Agroserwis KWS Nr 1(2)/2013 Siew - klucz do sukcesu w uprawie kukurydzy Dr Adam Majewski, KWS Polska Sp. z o.o. Przygotowanie pola pod kukurydzę Bardzo często w gospodarstwach z hodowlą zwierząt na pole pod kukurydzę wywożony jest obornik i przyorywany wczesną wiosną. Pamiętajmy, że to wymuszone przez względy organizacyjne działanie sprawia, że wysiewamy ziarno w nieodleżałą glebę, gdzie nie ma podsiąku kapilarnego. Jeśli to możliwe należy zaniechać orki wiosennej, a obornik przyorać przed zimą. Przed samym siewem wysiewamy nawozy potasowe i azotowe, które mieszamy z glebą na głębokość siewu w trakcie uprawy przedsiewnej. Pamiętajmy aby do uprawy przedsiewnej (nie tylko kukurydzy) używać narzędzi z możliwością regulacji głębokości pracy i ustawiać ją zawsze na głębokość siewu ziarna. Dzięki temu nie naruszamy systemu naczyń kapilarnych, a ziarno umieszczone zostanie na zagęszczonej warstwie gleby. Umożliwia to podsiąkanie wody z głębszych warstw i wschody nie są uzależnione od opadów deszczu. Wschody kukurydzy są wtedy wyrównane i nie ma sytuacji, gdy na polu część roślin ma już kilka liści, a inne dopiero kiełkują. Nierówny łan kukurydzy na skutek opóźnionych wschodów. W tym miejscu gleba jest bardziej zwięzła i powstały duże bryły podczas uprawy. Ziarno skiełkowało dopiero po deszczach. Dodatkowe zaprawianie materiału siewnego W nawiązaniu do szkód powodowanych przez dziki należy zaznaczyć, że nie ma przeciwko nim skutecznej zaprawy chemicznej. Jedynie grodzenie plantacji (tzw. pastuchem lub siatką) i systematyczna kontrola pozwalają ograniczać straty. W rejonach masowego występowania ptaków (żurawie, krukowate, wrony, gołębie) trzeba zamówić ziarno zaprawione zaprawą odstraszającą ptaki. Takie ziarno należy zamówić z dużym wyprzedzeniem u dostawcy nasion. W rejonach o chłodniejszej wiośnie (zwiększone szkody wywoływane przez ploniarki) lub na pola, gdzie występują szkodniki glebowe (np. drutowce) używa się zapraw zawierających imidachlopryd. KWS Polska Sp. z o.o. ul. Chlebowa 4/8, 61-003 Poznań Tel.: 61 873 88 00, Fax: 61 873 88 18 e-mail: QQrydza@kws.com www.qqrydza.pl
Roślina kukurydzy uszkodzona przez ploniarkę rozkrzewi się, ale nie wytworzy kolby. Termin siewu Przy doborze terminu siewu nie należy kierować się tylko kalendarzem. Dla mniej zorientowanych rolników zalecamy, aby po 15 kwietnia pole było przygotowane do siewu. Oczywiście ostateczną decyzję należy podjąć na podstawie bieżących warunków. Ważna jest wilgotność i temperatura gleby. Płytka uprawa przedsiewna osusza i przyśpiesza ogrzewanie wierzchniej warstwy gleby, co umożliwia siew bez ryzyka zapychania redlic. W regionach o chłodnej wiośnie siejmy odmiany kukurydzy o wysokiej tolerancji na chłody i dobrym wigorze początkowym, które doskonale znoszą chłody wiosenne. Nie obawiajmy się przymrozków wiosennych, gdyż kukurydza do fazy 6-liścia zwykle nie przemarza i mimo zniszczonych liści odbija z węzła położonego poniżej powierzchni gleby. Jeśli wystąpią przymrozki, co jest dość częste w chłodniejszych regionach Polski, to należy zrobić lustrację pól i skupić się na miejscach niżej położonych i tych, gdzie zwykle silniej wieją wiatry, gdyż tam, w zależności od rodzaju przymrozku (radiacyjny - poprzez wypromieniowanie ciepła w czasie bezchmurnej nocy lub adwekcyjny - napływ mroźnego powietrza) występują najsilniejsze uszkodzenia roślin. Pamiętajmy, że na glebach wilgotnych istnieje mniejsze ryzyko przemarznięcia, niż na glebach przesuszonych. Związane jest to z ciepłem właściwym wody, które jest oddawane do otoczenia w procesie zamarzania wody. Wilgotna gleba ma większą bezwładność cieplną od gleby suchej i wolniej przemarza. Aby podjąć uzasadnioną decyzję o konieczności przesiewu plantacji, nie należy kierować się tylko wyglądem roślin, ale trzeba wykonać próby żywotności roślin. Można to zrobić samemu wykopując przemarznięte rośliny wraz z korzeniami. Korzenie oczyszczamy w wodzie z gleby oraz przycinamy suche liście. Tak przygotowane rośliny kukurydzy wykładamy na papierowy ręcznik, zawijamy, zwilżamy wodą i pozostawiamy na 24-48 godzin w zamkniętym pojemniku w temperaturze pokojowej. Jeśli nie przemarzł stożek wzrostu (umieszczony poniżej powierzchni gleby) to z takich roślinek wyrosną nowe liście. Podobnie można wykonać próby dla ozimin (zbóż lub rzepaku). Foto: Mirosaw Nowaczyk Po prawej stronie - rośliny 1 miesiąc po przymrozkach, a po lewej stronie znacznie mniejsze po przesiewach. Foto: Mirosaw Nowaczyk Pole po lewej stronie - 1 miesiąc po przymrozkach, a po prawej stronie - po przesiewach.
