich sąsiadów, którzy także walczyli z wielka wodą i ponieśli wiele strat. Patrząc na te wydarzenie w skali kraju oraz Wspólnoty Europejskiej straty w uprawach zbóż i rzepaku będą niewielkie i pozostaną bez znaczącego wpływu na poziom zbiorów, które według prognoz w przypadku zbóż będą na podobnym poziomie jak w roku poprzednim zaś w przypadku rzepaku nieznacznie niższe. Według prognoz różnych instytucji oraz organów państwowych zajmujących się rynkami rolnymi tegoroczne zbiory zbóż powinny utrzymać się na podobnym poziomie co w zeszłym roku. Zbiory pszenicy szacowane są na około 660-672 mln ton (spadek o 8-20 mln ton), mniejsze ilość ziarna szacuję się dla żyta i jęczmienia. Natomiast zostanie zebrana większa ilość kukurydzy około 822 mln ton. Łącznie w sezonie 2010/2011 powinno się zebrać około 1,77 mld ton zbóż czyli o 0,01 mld ton mniej niż rok wcześniej. Prognozy dla Unii Europejskiej również mówią o nieznacznie niższych zbiorach w porównaniu z poprzednim rokiem i wyniosą 287 mln ton (spadek o 6 mln ton). Z czego pszenica będzie stanowić 141 mln ton czyli o 2 mln ton więcej w porównaniu z 2009 rokiem. Znacząco zmaleje powierzchnia i zbiór jęczmienia i żyta. W przypadki rzepaku tegoroczne szacunki dla Unii Europejskiej wynoszą 20,8 mln ton i w porównaniu do zbiorów z 2009 roku są o 3,6% niższe. Spadek produkcji najprawdopodobniej wystąpi m.in. w Niemczech, Francji, Polsce. Aby zrekompensować spadek produkcji kraje Unii Europejskiej będą musiały sięgnąć do magazynów z ziarnem z ubiegłych lat oraz zwiększyć import co może okazać się trudne bo w
pozostałych krajach Europejskich zbiory też nie zapowiadają się dobrze. W związku z tym ziarno rzepaku będzie trzeba sprowadzać z innych kontynentów. Nie powinno to być problemem gdyż światowa produkcja rzepaku szacowana jest na 59,9 mln ton i będzie jedynie o 0,1 mln ton mniejsza niż w roku 2009. Spadek produkcji w UE zostanie zrekompensowany najprawdopodobniej większymi zbiorami w Ameryce Północnej i Australii. Ceny w II kwartale Notowania zbóż w II kwartale kształtowały się zgodnie z prognozami Agencji Rynku Rolnego, a nawet trochę je przerosły. Na początki II kwartału na giełdach towarowych zostały wyhamowane spadki cen, które trwały od przełomu stycznia i lutego. W kwietniu za pszenicę na giełdzie Rol-Petrol żądano 440-480 zł/t czyli dokładnie tyle samo co w marcu. Jednak już od początku maja można było obserwować systematyczny wzrost notowań. Z tygodnia na tydzień ceny rosły średnio o 10 zł/t. Majowe stawki za pszenicę zamknęły się w przedziale 505-530 zł/t. Ostatni miesiąc II kwartału też przebiegał pod dyktando wzrostu notowań na ostatniej czerwcowej sesji zboże wyceniono na 545-595 zł/t. Podobnie sytuacja kształtowała się w przypadku kukurydzy, kwietniowe ceny były porównywalne z marcowymi, zaś kolejne 2 miesiące przyniosły wzrosty odpowiednio do 550-560 zł/t na koniec maja i 565-585 na koniec czerwca. Ceny jęczmień na giełdach towarowych w kwietniu i pierwszych dwóch tygodniach maja tracił na wartości jego notowania kształtowały się od 350 do 400 zł/t co stanowiło minimalny poziom w I półroczu. Druga połowa maja i czerwiec przyniosły wyraźne odwrócenie