Rachunkowość finansowa zbiór zadań

Rachunkowość finansowa - zbiór zadań dr Aleksandra Wiercińska Katedra Rachunkowości Wydział Zarządzania UG Sopot 2016 1

Spis treści Rozdział 1. Środki pieniężne i krótkoterminowe aktywa pieniężne... 3 Rozdział 2. Wycena i ewidencja rozrachunków z tytułu dostaw i usług... 16 Rozdział 3. Dokumentacja i ewidencja wynagrodzeń... 22 Rozdział 4. Dokumentacja i ewidencja obrotu zapasami materiałów... 26 Rozdział 5. Dokumentacja i ewidencja stanu i zmian w zasobach środków trwałych... 33 Rozdział 6. Warianty ewidencji kosztów działalności operacyjnej... 38 Rozdział 7. Koszty zakupu rozliczanie i ewidencja... 42 Rozdział 8. Wycena i ewidencja produktów... 44 Rozdział 9. Ustalanie wyniku finansowego i jego prezentacja w porównawczym rachunku zysków i strat... 50 2

Rozdział 1. Środki pieniężne i krótkoterminowe aktywa pieniężne Schemat 1 Ewidencja obrotu kasowego Rachunek bieżący Kasa 1 6 13 Koszty działaności Rozrachunki z odbiorcami Przychody ze sprzedaży 2 7 3 8 9 Rozrachunki z dostawcami Inne rozrachunki z pracownikami Pozostałe przychody operacyjne Rozliczenie nadwyżek Rozliczenie niedoborów i szkód 4 5 10 11 Pozostałe koszty operacyjne 12 Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń Objaśnienia do schematu: 1. KP- podjęcie gotówki do kasy w oparciu o czek gotówkowy (księgowanie uproszczone). 2. KP wpłata należności od odbiorcy do kasy. 3. Zainkasowanie przychodu ze sprzedaży rachunek albo faktura VAT opłacone gotówką. 4. Protokół z przeprowadzonej inwentaryzacji w kasie superata. 5. Rozliczenie powstałej superaty na pozostałe przychody operacyjne. 6. Dowód zakupu za gotówkę materiałów, usług (rachunek, faktura). 7. Zapłata zobowiązania wobec dostawcy gotówką z kasy- rachunek lub faktura od dostawcy. 8. Wypłata zaliczki pracownikowi np. na wyjazd służbowy - wniosek o zaliczkę. 9. Zwrot do kasy niewykorzystanej zaliczki rozliczenie zaliczki. 10. Protokół z przeprowadzonej inwentaryzacji w kasie manko. 11. Rozliczenie powstałego manka na pozostałe koszty operacyjne. 12. Wypłata wynagrodzeń lista płac. 13. Przekazanie do banku gotówki dowód wpłaty własnej (księgowanie uproszczone). 3

Schemat 2 Funkcjonowanie konta Rachunek bieżący Kasa Rachunek bieżący 1 8 7 Koszty działaności Rozrachunki z odbiorcami Inne rachunki bankowe Inne środki pieniężne 2 9 11 3 12 10 4 5 13 14 Rozrachunki z dostawcami Rozrachunki z budżetami Inne rozrachunki 15 Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń 6 Przychody finansowe Objaśnienia do schematu: 1. WB -Przekazanie gotówki z kasy przedsiębiorstwa do banku (księgowanie uproszczone). 2. WB- Zapłata należności z tytułu dostaw i usług. 3. WB - Przelewy z pomocniczych rachunków bankowych na rachunek bieżący. 4. WB - Wpływy środków pieniężnych w drodze potwierdzone przez bank. 5. WB - Zawiadomienie o realizacji czeków rozrachunkowych przekazanych do banku. 6. WB- Oprocentowanie środków znajdujących się na rachunku bankowym. 7. WB - Podjęcie gotówki z banku do kasy (np. na podstawie czeku gotówkowego) (księgowanie uproszczone). 8. WB -Pobrane przez bank opłaty manipulacyjne z tytułu obsługi rachunku bankowego, zrealizowanych przelewów. 9. WB - Zapłata zobowiązań wobec dostawców. 10. WB -Przelewy z rachunku bieżącego na pomocnicze rachunki bankowe, np. dla otwarcia akredytywy, potwierdzenia czeku rozrachunkowego. 11. WB- Realizacja własnych czeków rozrachunkowych potwierdzonych. 12. WB - Zapłata przelewem bankowym zobowiązań wobec budżetów. 13. WB - Błędnie awizowane przez bank przelewy z rachunku bieżącego. (Korekta nastąpi na podstawie zawiadomienia przez bank poprzez zapis po przeciwnych stronach konta.) 14. WB -Błędnie awizowane przez bank wpływy na rachunek bieżący. (Korekta nastąpi na podstawie zawiadomienia przez bank poprzez zapis po przeciwnych stronach konta.) 15. WB- Wypłata wynagrodzeń przelewem bankowym na rachunki oszczędnościowo rozliczeniowe. 4

Schemat 3 Ewidencja innych środków pieniężnych Kasa Inne środki pieniężne Rachunek bieżący 1 2 3 8 10 Rozrachunki z odbiorcami Inne rachunki bankowe 9 6 4 5 Rozrachunki z dostawcami 7 7 Księga pomocnicza do konta "Inne środki pieniężne" Środki pieniężne w drodze Obce czeki rozrachunkowe Obce czeki gotówkowe 1 2 6 7 9 10 3 4 7 8 Objaśnienia do schematu: 1. Przekazanie gotówki z kasy brak wyciągu bankowego, tj. potwierdzenia przez bank zmiany stanu na rachunku bankowym. 2. WB -Potwierdzenie przez bank wpłaty własnej. 3. WB z rachunku bieżącego - Przelew z rachunku bieżącego na inny rachunek bankowy, np. w celu otwarcia akredytywy lub potwierdzenia własnego czeku rozrachunkowego. 4. WB z rachunku pomocniczego - Wpływ środków pieniężnych na inny rachunek bankowy. 5. Realizacja własnego czeku potwierdzonego. 6. Spłata należności przez odbiorcę czekiem rozrachunkowym. 7. Przekazanie czeku rozrachunkowego do realizacji w banku. 8. WB -Zawiadomienie z banku o zrealizowaniu czeku rozrachunkowego. 9. Zapłata należności czekiem gotówkowym. 10. Zamiana czeku gotówkowego w banku na gotówkę. 5

Schemat 4 Ewidencja weksli obcych Rozrachunki z odbiorcami Inne środki pieniężne Kasa 1a 2 1 Przychody finansowe 1b 3 3 6 Pozostałe koszty operacyjne 4a Rachunek bieżący 4 Koszty finansowe 4b 5b Rozrachunki z dostawcami 5 5a Księga pomocnicza do konta "Inne środki pieniężne" Weksle obce Środki pieniężne w drodze 1 2 4 3 5, 6 Objaśnienia do schematu: 1. Zapłata należności wekslem (wartość nominalna): a) suma netto równa wartości należności, b) odsetki będące wynagrodzeniem za udzielenie kredytu kupieckiego (różnica pomiędzy nominałem weksla a sumą netto). 2. Wykupienie weksla za gotówkę przez jego wystawcę. 3. Przekazanie weksla do dyskonta w banku. 4. Wykupienie weksla przez bank: a) suma netto, b) dyskonto pobrane przez bank (utracone odsetki). 5. Indosowanie weksla w celu zapłaty zobowiązania: a) suma netto równa wartości zobowiązania, b) dyskonto przypadające kolejnemu posiadaczowi weksla. 6. Odpisanie weksli przedawnionych i nieściągalnych. 6

Schemat 5 Ewidencja weksli własnych Różne konta Zobowiązania wekslowe Rozrachunki z dostawcami 4 2a Pozostałe przychody operacyjne 3 2 2b Koszty finansowe Koszty rodzajowe 1 Objaśnienia do schematu: 1. Zakup blankietów wekslowych (powoduje zwiększenie kosztów rodzajowych w pozycji Podatki i opłaty, a bywa też ujmowany jako pozostały koszt operacyjny). 2. Wystawienie weksla tytułem zapłaty zobowiązania wobec dostawcy (nominał weksla): a) kwota zobowiązania b) oprocentowanie weksla. 3. Odpisanie weksli przedawnionych. 4. Wykup weksla w terminie. 7