Głębokość siewu W naszych warunkach dostępność wody dla ziarna (po spełnieniu wymogu 6-8 C temperatury gleby na głębokości siewu) decyduje o prawidłowych wschodach. Można by zatem stwierdzić, że kukurydzę należy siać bardzo głęboko, gdyż im głębiej tym jest więcej wody. Ograniczeniem jest tu długość kiełka, jaką mogą wykształcić odmiany kukurydzy. Praktyka podpowiada nam aby na glebach lekkich i suchych siać na głębokość 6-7 cm, a na glebach średnich i zasobnych w wodę na 3-4 cm. Dzięki temu ziarno znajdzie wodę, a stożek wzrostu będzie mniej narażony na przemarzanie. Siewy poniżej 8 cm stwarzają trudności dla wschodów z powodu zbytniego wysilenia się rośliny, która w tej fazie korzysta jeszcze z substancji zgromadzonych w ziarniaku. Osłabione rośliny są bardziej podatne na infekcje grzybowe wywołujące choroby siewek. Objawy niedoboru fosforu - brak nawożenia startowego lub bardzo chłodna wiosna. Pozytywny wpływ rzędowego nawożenia startowego może zostać zaprzepaszczony przez często popełniane błędy, z których najpoważniejszy - zbyt bliskie umieszczenie nawozu od ziarna - kończy się często spaleniem ziarniaków i brakiem wschodów. Dlatego ważne jest, aby właściwie ustawić redlice wysiewające nasiona i nawóz. Nawóz powinien zostać umieszczony 5 cm obok i 5 cm poniżej ziarna. Umieszczenie nawozu w bezpośrednim sąsiedztwie ziarna zwiększa zasolenie gleby i może ograniczyć pobieranie wody przez rośliny, a w skrajnych przypadkach może je popalić. W trakcie siewu kukurydzy należy kontrolować głębokość siewu ziarna i nawozu startowego. Nawożenie startowe Startowe nawożenie rzędowe zmniejsza ryzyko niedoboru fosforu w chłodnych warunkach i skutkuje istotną zwyżką plonu ziarna. Aby korzenie kukurydzy mogły pobrać trójfosforany w temperaturze gleby poniżej 12 o C należy zastosować nawóz fosforanowo-amonowy np. fosforan amonu lub polidap. Nie zaleca się rzędowego stosowania mocznika nawozowego jako nawozu startowego z powodu wysokiego ryzyka uszkodzenia siewek. Rozmieszczenie nawozu startowego względem ziarna siewnego - źródło KWS. Ilość wysiewu Rozróżnienie pomiędzy kierunkami użytkowania (na ziarno lub na kiszonkę) staje się coraz mniej istotne, gdyż aby osiągnąć wysokiej jakości plon kiszonki z kukurydzy należy zadbać również o wysoki plon ziarna. Wybór obsady musi być oparty na wieloletnich obserwacjach warunków siedliskowych.
Technika siewu W miarę możliwości kukurydzę siejemy siewnikiem punktowym z pneumatycznym lub mechanicznym zespołem wysiewającym. Siewnik mechaniczny należy nastawić bardzo starannie, odpowiednio do wielkości ziarna i trzeba często kontrolować ilość wysiewu. W siewnikach punktowych należy ustawić ilość wysiewu zwiększoną o około 5% w zależności od zdolności kiełkowania ziarna siewnego i stopnia przygotowania gleby. Przed siewem dobrze jest wykonać próbę kręconą aby sprawdzić ilość wysiewu ziarna i nawozu. Aby obliczyć odległość między roślinami w rzędzie można użyć wzoru: 13333 m: zalecana obsada zwiększona o 5% = odległość między ziarniakami Np.: 13333 m : 90000 = 0,148 m => 14,8 cm Dla sprawdzenia trzeba wykonać próbny wysiew, kręcąc kołem podporowym np. 5 razy dla koła o obwodzie 2 m i policzyć ziarna. Można również przejechać po twardym podłożu i policzyć wysiane ziarna na 5-10 m. Wzór dla próby kręconej: 5 obrotów kołem x 2 m = 10 m (1000 cm) 1000 cm : 14,8 cm = 67 ziaren Częstą przyczyną niejednakowych odległości między ziarnami w rzędzie i nierównej głębokości ich ułożenia są za duża prędkość jazdy i zużyte redlice. Prędkość jazdy nie powinna przekraczać 6 km/h. Przy dużych prędkościach jazdy ilość wysiewu ziaren/m 2 zostaje często zaniżona nawet o kilkanaście procent. Może również dojść do spłycenia głębokości siewu, co podnosi ryzyko przesuszenia ziarna. Duże ilości resztek pożniwnych wymuszają użycie siewników z talerzowymi zespołami wysiewającymi i zwiększenie normy wysiewu o 5-10%. Zalecana obsada w zależności od stanowiska Grupa wczesności (FAO) Wczesne (do 220) Średnio wczesne (230-250) Średnio późne (260-290) Źródło: badania własne KWS. Dostępność wody dobra niedostatek 9-10 7-9 8-9 6-8 7-8 6-7 Kontrola siewnika Zużyte redlice należy wymienić na nowe (lub nadspawać i naostrzyć) w przeciwnym razie uzyskamy spłycenie głębokości siewu oraz puste miejsca i podwójne rośliny na skutek nierównomiernego liniowego rozłożenia ziarna. Ostre redlice - prawidłowe rozmieszczenie ziarna. Stępione redlice - brak zaklinowania ziarna w glebie (gorsze podsiąkanie kapilarne) i nierównomierne rozmieszczenie liniowe ziarna. Źródło KWS.
