Dobrze pisać, to znaczy czynić myśl widzialną. Ambrose Bierce Kryteria ocenia form wypowiedzi w klasach IV-VI 1. ZAPROSZENIE I. Właściwie posługuje się formą zaproszenia; ujmuje ważne informacje, odpowiadając na pytania: kto? kogo? gdzie? kiedy? (data i godzina), z jakiej okazji? II. Redaguje zaproszenie poprawnie językowo( dopuszczalny 1 błąd). III. Zachowuje poprawność ortograficzną (dopuszczalny 1 błąd). IV. Przestrzega norm interpunkcyjnych (dopuszczalne 2 błędy). 2 punkty V. Pisze czytelnie. VI. Dba o układ graficzny tekstu (eksponuje niektóre treści). VII. Rozbudowuje treść o dodatkową zachętę do przyjścia na daną imprezę. VIII. Podaje tytuł. 2. KARTKA POCZTOWA z pozdrowieniami I. Poprawnie adresuje zachowuje kolejność elementów i nie pomija żadnego z nich. II. Pisze zgodnie z tematem. III. Rozwija treść twórczo podaje informacje dodatkowe, barwnie opisuje itp. IV. Zachowuje formę kartki pocztowej: - podaje nazwę miejscowości, z której pisze; umieszcza datę pisania, - formułuje bezpośredni zwrot do adresata, - podpisuje się. V. Pisze czytelnie. VI. Zachowuje poprawność ortograficzną (dopuszczalne dwa błędy). VII. Przestrzega norm interpunkcyjnych (dopuszczalne 2 błędy). VII. Dba o rozmieszczenie tekstu. 1
3. KARTKA POCZTOWA z życzeniami I. Poprawnie adresuje. II. Pisze zgodnie z tematem. III. Rozwija treść twórczo, dostosowując ją do adresata. Tekst jest nacechowany emocjonalnie. IV. Zachowuje formę kartki pocztowej: - podaje nazwę miejscowości, z której pisze; umieszcza datę pisania, - formułuje bezpośredni zwrot do adresata, - podpisuje się. V. Pisze czytelnie. VII. Zachowuje poprawność ortograficzną (dopuszczalne dwa błędy). VIII. Przestrzega norm interpunkcyjnych (dopuszczalne 2 błędy). IX. Dba o rozmieszczenie tekstu. 4. OGŁOSZENIE I. Zamieszcza najważniejsze informacje: - co się stało? gdzie? kiedy? - co jest celem ogłoszenia? - jak skontaktować się z nadawcą ogłoszenia? - opis przedmiotu ogłoszenia. II. Podaje tytuł. III. Pisze zwięźle i na temat. IV. Pisze czytelnie. V. Dba o poprawność językową (dopuszczalne dwa błędy). VI. Zachowuje poprawność ortograficzną (dopuszczalny jeden błąd). VII. Przestrzega norm interpunkcyjnych (dopuszczalne dwa błędy). VIII. Dba o rozmieszczenie tekstu. 2
5. PRZEPIS I. Podaje nazwy składników i ich ilości. II. Przedstawia sposób przygotowania potrawy: - wprowadza słownictwo porządkujące wykonywanie czynności; - konsekwentnie stosuje drugą osobę lp. trybu rozkazującego. III. Zamieszcza nazwę potrawy i formułę zakończenia. IV. Pisze czytelnie. IV. Dba o poprawność językową (dopuszczalne dwa błędy). V. Zachowuje poprawność ortograficzną (dopuszczalny jeden błąd). VI. Przestrzega norm interpunkcyjnych (dopuszczalne dwa błędy). VII. Dba o układ graficzny wyodrębnia nazwy składników i ich ilość oraz sposób przyrządzenia. 6. OPIS PRZEDMIOTU, MIEJSCA I. Pisze pracę zgodnie z tematem. II. Zachowuje formę opisu (prezentuje przedmiot; opisuje jego wielkość, kształt, kolor, zapach, ocenia). III. Treść opisu rozwija twórczo. 