Środki pieniężne Środki pieniężne krajowe i zagraniczne obejmują: środki płatnicze przechowywane w kasach jednostki /banknoty i monety/ pieniądze

Transkrypt

1 Środki pieniężne Środki pieniężne krajowe i zagraniczne obejmują: środki płatnicze przechowywane w kasach jednostki /banknoty i monety/ pieniądze zgromadzone na rachunkach bankowych lub w formie lokat pieniężnych czeki i weksle obce, płatne w okresie niedłuższym niż 3 miesiące od daty ich wystawienia metale szlachetne, jeśli nie są zaliczane do rzeczowych składników majątku obrotowego 1

2 Według obowiązującego układu bilansu dla jednostek gospodarczych środki pieniężne są ujmowane w pozycjach: -środki pieniężne w kasie, -środki pieniężne na rachunkach bankowych, -inne środki pieniężne. Środki pieniężne wycenia się na dzieo bilansowy według wartości nominalnej. Gotówkę wyrażoną w walutach obcych znajdujących się jednostkach prowadzących kupno i sprzedaż walut obcych wykazuje się na dzieo bilansowy po kursie, po którym nastąpił ich zakup, jednak w wysokości nie wyższej od kursu średniego NBP 2

3 Powstałe różnice kursowe w związku z wyceną na dzieo bilansowy środków pieniężnych zalicza się do przychodów lub kosztów operacji finansowych. Natomiast w ciągu roku obrotowego ujmuje się w księgach rachunkowych wyrażone w walutach obcych operacje gospodarcze dotyczące środków pieniężnych po kursie kupna lub sprzedaży banku, z którego usług korzysta jednostka. 3

4 Środki pieniężne w kasie Środkami pieniężnymi przeznaczonymi do obrotów gotówkowych są krajowe i zagraniczne środki płatnicze oraz bony pieniężne. Częśd środków pieniężnych jednostki gromadzona jest w kasie na bieżące płatności. Przyjmowanie i wydatkowanie gotówki z kasy nazywa się obrotem gotówkowym, a zasady dokonywania tego obrotu określane są jako gospodarka kasowa. Osobą materialnie odpowiedzialną za gotówkę w kasie jest kasjer, do którego obowiązków należy przyjmowanie i przekazywanie do banku gotówki 4

5 zgodnie z ustawą o rachunkowości inwentaryzację środków pieniężnych jednostki przeprowadza się na ostatni dzień każdego roku obrotowego, lecz taka częstotliwośd nie jest wystarczająca dla bezpieczeostwa kasowego obrotu gotówkowego. Inwentaryzację środków pieniężnych dokonuje się także na dzieo zakooczenia działalności przez jednostkę oraz na dzieo poprzedzający postawienie jej w stan likwidacji lub upadłości. Dla prowadzenia prawidłowej gospodarki kasowej sprawą zasadniczą jest właściwy wybór kasjera, a także częste i nie zapowiadane przeprowadzanie inwentaryzacji stanu gotówki w kasie oraz prawidłowości dokumentów kasowych 5

6 Środki pieniężne w kasie Przychody gotówki muszą byd udokumentowane dowodami kasowymi (asygnaty KP - kasa przyjmie), natomiast wypłaty - dowodami źródłowymi (faktury, listy płac) lub zastępczymi dowodami kasowymi (asygnaty KW - kasa wypłaci) wystawionymi w przypadkach uzasadniających ich tworzenie Obroty gotówki są ewidencjonowane pod datą ich rzeczywistego przychodu lub rozchodu na koncie Kasa. Stwierdzone niedobory i nadwyżki są rejestrowane pod datą ich ujawnienia. Stan gotówki w kasie powinien byd zgodny ze stanem wynikającym z raportu kasowego. Stan ten podlega inwentaryzacji nie rzadziej niż jeden raz w roku (31.12) 6

7 Kasa zagranicznych środków pieniężnych Obrót w walucie obcej ewidencjonuje się za pośrednictwem konta w walucie obcej Dla każdej waluty prowadzi się oddzielne analityki Różnice kursowe stanowią koszty lub przychody finansowe Wpłaty i wypłaty gotówki w zagranicznych środkach płatniczych powinny byd ujmowane w odrębnych raportach prowadzonych dla każdego rodzaju waluty 7