tendencji. W ciągu miesiąca nastąpił 17% wzrost cen do 410-470 zł/t tym samym osiągając maksymalna poziom w I półroczu. Ceny zbóż w handlu targowiskowym podobnie jak w I kwartale charakteryzowały się dużym zróżnicowaniem w zależności od województwa oraz targowiska. Najwyższe ceny za zboża notowano w województwach zachodnich i południowo-zachodnich, zaś najniższe południowo-wschodnich. Pszenica na początku II kwartału była najdroższa w woj: lubuskim, śląskim, pomorskim i zachodniopomorskim, gdzie stawki kształtowały się wokół poziomu 600 zł/t. Wyjątkiem było województwo lubuskie gdzie sprzedający wyceniali swój towar na przełomie kwietnia i maja nawet na 800 zł/t., co było o 200 zł więcej niż w trakcie I kwartału. W połowie maja i w czerwcu notowania pszenicy powróciły do poziomu z lutego i marca i kształtowały się na poziomie 600 zł/t. Czerwiec przyniósł na części rynków korektę w cennikach, w woj. zachodniopomorski i pomorskim stawki spadły do poziomu 518-550 zł/t., zaś w woj. lubuskim i śląskim ceny utrzymywały się na poziomie 600-630 zł/t. Najmniej za ziarno pszenicy płacono na targowiskach w woj. świętokrzyskim, lubelskim
i łódzkim gdzie stawki w kwietniu i maju nie przekraczały poziomu 500 zł/t. Dopiero w połowie czerwca za pszenicę na targowiskach w woj. lubelskim i łódzki, żądano 540-550 zł/t zaś w świętokrzyskim maksymalna stawka wyniosła jedynie 492 zł/t. Porównując średnie kwartalne stawki z I i II kwartału różnica między nimi była niewielka. Notowania różniły się jedynie o +/- 20 zł/t. Z wyjątkiem woj. Lubuskiego gdzie średnie stawki wzrosły o 79 zł/t, dolnośląskim i małopolskim wzrost o 40 zł/t oraz podkarpackim o 33 zł/t. Natomiast w woj. warmińsko-mazurskim ceny spadły o 30 zł/t. Tabela 1. Ceny pszenicy w poszczególnych województwach w II kwartale 2010 roku w zł/t Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie 2 kwietnia 495 480 481 600 484 547 512 519 514 550 612 466 550 526 600 5-9 kwietnia 500 513 475 600 505 531 528 507 511 550 598 480 540 511 620 12-16 kwietnia 510 498 464 600 464 519 510 516 510 525 609 461 525 504 600 19-23 kwietnia 510 483 457 700 469 512 506 519 521 525 597 460 550 499 600 26-30 kwietnia 520 487 463 800 469 521 501 517 510 600 588 464 550 510 610 03-07 maja 520 474 475 800 463 489 523 517 511 600 592 421 495 507 610 10-14 maja 520 479 471 800 453 513 503 516 514 600 590 444 500 507 600 17-20 maja 520 483 463 600 438 556 531 522 514 550 587 418 500 520 620 24-28 maja 540 478 466 600 458 579 529 545 538 517 608 437 500 549 -- 30-31 maja 540 460 476 600 475 611 556 620 533 517 553 448 500 547 518 01-03 czerwca 540 460 476 600 475 611 556 620 533 517 553 448 500 547 518 07-11 czerwca 540 550 484 600 526 611 561 599 548 525 628 486 500 576 550 14-18 czerwca 540 546 510 600 544 621 606 610 574 525 631 487 500 587 518 21-27 czerwca 540 537 543 600 557 645 588 644 581 525 629 492 500 617 550 Mazowieckie Podkarpackie Podlaskie pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Jęczmień W województwie lubuskim podobnie jak w przypadku pszenicy zanotowano najwyższe ceny. Tona jęczmienia od kwietnia co 2 tygodnie rosła o około 100 zł/t i w połowie maja osiągnęła