Zadanie 1. W przedsiębiorstwie produkcyjnym HALINKA stany wybranych kont na początku stycznia były następujące: Wn Ma 101 Kasa 1500-131 - Rachunek bieżący 8 000-234 - Pozostałe rozrachunki z pracownikami 400-231 Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń - 3 200 W okresie, za który został sporządzony Raport kasowy nr 2 wystąpiły następujące operacje w zakresie obrotu kasowego: Lp. Treść Kwota 1. KP 20 - Podjęto gotówkę w oparciu o czek gotówkowy A2 4 000 2. KP 21- Przyjęto zwrot zaliczki od P. Kaczki. 300 3. Wypłacono z kasy wynagrodzenia w oparciu o listę płac 01/20xx 3 200 4. Dowód wpłaty własnej nr 7 - Przekazano do banku nadwyżkę środków pieniężnych ponad pogotowie kasowe. 1 100 5. KP 22-Podjęto gotówkę w oparciu o czek gotówkowy A3. 500 6. Wypłacono zaliczkę P. Kurczaka na podróż służbową. 500 7. KP 23 P. Kurczak zwrócił do kasy niewykorzystaną część zaliczki. 40 8. KP 24 - Podjęto gotówkę na podstawie czeku gotówkowego nr A4. 1 000 9. Wypłacono zaliczkę M. Gąsce na zakup materiałów biurowych- Wniosek o zaliczkę nr 7 1 000 Polecenia: 1. Otwórz konta na początek stycznia. 2. Sporządź Raport Kasowy nr 2. 3. Dokonaj księgowania RK nr 2. 8

Raport kasowy nr 2/200x Za okres. Kasa nr 1 Poz. Data Dowód Treść Przychód Rozchód Wn Ma /symbol/ nr 1. 11.01. 2. 11.01. 3. 11.01. 4. 11.01. 5. 15.01. 6. 15.01. 7. 17.01. 8. 20.01. 9. 20.01. - - - - - - Ilość załączników Podpisy Obroty Sporządzają cego sprawdzającego Stan kasy poprzedni obecny KSIĘGOWANO dzień strona pozycja Podpis SUMA 9

Zadanie 2. W spółce MGX stany wybranych kont na początku lutego były następujące: Wn Ma 101 Kasa 1300-131 - Rachunek bieżący 22 000-234 Pozostałe rozrachunki z pracownikami 300-231 Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń - 4 200 W okresie, za który został sporządzony Raport kasowy nr 4 wystąpiły następujące operacje w zakresie obrotu kasowego: Lp. Treść Kwota 1. KP 3 - Podjęto gotówkę w oparciu o czek A3: 1 900 a) na wypłatę wynagrodzeń 1 200 b) na uzupełnienie środków w kasie do wysokości pogotowia kasowego 700 2. Przyjęto zwrot niewykorzystanych środków tytułem rozliczenia zaliczki od D. Motylka rozliczenie zaliczki nr 7 3. Lista płac nr 2 - wypłacono wynagrodzenia: 50 4 200 a) gotówką z kasy 1 200 b) przelew bankowy na konta pracowników 3 000 (wyciąg z rachunku bieżącego) 4. KW 5 - Wypłacono z kasy H. Muszce zaliczkę na zakup znaczków pocztowych 100 5. KP 4- Podjęto gotówkę w oparciu o czek A 4 na planowane podróże pracowników 1 500 6. Wypłacono zaliczkę K. Bączek na podróż służbową wniosek o zaliczkę nr 9 1 500 7. H. Muszka zwróciła do kasy niewykorzystaną część zaliczki KP nr 16 12 8. KP 5 - Podjęto gotówkę na podstawie czeku gotówkowego nr A 5 1 000 9. KW 6 -Wypłacono zaliczkę M. Pszczole na zakup materiałów biurowych 1 000 10. Zwrot do kasy części zaliczki pobranej przez K. Bączek - rozliczenie zaliczki nr 8 120 Polecenia: 1. Otwórz konta na początek lutego. 2. Sporządź Raport Kasowy nr 4. 3. Dokonaj księgowania RK nr 4. 10

Raport Kasa nr 1 kasowy nr Za okres.. Poz. Data Dowód Treść Przychód Rozchód Wn Ma /symbol/ nr 1. 11.01. 2. 11.01. 3. 11.01. 4. 11.01. 5. 15.01. 6. 15.01. 7. 17.01. 8. 20.01. 9. 20.01. 10. 21.01 - - - - - - Ilość załączników Podpisy Obroty Sporządzają cego sprawdzającego Stan kasy poprzedni obecny KSIĘGOWANO dzień strona pozycja Podpis SUMA Zadanie 3. W spółce POLA stany wybranych kont na początku marca były następujące: Wn Ma 101 - Kasa 1 300-131 - Rachunek bieżący 22 000-234 Pozostałe rozrachunki z pracownikami 200-231 Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń - 4 200 W marcu wystąpiły poniższe operacje w zakresie obrotu pieniężnego: Treść 1. KP- Podjęto gotówkę w oparciu o czek gotówkowy A 42: Kwota 4 900 a) na wypłatę wynagrodzeń 4 200 b) na uzupełnienie środków w kasie do wysokości pogotowia kasowego 700 2. Przyjęto zwrot niewykorzystanych środków tytułem rozliczenia zaliczki od D. Boczek rozliczenie zaliczki nr 9 200 3. Lista płac nr 3 - wypłacono wynagrodzenia gotówką z kasy 4 200 4. Wypłacono z kasy T. Kiełbasce zaliczkę na zakup materiałów biurowych KW nr 14 1 000 11

5. KP-Podjęto gotówkę w oparciu o czek gotówkowy A 43 na planowane podróże pracowników 2 000 6. Wypłacono zaliczkę R. Szynce na podróż służbową wniosek o zaliczkę nr 12 2 000 7. E. Paróweczka zwrócił do kasy niewykorzystaną część zaliczki KP nr 16 20 8. KP-Podjęto gotówkę na podstawie czeku gotówkowego nr A 44 1 000 9. Wpłacono do kasy gotówkę za sprzedane usługi faktura nr 30 (VAT według stawki 0%) 2 240 10. Przekazanie na rachunek bieżący nadwyżki środków ponad pogotowie kasowe (ustalone w wysokości 1 000 zł ) ostemplowany przez bank dowód wpłaty własnej... Polecenia: 1. Zapisz salda kont na początek marca. 2. Zaksięguj operacje gospodarcze. 3. Zamknij konta. Zadanie 4. W przedsiębiorstwie Kaktus stany wybranych kont na początku kwietnia były następujące: Wn Ma 200 Rozrachunki z odbiorcami, w tym 100 000-200-1 Bratek 2 000-200-2 Mak 98 000 W kwietniu wystąpiły poniższe operacje gospodarcze: Treść Kwota 1. Przyjęto od PPU Bratek zapłatę czekiem gotówkowym 2 000 2. Przyjęto zapłatę czekiem rozrachunkowym wystawionym przez PHU Mak 98 000 3. Przekazano czek rozrachunkowy PHU Mak do realizacji w banku 98 000 4. KP przyjęto do kasy środki pieniężne otrzymane z tyt. realizacji czeku gotówkowego obcego 5. WB odcinek czeku potwierdzający wpływ na rachunek bieżący środków pieniężnych z tyt. Realizacji czeku rozrachunkowego 2 000 98 000 Polecenia: 1. Zapisz salda kont na początek kwietnia. 2. Zaksięguj operacje gospodarcze. 3. Zamknij konta i wyjaśnij saldo konta Inne środki pieniężne. Zadanie 5. W przedsiębiorstwie BILBO stany wybranych kont na początku kwietnia były następujące: Wn Ma 101 Kasa 2 000-131 - Rachunek bieżący 24 000-149 - Inne środki pieniężne ( czek obcy rozrachunkowy) 570 201 Rozrachunki z odbiorcami 2120 234 Pozostałe rozrachunki z pracownikami 500-12