8 Za ujawniony w wyniku spisu niedobór gotówki w kasie odpowiada osobiście kasjer. Niedobór ten jest wykazywany w raporcie kasowym na podstawie dowodu KW. Natomiast ujawnione rzeczywiste nadwyżki gotówki w kasie są udokumentowane w raporcie kasowym dowodem KP. W kasie może byd przeprowadzona kontrola bieżąca i kontrola okresowa. Kontrola bieżąca kasy może ograniczyd się do sprawdzenia wszystkich dokumentów dotyczących operacji kasowych pod względem formalnym i rachunkowym. Przeprowadzenie kontroli potwierdza kontrolujący swoim podpisem. Raport kasowy wraz z załącznikami podlega kontroli merytorycznej przez kierownika działu finansowego i zatwierdzeniu przez głównego księgowego. Kontrola okresowa dokonywana jest zgodnie z zakładowym regulaminem kontroli wewnętrznej. Doraźne kontrole kasy dokonywane są na polecenie dyrektora zakładu. Fakt dokonania kontroli powinien byd udokumentowany protokołem. 8

9 Rozrachunki z odbiorcami Kasa Rozrachunki z dostawcami 1 6 Rachunek bankowy Rozrachunki z pracownikami 2 7 Zakłądowy Fundusz Świadczeń Socjalnych 3 8 Rozrachunki z tytułu niedoborów Rozrachunki z tytułu nadwyżek Pozostałe rozrachunki 4 9 Przychody finansowe 5 10 Koszty finansowe Objaśnienia: 1. ujęcie spłaty należności przez odbiorców gotówką do kasy 2. ujecie podjęcia gotówki z banku czekiem 3. ujęcie wpływu opłat z tytułu usług za świadczenie działalności socjalnej 4. ujecie nadwyżki gotówki w kasie 5. ujęcie dodatnich różnic kursowych wynikających z wyceny bilansowej walut w kasach walutowych 6. ujęcie spłaty zobowiązań wobec kontrahentów 7. ujęcie wypłaty pracownikom wynagrodzeń oraz zaliczek na wynagrodzenia 8. ujęcie niedoboru gotówki w kasie 9. ujęcie przekazania wartości nominalnej fałszywych banknotów do ekspertyzy 10. ujęcie ujemnych różnic kursowych wynikających z wyceny bilansowej walut w kasach walutowych 9

10 Operacje gotówkowe w jednostce nieprowadzącej kasy Kierownik jednostki może podjąd decyzję o nieprowadzeniu kasy, a stosowaniu konta Rozrachunki z właścicielami. Dotyczy to małych firm, gdzie operacje gotówkowe są dokonywane przez właścicieli Rachunek bankowy Rozrachunki z właścicielami koszty, zobowiązania

11 Operacje 1. Wb- pobranie gotówki z banku. 2. Spłata zobowiązao, opłacenie kosztów. 11

12 Kasa-przykłady Zadanie 1 W miesiącu maju w kasie miały miejsce następujące operacje gospodarcze: 1. KP - odbiorca X zapłacił za otrzymany towar ( FV 10 ) kwotę 2.800,- 2. KP odbiorca Y zapłacił za otrzymany towar ( FV 51 ) kwotę 3.900,- 3. KP podjęto gotówkę z banku do kasy na wypłaty (czek gotówkowy) ,- 4. KW zapłacono dostawcy za towar 890,- 5. Lista płac - wypłacono z kasy pracownikom wynagrodzenie za maj 9.850,- Polecenia do wykonania: - otwórz konta - zaksięguj podane operacje gospodarcze na kontach - podaj stan kasy po ostatniej operacji. 12

13 Kasa-przykłady Zadanie 2 Stan Kasy na dzieo wynosił 3.200,-W miesiącu czerwcu w kasie miały miejsce następujące operacje gospodarcze: 1. KW zapłacona dostawcy za art. biurowe ( FV 432 ) kwotę 1.200,- 2. KP odbiorca zapłacił za otrzymany towar drugą ratę w kwoce 2.000,- 3. KP podjęto gotówkę z banku do kasy na wypłaty (czek gotówkowy) ,- 4. KW zapłacono dostawcy za towar 1.880,- 5. Wniosek o zaliczkę wypłacono zaliczkę pracownikowi (zakup towaru) 500,- 6. Lista płac - wypłacono zaległe wynagrodzenie Panu Kowalskiemu ,- 7. KP zwrot niewykorzystanej części pobranej zaliczki 120,- Polecenia do wykonania: - otwórz konta - zaksięguj podane operacje gospodarcze na kontach - podaj stan kasy po ostatniej operacji 13