2 punkty IV. Stosuje bogate słownictwo ( maluje słowami, stosuje przymiotniki, precyzyjnie nazywa przedmioty). V. Zachowuje spójną kompozycję (przestrzega jedności czasu i przestrzeni; wyróżnia wstęp, rozwinięcie i zakończenie). V. Zachowuje poprawność ortograficzną (dopuszczalne dwa błędy). VI. Przestrzega norm interpunkcyjnych (dopuszczalne trzy błędy). VII. Dba o układ graficzny (stosuje akapity). VIII. Pisze czytelnie. otrzymuje tylko i wyłącznie punkty za kryteria VI-VIII. 3
7. OPIS POSTACI LITERACKIEJ I RZECZYWISTEJ I. Pisze pracę zgodnie z tematem. II. Zachowuje formę opisu (przedstawia postać, opisuje jej wygląd, sposób ubierania się, cechy usposobienia, ocenia bohatera). III. Treść opisu rozwija twórczo (tworzy pracę nieszablonową, wykorzystuje i przetwarza informacje z tekstu, opisuje detale i potrafi nacechować pracę emocjonalnie). IV. Stosuje bogate słownictwo ( maluje słowami, stosuje przymiotniki). 2 punkty V. Zachowuje spójną kompozycję (przestrzega jedności czasu i przestrzeni; wyróżnia wstęp, rozwinięcie i zakończenie). V. Zachowuje poprawność ortograficzną (dopuszczalne dwa błędy). VI. Przestrzega norm interpunkcyjnych (dopuszczalne trzy błędy). VII. Dba o układ graficzny (stosuje akapity). VIII. Pisze czytelnie. otrzymuje tylko i wyłącznie punkty za kryteria VI-VIII. 8. PLAN WYDARZEŃ I. Dokonuje właściwej selekcji wydarzeń zgodnie z tekstem, na którego podstawie powstaje plan i porządek chronologiczny wydarzeń. II. Stosuje poprawny zapis punktów (jednolite oznaczenia cyfrowe). III. Dba o poprawność językową konsekwentnie posługuje się równoważnikami zdań, unika powtórzeń (dopuszczalny jeden błąd). IV. Zachowuje poprawność ortograficzną (dopuszczalny jeden błąd). V. Przestrzega norm interpunkcyjnych (dopuszczalny jeden błąd). 4
9. OPOWIADANIE ODTWÓRCZE I. Pisze pracę zgodnie z tematem. II. Zachowuje formę opowiadania (prowadzi konsekwentnie narrację trzecio- lub pierwszoosobową, przedstawia wydarzenia w układzie przyczynowo-skutkowym). III. Zachowuje chronologię zdarzeń (opowiada zgodnie z tekstem). IV. Wzbogaca narrację elementami opisu (bohaterki, pogody itp.). V. Stosuje bogate słownictwo (pisze swoimi słowami). VI. Zachowuje spójną kompozycję )przestrzega jedności czasu gramatycznego wyróżnia wstęp, rozwinięcie i zakończenie). VII. Dba o poprawność językową (dopuszczalne dwa błędy). VIII. Zachowuje poprawność ortograficzną (dopuszczalne dwa błędy). IX. Przestrzega norm interpunkcyjnych (dopuszczalne trzy błędy). XI. Dba o układ graficzny (stosuje akapity). XII. Pisze czytelnie.. otrzymuje tylko i wyłącznie punkty za kryteria VII-XII. 10. INSTRUKCJA I. Podaje tytuł instrukcji (informuje o jej przeznaczeniu). II. Pisze instrukcję zgodnie z tematem i unika zbędnych informacji. III. Stosuje konsekwentnie drugą osobę liczby pojedynczej trybu rozkazującego. IV. Udziela logicznych i precyzyjnych wskazówek, porządkujących kolejność wykonywania czynności. V. Formułuje instrukcję w punktach (poprawnie zapisanych). VI. Dba o poprawność językową, pisząc wypowiedź zrozumiałą dla odbiorcy (dopuszczalny jeden błąd). VII. Zachowuje poprawność ortograficzną (dopuszczalny jeden błąd). VIII. Przestrzega norm interpunkcyjnych (dopuszczalny jeden błąd). IX. Pisze czytelnie. 5