231 - Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń - 12 000 224 - Rozrachunki z budżetami (CIT) - 2500 225 - Rozrachunki z ZUS - 4 200 W kwietniu wystąpiły poniższe operacje gospodarcze: Treść Kwota 1. KP-Podjęto gotówkę w oparciu o czek A 34 na wypłatę wynagrodzeń 2 200 2 200 2. Lista płac wypłacono wynagrodzenia: a) przelew na rachunki bankowe pracowników 9 800 (wb) b) wypłata z kasy 2 200 (KW) 3. Przekazano czek obcy rozrachunkowy do realizacji w banku 570 4. Zapłacono przelewem bankowym wyciąg z rachunku bieżącego: 6 700 a) zobowiązanie z tytułu podatku dochodowego 2 500 b) składki z tytułu ubezpieczeń społecznych 4 200 5. Otrzymano czek gotówkowy tytułem zapłaty należności 120 6. KP-przyjęto do kasy środki pieniężne otrzymane z tyt. realizacji czeku gotówkowego obcego 120 7. Wb zawiadomienie o realizacji czeku rozrachunkowego 570 8. Pracownik przedstawił rozliczenie pobranej zaliczki: 360 a) koszty podróży (bilety, rachunki, dieta) 340 b) zwrot do kasy niewykorzystanej gotówki 20 9. Otrzymano czek rozrachunkowy tytułem zapłaty za sprzedane towary 1 600 10. Przekazano czek do realizacji w banku - ostemplowany przez bank dowód wpłaty 1 600 Polecenia: 1. Zapisz salda kont na początek kwietnia. 2. Zaksięguj operacje gospodarcze. 3. Zamknij konta i wyjaśnij saldo konta Inne środki pieniężne. Zadanie 6. W przedsiębiorstwie Bazyliszek stany wybranych kont na początku maja były następujące: Wn Ma 101 Kasa 1 200-131 - Rachunek bieżący 80 000 149 - Inne środki pieniężne (czek obcy rozrachunkowy) 700-201- Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami 21 000 18 000 231 - Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń - 42 000 13

W maju wystąpiły poniższe operacje gospodarcze: Treść 1. KW - Przekazanie gotówki z kasy przedsiębiorstwa do banku (nadwyżka ponad pogotowie kasowe) - ostemplowany przez bank dowód wpłaty własnej. Kwota 200 2. Uregulowanie należności z tytułu dostaw i usług Wb z rachunku bieżącego. 10 000 3. Otwarcie akredytywy dla dostawcy z Holandii - Wb z rachunku bieżącego oraz Wb z rachunku pomocniczego. 52 000 4. WB- zapłata zobowiązań wobec dostawców 13 000 5. Wb z rachunku pomocniczego: a) zapłata za dostawę w ramach otwartej akredytywy 50 000 b) zwrot środków na rachunek bieżący rozliczenie akredytywy 2 000 6. Pobrane przez bank opłaty manipulacyjne z tytułu obsługi akredytywy- Wb z rachunku bieżącego 52 000 200 7. Przelane wypłacone wynagrodzenia Wb z rachunku bieżącego. 42 000 Polecenia: 1. Zapisz salda kont na początek maja. 2. Zaksięguj operacje gospodarcze. 3. Zamknij konta i wyjaśnij znaczenia wyciągów bankowych. Zadanie 7. W przedsiębiorstwie Bona S.A. stany wybranych kont na początku czerwca były następujące: Wn Ma 101 Kasa 300-131 - Rachunek bieżący 25 000 149 - Inne środki pieniężne (czek obcy gotówkowy) 800-201- 2 Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami 22 000 38 000 231 - Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń - 32 000 W czerwcu wystąpiły poniższe operacje gospodarcze: Treść 1. Przyjęto do magazynu materiały zakupione w firmie SAM dowód przyjęcia materiałów PZ oraz faktura od dostawcy płatna czekiem rozrachunkowym w terminie 3 tygodni 2. Potwierdzenie czeku rozrachunkowego w banku wyciąg z rachunku bieżącego i rachunku pomocniczego 3. KP-Pobrano z banku do kasy środki na wypłatę wynagrodzeń na podstawie czeku gotówkowego A 50 4. Lista płac: a) wypłata wynagrodzeń z kasy 12 000 b) przelew wynagrodzeń na rachunki bankowe pracowników 20 000 (WB) Kwota 3 200 3 200 12 000... 14

5. Zapłacono dostawcy SAM za zakupione materiały czekiem rozrachunkowym potwierdzonym - wyciąg z rachunku pomocniczego 6. KP otrzymano środki z tytułu realizacji czeku gotówkowego obcego - ostemplowany przez bank dowód wpłaty. 3 200 800 7. Otrzymano od dostawcy czek rozrachunkowya7 tytułem zapłaty zobowiązania 13 000 8. Przekazano czek rozrachunkowy z A7 do banku - ostemplowany przez bank dowód wpłaty. 9. Zawiadomienie o przyjęciu czeku rozrachunkowego A7 wyciąg bankowy z rachunku bieżącego...... 10. WB-Pobrane przez bank opłaty manipulacyjne za prowadzenie rachunku bieżącego 70 Polecenia: 1. Zapisz salda kont na początek maja. 2. Zaksięguj operacje gospodarcze. 3. Zamknij konta i wyjaśnij różnicę w księgowaniu realizacji obcego czeku gotówkowego i obcego czeku rozrachunkowego. Zadanie 8. W przedsiębiorstwie Kalosz salda wybranych kont na początek maja wynosiły: Wn Ma 131 - Rachunek bieżący 150 000 201-2 Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami 10 000 8 000 Saldo Wn konta 201-2 wynika z należności od odbiorcy, której zapłata ma nastąpić za pomocą weksla wystawionego przez odbiorcę. Natomiast saldo Ma tego konta stanowi zobowiązanie wobec dostawcy, które ma zostać spłacone przez PHU Kalosz wekslem własnym. W maju wystąpiły poniższe operacje gospodarcze: Treść Kwota 1. Przyjęto zapłatę należności od odbiorcy wekslem o nominale 12 000 płatnym 10.06 12 000 10 000 2 000 2. Spłacono zobowiązanie wobec dostawcy wekslem własnym o nominale 9 300 płatnym 12.06 9 300 8 000 3. WB polecenie przelewu tytułem wykupienia przez wystawcę posiadanego przez PHU Kalosz weksla obcego 1 300 12 000 4. WB - polecenie przelewu wystawione przez PHU Kalosz tytułem wykupienia przekazanego weksla własnego 9 300 Polecenia: 1. Zapisz salda kont na początek maja. 2. Zaksięguj operacje gospodarcze. 15

Rozdział 2. Wycena i ewidencja rozrachunków z tytułu dostaw i usług Schemat 1 Wycena należności na dzień bilansowy 201 Rozrachunki z odbiorcami 206 Odpisy aktualizujące wartość należności 765 Pozostałe koszty operacyjne 1 BZ) 2 756 Koszty finansowe BZ) BZ) wartość należności z dnia jej powstania BZ) odpis z tytułu utraty wartości należności na dzień bilansowy WARTOŚĆ BILANSOWA NALEŻNOŚCI BZ) 201 BZ) 206 1 - Pk odpis z tytułu utraty wartości należności w kwocie głównej 2 Pk - odpisanie naliczonych niezapłaconych do dnia bilansowego odsetek 16

Schemat 2 - Funkcjonowanie konta Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami 701 Sprzedaż produktów 730 Sprzedaż towarów 740 Sprzedaż materiałów 203 Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami 101 Kasa 131 Rachunek bieżący a 5 1 222 Rozliczenie VAT należnego b 765 Pozostałe koszty operacyjne b 2 6 9 761 Pozostałe przychody operacyjne a 4 7 a 30. Rozliczenie zakupu... 221 Rozliczenie naliczonego VAT 751 Przychody finansowe b 3 756 Koszty finansowe 8 10 10 Objaśnienia do schematu: 1. Faktura VAT za sprzedane produkty, towary i materiały: a) przychód netto, b) VAT należny. 2. Faktura VAT za sprzedane środki trwałe i wartości niematerialne i prawne: a) przychód netto, b) VAT należny. 3. Należne odsetki z tytułu zwłoki w zapłacie należności. 4. Należne kary i odszkodowania umowne. 5. Zapłata należności gotówką albo przelewem na rachunek bankowy. 6. Odpisanie należności przedawnionych, umorzonych i nieściągalnych działalności operacyjnej, na które wcześniej nie utworzono odpisu aktualizującego. 7. Faktura VAT (obca) za zakupione materiały, towary, usługi: a) wartość w cenie zakupu netto, b) VAT naliczony. 8. Naliczone odsetki za zwłokę w zapłacie zobowiązań. 9. Naliczone przez kontrahenta kary, grzywny i odszkodowania, z wyjątkiem odsetek zwłoki w zapłacie. 10. Kompensata należności i zobowiązań. 17

