STRESZCZENIE MARKET RESEARCH WORLD

2013 STRESZCZENIE MARKET RESEARCH WORLD

S t r o n a 2 Badanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt systemowy Opolskie Obserwatorium Rynku Pracy III Przygotowano na zlecenie Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Opolu przez: MARKET RESEARCH WORLD 44-100 GLIWICE UL.DZIERŻONA 13

S t r o n a 3 SPIS TREŚCI 1. WSTĘP... 4 2. CELE BADANIA... 4 3. METODOLOGIA... 5 4. WYNIKI BADANIA... 5 4.1. Określenie pozytywnych i negatywnych aspektów staży... 5 4.2. Ocena wpływu organizacji staży na efektywność działania przedsiębiorstw... 7 4.3. Określenie preferencji przedsiębiorstw wobec stażystów... 10 4.4. Ocena jakości współpracy z Powiatowymi Urzędami Pracy przy organizacji staży... 12 5. SPIS WYKRESÓW... 16 6. SPIS TABEL... 16

S t r o n a 4 1. WSTĘP Niniejszy dokument przedstawia wyniki badania pod nazwą: Badanie postaw przedsiębiorców wobec realizacji staży i praktyk zawodowych". Projekt przeprowadzono na zlecenie Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Opolu przez firmę Market Research World w Gliwicach. Badanie wynika z realizacji projektu systemowego Opolskie Obserwatorium Rynku Pracy III, w ramach Poddziałania 6.1.2. Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Badanie przeprowadzono w dwóch modułach, wśród podmiotów gospodarczych działających na obszarze województwa opolskiego. Respondentami badania były osoby piastujące stanowiska związane z polityką personalną danego podmiotu gospodarczego. Badanie w ramach modułu pierwszego zawiera opinię osób z losowo dobranych przedsiębiorstw, które wykorzystują różne rozwiązania w zakresie polityki personalnej, w tym również staże organizowane przez Powiatowe Urzędy Pracy. Natomiast badanie w ramach modułu drugiego poświęcono poznaniu opinii tych przedsiębiorców, którzy w latach 2011-2012 skorzystali ze staży organizowanych przez Powiatowe Urzędy Pracy. Na bazie doświadczeń respondentów modułu drugiego możliwe jest wytypowanie pozytywnych i negatywnych aspektów staży oraz poznanie ich wpływu na efektywność działań przedsiębiorstw. Badanie typuje również najczęstsze problemy, z którymi borykają się pracodawcy przy współorganizowaniu staży z Powiatowymi Urzędami Pracy. 2. CELE BADANIA Celami badania w ramach modułu pierwszego są: Określenie stopnia korzystania przez pracodawców ze staży i/lub praktyk zawodowych. Ustalenie przyczyn dotyczących korzystania lub nie korzystania przez pracodawców ze staży i/lub praktyk zawodowych. Określenie warunków, po spełnieniu których pracodawcy nie korzystający ze staży i/lub praktyk zawodowych byliby w stanie z nich skorzystać. Celami badania w ramach modułu drugiego są: Określenie pozytywnych i negatywnych aspektów staży wśród podmiotów gospodarczych, które z nich skorzystały. Ustalenie ogólnej oceny wpływu organizacji staży na efektywność działania przedsiębiorstw, które z nich korzystały. Określenie oceny współpracy pracodawców z Powiatowymi Urzędami Pracy województwa opolskiego w zakresie organizowania staży. Poznanie preferencji pracodawców odnośnie płci osób przyjmowanych na staże. Ustalenie stosunku pracodawców do przyjmowania na staż osób w wieku 50+.