11. REKLAMA I. Pisze reklamę zgodnie z tematem. II. Eksponuje walory przedmiotu reklamy (przedstawia co najmniej trzy atrakcje). III. Używa środków perswazji (co najmniej dwóch typów). IV. Wprowadza tytuł przykuwający uwagę odbiorcy. V. Posługuje się graficznymi wyróżnieniami (wielkość czcionki, wytłuszczenia). VI. Dba o poprawność językową, pisząc wypowiedź zrozumiałą dla odbiorcy (dopuszczalny jeden błąd). VII. Zachowuje poprawność ortograficzną (dopuszczalny jeden błąd). VIII. Przestrzega norm interpunkcyjnych (dopuszczalne dwa błędy). IX. Pisze czytelnie. 12. ZAWIADOMIENIE I. Podaje tytuł. II. Pisze zgodnie z tematem. III. Zamieszcza najważniejsze informacje, odpowiadające na pytania: 2 punkty - kto zawiadamia? (nadawca) - kogo zawiadamia? (adresat) - o czy zawiadamia? - kiedy? Uwaga! Dopuszczalne jest pominięcie informacji, kogo się zawiadamia. Wtedy uczeń otrzymuje tylko jeden punkt. IV. Posługuje się zwięzłym, rzeczowym stylem. V. Dba o poprawność językową (dopuszczalny jeden błąd). VI. Zachowuje poprawność ortograficzną (dopuszczalny jeden błąd). VII. Przestrzega norm interpunkcyjnych (dopuszczalne dwa błędy). VIII. Pisze czytelnie. 6
13. SPRAWOZDANIE I. Zamieszcza tytuł sprawozdania, nawiązujący do wydarzenia. II. Pisze pracę zgodnie z tematem. III. Wiernie przedstawia przebieg wydarzeń, porządkując je chronologicznie. IV. Pisze pracę spójną, zachowując trójdzielność wypowiedzi. V. We wstępie odpowiada na pytania: co się wydarzyło?, kto uczestniczył?, gdzie?, kiedy?, w jakim celu?, kto był organizatorem? (może pominąć dwa ostatnie). VI. Posługuje się właściwym, sprawozdawczym stylem. VII. Dba o poprawność językową, pisząc wypowiedź zrozumiałą dla odbiorcy (dopuszczalne dwa błędy). VIII. Zachowuje poprawność ortograficzną (dopuszczalne dwa błędy). IX. Przestrzega norm interpunkcyjnych (dopuszczalne trzy błędy). X. Pisze czytelnie. XI. Stosuje akapity. otrzymuje tylko i wyłącznie punkty za kryteria VII-XI. 14. WYWIAD I. Zamieszcza tytuł wywiadu, prezentujący bohatera. II. Przeprowadza wywiad zgodnie z tematem. III. Zachowuje właściwą kompozycję wywiadu, trójdzielność wypowiedzi. IV. Stosuje zróżnicowane pytania. V. Dba o naturalność rozmowy, zachowując jej logiczną spójność. VI. Podaje imię i nazwisko autora wywiadu. VII. Stosuje właściwy zapis rozmowy (wyróżnienia graficzne pytań i odpowiedzi). VIII. Dba o poprawność językową (dopuszczalne dwa błędy). IX. Zachowuje poprawność ortograficzną (dopuszczalne dwa błędy). X. Przestrzega norm interpunkcyjnych (dopuszczalne trzy błędy). XI. Pisze czytelnie. 7
