OPINIE PO WYPADKU KSIEZNEJ DIANY O ZAKRESIE WOLNOSCI MEDIÓW 75% badanych uwaza, ze fotoreporterzy, którzy scigali ksiezne Diane by zrobic zdjecie z jej prywatnego spotkania, sa moralnie odpowiedzialni za jej smierc. Prawie polowa respondentów (47%) jest zdania, ze publikowanie informacji o prywatnym zyciu slawnych ludzi powinno wymagac zgody zainteresowanych, a dalsze 13% sadzi, ze media nie powinny w ogóle zajmowac sie prywatnym zyciem znanych osób. Jedynie 2% badanych popiera calkowita wolnosc prasy w zakresie informowania o prywatnym zyciu slawnych ludzi. Warszawa, wrzesien 1997 OBOP Sp. z o.o., ul. Dereniowa 11, 02-776 Warszawa, tel. (0-22) 644 99 73, 648 20 44-46, fax 644 99 47, obop@obop.com.pl, www.obop.com.pl
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. Z o.o. Opinie...o zakresie wolnosci mediów 6-9.09.1997 Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowan zamieszczonych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania zródla. * * * W sondazu 1 przeprowadzonym na poczatku drugiego tygodnia po smiertelnym wypadku samochodowym Diany, Ksieznej Walii, Osrodek Badania Opinii Publicznej zbadal opinie Polaków na temat postepowania fotoreporterów bezposrednio zaangazowanych w wydarzenia, które zakonczyly sie tragedia oraz na temat dopuszczalnosci publikowania przez media informacji o prywatnym zyciu slawnych osób. Opinie o moralnej odpowiedzialnosci fotoreporterów scigajacych samochód wiozacy ksiezne Diane Lacznie trzy czwarte respondentów uwaza, ze fotoreporterzy, którzy scigali ksiezne Diane, by zrobic zdjecia z jej prywatnego spotkania, sa moralnie odpowiedzialni za jej smierc. Tylko 15% sadzi, ze tak nie jest, a 10% nie ma zdania na ten temat. Jak Pan(i) sadzi, czy fotoreporterzy, którzy scigali ksiezne Diane, aby zrobic zdjecie z jej prywatnego spotkania, sa czy nie sa moralnie odpowiedzialni za jej smierc? zdecydowanie sa odpowiedzialni 35% raczej sa odpowiedzialni 40% raczej nie sa odpowiedzialni 12% zdecydowanie nie sa odpowiedzialni 3% trudno powiedziec 10% 1 Badanie przeprowadzono w dniach 6-9 wrzesnia 1997 roku na losowej próbie mieszkanców Polski od 16 roku zycia N=1009. Blad statystyczny dla takiej wielkosci próby nie przekracza ±3% przy wiarygodnosci oszacowania równej 95%. 2
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. Z o.o. Opinie...o zakresie wolnosci mediów 6-9.09.1997 Nie stwierdzono istotnych róznic opinii na temat odpowiedzialnosci fotoreporterów miedzy mezczyznami a kobietami, w róznych grupach wiekowych, róznic zwiazanych z wyksztalceniem, miejscem zamieszkania, pogladami politycznymi czy stosunkiem do religii. Przewazajace wsród badanych potepienie intruzywnych fotografów jest jednomyslne, bez wzgledu na róznice srodowiskowe i swiatopogladowe. Opinie na temat publikowania przez media informacji o prywatnym zyciu slawnych osób Badanym, po przypomnieniu, ze smierc ksieznej Diany w wypadku samochodowym wywolala dyskusje o postepowaniu mediów wobec slawnych osób, przedstawiono piec stwierdzen na temat dopuszczalnosci publikowania przez media informacji o prywatnym zyciu znanych ludzi i poproszono o wybór jednego, najblizszego temu, co respondent(ka) sam(a) sadzi 2. Oto rozklad odpowiedzi: Media nie powinny w ogóle zajmowac sie prywatnym zyciem slawnych osób. 13% Media moga informowac o prywatnym zyciu slawnych ludzi tylko za zgoda tych osób. 47% Media maja prawo bez zgody zainteresowanych donosic o tym, co dotyczy slawnych ludzi, a wydarzylo sie w miejscach publicznych, nie na terenie prywatnym. Media maja prawo informowac o wszystkim, co ciekawi odbiorców, ale nie wolno im sprowadzac na nikogo zagrozenia zycia lub zdrowia. Wszystkie informacje o takich osobach sa wazne dla opinii publicznej i media maja obowiazek je dostarczac niezaleznie od okolicznosci. 13% 21% 2% Trudno powiedziec. 4% 2 Pytanie brzmialo nastepujaco: Smierc ksieznej Diany w wypadku samochodowym wywolala dyskusje o postepowaniu mediów wobec slawnych osób. Które z nastepujacych stwierdzen jest najblizsze temu, co Pan(i) sam(a) sadzi na ten temat? 3
Osrodek Badania Opinii Publicznej Sp. Z o.o. Opinie...o zakresie wolnosci mediów 6-9.09.1997 Jak widac, prawie calkowicie brak poparcia (tylko 2% odpowiedzi) dla stwierdzenia postulujacego pelna wolnosc prasy w zakresie publikowania informacji o prywatnym zyciu slawnych osób. Stwierdzono jednoczesnie stosunkowo duze poparcie dla przeciwstawnego skrajnego stanowiska, wedlug którego prywatne zycie znanych ludzi powinno byc calkowicie wylaczone ze sfery dostepnej do publikowania (13% respondentów wybralo stwierdzenie: Media nie powinny w ogóle zajmowac sie prywatnym zyciem slawnych osób. ) To ostatnie stanowisko czesciej niz inni wybieraly osoby starsze (powyzej 50 lat), emeryci i rencisci, osoby w zlej i bardzo zlej sytuacji materialnej oraz z wyksztalceniem podstawowym. Rzadziej niz inni wybieraly to stwierdzenie osoby w dobrej sytuacji materialnej, z wyksztalceniem wyzszym oraz pogladami centroprawicowymi. Najwiecej, bo prawie polowa badanych (47%), wybralo jako najblizsze sobie stanowisko silnie ograniczajace wolnosc publikowania, wedlug którego mozliwosc informowania przez media o prywatnym zyciu bylaby uzalezniona od zgody zainteresowanych. To stwierdzenie akceptowane bylo najczesciej przez najmlodszych respondentów (do 19 lat), a najrzadziej przez najstarszych (powyzej 50 lat); najczesciej takze przez osoby w dobrej sytuacji materialnej, a najrzadziej przez osoby w zlej i bardzo zlej sytuacji materialnej. Lacznie wiec 60% badanych popiera badz calkowite wylaczenie z mediów badz poddanie bardzo daleko idacej cenzurze informacji o prywatnym zyciu slawnych osób. Jedynie okolo jednej trzeciej respondentów (34%) wybralo jedno ze stanowisk dopuszczajacych swobode upowszechniania przez media informacji z prywatnego zycia przy zachowaniu tylko pewnych warunków, nie chroniacych jednak przed publikacjami niechetnie widzianymi przez zainteresowanych. Tylko 13% badanych uznalo za najwazniejsze rozróznienie, czy wydarzenia bedace przedmiotem publikacji mialy miejsce na terenie publicznym, czy prywatnym. Nieco wiecej, bo 21% osadzilo, ze media maja prawo donosic o wszystkim, co ciekawi odbiorców, granica ich swobody jest dopiero doprowadzenie do zagrozenia czyjegos zycia lub zdrowia. 4