Schemat 3 - Funkcjonowanie konta Odpisy aktualizujące należności 761 Pozostałe przychody operacyjne 3 206 Odpisy aktualizujące należności 1 765 Pozostałe koszty operacyjne 751 Przychody finansowe 4 2 756 Koszty finansowe 201 Rozrachunki z odbiorcami 5 Objaśnienia do schematu: 1. Pk odpis aktualizujący należność główną na dzień bilansowy. 2. Pk odpis aktualizujący odsetki od należności głównej. 3. Pk zmniejszenie odpisu z tytułu spłaty należności głównej. 4. Pk zmniejszenie odpisu aktualizującego odsetki od należności głównej. 5. Pk zmniejszenie odpisu dotyczącego należności przedawnionych, umorzonych lub nieściągalnych. 18

Zadanie 1. W firmie Miś S.A. - producenta zabawek cała sprzedaż jest opodatkowana VAT. Stany wybranych kont rozrachunkowych na początku okresu sprawozdawczego wynosiły: Wn Ma 220 Rozrachunki z tytułu VAT 2 000-225 Rozrachunki z ZUS - 400 224 Rozrachunki z budżetami - 120 131 Rachunek bieżący 150 000-201 Rozrachunki z odbiorcami 12 000-202 Rozrachunki z dostawcami - 16 000 W danym okresie sprawozdawczym wystąpiły poniższe operacje gospodarcze: Lp. Treść operacji gospodarczej Kwota 1. Otrzymano fakturę za wykonane prace konserwatorskie od firmy Bata: a) wartość usługi w cenie netto b) podatek VAT (23%) c) wartość brutto 2. Wystawiono fakturę za sprzedane zabawki firmie Dino: a) cena sprzedaży netto b) podatek VAT (23%) c) wartość brutto 1000 20 000.... 3. Otrzymano fakturę za zakupione tkaniny do produkcji zabawek, które przyjęto do magazynu (PZ): a) wartość w cenie netto 15 000 b) podatek VAT (23%).. c) wartość brutto 4. Wb otrzymano zapłatę części należności od odbiorcy za sprzedane zabawki 10 000 5. Wb zapłacono przelewem bankowym zobowiązania wobec budżetu: a) z tytułu podatku od dochodów osób fizycznych 100 b) z tytułu podatku od dochodowego od osób prawnych 20 6. Wb zapłacono przelewem bankowym zobowiązania wobec ZUS 400 7. Wystawiono fakturę za sprzedane zabawki firmie Gonzo: a) cena sprzedaży netto b) podatek VAT (23%) c) wartość brutto 8. Otrzymano fakturę za zakupione opakowania tekturowe, które przyjęto do magazynu (PZ): d) wartość w cenie netto e) podatek VAT (23%) f) wartość brutto 40 000.. 5 000.. 9. Wystawiono fakturę za sprzedane książeczki firmie Bolek: a) cena sprzedaży netto 3 000 b) podatek VAT (8%). c) wartość brutto. 10. Pk przeksięgowanie podatku Vat naliczonego 11. Pk- przeksięgowanie podatku Vat należnego 19

Polecenia: 1. Otwórz konta i zaksięguj operacje gospodarcze. 2. Ustal wartość należności i zobowiązań wobec różnych podmiotów. Zadanie 2. W firmie Haczyk - producent sprzętu do łowienia ryb cała sprzedaż jest opodatkowana VAT. Stany wybranych kont na początek okresu sprawozdawczego wynosiły: 220 Rozrachunki z tytułu VAT 300-231 Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń - 2 650 225 Rozrachunki z ZUS - 700 224 Rozrachunki z budżetami - 220 131 Rachunek bieżący 25 000-201 Rozrachunki z odbiorcami 2 000-202 Rozrachunki z dostawcami - 3 000 W danym okresie sprawozdawczym wystąpiły poniższe operacje gospodarcze: Lp. Treść operacji gospodarczej Kwota 1. Otrzymano fakturę za wykonane prace ochroniarskie od firmy SECURE: a) wartość usługi w cenie netto b) podatek VAT (23%) c) wartość brutto 2. Wystawiono fakturę za sprzedane wędki: a) cena sprzedaży netto b) podatek VAT (23%) c) wartość brutto 3. Otrzymano fakturę od dostawcy materiałów, PZ przyjęcie mat. do magazynu: a) wartość w cenie netto b) podatek VAT (23%) c) wartość brutto Wn Ma 1 200.. 30 000..... 13 500.. 4. Wb przelano zaległe wynagrodzenia na rachunek bankowy pracowników 2 650 5. Wb otrzymano zapłatę należności od odbiorcy za sprzedane wędki z op. 2... 6. Wb zapłacono przelewem bankowym zobowiązania wobec budżetu: a) z tytułu podatku od dochodów osób fizycznych b) z tytułu podatku od dochodowego od osób prawnych 100 120 7. Wb zapłacono przelewem bankowym zobowiązania wobec ZUS 700 8. Wystawiono fakturę za sprzedane zestawy haczyków: a) cena sprzedaży netto b) podatek VAT (23%) c) wartość brutto 9. Otrzymano fakturę od dostawcy opakowań, PZ przyjęcie opakowań do magazynu: a) wartość w cenie netto b) podatek VAT (23%) c) wartość brutto 880. 2 300.. 20

10. Wystawiono fakturę za sprzedane Poradniki wędkarza : a) cena sprzedaży netto b) podatek VAT (8%) 4 600 c) wartość brutto. 11. Pk przeksięgowanie podatku Vat naliczonego 12. Pk- przeksięgowanie podatku Vat należnego Polecenia: 1. Otwórz konta i zaksięguj operacje gospodarcze. 2. Ustal wartość należności i zobowiązań wobec różnych podmiotów. Zadanie 3. W Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością BMX salda początkowe wybranych kont na koniec września 200X roku były następujące: Numer i nazwa konta Wn Ma 101 Kasa 4 000-131 Rachunek bieżący 150 000-201 Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami 29 000 8 000 206 Odpisy aktualizujące wartość należności - 4 000 224 Rozrachunki z budżetami - 10 850 225 Rozrachunki z ZUS - 2 500 231 Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń (wypłacone zaliczki) 3 000 - W październiku danego roku miały miejsce następujące operacje gospodarcze: Lp. Treść operacji gospodarczej Kwota 1. Faktura VAT nr 10/55 za sprzedane produkty: a) przychód netto b) VAT należny (23%) c) wartość brutto 21 12 000.... 500 2. Nota odsetkowa naliczono kontrahentowi odsetki od zapłaty za usługi dokonanej po terminie 3. Pk otrzymano notę obciążeniową dotyczącą kary umownej za nieterminowe wykonanie 1 000 usługi 4. Wb otrzymano zapłatę od kontrahenta za fakturę nr 10/55.. 5. Pk decyzją Zarządu odpisano należności nieściągalne, na które wcześniej nie utworzono 5 000 odpisu aktualizującego 6. Faktura VAT za zakupione materiały i przyjęcie ich bezpośrednio do magazynu po cenach ujętych na fakturze (VAT w całości podlega odliczeniu) a) wartość netto 3000 b) VAT naliczony (23%). c) wartość brutto.. 7. Pk odpis aktualizujący należność główną od kontrahenta X na 31.10.200X 7 000 8. Pk odpis aktualizujący z tyt. odsetek od należności gł. od kontrahenta X na 31.10.200X 1 200 Polecenia: 1. Otworzyć konta księgi głównej i księgi pomocniczej i zapisać na nich podane salda. 2. Zaksięgować na kontach operacje gospodarcze października.