15. LIST PRYWATNY I. Redaguje list zgodnie z tematem. 3 punkty II. Wprowadza elementy typowe dla formy listu, zachowując właściwy układ graficzny: - w prawym górnym rogu umieszcza miejsce i datę pisania, - formułuje bezpośredni zwrot do adresata, wyodrębniając go nagłówkiem po lewej stronie, - podpisuje się pod treścią listu (pod tekstem, po prawej stronie). III. Zachowuje właściwą kompozycję listu: - wstęp (nawiązanie kontaktu, podanie celu listu), - rozwinięcie (przedstawienie właściwej treści pisma), - zakończenie (formuły końcowe). IV. Styl wypowiedzi dostosowuje do adresata (wprowadza zwroty grzecznościowe wielką literą, np. Szanowny Pnie, Pańska zasługa). V. Dba o poprawność językową (dopuszczalne dwa błędy). VI. Zachowuje poprawność ortograficzną (dopuszczalne dwa błędy). VII. Przestrzega norm interpunkcyjnych (dopuszczalne trzy błędy). VIII. Pisze czytelnie. IX. Stosuje akapity. otrzymuje tylko i wyłącznie punkty za kryteria V-IX. 16. STRESZCZENIE I. Redaguje poprawnie ramowy plan wydarzeń, zachowując chronologię. II. Rozwija najważniejsze punkty planu zgodnie z treścią legendy. III. Zachowuje zwięzłość formy: - w większości posługuje się zdaniami pojedynczymi, - nie umieszcza dialogów, opisów, komentarzy, cytatów, - pomija szczegółowe wydarzenia. IV. Styl wypowiedzi jest prosty i rzeczowy (nie stosuje porównań, metafor). V. Dba o poprawność językową (dopuszczalne dwa błędy). VI. Zachowuje poprawność ortograficzną (dopuszczalne dwa błędy). VII. Przestrzega norm interpunkcyjnych (dopuszczalne trzy błędy). VIII. Pisze czytelnie. IX. Stosuje akapity. 8
17. DIALOG I. Pisze dialog zgodnie z tematem. II. Właściwie rozwija treść wypowiedzi (dialog ma początek, rozwinięcie i zakończenie). III. Dba o naturalność rozmowy, zachowując jej logiczną spójność. IV. Stosuje zróżnicowane komentarze narracyjne. V. Posługuje się właściwym zapisem dialogu (wypowiedź każdej z osób zapisana od myślnika). VII. Zachowuje poprawność ortograficzną (dopuszczalne dwa błędy). VIII. Przestrzega norm interpunkcyjnych (dopuszczalne trzy błędy). IX. Pisze czytelnie. 18. NOTATKA I. Trafnie wybiera formę notatki, dbając o jej spójność kompozycyjną (konsekwencja w stosowaniu formy zdań lub części mowy). II. Notuje zgodnie z tematem, uwzględniając wszystkie najważniejsze aspekty. III. Zachowuje zwięzłość i rzeczowość informacji (unika niepotrzebnych informacji). IV. Dba o przejrzystość notowania. V. Dba o poprawność językową (dopuszczalny jeden błąd). VI. Zachowuje poprawność ortograficzną (dopuszczalny jeden błąd). VII. Przestrzega norm interpunkcyjnych (dopuszczalne dwa błędy). VIII. Pisze czytelnie. 9