poziom 700 zł/t i była o prawie 150 zł wyższa niż maksymalna stawka na innych targowiskach. Jednak od połowy maja na targowiskach w Lubuskim nie notowano wystawienia jęczmienia do sprzedaży. Oprócz województwa lubuskiego najwyższe stawki zanotowano na Śląsku i na Warmii i Mazurach W woj warmińsko-mazurskim notowania przez cały II kwartał utrzymywały się na stabilnym poziomie i wynosiły 500 zł/t i tym samym nie odbiegały od tych z I kwartału. Na targowiskach w woj. śląskim średnia kwartalna cena wyniosła 535 zł, zaś maksymalna stawka jaką zanotowano było 564 zł/t. W porównaniu z poprzednim kwartałem ceny nie uległy większym zmianom. Na przeciwnym biegunie znalazły się woj. zachodniopomorskie, świętokrzyskie, lubelskie
gdzie średnia cena wynosiła odpowiednio 384 zł/t, 418 zł/t, 425 zł/t. Na targowiskach w woj zachodniopomorskim ceny w kwietniu i maju spadły do 350 zł/t czyli o 130-150 zł/t w stosunku do I kwartału. Jednak już w czerwcu notowania na targowiskach zaczęły rosnąć osiągając poziom 450-486 zł/t Tabela 2. Ceny jęczmień w poszczególnych województwach w II kwartale 2010 roku w zł/t Zachodniopomorskie Wielkopolskie Warmińsko-mazurskie Świętokrzyskie Śląskie Pomorskie Podlaskie Podkarpackie Mazowieckie Małopolskie Łódzkie Lubuskie Lubelskie Kujawsko-pomorskie 2 kwietnia 475 475 447 500 428 507 466 467 468 480 555 416 515 480 5-9 kwietnia 475 447 500 428 507 466 467 468 480 555 416 515 480-12-16 kwietnia 500 456 500 433 498 494 405 456 450 564 444 550 480-19-23 kwietnia 506 434 500 400 480 480 454 478 480 535 425 500 473-26-30 kwietnia 483 440 600 405 489 475 454 481 480 527 425 500 473 350 26-30 kwietnia 483 440 600 405 489 475 454 481 480 527 425 500 473 350 03-07 maja 483 437 700 375 485 496 444 461 500 541 398 500 479 340 10-14 maja 483 441 700 406 474 464 441 451 550 526 405 500 479 340 17-20 maja 483 443 -- 396 500 476 457 464 430 546 390 500 474 350 24-28 maja 481 428 -- 426 506 483 408 456 430 544 403 500 486 350 30-31 maja 450 440 -- 425 564 513 550 523 430 483 373 500 475 450 01-03 czerwca 450 440 -- 425 564 513 550 523 430 483 373 500 475 450 07-11 czerwca 522 449 -- 471 552 514 501 518 495 556 440 -- 503 -- 14-18 czerwca 540 458 -- 473 538 552 543 526 505 554 468 550 516 -- 21-27 czerwca 533 486 -- 483 602 531 548 522 530 550 466 500 530 480 Żyto Ceny żyta na targowiskach w II kwartale w skali kraju tak samo jak w I były bardzo zróżnicowane. Minimalna stawka jaka została zanotowana na targowiskach wynosiła 257,5 zł/t zaś maksymalnie za żyto żądano 670 zł/t czyli ponad dwa i pół krotnie więcej. W momencie gdy na rynkach w Małopolsce czy w woj. lubuskim żądano za żyto około 500 zł/t, w woj. łódzkim, mazowieckim ceny do połowy czerwca praktycznie nie przekroczyły 300 zł/t, zaś na Podlasiu i Lubelszczyźnie oscylowały lekko powyżej 300 zł. Największa stabilność cen zanotowano w woj. lubelskim gdzie cena w kwietniu i maju wynosiła równo 300 zł/t, zaś w czerwcu 350 zł/t. Równocześnie w tym samym okresie w woj. lubuskim tygodniowe wahania średnich cen wynosiły 200 zł/t. Czerwiec był miesiącem w którym we wszystkich województwach zanotowano wyraźny wzrost średnich miesięcznych cen o 8%-19%.