14 Kasa-przykłady Zadanie 3 Stan Kasy na dzieo wynosił 4.210,-W miesiącu wrześniu w kasie miały miejsce następujące operacje gospodarcze: 1. ( 03 ) KW zapłacona dostawcy za art. biurowe ( FV 432 ) kwotę 320,- 3. ( 15 ) KP podjęto gotówkę z banku do kasy na wypłaty (czek gotówkowy) ,- 4. ( 17 ) KW zapłacono dostawcy za towar 1.880,- 5. ( 30 ) Lista płac - wypłacono z kasy pracownikom wynagrodzenie za maj ,- 6. ( 30 ) KW wypłata ekwiwalentu za pranie odzieży 70,- Polecenia do wykonania: - sporządzid raport kasowy 14

15 Kasa-przykłady Zadanie 4 W wyniku przeprowadzonej w dniu r. inwentaryzacji stwierdzono stan gotówki w kasie w wysokości 5.120,- W okresie od 1 do 31 stycznia br. miały miejsce następujące operacje kasowe: data KW zapłata za fakturę nr 15/1/08 w kwocie 1.500, Wniosek o zaliczkę zaliczka na pokrycie kosztów podróży służbowej dla pracownika J.K 500, KP wpłata spółki Atut za fakturę 208/08 kwoty 1.800, Lista płac wypłata wynagrodzenia K.N. za miesiąc grudzieo 07r. w wysokości 1.400, KW wypłacono pracownikowi J.Wróbel ekwiwalent za używanie własnej odzieży roboczej 790, KP Jan Nowak zwrot niewykorzystanej zaliczki 500, KP wpłata od Firmy Beata za fakturę 30/S druga rata kwoty 2.000, KP wpłata niedoboru zawinionego od Adama Wrony 300, KW zapłata za fakturę 55/08 w kwocie 150, KP wpłata składki ubezpieczeniowej PZU przez Annę Śliwę w kwocie 60, KP pobrano gotówkę z banku na podstawie czeku gotówkowego , Lista płac wypłata wynagrodzeo dla pracowników ,- Polecenia do wykonania: - Sporządzid raport kasowy. 15

16 Wypłata gotówki z bankomatu Rachunek bankowy Środki pieniężne w drodze Kasa Wypłata gotówki z bankomatu 2. Wb- potwierdzenie wypłaty gotówki 16

17 Wypłata z bankomatu-przykład PRZYKŁAD Wypłata gotówki z bankomatu przy użyciu karty bankomatowej W kwietniu 200X r. jednostka X pobrała z bankomatu do kasy gotówkę w wysokości zł, prowizja za te operacje wyniosła łącznie 70 zł. Treśd operacji jest następująca: 1. Przyjęcie do kasy gotówki pobranej z bankomatu: Wn konto: Kasa / Ma konto: Środki pieniężne w drodze, 2. Wyciąg bankowy potwierdzający pobranie gotówki: Wn konto: Środki pieniężne w drodze / Ma konto: Rachunek bieżący, 3. Wyciąg bankowy potwierdzający pobraną prowizję: Wn konto: Koszty według rodzajów (w analityce: usługi obce) / Ma konto: Rachunek bieżący 17

18 Rachunek bankowy Każda jednostka gospodarcza może posiadad jeden lub kilka rachunków bankowych w jednym lub kilku bankach. W przypadku posiadania kilku rachunków w kilku bankach jednostka musi poinformowad właściwy urząd skarbowy oraz banki, który z tych rachunków jest podstawowy. Obowiązek posiadania rachunku bankowego i gromadzenia na nim oraz wydatkowania za jego pośrednictwem środków pieniężnych nakłada na jednostki gospodarcze ustawa o działalności gospodarczej. 18

19 Rachunek bankowy Inne rachunki bankowe to: rachunki lokat terminowych służą do przechowywania środków pieniężnych posiadacza rachunku przez czas określony w umowie z bankiem rachunki bankowe środków wyodrębnionych (np. Zakładowy Fundusz Świadczeo Socjalnych) rachunki pomocnicze otwarte w innych bankach dla filii zamiejscowych rachunki dla rozliczeo zagranicznych są prowadzone w określonych walutach obcych i służą rejestracji operacji związanych z rozliczeniem obrotów zagranicznych. Jednostki gospodarcze mogą posiadad także rachunki walutowe za granicą. Muszą jednak poinformowad o otwarciu takiego rachunku Narodowy Bank Polski oraz w okresach kwartalnych przekazywad informacje o obrotach i saldach tych kont. 19