Rozdział 3. Dokumentacja i ewidencja wynagrodzeń Schemat ewidencji wynagrodzeń 1. Wynagrodzenie brutto wg. listy płac. 2. Potrącono w liście płac: a) składki na ubezpieczenie społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne, b) należną zaliczka na podatek dochodowy, c) pozostałe potrącenia (kasa zapomogowo-pożyczkowa, zw. zawodowe, dobrowolne ubezpieczenie). 3. WB przelew wynagrodzeń lub zaliczki na poczet wynagrodzenia pracownika. 4. Składka ZUS obciążająca pracodawcę z wypłaty wynagrodzeń: a) składki na ubezpieczenie społeczne pracowników, b) składka na Fundusz Pracy. 22

Zadanie 1. Andrzej Bączek ma szansę zostać specjalistą ds. finansowych w firmie KURCZAKI. Jego wynagrodzenie brutto dla roku 20XX ustalono na 5 000 zł miesięcznie. A.B. mieszka i pracuje w tym samym mieście. Na podstawie powyższych informacji należy obliczyć: składki na ubezpieczenia społeczne, składkę zdrowotną oraz zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. W obliczeniach należy zastosować poniższe wskaźniki dla 2014 r. wskaźnik kwota Wynagrodzenie brutto: - składki na ubezpieczenie emerytalne składki na ubezpieczenie rentowe składki na ubezpieczenie chorobowe składki na ubezpieczenia zdrowotne Koszt uzyskania przychodu dla 20xx r. -.. Kwota wolna od podatku w 20xxr... 1. Ustalić wartość wynagrodzenia, która będzie wypłacana Andrzejowi miesięcznie, o ile nie zaistnieją okoliczności uzasadniające ich zmianę (np. zasądzone potrącenia z wynagrodzeń). 2. Zaksięgować wynagrodzenia brutto i składki odprowadzane do ZUS oraz zaliczkę na PIT. Rozwiązanie: Pozycja Kwota A. Wynagrodzenie osobowe brutto: B. Obliczenie wartości składek na ubezpieczenia społeczne: a) składki na ubezpieczenie emerytalne. x A b) składki na ubezpieczenie rentowe x A c) składki na ubezpieczenie chorobowe. x A C. Obliczenie składki na ubezpieczenia zdrowotne:...x (A B): a) odliczana od podatku dochodowego x (A B) = b) potrącana z wynagrodzenia.. x (A B) = D. Ustalenie wartości podstawy obliczenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych: (A) - (B) koszt uzyskania przychodu (w zaokrągleniu do 1,00 PLN) E. Miesięczna zaliczka na PIT przed odliczeniem składki na ubezpieczenia zdrowotne przy stopie podatku 18% (18% x D kwota wolna od podatku) F. Należna zaliczka na PIT za dany miesiąc (E Ca) (w zaokrągleniu do 10 gr.) Ustalenie kwoty do wypłaty: wynagrodzenie brutto (A) minus składki na ubezpieczenia społeczne (B) minus składki na ubezpieczenia zdrowotne (C) minus zaliczka na PIT (F) = kwota do wypłaty 23

Zadanie 2. Właściciel firmy KURCZAKI chce poznać koszty zatrudnienia Andrzeja. Polecenia: 1. Na podstawie zadania 1 oblicz kwoty obciążające koszty działalności firmy (koszty ponoszone przez pracodawcę) z tytułu wynagrodzenia naliczonego Andrzejowi. 2. Zaksięguj obliczone kwoty na odpowiednich kontach. 3. Porównaj kwotę wynagrodzeń brutto i kwotę do wypłaty oraz wskaż przyczyny tej różnicy. 4. Odpowiedz na pytanie: Czym różni się wynagrodzenie brutto od dochodu (podstawy naliczenia PIT)? Rozwiązanie: A* Składki na ubezpieczenie społeczne finansowane przez pracodawcę (do 9 pracowników): emerytalne.. rentowe wypadkowe. B* Składka na Fundusz Pracy C* Składka na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Wartość zobowiązania pracodawcy wobec ZUS ( A + B + C) Zadanie 6. Rozwiąż ponownie zadania 1 i 2 biorąc pod uwagę kwotę wynagrodzenia brutto 2 800 zł. Zadanie 7. W firmie BALONS.A. - producenta wyrobów gumowych cała sprzedaż jest opodatkowana VAT. Stany wybranych kont rozrachunkowych na początku okresu sprawozdawczego wynosiły: 220 Rozrachunki z tytułu VAT 1 000-231 Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń - 3 500 225 Rozrachunki z ZUS - 800 224 Rozrachunki z budżetami - 900 131 Rachunek bieżący 160 000-201 Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami 12 000 16 000 W danym okresie sprawozdawczym wystąpiły poniższe operacje gospodarcze: Wn Ma Lp. Treść operacji gospodarczej Kwota 1. Otrzymano fakturę za zakupione i otrzymane materiały: a) wartość usługi w cenie netto b) podatek VAT (23%) c) wartość brutto 2. Wystawiono fakturę za sprzedane produkty firmie POLO: a) cena sprzedaży netto b) podatek VAT (23%) c) wartość brutto 3. Otrzymano fakturę za transport zakupionych materiałów: a) wartość usługi w cenie netto b) podatek VAT (23%) c) wartość brutto 24 300.. 10 000........ 3000......

4. Wb przelano zaległe wynagrodzenie na rachunek bankowy pracownika 3 500 5. Wb otrzymano zapłatę części należności od odbiorcy za sprzedane krzesła 30 000 6. Wb zapłacono przelewem bankowym zobowiązania wobec budżetu: a) z tytułu podatku od dochodów osób fizycznych 500 b) z tytułu podatku od dochodowego od osób prawnych 400 7. Wb zapłacono przelewem bankowym zobowiązania wobec ZUS 800 8. Lista zaliczek przelano na rachunki bankowe zaliczki na wynagrodzenia 30 000 pracownikom produkcyjnym - wb 9. Wystawiono fakturę za sprzedane produkty firmie GALON: a) cena sprzedaży netto b) podatek VAT (23%) c) wartość brutto 50 000 10. Lista płac naliczono wynagrodzenia pracowników produkcyjnych: a) wynagrodzenia brutto 140 000 b) składki na ubezpieczenia społeczne 21 000 c) składka zdrowotna 2 300 d) podatek od dochodów osób fizycznych 1 800 e) wypłacone zaliczki 30 000 f) kwota do wypłaty 11. Pk- składki na ubezpieczeni społeczne, FP i FGŚP obciążający pracodawcę 22 900 12. Wb, lista płac przelano wynagrodzenia na rachunki bankowe pracowników.. 13. Pk- przeksięgowanie podatku VAT należnego 14. Pk- przeksięgowanie VAT naliczonego Polecenia: Otwórz konta i zaksięguj operacje gospodarcze. 25

Rozdział 4. Dokumentacja i ewidencja obrotu zapasami materiałów Schemat 1 Funkcjonowanie konta Rozliczenie zakupu Treść operacji: 1. Faktura VAT od dostawcy za zakupione materiały (brutto). 2. PZ -Przyjęcie materiałów do magazynu. 3. Przeksięgowanie podatku VAT z faktury od dostawcy podlegającego odliczeniu. 4. Koszty zakupu z faktury od dostawcy. 5. Różnice między wartością przyjętych materiałów w cenach zakupu i cenach ewidencyjnych: a) odchylenia debetowe (ceny są wyższe od cen ewidencyjnych), b) odchylenia kredytowe (ceny są niższe od cen ewidencyjnych). 26

Zasady rozliczania odchyleń przypadające na materiały zużyte i sprzedane oraz ich stan końcowy wg. wskaźnika narzutu odchyleń: Op + Om WNO = ------------- Zk + Ri WNO wskaźnik narzutu odchyleń Op stan początkowy odchyleń okresu bieżącego Om odchylenia powstałe w okresie bieżącym (miesiąc) Zk zapas końcowy materiałów Ri suma poszczególnych rozchodów (zużycie, sprzedaż) Ri x WNO Zk x WNO Ori = ----------- Oz = ------------------- 100% 100% Ori - kwota odchyleń przypadających na poszczególne rozchody Oz kwota odchyleń przypadających na zapas (nie podlega przeksięgowaniu) Schemat 2 Ewidencja rozchodu materiałów Koszty działalności Wart. sprzed. mat. Materiały Odchyl. od cen ew. mat. (zużycie materiałów i en.) w cenie zakupu (1) (1) (2a) (2a) (2b) (2b) (3) (3) (4a) (4a) (4b) (4b) 1. Rw Wydanie materiałów z magazynu do zużycia (wycena w stałych cenach ewidencyjnych) 2. Pk Przeksięgowanie odchyleń przypadających na zużyte materiały: a) debetowych, b) kredytowych. 3. Wz Wydanie materiałów z magazynu sprzedanych (wycena w stałych cenach ewidencyjnych) 4. Pk Przeksięgowanie odchyleń przypadających na sprzedane materiały: a) debetowych, b) kredytowych 27