Tabela 3. Ceny żyta w poszczególnych województwach w II kwartale 2010 roku w zł/t Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie 1-2 kwietnia 350 300 500 284 477 293 393 314 -- 365 315 -- 350 5-9 kwietnia 352 300 500 300 -- 315 390 317 -- 330 343 -- 350 12-16 kwietnia 365 300 500 280 523 301 395 306 -- 340 352 -- 350 19-23 kwietnia 350 300 300 272 320 279 445 326 -- 336 352 -- 350 26-30 kwietnia 325 300 300 272 513 292 435 299 -- 320 353 -- 353 03-07 maja 300 300 300 265 -- 293 435 324 -- 320 352 -- 347 10-14 maja 300 300 300 262 523 288 400 310 -- 325 348 -- 347 17-20 maja 400 300 500 258 -- 282 410 323 -- 325 327 -- 362 24-28 maja 353 300 500 280 505 309 415 305 -- -- 345 -- 364 30-31 maja -- 300 500 293 -- 310 500 333 -- -- -- -- 362 01-03 czerwca -- 300 500 293 -- 310 500 333 -- -- -- -- 362 07-11 czerwca 380 350 500 325 595 337 465 321 -- 360 361 -- 387 14-18 czerwca 390 350 500 335 -- 356 475 350 -- 360 382 -- 393 21-27 czerwca 360 350 500 365 670 359 485 340 -- 360 371 -- 424 Mazowieckie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Kukurydza Handel kukurydzą na targowiskach w stosunku do innych zbóż był stosunkowo niewielki. Jedynie w 8 województwach notowano obrót tym ziarnem. Najniższe a za razem najbardziej stabilne i zbliżone do giełdowych notowano stawki występowały na targowiskach woj lubelskiego. W trakcie II kwartału cena kukurydzy wynosiła 550 zł/t i nie podlegała zmianom. W pozostałych województwach stawki był znaczne wyższe i zróżnicowane. Najniższą średnią kwartalną cenę zanotowano w woj. świętokrzyskim i wynosiła ona 647 zł/t czyli o prawie 100 zł więcej niż w woj lubelskim. Najwyższe ceny spośród wszystkich województw zanotowano w Wielkopolsce tam ceny w kwietniu wynosiły 825 zł/t i do końca maja utrzymywał się na tym poziomie. Dopiero w czerwcu można było zaobserwowano ich spadek do około 750 zł/t W konsekwencji średnia cena w II kwartale ukształtowała się na poziomie 810 zł/t. W pozostałych województwach średnie ceny wynosiły około 700 zł/t kukurydzy i w trakcje kwartału nie podlegały większym wahaniom choć w czerwcu na można było zaobserwować lekka tendencję wzrostową.
Tabela 4. Ceny kukurydzy w poszczególnych województwach w II kwartale 2010 roku w zł/t Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie 2 kwietnia -- -- 550 -- 650 700 672 665 -- -- 703 688 -- 825 -- 5-9 kwietnia -- -- 550 -- -- 650 667 670 -- -- 692 650 -- 825 -- 12-16 kwietnia -- -- 550 -- 700 -- 680 670 -- -- 712 683 -- 825 -- 19-23 kwietnia -- -- 550 -- 700 700 663 670 -- -- 712 683 -- 825 -- 26-30 kwietnia -- -- 550 -- 700 700 642 695 -- -- 719 682 -- 825 -- 03-07 maja -- -- 550 -- -- 650 678 690 -- -- 710 725 -- 825 -- 10-14 maja -- -- 550 -- 700 -- 673 700 -- -- 706 637 -- 825 -- 17-20 maja -- -- 550 -- 700 -- 675 710 -- -- 712 671 -- 825 -- 24-28 maja -- -- 550 -- 700 700 668 720 -- -- 714 662 -- 850 -- 30-31 maja -- -- -- -- 700 725 680 750 -- -- 718 576 -- 743 -- 01-03 czerwca -- -- -- -- 700 725 680 750 -- -- 718 576 -- 743 -- 07-11 czerwca -- -- 550 -- 700 767 731 725 -- -- 733 638 -- 760 -- 14-18 czerwca -- -- 550 -- 700 800 750 730 -- -- 733 659 -- 875 -- 21-27 czerwca -- -- 550 -- 700 775 767 740 -- -- 728 576 -- 788 -- Podkarpackie Podlaskie pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Sytuacja na rynku rzepaku w II kwartale 2010 Zgodnie z prognozami oraz wahaniami sezonowymi ceny rzepaku w punktach skupu oraz na giełdach towarowych w ciągu II kwartału rosły. Początek kwartału jeszcze przebiegał bardzo spokojnie i ceny nie odbiegały od tych jakie notowano na początku roku. Średnie ceny w kwietniu kształtowały się w przedziale 1127-1169 zł/t. W porównaniu z analogicznym okresem zeszłego roku ceny były około 100 zł/t niższe, a rozpiętość wynosiła maksymalnie 150 zł zaś w 2009 r., w poszczególnych tygodniach ceny w zależności od punktu skupu wynosiły od 850 zł/t do 1350 zł/t. Ożywienie na krajowym rynku rzepaku zaczęło się w raz z nadejściem maja. Z tygodnia na tydzień stawki płacone rolnikom za dostarczony surowiec rosły, osiągając na koniec miesiąca wzrost do poziomu 1256 zł/t, a różnica między zeszłorocznymi cenami wyniosła 100 zł/t w 2009. Równie dynamiczny wzrost cen wystąpił w ostatnim miesiącu II kwartału. Maksymalna cena czerwcowa wyniosła 1355 zł/t i była jedynie o 350 zł/t niższa od tej z 2009 roku. Zmiany na krajowych giełdach podążały za trendem na paryskiej giełdzie MATIF oraz cenami płaconymi przez zakłady tłuszczowe. Kwiecień na giełdach przebiegał bardzo spokojnie i nie zanotowano większych zmian. Ceny minimalne na krajowych giełdach tak samo jak w lutym i marcu wynosiły 1150 zł/t, jedynie ceny maksymalne podlegały lekkim wahaniom +/- 30 zł od średniej z I kwartału. W tym samym czasie na paryskiej giełdzie za rzepak żądano 308 /t. Większe zmiany
w cennikach przyniósł miesiąc maj. Wzrosły zarówno ceny minimalne jak i maksymalne. Na koniec miesiąca za rzepak żądano od 1250 do 1350 zł/t czyli o 8% więcej w przypadku cen minimalnych i o 10,5% w przypadku cen maksymalnych. W Paryżu w tym czasie ceny wynosiły około 327 /t. Wykres 1. Ceny rzepaku w II kwartale 2010 w zł/t. Śruta i makuchy rzepakowe Średnie notowania śruty rzepakowej w ciągu II kwartału nie podlegały większym wahaniom, ich cena kształtowała się przedziale 458-547 zł/t i była podobna do tej z I kwartału. Jednak w połowie maja wyraźnie wzrosły stawki maksymalne za śrutę. Z około 500 zł/t jakie żądano w kwietniu majowe stawki wyniosły 725 zł/t. Wiązało się to coraz mniejszą ilością surowca w zakładach tłuszczowych, które przede wszystkim wywiązywał się z zawartych kontraktów, a jedynie niewielka ilość trafiała do wolnego obrotu. Czerwiec przyniósł powolne spadki do poziomu 638 zł/t jednak stawka ta i tak była wysoka w porównaniu z I kwartałem. Sytuacja na rynku makuchu rzepakowego również przebiegała pod dyktando wzrostów cen. Najsilniej objawiły się one w czerwcu kiedy to za makuchy płacono 634-672 zł/t czyli o 100 zł/t więcej niż w kwietniu. O tyle samo wzrosły stawki minimalne zaś maksymalne notowania makuchu wyniosły 777 zł/t czyli o 160-200 zł/t więcej niż w kwietniu.