Zalecana obsada (roślin/m 2 ) w zależności od odmiany i stanowiska Odmiany Słabe Dostatecznie Dobre zaopatrzenie zaopatrzenie zaopatrzenie w wodę w wodę w wodę Charakterystyka często występują klasa gleby klasa gleby I-II stanowiska straty spowodowane IVa-IIIa lub wysoki poziom suszą wód gruntowych KANDIS, KRABAS, KWS 9361 6,5-7,0 7,5-8,0 8,5-9,0 AGRO YOKO, AMAMONTE, AMBROSINI, AMOROSO, ATLETICO, BEATUS, CANNAVARO, CASSILAS, FERNANDEZ, GROSSO, 7,0-7,5 8,0-8,5 9,0-10,0 KOHERENS, KWS 5133 ECO, LAURINIO, MILLESIM, PODIUM, RICARDINIO, SALGADO, SANTURIO, SEVERO, SILVESTRE, SILVINIO, TOURAN, URSINIO AMADEO, BELLEVUE, ELEGANZA, KADURAS, 7,5-8,0 8,5-9,0 9,0-10,0 RONALDINIO, SILAS Przy siewach wczesnych lub prowadzonych w trudnych warunkach należy zwiększyć ilości wysiewu o 10% w stosunku do zaplanowanej obsady roślin. Koniecznie należy przeprowadzić próbę kręconą i kontrolować na polu ilości i odległości między wysiewanymi ziarnami. Zapotrzebowanie na materiał siewny przy 95% polowej zdolności wschodów Obsada Ilość wysiewu Odległości między Ilość jednostek Ilość ziaren roślin / m 2 sztuk / m 2 ziarnami w rzędzie siewnych / 5 mb rzędu 50 tys. nasion / ha 6,5 6,8 19,5 1,37 26 7 7,4 18,1 1,47 28 7,5 7,9 16,9 1,58 30 8 8,4 15,8 1,68 32 8,5 8,9 14,9 1,79 34 9 9,5 14,1 1,89 36 9,5 10,0 13,3 2,00 38 10 10,5 12,7 2,11 39 UWAGA! Przedstawione w niniejszym opracowaniu wyniki i właściwości odmian są potwierdzone w praktyce rolniczej i podane w dobrej wierze. Jednak musimy sobie zdawać sprawę z tego, że uzyskanie tych wyników i właściwości uzależnione jest również od czynników od nas niezależnych, dlatego KWS Polska nie może zagwarantować ani ponosić odpowiedzialności za to, że wyniki i właściwości nie zostaną osiągnięte we wszystkich warunkach.
Nawożenie rzędowe - próba kręcona Przygotowując siewnik do pracy należy ze szczególną starannością sprawdzić ustawienie głębokości pracy redlic nawozowych i skontrolować ilość wysiewu nawozu rzędowego. Pamiętajmy, że zespół wysiewający nawóz dawkuje ilość na podstawie objętości, a nie wagi, dlatego należy przed sezonem lub po zmianie nawozu wykonać próbę kręconą. Należy zasypać jeden zbiornik nawozem, unieść siewnik, zabezpieczyć przed przypadkowym opuszczeniem i podstawić pojemniki pod każdą redlicę nawozową. Proponujemy zakręcić kołem podporowym 5 razy i zważyć nawóz. Wzór na obliczenie ilości nawozu: {[ilość rzędów na jeden zbiornik x 0,75 x (obwód koła napędowego w cm :100) x x ilość obrotów koła napędowego] x dawka nawozu w kg/ha} : 10 = ilość gramów nawozu np.: {[3 x 0,75 x (200 : 100) x 5] x 150} : 10 = 338 gramów Kontrola na polu Po rozpoczęciu siewu należy zatrzymać siewnik i skontrolować głębokość umieszczenia ziarna i nawozu. W przypadku pola z mozaiką glebową zalecamy kontrolę na lżejszych i cięższych fragmentach pola.