Zadanie 1. W przedsiębiorstwie produkcyjnym Kolanko stany wybranych kont rozrachunkowych na początku okresu sprawozdawczego wynosiły: Numer i nazwa konta Wn Ma 101 Kasa 10 000-131 Rachunek bieżący 150 000-311 Materiały 40 000 - Wycena obrotu materiałami dokonywana jest w rzeczywistych cenach zakupu ustalonych na podstawie faktur od dostawców. Na zapas materiałów składa się 10 000 szt. materiałów X po 4 zł/szt. W bieżącym miesiącu miały miejsce następujące operacje gospodarcze: Lp. Treść operacji gospodarczej Kwota 11. Otrzymano fakturę za zakupione materiały X: a) 2000 szt po 3 zł/szt b) podatek VAT (23%) c) wartość brutto 6 000.. 12. PZ- przyjęto dostawę 2000 szt zakupionych materiałów X.... 13. PK- przeksięgowanie VAT naliczonego 14. RW wydano do zużycia 11 000 szt materiałów X. Polecenie: Otworzyć konta i zaksięgować operacje przyjmując, że wycena rozchodów materiałów dokonywana jest: 1) metodą FIFO, 2) metodą LIFO, 3) za pomocą średniej ważonej. Zadanie 2. W przedsiębiorstwie produkcyjnym Wenus wycena obrotu materiałami dokonywana jest w rzeczywistych cenach zakupu ustalonych na podstawie faktur od dostawców. Na zapas materiałów składa się 1 000 szt. materiałów A po 5 zł/szt. W bieżącym miesiącu miały miejsce następujące operacje gospodarcze: Lp. Treść operacji gospodarczej Kwota 1. PZ- przyjęto dostawę 500 szt. materiałów A, w cenie zakupu 6 zł/szt zakupionych u... dostawcy Bolek. 2. PZ- przyjęto dostawę 300 szt. materiałów A, w cenie zakupu 4 zł/szt. zakupionych u... dostawcy Bolek. 3. RW wydano do zużycia w produkcji 1400 szt materiałów A Polecenia: Ustalić wartość rozchodu oraz wartość zapasu końcowego, przyjmując założenia, że przedsiębiorstwo przyjęło do wyceny rozchodów metodę: 1) FIFO, 2) LIFO, 3) Średnią ważoną cenę 28

Wyszczególnienie ilość cena Wartość Zapas początkowy PZ 1 PZ 2 Razem: x RW 1400 szt - FIFO Razem: RW 1400 szt - LIFO x Razem: RW 1400 szt średnia ważona cena Średnia ważona cena = x Zadanie 3. W przedsiębiorstwie ALA wycena obrotu materiałami dokonywana jest w rzeczywistych cenach zakupu ustalonych na podstawie faktur od dostawców. Rozchód materiałów wyceniany jest metodą LIFO. Uzupełnij wystawione w bieżącym miesiącu dowody i ustal wartość poszczególnych rozchodów oraz zapasu końcowego: Wyszczególnienie opis Obliczenia Zapas początkowy 500 szt. po 5 zł/szt. PZ 1 100 szt. po 6 zł/szt. RW- 1 200 szt. RW- 2 150 szt. PZ 2 300 szt. po 4 zł/szt. RW 3 500 szt. PZ 3 250 szt. po 5 zł/szt Zapas końcowy Zadanie 4. Salda wybranych kont księgi głównej PPH Ladeks na dzień 01.05.20XXr. kształtowały się następująco: 1. Rozliczenie zakupu Dt 12 200 Ct 15 000 2. Materiały 45 000 Saldo konta Rozliczenie zakupu wynikało z otrzymanej faktury od dostawcy Otto za zakupione materiały O (dostawy nie otrzymano) oraz przyjętej dostawy materiałów P od firmy Polla, na które nie otrzymano faktury. 29

W bieżącym miesiącu miały miejsce następujące operacje: 1. Faktura VAT od dostawcy Polla za zakupione materiały P - Wartość netto - Naliczony VAT Razem do zapłaty 15 000 3 300 18 300 2. Pk przeksięgowanie naliczonego podatku VAT z faktury otrzymanej od Polla 3 300 3. Faktura VAT od dostawcy Karas - wartość netto - naliczony VAT Razem do zapłaty 20 000 4 400 24 400 4. Pz przyjęto dostawę materiałów A od dostawcy ALKA 14 000 Polecenia: 1. Otwórz konta i zaksięguj operacje miesiąca, wiedząc, że PPH Ladeks dokonuje wyłącznie sprzedaży opodatkowanej. 2. Zamknąć konto Rozliczenie zakupu i zinterpretować jego salda. Zadanie 5. W przedsiębiorstwie BOLERO wycena obrotu materiałami dokonywana jest w stałych cenach ewidencyjnych ustalonych na poziomie planowanych cen zakupu netto. W bieżącym miesiącu miały miejsce następujące operacje gospodarcze: Lp. Treść operacji gospodarczej Kwota 1. Faktura VAT od dostawcy Filemon za zakupione materiały F - Wartość netto - Naliczony VAT Razem do zapłaty 2. Faktura VAT od dostawcy Pokemon za zakupione materiały P - Wartość netto - Naliczony VAT Razem do zapłaty 15 000 3 300 18 300 30 000 6 600 36 600 3. PZ- przyjęto dostawę materiałów F (wartość w stałej cenie ewidencyjnej) 14 000 4. PK przeksięgowanie naliczonego VAT 5. PK przeksięgowanie odchyleń od cen ewidencyjnych 6. Faktura VAT od dostawcy BABA za zakupione materiały B - Wartość netto - Naliczony VAT Razem do zapłaty 10 000 2 300 12 300 7. PZ- przyjęto dostawę materiałów K (wartość w stałej cenie ewidencyjnej) 5 000 8. PZ przyjęto dostawę materiałów B 12 000 9. PK przeksięgowanie naliczonego VAT 10. PK przeksięgowanie odchyleń od cen ewidencyjnych Zaksięguj operacje gospodarcze oraz podaj wartość zapasu materiałów na koniec miesiąca. Zamknij konto rozliczenie zakupu i zinterpretuj jego salda. 30

Zadanie 6. Stan materiałów w magazynie PPU FOKA na początku okresu wynosił 30 000 zł. Odchylenia natomiast były debetowe i wynosiły 300 zł. W bieżącym miesiącu wystąpiły następujące operacje: Lp. Treść operacji gospodarczej Kwota 1. Faktura VAT od dostawcy MIKI za zakupione materiały M - Wartość netto - Naliczony VAT Razem do zapłaty 1 000 230 1 230 2. PZ- przyjęto dostawę materiałów M (wartość w stałej cenie ewidencyjnej) 900 3. PK przeksięgowanie naliczonego VAT 4. PK przeksięgowanie odchyleń od cen ewidencyjnych 5. RW wydano do zużycia materiały o wartości w stałej cenie ewidencyjnej 500 6. PK odchylenia przypadające na materiały zużyte Otwórz konta i zaksięguj operacje gospodarcze. Ustal wartość zapasu materiałów w rzeczywistej cenie zakupu oraz rzeczywisty koszt zużycia materiałów. Zadanie 7. Stan materiałów w magazynie PPU FOKA na początku okresu wynosił 30 000 zł. Odchylenia natomiast były debetowe i wynosiły 300 zł. W bieżącym miesiącu wystąpiły następujące operacje: Lp. Treść operacji gospodarczej Kwota 1. Faktura VAT od dostawcy MIKI za zakupione materiały M - Wartość netto - Naliczony VAT Razem do zapłaty 1 000 230 1 230 2. PZ- przyjęto dostawę materiałów M (wartość w stałej cenie ewidencyjnej) 1 100 3. PK przeksięgowanie naliczonego VAT 4. PK przeksięgowanie odchyleń od cen ewidencyjnych 5. RW wydano do zużycia materiały o wartości w stałej cenie ewidencyjnej 500 6. PK odchylenia przypadające na materiały zużyte Otwórz konta i zaksięguj operacje gospodarcze. Ustal wartość zapasu materiałów w rzeczywistej cenie zakupu oraz rzeczywisty koszt zużycia materiałów. 31