S t r o n a 5 3. METODOLOGIA Badanie przeprowadzono w listopadzie 2013 roku, wśród losowo dobranych podmiotów gospodarczych metodą ilościową CATI (ang. Computer Assisted Telephone Interview, czyli wywiad telefoniczny wspomagany komputerowo). Dla modułu pierwszego operat losowania próby badawczej stanowi populacja firm zarejestrowanych w bazie REGON (prowadzonej przez Główny Urząd Statystyczny po aktualizacji w roku 2011) w województwie opolskim. Losowanie przeprowadzono w sposób warstwowy, uwzględniając klasę wielkości zatrudnienia (pierwsza warstwa), przestrzenny rozkład podmiotów gospodarczych w poszczególnych powiatach województwa opolskiego (druga warstwa) oraz sektor, w którym prowadzona jest działalność (sektor publiczny lub prywatny - trzecia warstwa). Wielkość próby wyniosła 1104. Badanie w module drugim przeprowadzono wśród losowo dobranych przedsiębiorców, którzy w latach 2011-2012 skorzystali z instrumentu rynku pracy, jakim jest staż. Operat losowania próby badawczej stanowi populacja firm zarejestrowanych w bazie danych, którą dysponują Powiatowe Urzędy Pracy województwa opolskiego. Losowanie próby przeprowadzono w sposób warstwowy, gdzie warstwą jest obszar obsługiwany przez każdy Powiatowy Urząd Pracy województwa opolskiego. Wielkość próby wyniosła 375. 4. WYNIKI BADANIA 4.1. Określenie pozytywnych i negatywnych aspektów staży Badani przedsiębiorcy zostali poproszeni o ocenę podanych opinii dotyczących staży, z których firmy skorzystały w latach 2011-2012. Ankietowani odpowiadając korzystali z pięciostopniowej skali, w której 1 oznacza zdecydowanie się nie zgadzam natomiast 5 zdecydowanie się zgadzam. Najwięcej ankietowanych zgadza się z opinią, że firma chce przekazać wiedzę i umiejętności niedoświadczonym pracownikom, średnia ocena tej opinii wynosi 4,74. Prawdziwe dla większości badanych okazało się również stwierdzenie, że stażyści są dodatkową pomocą w pracy (średnia 4,67). Kolejną opinią przedstawioną respondentom było stwierdzenie, że dla firmy korzystne jest przyjęcie osoby, za którą nie ma konieczności ponoszenia kosztów. Średnia ocena tej kwestii wyniosła 4,59. Ankietowani wyrazili także swoją opinię na temat możliwości wykształcenia pracownika pod kątem przygotowania go do przyszłej pracy w danej organizacji. Średnia ocena tego stwierdzenia wyniosła 4,52. Kolejnym zagadnieniem jest możliwość uprzedniego sprawdzenia pracownika zanim zostanie zatrudniony na stałe (średnia 4,32). Najmniej osób zgadza się ze stwierdzeniem, że staż wymusza na firmie oddelegowanie opiekuna na czas trwania stażu, który przez to zaniedbuje codzienne obowiązki. W tej kwestii średnia ocen równa się 1,83. Niewiele wyższą ocenę (1,87) uzyskała opinia, że procedura skorzystania ze staży jest skomplikowana i długotrwała. Respondenci raczej nie zgadzają się z opinią, że pojawienie się stażystów spowalnia pracę pozostałych pracowników (średnia 1,9). Wszystkie opinie wraz z ocenami prezentuje tabela 1.

S t r o n a 6 Tabela 1. Ocena opinii dotyczących staży, N=375 L.P. OPINIA ŚREDNIA OCENA MEDIANA 1 Firma chce przekazać wiedzę i umiejętności niedoświadczonym pracownikom 4,74 5 2 Stażyści to dodatkowa pomoc w pracy 4,67 5 3 Dla firmy korzystne jest przyjęcie osoby, za którą nie trzeba płacić 4,59 5 4 Firma ma możliwość wykształcenia pracownika w taki sposób aby był przygotowany do przyszłej pracy w tej organizacji 4,52 5 5 Firma ma możliwość uprzedniego sprawdzenia pracownika zanim go zatrudni na stałe 4,32 5 6 Stażysta po odbytym stażu zasługuje na to aby go zatrudnić 3,94 4 7 Nie powierzamy odpowiedzialnych zadań stażystom 3,65 4 8 Firma korzysta ze staży regularnie, bo taka jest polityka personalna firmy 2,83 2 9 Przyjęcie stażystów absorbuje wiele czasu i uwagi 2,51 2 10 Brak doświadczenia stażystów znacząco wpływa na dezorganizację pracy zespołu 2,36 4 11 Pojawienie się stażystów spowalnia pracę pozostałych pracowników 1,9 1 12 Procedura skorzystania ze staży jest bardzo skomplikowana i długotrwała 1,87 1 13 Pojawienie się stażystów wymusza na firmie oddelegowanie opiekuna, który przez to zaniedbuje codzienne obowiązki 1,83 1 Ankietowani zostali poproszeni o wskazanie określenia, które najbardziej odpowiada sytuacji w firmie po zakończeniu staży w latach 2011-2012. Ponad połowa badanych uważa, że skorzystanie ze staży przyniosło więcej pozytywnych niż negatywnych efektów. Blisko co trzeci jest zdania, że przyjęcie stażysty (stażystów) przyniosło same pozytywne rezultaty.