20 Rachunek bankowy Doliczone lub potrącone przez bank odsetki oraz różnice kursowe wynikające ze zmienności kursów walut obcych przy ich kupnie lub sprzedaży stanowią przychody lub koszty finansowe. Wyjątkiem od tej zasady są odsetki od środków Zakładowego Funduszu Świadczeo Socjalnych, które powiększają lub zmniejszają stan funduszy. Środki pieniężne na rachunkach bankowych ewidencjonuje się na koncie Rachunki bankowe. Po stronie Winien tego konta księguje się wpływy, a po stronie Ma - wypłaty środków pieniężnych. Ewidencja jest dokonywana na podstawie dokumentów bankowych(wb), a ewentualne błędy są poprawiane za pomocą bankowych not korygujących. 20

21 Kasa Rachunek bankowy Rozrachunki z dostawcami 1 6 Rozrachunki z pracownikami Kredyty bankowe 2 7 Przychody finansowe Koszty finansowe 3 8 Pozostałe rozrachunki Środki trwałe w budowie 4 9 Kredyty bankowe Rozrachunki publicznoprawne 5 10 Objaśnienia: 1. ujęcie wpływu gotówki z kasy na rachunek bankowy 2. ujeciewpływu gotówki z zaliczek pobranych przez pracowników 3. ujęcie wpływu gotówki z tytułu uzyskanych odsetek finansowych 4. ujęcie wpływu gotówki z tytułu otrzymanej pożyczki 5. ujecie wpływu gotówki z tytułu otrzymanego kredytu bankowego 7. ujęcie spłaty transzy kredytu bankowego 8. ujęcie odsetek i prowizji od zaciągniętego kredytu 9. ujęcie odsetek i prowizji od zaciągniętego kredytu na zakup środków trwałych 10. ujęcie spłaty zobowiązań o charakterze publiczno-prawnym 21

22 Rachunek bankowy-przykłady Zadanie 1 Zaksięguj wyciąg z rachunku bieżącego: 1.Przelew - zapłata podatku VAT ,- 2. Przelew - zapłata dostawcy za towar 5.000,- 3. Przelew - wpływ od odbiorcy 4.200,- 4. Czek - realizacja czeku gotówkowego przez kasjerkę ,- 5. Bankowa nota obciążeniowa - bank pobrał opłatę za prowadzenie rachunku 25,- 6. Wpłata własna przekazano gotówkę z kasy do banku 2.000, 7. Przelew wypłata wynagrodzenia pracownikowi ( J.Krupa ) 1.500,- 8. Przelew zapłata dostawcy 6.000,- 9. Przelew przelanie środków na lokatę 8.000,- Zakładając saldo początkowe w wysokości ,- podaj saldo po ostatniej operacji 22

23 Rachunek bankowy-przykłady Zadanie 2 Zaksięguj wyciąg z rachunku bankowy ( bieżący ): 1 Przelew - zapłata podatku VAT , 2 Przelew zapłata dostawcy za towar 1.300,- 3 Przelew zapłata składek ZUS 2.500,- 4 Przelew - wpływ od odbiorcy 5.000,- 5 Czek - realizacja czeku gotówkowego przez kasjerkę 7.000,- 6 Bankowa nota obciążeniowa - bank pobrał opłatę za prowadzenie rachunku 30,- 7 Wpłata własna przekazano gotówkę z kasy do banku 2.000,- 8 Przelew wypłata wynagrodzenia pracownikowi ( G.Nowak ) 1.500,- 9 Przelew zapłata dostawcy 6.000,- 10 Przelew przelanie środków na lokatę 8.000,- Zakładając saldo początkowe w wysokości ,- podaj saldo po ostatniej operacji. 23

24 Inne środki pieniężne czeki obce weksle obce środki pieniężne w drodze Tego rodzaju środki są ujmowane na koncie 145 Inne środki pieniężne Środki pieniężne w drodze występują głównie w jednostkach handlowych prowadzących punkty sprzedaży detalicznej oraz zakłady gastronomiczne, które zrealizowane utargi przekazują na rachunek bankowy za pośrednictwem tresora bankowego, inkasentów lub poczty. Do czasu potwierdzenia przez bank wpływu tych środków na rachunek bankowy są one ujmowane w ewidencji jako środki pieniężne w drodze. 24

25 Dziękuję za uwagę! Maria Chołuj 25