1.07.2010 24.06.2010 17.06.2010 10.06.2010 4.06.2010 27.05.2010 20.05.2010 13.05.2010 6.05.2010 29.04.2010 22.04.2010 16.04.2010 8.04.2010 1.04.2010 1.07.2010 24.06.2010 17.06.2010 10.06.2010 4.06.2010 27.05.2010 20.05.2010 13.05.2010 6.05.2010 29.04.2010 22.04.2010 16.04.2010 8.04.2010 1.04.2010 Wykres 2. Ceny śruty rzepakowej w II kwartale 2010 w zł/t. 800 700 600 Cena 500 400 cena min cena max cena średnia 300 Okres Wykres 3. Ceny makuchu rzepakowego w II kwartale 2010 w zł/t. 800 750 700 650 600 cena 550 500 450 cena min cena max cena średnia 400 Okres Prognozy na III i IV kwartał Sytuacja cenowa na rynku zbóż w III i IV kwartale będzie podyktowana zbiorami jakie rozpoczną się w lipcu. Choć ostatnie korekty prognoz wprowadzają wiele niepokoju na rynku, sytuacja dla konsumentów nie powinna być zła. Lipcowe ceny powinny utrzymać się na poziomie z czerwca, a wraz z rozpoczęciem zbiorów w kraju ceny powinny spaść. W przypadku pszenicy ceny
powinny kształtować się w przedziale 480-520 zł/t i do końca roku na rynku nie powinno być większych zmian, a stawiki za zboże powinny kształtować się na poziomie zbliżonym do cen skupu interwencyjnego. W przypadku jęczmienia ceny zapewne wyniosą 370-430 zł/t i do końca roku nie powinny rosną gdyż w magazynach Wspólnoty Europejskiej znajduje się 6,1 mln zbóż z czego 93% stanowi jęczmień, a pozostałe 7% pszenica. 30 % przechowywanego jęczmienia pochodziło od naszego zachodniego sąsiada, 20% z Francji oraz 13,5% z Finlandii. Pozostałe 36,5% zostało skupione w 24 krajach UE. Tak duże zapasy ze skupu interwencyjnego na pewno skutecznie ograniczą ewentualna możliwość wzrostu cen. Z pozostałych zbóż żyto będzie wyceniane na około 320-360 zł/t, zaś kukurydza ze względu na dobre prognozy powinna utrzymać ceny na poziomie z sezonu 2009/2010. W przypadku rzepaku rolnicy raczej nie muszą obawiać się o ceny. Rolnicy którzy zawarli kontrakty w kwietniu i maju przynajmniej na część zbiorów powinni spać spokojnie. Obecnie kontrakty na rzepak z dostawą w sierpniu i wrześniu kształtują się na poziomie 1280-1300 zł/t czyli podobnie jak w sezonie 2008/2009. Obecnie też nic nie zapowiada spadku cen do końca roku. Lipiec jest także tym miesiącem, w którym należało by się powoli zacząć zastanawiać nad tym co należy zasiać na posiadanym arealne na przyszły sezon. Patrząc na kształtowanie się rynku, korzystnym kierunkiem rozwoju upraw wydaje się zasiew rzepaku. Przemawia za tym kilka czynników. Najważniejszym z nich jest kształtowanie się cen w ostatnim okresie oraz tendencja wzrostowa notowań jaka panuje na rynku od dłuższego czasu. Drugim argumentem są prognozy malejących zapasów rzepaku w Unii Europejskiej. Kolejnym czynnikiem przemawiającym za uprawą rzepaku jest rosnący wskaźnik minimalnej ilości bio komponentów w paliwach produkowanych przez petrochemie. Oczywiście mogą one sprowadzać potrzebny surowiec z poza Polski i Unii Europejskiej. Jednak cały czas istnieją zamysły jak ograniczyć dostęp do etanolu i estrów z po za Polski i tym samym zachęcić do zaopatrywania się w surowiec na rodzimym rynku. Jeżeli próby ograniczenia importu dojdą do skutku to rolnicy posiadający rzepak i inne rośliny energetyczne będą mogli zarobić. Ponadto w opublikowanych niedawno prognozach ONZ i OECD na temat kształtowania się cen produktów rolnych w najbliższej dekadzie przewiduje się wzrost notowań olejów roślinnych o ponad 40% oraz cen zbóż o 15%. Patrząc na prognozy ekspertów rzepak powinien być rośliną, która w przyszłym roku i kilku najbliższych latach przyniesie zysk rolnikom. Jednak jak w przypadku wszelkich prognoz należy uważnie obserwować rynek gdyż zmiany na nim zachodzą dynamicznie.
Źródła: 1) Ministerstwo Rolnictwa 2) netbrokers.pl 3) e-wgt.com.pl 4) www.rolna.tvp.pl Łukasz Laskowski Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Zespół Systemów Produkcji Rolnej 22-729-66-34 wew 122 l.laskowski@cdr.gov.pl