19. LIST OFICJALNY I. Redaguje list zgodnie z tematem. 3 punkty II. Wprowadza elementy typowe dla formy listu oficjalnego, zachowując właściwy układ graficzny: - umieszcza miejsce i datę pisania (w prawym górnym rogu), - podaje imię i nazwisko oraz adres (w lewym górnym rogu), - podpisuje się pod treścią listu pełnym imieniem i nazwiskiem (po prawej stronie). III. Styl wypowiedzi dostosowuje do listu oficjalnego (stosuje utarte zwroty grzecznościowe). IV. Dba o poprawność językową (dopuszczalne dwa błędy). V. Zachowuje poprawność ortograficzną (dopuszczalne dwa błędy). VI. Przestrzega norm interpunkcyjnych (dopuszczalne trzy błędy). VII. Pisze czytelnie. VIII. Stosuje akapity. 20. CHARAKTERYSTYKA I. Pisze pracę zgodnie z tematem. II. Zachowuje formę charakterystyki: - przedstawia wygląd (opisuje np. sylwetkę, twarz, sposób ubierania się, - uwzględnia cechy usposobienia, charakteru, umysłu (nazywa minimum cztery cechy), - w zakończeniu podaje ocenę. III. Treść rozwija twórczo, tworzy pracę nieszablonową. IV. Uzasadnia przedstawione cechy (przykłady z życia, opinie innych). V. Zachowuje spójność kompozycji (przestrzega jedności czasu). VII. Zachowuje poprawność ortograficzną (dopuszczalne dwa błędy). VIII. Przestrzega norm interpunkcyjnych (dopuszczalne trzy błędy). IX. Pisze czytelnie. X. Stosuje akapity. otrzymuje tylko i wyłącznie punkty za kryteria VI-X. 10
21. OPOWIADANIE TWÓRCZE I. Pisze pracę zgodnie z tematem i ciekawie ją rozwija. II. Zachowuje formę opowiadania prowadzi narrację pierwszoosobową lub trzecioosobową, przedstawia zdarzenia w układzie przyczynowo-skutkowym. III. Wzbogaca narrację: - elementami opisu (miejsca zdarzeń, bohaterów), - dialogami obudowanymi komentarzem narracyjnym. IV. Buduje spójną kompozycję: - wyróżnia wstęp, rozwinięcie i zakończenie, - przestrzega jedności czasu gramatycznego, - zachowuje chronologię zdarzeń. V. Stosuje bogate słownictwo. VII. Zachowuje poprawność ortograficzną (dopuszczalne dwa błędy). VIII. Przestrzega norm interpunkcyjnych (dopuszczalne trzy błędy). IX. Pisze czytelnie. X. Stosuje akapity i prawidłowo zapisuje dialogi. otrzymuje tylko i wyłącznie punkty za kryteria VI-IX. 11
22. OPIS OBRAZU I. Pisze pracę zgodnie z tematem i ciekawie ją rozwija. II. Zamieszcza część informacyjną dotyczącą dzieła: - podaje imię i nazwisko malarza, tytuł obrazu, rodzaj malarstwa, - podaje dodatkowe treści, np. wymiary obrazu, technikę wykonania. III. Opisuje elementy widoczne na obrazie (wiernie przedstawia treść dzieła i stosuje słownictwo oddające relacje przestrzenne, np. w centralnej części ). IV. Opisuje kolorystykę dzieła. V. Podejmuje próbę interpretacji obrazu (stara się określić nastrój i znaczenie poszczególnych elementów dzieła, odkryć rolę kolorystyki, formy, wydobyć jak najwięcej sensów, które niesie ze sobą opisywane malarstwo). 2 punkty Uwaga! Jeżeli interpretacja ogranicza się tylko do nazwania nastroju, uczeń otrzymuje jeden punkt. VI. Zachowuje spójną kompozycję wypowiedzi (wyróżnia wstęp, rozwinięcie i zakończenie). VII. Dba o poprawność językową (dopuszczalne dwa błędy). VIII. Zachowuje poprawność ortograficzną (dopuszczalne dwa błędy). IX. Przestrzega norm interpunkcyjnych (dopuszczalne trzy błędy). X. Pisze czytelnie. XI. Stosuje akapity. otrzymuje tylko i wyłącznie punkty za kryteria VI-X. 12