Zadanie 8. Stan materiałów w magazynie PPH KAPUSTA na Odchylenia natomiast były kredytowe i wynosiły 12 000 zł. początku okresu wynosił 100 000 zł. W bieżącym miesiącu wystąpiły następujące operacje: Lp. Treść operacji gospodarczej Kwota 1. Faktura VAT od dostawcy Słoik za zakupione materiały S - Wartość netto - Naliczony VAT Razem do zapłaty 20 000 4 600 24 600 2. PZ- przyjęto dostawę materiałów S (wartość w stałej cenie ewidencyjnej) 21 000 3. PK przeksięgowanie naliczonego VAT 4. PK przeksięgowanie odchyleń od cen ewidencyjnych 5. RW wydano do zużycia materiały o wartości w stałej cenie ewidencyjnej 40 000 6. Faktura VAT za sprzedane materiały wystawiona przez PPH Kapusta dla odbiorcy - Wartość netto - Naliczony VAT Razem do zapłaty 7 000 1 600 8 600 7. Wz rozchód sprzedanych materiałów. Wartość w stałej cenie ewidencyjnej 5 000 8. PK odchylenia przypadające na: a) materiały zużyte, b) materiały sprzedane. Polecenia: 1) Otwórz konta i zaksięguj operacje gospodarcze. 2) Ustal wartość zapasu materiałów w rzeczywistej cenie zakupu oraz rzeczywisty koszt zużycia materiałów. 3) Wykonaj zadanie jeszcze raz zakładając, że odchylenia na początek okresu były debetowe. Zadanie 9. Salda wybranych kont na 01.01.20XX r. wynosiły: Nazwa konta Dt Ct 1. Materiały na składzie 140 000 2. Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów 20 000 3. Rozliczenie zakupu 11 070 13 000 Salda konta Rozliczenie zakupu wynikało z przyjęcia materiałów A, na które nie otrzymano faktury, oraz faktury na materiały C (stawka Vat 23%), których dostawy nie otrzymano. W bieżącym miesiącu przyjęto dostawy: PZ1: materiały B o wartości w stałej cenie ewidencyjnej 10 000 zł PZ2 : materiały C o wartości w stałej cenie ewidencyjnej 8 000 zł Otrzymano również faktury VAT: Faktura 1/01/2016 wartość netto materiałów A 15 000 zł VAT (23%) 3 450 zł wartość brutto 18 450 zł Faktura 2/01/2016 Wartość materiałów D 20 000 zł VAT (23%) 4 600 zł Wartość brutto 24 600 zł Polecenia: 1) Otwórz konta i dokonaj wszystkich niezbędnych księgowań. 2) Ustal wartość zapasu materiałów w rzeczywistej cenie zakupu na dzień 31.01.20XXr. 3) Podaj wartość i wyjaśnij salda konta Rozliczenie zakupu na dzień 31.01.20XX r. 32

Rozdział 5. Dokumentacja i ewidencja stanu i zmian w zasobach środków trwałych Ewidencja zmian stanu i wartości środków trwałych 1. Przyjęcie środków trwałych do używania po zakończeniu jego budowy 2. Zakup środka trwałego, którego przyjęcie nie wymaga budowy 3. Zwiększenie wartości początkowej środków trwałych na skutek aktualizacji ich wyceny 33

4. Likwidacja środka trwałego 5. Sprzedaż środka trwałego 34

Zadanie 1. W przedsiębiorstwie produkcyjnym KAPUSTA, na dzień 01.01. 2016 r., znajdowały się następujące środki trwałe: Lp. Wyszczególnienie Wartość Początkowa (w zł) Dotychczasowe Umorzenie (w zł) Stawka Amortyzacyjna (w %) Amortyzacja (umorzenie) za dany miesiąc (w zł) 1. Budynek 2 000 000 850 000 2,5 2. Komputery 60 000 36 000 30 3. Samochody ciężarowe 400 000 220 000 20 4. Samochody osobowe 300 000 95 000 20 5. Maszyny produkcyjne 800 000 420 000 10 Razem Wybraną przez podmiot metodą amortyzacji jest metoda liniowa. W styczniu nie zaszyły żadne zmiany w wartościach środków trwałych. Polecenia: 1. Na podstawie powyższych informacji otwórz konta księgowe. 2. Ustal odpis amortyzacyjno umorzeniowy za styczeń i dokonaj jego księgowania. 3. Podaj wartość bilansową środków trwałych na koniec stycznia. Zadanie 2. W przedsiębiorstwie ATLAS środki trwałe amortyzuje się metodą liniową. Odpisy amortyzacyjne nalicza się począwszy do miesiąca następującego po miesiącu przyjęcia do używania. W październiku 2016 r. przyjęto do używania maszynę produkcyjną o wartości 22 000 zł. Stawka amortyzacyjna to 10 %. Podaj wartość amortyzacji w kolejnych latach przyjmując w obliczeniach metodę liniową a następnie degresywną. Podjęto decyzję, że zastosowany zostanie współczynnik podwyższający = 1,4. Zadanie 3. Wartość początkowa środka trwałego przyjętego do używania 22.09.2016 r. wynosi 140 000 zł. Roczna stawka amortyzacyjna to 20 %. Odpisy amortyzacyjne nalicza się począwszy do miesiąca następującego po miesiącu przyjęcia do używania. Jaka będzie wartość bilansowa środka trwałego na dzień 31.12.2018 r. i 31.06.2020 r., jeżeli przedsiębiorstwo będzie dokonywało odpisów amortyzacyjno umorzeniowych metodą: 1) liniową, 2) liniową ze współczynnikiem podwyższającym = 2, 3) degresywną, 4) degresywną ze współczynnikiem podwyższającym = 2. Kwota amortyzacji za rok: 2016 2017 2018 2019 2020 Wartość netto na dzień 31.12.2018 Wartość netto na dzień 31.12.2020 Metoda liniowa Liniowa x 1,4 degresywna Degresywna x 1,4 35

Zadanie 4. W przedsiębiorstwie KAJAK, wartość bilansowa środków trwałych na dzień 01.10.2016 r. wynosi 600 000 zł. Dotychczasowe umorzenie to 200 000 zł. W miesiącu październiku miały miejsce następujące operacje gospodarcze: Lp. Treść operacji gospodarczej Kwota 1. Faktura VAT za zakupioną maszynę produkcyjną: - Wartość netto - Naliczony VAT Razem do zapłaty 2. Faktura VAT za transport zakupionej maszyny produkcyjnej: - Wartość netto - Naliczony VAT Razem do zapłaty 20 000 4 600 24 600 1 000 230 1230 3. PT przyjęto maszynę do używania (wartość początkowa). 4. PK przeksięgowanie naliczonego VAT. 5. Faktura VAT za zakupiony samochód osobowy (vat nie podlega odliczeniu) - Wartość netto - Naliczony VAT Razem do zapłaty 70 000 22 000 92 000 6. PT przyjęto samochód do używania.. Polecenie: Otwórz konta i zaksięguj operacje gospodarcze Zadanie 5. W przedsiębiorstwie POMPOM, wartość początkowa środków trwałych na dzień 01.12.2016 r. wynosi 300 000 zł. Dotychczasowe umorzenie to 135 000 zł. W miesiącu grudniu miały miejsce następujące operacje gospodarcze: Lp. Treść operacji gospodarczej Kwota 1. Faktura VAT za zakupioną maszynę produkcyjną wymagającą montażu: - Wartość netto - Naliczony VAT Razem do zapłaty 30 000 6 600 36 600 2. PZ zakupioną maszynę wydano do montażu 3. PK przeksięgowanie naliczonego VAT.. 4. Faktura VAT za montaż maszyny produkcyjnej: - Wartość netto - Naliczony VAT Razem do zapłaty 2 000 460 2 460 5. OT przyjęto maszynę do używania (wartość początkowa). Polecenie: Otwórz konta i zaksięguj operacje gospodarcze 36