S t r o n a 7 Tabela 2. Określenie sytuacji w firmie po zakończonym stażu (staży) w latach 2011-2012, N=375 L.P. OKREŚLENIE OGÓŁEM 1 Skorzystanie ze stażu przyniosło same pozytywne rezultaty naszej firmie 32,2% 2 Skorzystanie ze stażu przyniosło więcej pozytywnych niż negatywnych efektów 50,9% 3 Skorzystanie ze stażu przyniosło tyle samo pozytywnych i negatywnych rezultatów dla naszej firmy 5,4% 4 Skorzystanie ze stażu w sposób obojętny wpłynęło na naszą firmę 6,4% 5 Skorzystanie ze stażu przyniosło więcej negatywnych niż pozytywnych efektów 3,8% 6 Skorzystanie ze stażu przyniosło same negatywne rezultaty naszej firmie 1,3% 4.2. Ocena wpływu organizacji staży na efektywność działania przedsiębiorstw Kolejnym celem badania jest ustalenie ogólnej oceny wpływu organizacji staży na efektywność działania przedsiębiorstw. Ankietowanym zadano pytania dotyczące przebiegu staży. Respondenci korzystali z pięciostopniowej skali, w której 1 oznaczało zdecydowanie tak, zaś 5 zdecydowanie nie. Pierwszą kwestią, poruszoną w tej części badania, jest ocena wpływu przyjęcia stażysty na poprawę funkcjonowania jednostki. Najwięcej badanych wskazało, że staż zdecydowanie poprawił funkcjonowanie firmy (42,1% wszystkich ankietowanych). Wykres 1. Wpływ przyjęcia stażysty na funkcjonowanie firmy, N=375 5 4 42,1% 3 26,1% 2 1 12,8% 12,3% 6,7% Zdecydowanie tak Raczej tak Ani tak ani nie Raczej nie Zdecydowanie nie

S t r o n a 8 Respondenci ocenili w skali pięciostopniowej rzetelność wykonywania przez stażystów obowiązków. Ponad 57% ankietowanych zdecydowanie ją potwierdziła. Wykres 2. Ocena rzetelności wykonywania przez stażystów obowiązków, N=375 7 6 57,8% 5 4 3 2 1 21,4% 12,8% 5,3% 2,7% Zdecydowanie tak Raczej tak Ani tak ani nie Raczej nie Zdecydowanie nie Kolejnym ocenianym przez respondentów aspektem są oczekiwane przez pracodawców kompetencje posiadane przez stażystów. Największy odsetek odpowiedzi stanowi zdecydowane potwierdzenie, że stażysta wykazywał oczekiwane umiejętności i wiedzę. Wykres 3. Ocena oczekiwanych przez firmę kompetencji stażystów, N=375 5 47,3% 4 3 23,8% 2 1 12,6% 10,7% 5,6% Zdecydowanie tak Raczej tak Ani tak ani nie Raczej nie Zdecydowanie tak Badani przedsiębiorcy wskazali ile osób przyjęli na staż w latach 2011-2012. Średnia liczba stażystów wynosi 3. Średni czas trwania stażu wyniósł 5,3 miesiąca. W opinii respondentów, staż powinien trwać ponad 9 miesięcy aby był efektywny.

S t r o n a 9 Tabela 3. Średnia liczba stażystów przyjętych w latach 2011-2012, czas trwania stażu, efektywny czas trwania stażu, N=375 ŚREDNIA LICZBA STAŻYSTÓW PRZYJĘTYCH W LATACH 2011-2012 FAKTYCZNY CZAS TRWANIA STAŻY ( LICZBA MIESIĘCY) EFEKTYWNY CZAS TRWANIA STAŻY (LICZBA MIESIĘCY) 3 5,3 9,3 W badaniu ustalono czy po zakończonych stażach w latach 2011-2012 firmy zdecydowały się zatrudnić stażystów. Jak wskazują wyniki ponad 30 % badanych zdecydowała się zatrudnić stażystę (stażystów). Średnia liczba zatrudnionych stażystów to 2. Tabela 4. Średnia liczba przyjętych stażystów, N=257 ODSETEK FIRM ZATRUDNIAJĄCYCH STAŻYSTÓW ŚREDNIA LICZBA ZATRUDNIONYCH STAŻYSTÓW 31,5% 2 Następnie poproszono respondentów o ocenę zadowolenia z aktualnej pracy osób, które zatrudniono po uprzednim odbyciu stażu w latach 2011-2012. Większość respondentów zadeklarowało, że są bardzo zadowoleni lub zadowoleni z pracy tych pracowników. Wykres 4. Ocena zadowolenia z aktualnej pracy osób, które odbywały staże, N=257 6 5 50,8% Bardzo zadowolony/a 4 35,4% Zadowolony/a 3 2 Ani zadowolony/a ani nie zadowolony/a 1 11,9% Niezadowolony/a Ogółem 1,9% Bardzo niezadowolony/a

S t r o n a 10 4.3. Określenie preferencji przedsiębiorstw wobec stażystów Badanie pozwoliło ustalić preferencje przedsiębiorców wobec płci i wieku przyszłych stażystów. Na początku bloku pytań poświęconych tej tematyce zapytano, czy firmy planują przyjąć kolejnych stażystów. Z uzyskanych odpowiedzi wynika, że nieco ponad połowa badanych firm zamierza ponownie skorzystać z instrumentu rynku pracy jakim jest staż. Wykres 5. Planowane przyjęcie stażystów, N=375 6 5 51,9% 4 3 2 1 21,4% 14,7% 9,1% 2,9% Zdecydowanie tak Raczej tak Raczej nie Zdecydowanie nie Nie wiem Ogółem Badani przedsiębiorcy wskazali głównie, iż płeć przyszłych stażystów nie ma znaczenia. Omawiając płeć przyszłych stażystów warto zauważyć, że 32,9% wszystkich respondentów nie potrafiło jednoznacznie ustosunkować do tej kwestii odpowiadając nie wiem. Przedsiębiorcy, którzy wskazali preferowaną płeć przyszłych stażystów tak samo preferują kobiety jak i mężczyzn. Wykres 6. Preferowana płeć stażystów, N=285 4 35% 3 37,1% 32,9% 25% 2 Woleliby aby była to kobieta 15% 1 12,1% 11,1% 6,8% Woleliby aby był to mężczyzna Kobiety bądź mężczyźni w zależności od stanowiska 5% Ogółem Płeć przyszłych stażystów nie ma znaczenia Nie wiem

S t r o n a 11 Kolejną kwestią, dotyczącą preferencji przedsiębiorców wobec stażystów, stanowi wiek. Najliczniej respondenci wskazywali, że wiek stażystów nie ma znaczenia 69,3% ogółu ankietowanych. W przypadku wskazania konkretnego przedziału wiekowego, największy odsetek badanych preferuje przedział 27-40 lat (17,5% ogółu). Wykres 7. Preferowany wiek stażystów, N=285 8 7 69,3% 6 5 4 3 2 17,5% Osoby młode do 26 lat Osoby w wieku 27-40 lat Osoby w wieku 41-50 lat Osoby w wieku 50+ Wiek nie ma znaczenia Nie wiem 1 8,9% 2,1% 1,1% 1,1% Jednym z celów badania jest ustalenie stosunku pracodawców do przyjmowania na staż osób w wieku powyżej 50 lat. Większość respondentów zadeklarowała chęć przyjęcia na staż osób w tym przedziale wiekowym. Wykres 8. Przyjęcie na staż osób w wieku 50+, N=285 7 64,3% 6 5 4 3 2 1 26,1% 9,6% Tak Nie Nie wiem