Zadanie 6. W przedsiębiorstwie KOREK, wartość początkowa środków trwałych na dzień 01.11.2016 r. wynosi 480 000 zł. Dotychczasowe umorzenie to 210 000 zł. W miesiącu listopadzie miały miejsce następujące operacje gospodarcze: Lp. Treść operacji gospodarczej Kwota 1. LT postawiono w stan likwidacji maszynę o - wartości początkowej - dotychczasowym umorzeniu 30 000 13 000 2. Faktura VAT za demontaż maszyny: - Wartość netto - Naliczony VAT Razem do zapłaty 1 000 230 1230 3. Pw przyjęto do magazynu odzyski z likwidacji maszyny 600 4. LT likwidacje zakończono Polecenie: Otwórz konta i zaksięguj operacje gospodarcze Zadanie 7. W przedsiębiorstwie BABA, wartość początkowa środków trwałych na dzień 01.10.2016 r. wynosi 1 200 000 zł. Dotychczasowe umorzenie to 750 000 zł. W miesiącu listopadzie miały miejsce następujące operacje gospodarcze: Lp. Treść operacji gospodarczej Kwota 1. Faktura VAT za sprzedany środek trwały: - Wartość netto - Naliczony VAT Razem do zapłaty 2. Rozchód sprzedanego środka: -Wartość początkowa -dotychczasowe umorzenie 3. Faktura VAT za demontaż sprzedanego środka trwałego: - Wartość netto - Naliczony VAT Razem do zapłaty 10 000 2 300 12 300 20 000 12 000 500 120 620 Polecenie: Otwórz konta i zaksięguj operacje gospodarcze 37

Rozdział 6. Warianty ewidencji kosztów działalności operacyjnej Schemat ewidencji kosztów wariant I zespół 4 układ rodzajowy Umorzenie środków trwałych 1 1 Amortyzacja Materiały Zużycie materiałów i energii 2 2 Rozrachunki z dostawcami 3 3 Usługi obce Rozrachunki z budżetami Podatki i opłaty 4 4 Rozrachunki z tyt. wynagrodzeń Wynagrodzenia 5 5 Rozrachunki z ZUS Ubezpieczenia społ. i in. świadcz. 6 6 Rozrachunki z pracownikami Pozostałe koszty 7 7 1) PK odpis amortyzacyjno umorzeniowy środków trwałych 2) RW wydanie materiałów do zużycia 3) FV sprzątanie pomieszczeń biurowych 4) Decyzja UM podatek od nieruchomości 5) Lista płac wynagrodzenia pracowników 6) PK składki ubezpieczeń społecznych obciążające pracodawcę 7) F VAT koszt podróży służbowej pracownika 38

Schemat ewidencji kosztów wariant II zespół 5 układ wg. miejsc powstawania i nośników (przedmiotowo podmiotowy) Materiały Koszty działalności podstawowej - Produkcja Podstawowa 1 1 Rozrachunki z dostawcami Koszty wydziałowe 2 2 Rozrachunki z tyt. wynagrodzeń Koszty ogólnego zarządu 3 3 Rozrachunki z dostawcami Koszty zakupu 4 4 Materiały Koszty sprzedaży 5 5 1) RW- wydano do zużycia w produkcji materiały podstawowe 2) FV energia elektryczna zużyta w hali produkcyjnej 3) Lista płac wynagrodzenia brutto pracowników administracyjnych 4) FV koszt transportu materiałów 5) RW wydano opakowania produktów sprzedanych Schemat ewidencji kosztów wariant III zespół 4 i zespół 5 Koszty wg. miejsc Różne konta Koszty wg. rodzaju 4 Rozliczenie kosztów powstawania i nośników 5 1 1 2 2 1) ewidencja kosztów prostych w układzie rodzajowym 2) rozliczenie kosztów prostych na miejsca powstawania i nośniki 39

Zadanie 1. Przyporządkuj kategorie kosztów występujące w przedsiębiorstwie produkcyjnym Bucik, do odpowiednich zespołów kont: zespołu 4 koszty według rodzaju oraz do zespołu 5 koszty wg. typów miejsc powstawania i nośników. 1. Materiały biurowe przekazane do zużycia 2. Wynagrodzenia brutto kierownictwa wydziału produkcyjnego 3. Woda zużyta w wydziale produkcyjnym 4. Obciążające pracodawcę składki na ubezpieczenia społeczne naliczone od wynagrodzeń pracowników bezpośrednio produkcyjnych 5. Materiały wydane do zużycia przy produkcji wyrobów 6. Transport materiałów podstawowych faktura od dostawcy 7. Odpis amortyzacyjny maszyn w hali produkcyjnej 8. Wypłacone ryczałty za używanie do celów służbowych własnych samochodów 9. Sprzątanie pomieszczeń biurowych faktura od wykonawcy 10. Energia elektryczna zużyta w wydziale produkcyjnym zespół 4 koszty według rodzaju 1.. 2.. 3.. 4.. 5.. 6 7 pozycje Zespół 5 koszty wg miejsc powstawania i nośników 1. 2. 3. 4. 5. 6. pozycje Zadanie 2. Salda wybranych kont przedsiębiorstwa Anakonda na dzień 01.05.20XX kształtowały się następująco: 1. Środki trwałe 50 000 2. Materiały 45 000 3. Umorzenie środków trwałych 10 000 Zaksięguj poniższe operacje gospodarcze ewidencjonując koszty: 5) w zespole 4 koszty według rodzaju, 6) w zespole 5 koszty wg. typów działalności i ich rozliczenie, 7) wg. wariantu III ewidencji kosztów. 1. RW- wydano do zużycia materiały: - do produkcji - w komórkach administracji 2. Faktura od PPU GAZ wartość netto: podatek VAT: 8 000 7 000 1 000 12 300 10 000 2 300 za ogrzewanie pomieszczeń : - wydziału produkcyjnego - biura zarządu 7 000 3 000 3. PK- rata amortyzacyjno-umorzeniowa środków trwałych w hali produkcyjnej 2 000 40

Zadanie 3. Salda wybranych kont księgi głównej PPH Bocian na dzień 01.05.20XX kształtowały się następująco: 1. Kasa 10 000 2. Środki trwałe 125 000 3. Materiały 45 000 4. Umorzenie środków trwałych 5 000 W bieżącym miesiącu miały miejsce następujące operacje: 4. RW- wydano do zużycia w produkcji materiały 20 000 5. Faktura od PPU ENERGA za zużytą energię elektryczną: wartość netto: podatek VAT: w tym: - w wydziale produkcyjnym - w biurze zarządu 6. Lista płac za miesiąc maj: Wynagrodzenia brutto pracowników: - produkcyjnych - administracyjnych i zarządu - kierowników wydziałów produkcyjnych Składki ubezpieczeń społecznych opłacane przez pracowników: - produkcyjnych - administracyjnych i zarządu - kierowników wydziałów produkcyjnych 24 460 20 000 4 600 15 000 5 000 50 000 30 000 12 000 8 000 15 000 7 000 5 000 3 000 Składka ubezpieczenia zdrowotnego opłacana przez pracowników: - produkcyjnych - administracyjnych i zarządu - kierowników wydziałów produkcyjnych 4 500 2 700 1 100 700 Podatek dochodowy pracowników: - produkcyjnych - administracyjnych i zarządu - kierowników wydziałów produkcyjnych 7. Składki ubezpieczeń społecznych opłacane przez pracodawcę od wynagrodzeń pracowników: - produkcyjnych - administracyjnych i zarządu - kierowników wydziałów produkcyjnych 8. Kw wypłacono pracownikom ryczałty za używanie do celów służbowych własnych samochodów 41 8 000 4 800 2 400 800 16 000 7 500 5 400 3 100 5 000 9. PK - Podatek od nieruchomości - budynek zarządu 2 000 10. Faktura płatna przelewem za usługi telekomunikacyjne Wartość netto Podatek VAt 1 230 1000 230 11. Pk miesięczny odpis amortyzacyjny środków trwałych, w tym: - maszyn w wydziale produkcyjnym - urządzeń w biurach zarządu i administracji 8 000 7 000 1 000 Zaksięguj operacje gospodarcze ewidencjonując koszty w zespole 4 koszty według rodzaju, w zespole 5 koszty wg. typów działalności i ich rozliczenie oraz wg. wariantu III ewidencji kosztów.