4.4. Ocena jakości współpracy z Powiatowymi Urzędami Pracy przy organizacji staży S t r o n a 12 Wyniki badania pozwoliły na ustalenie oceny współpracy firm z Powiatowymi Urzędami Pracy w zakresie organizowania staży. Ankietowani, udzielając odpowiedzi na ten blok pytań, korzystali z pięciostopniowej skali, w której 1 oznaczał ocenę najgorszą a 5 najlepszą. Respondenci ocenili ogólne zadowolenie ze współpracy z działem ds. organizacji staży Powiatowych Urzędów Pracy. Średnia ocena współpracy wyniosła 4,43, wartość środkowa 5. Badani ocenili także w jakim stopniu są zadowoleni ze sposobu realizacji usługi przez Powiatowy Urząd Pracy na etapie wstępnym organizacji staży czyli od momentu zgłoszenia zainteresowania usługą do pozytywnego rozpatrzenia zgłoszenia. Średnia ocena etapu wstępnego realizacji staży wyniosła 4,38, wartość przeciętna 5. Tabela 5. Ocena zadowolenia ze współpracy z PUP ogólnie i na etapie wstępnym, N=375 OCENA ZADOWOLENIA ZE SPOSOBU REALIZACJI USŁUGI PRZEZ OCENA ZADOWOLENIA ZE WSPÓŁPRACY Z DZIAŁEM DS. ORGANIZACJI STAŻY POWIATOWEGO URZĘDU PRACY PUP NA ETAPIE WSTĘPNYM ORGANIZACJI STAŻY OD MOMENTU ZGŁOSZENIA ZAINTERESOWANIA USŁUGĄ DO POZYTYWNEGO ROZPATRZENIA ZGŁOSZENIA MEDIANA ŚREDNIA MEDIANA ŚREDNIA 5 4,43 5 4,38 13,9% Ogółem 15% 1 5% Ponadto respondenci wskazali występowanie problemów i trudności na etapie wstępnym organizacji staży przez Powiatowe Urzędy Pracy. Utrudnienia na tym etapie realizacji usługi dostrzegło 13,9% respondentów. Najczęściej pojawiające się problemy to: długotrwałe terminy załatwianie dokumentacji stażowej (27,8%), chaos informacyjny(19,4%) oraz udzielanie niepełnej zdawkowej informacji i nadmierna biurokracja (po 15,3%). Wykres 9. Występowanie problemów i utrudnień na etapie wstępnym organizacji staży, N=375

S t r o n a 13 Tabela 6. Problemy występujące na etapie wstępnym organizacji staży, N= 5 L.P. PROBLEMY NA ETAPIE WSTĘPNYM OGÓŁEM 1 Długotrwałe terminy załatwiania dokumentacji stażowej 27,8% 2 Chaos informacyjny 19,4% 3 Nadmierna biurokracja 15,3% 4 Udzielanie niepełnej, zdawkowej informacji 15,3% 5 Brak zaangażowania ze strony pracowników PUP 6,9% 6 Niekompetencja pracowników PUP 6,9% 7 Skomplikowane procedury konieczne do zorganizowania stażu 5,6% 8 Inne 2,8% Inne odpowiedzi: Brak kandydatów, konieczność deklaracji zatrudnienia po stażu Respondenci ocenili również w jakim stopniu są zadowoleni ze sposobu realizacji usługi przez Powiatowy Urząd Pracy na etapie właściwym organizacji staży to jest od momentu pozytywnego rozpatrzenia wniosku do zakończenia stażu. Średnia ocena etapu właściwego realizacji stażu wyniosła 4,5. Ocenie podlegał także sposób przekazywania informacji przez pracowników działu organizacji staży Powiatowego Urzędu Pracy. Respondenci wskazali na ile udzielane informacje były dla nich wystarczające i jasne. Średnia ocena tego zagadnienia wyniosła 4,51, wartość przeciętna 5.

S t r o n a 14 Tabela 7. Ocena zadowolenia ze współpracy z PUP na etapie właściwym i ocena pracowników PUP, N=375 OCENA ZADOWOLENIA ZE SPOSOBU REALIZACJI USŁUGI PRZEZ POWIATOWY URZĄD PRACY NA ETAPIE WŁAŚCIWYM ORGANIZACJI STAŻY OD MOMENTU POZYTYWNEGO ROZPATRZENIA WNIOSKU DO ZAKOŃCZENIA STAŻU OCENA NA ILE INFORMACJE PRZEKAZYWANE PRZEZ PRACOWNIKÓW DZIAŁU ORGANIZACJI STAŻY POWIATOWEGO URZĘDU PRACY BYŁY DLA PANA/I WYSTARCZAJĄCE I JASNE MEDIANA ŚREDNIA MEDIANA ŚREDNIA 5 4,5 5 4,51 6% 5% 4% 3% 2% 1% 5,3% Ogółem Badani przedsiębiorcy wskazali, czy na etapie właściwym organizacji staży wystąpiły trudności we współpracy z działem ds. organizacji staży Powiatowych Urzędów Pracy. Niewiele ponad 5% ankietowanych przyznało, że na etapie właściwym realizacji staży pojawiły się problemy, z których najczęstsze to niedopasowanie kompetencji stażysty (34,6%) oraz kierowanie osób do firmy, bez ich uprzedniego sprawdzenia (30,8%). Wykres 10. Występowanie problemów i utrudnień na etapie właściwym organizacji staży, N=375 Tabela 8. Problemy występujące na etapie właściwym organizacji staży, N=20 L.P. PROBLEMY NA ETAPIE WŁAŚCIWYM OGÓŁEM 1 Niedopasowanie kompetencji stażysty do potrzeb przedsiębiorstwa 34,6% 2 Kierowanie do pracodawcy osób bez wcześniejszego ich sprawdzenia 30,8% 3 Nadmierna biurokracja 15,4% 4 Niekompetencje pracowników PUP 11,5% 5 Przebieg stażu po zaplanowanym terminie 3,8% 6 Chaos informacyjny 3,8% 7 Problemy z komunikacją z Powiatowym Urzędem Pracy

S t r o n a 15 L.P. PROBLEMY NA ETAPIE WŁAŚCIWYM OGÓŁEM 8 Inne Kończąc ocenę współpracy z Powiatowymi Urzędami Pracy badani przedsiębiorcy wyrazili opinię na temat rzetelności prowadzenia procedury organizacji staży. Ponad 6 wszystkich respondentów zdecydowanie potwierdziła rzetelność realizacji procedury (62,3%). Wykres 11. Rzetelność prowadzenia procedury organizacji staży, N=375 7 6 62,3% 5 4 3 2 32,1% Zdecydowanie tak Raczej tak Ani tak ani nie Raczej nie 1 3,5% Ogółem 1,6% 0,5% Zdecydowanie nie

S t r o n a 16 5. SPIS WYKRESÓW Wykres 1. Wpływ przyjęcia stażysty na funkcjonowanie firmy 7 Wykres 2. Ocena rzetelności wykonywania przez stażystów obowiązków 8 Wykres 3. Ocena oczekiwanych przez firmę kompetencji stażystów. 8 Wykres 4. Ocena zadowolenia z aktualnej pracy osób, które odbywały staże 9 Wykres 5. Planowane przyjęcie stażystów 10 Wykres 6. Preferowana płeć stażystów 10 Wykres 7. Preferowany wiek stażystów 11 Wykres 8. Przyjęcie na staż osób w wieku 50+. 12 Wykres 9. Występowanie problemów i utrudnień na etapie wstępnym organizacji staży 12 Wykres 10. Występowanie problemów i utrudnień na etapie właściwym organizacji staży 14 Wykres 11. Rzetelność prowadzenia procedury organizacji staży 15 6. SPIS TABEL Tabela 1. Ocena opinii dotyczących staży 6 Tabela 2. Określenie sytuacji w firmie po zakończonym stażu (staży) w latach 2011-2012 7 Tabela 3. Średnia liczba stażystów przyjętych w latach 2011-2012, czas trwania stażu, efektywny czas trwania stażu 9 Tabela 4. Średnia liczba przyjętych stażystów 9 Tabela 5. Ocena zadowolenia ze współpracy z PUP ogólnie i na etapie wstępnym 12 Tabela 6. Problemy występujące na etapie wstępnym organizacji staży 13 Tabela 7. Ocena zadowolenia ze współpracy z PUP na etapie właściwym i ocena pracowników PUP 14 Tabela 8. Problemy występujące na etapie właściwym organizacji staży 14