Porównanie skutecznoœci ujawniania œladów linii papilarnych na mokrych powierzchniach papierowych metod¹ i Przewa aj¹ca czêœæ œladów linii papilarnych powstaje dziêki pokrywaj¹cej skórê palców i d³oni substancji potowo-t³uszczowej, której cienka warstewka oddziela siê od skóry, osadza na dotykanych powierzchniach i odwzorowuje grzbiety linii papilarnych. W efekcie powstaj¹ tzw. œlady nawarstwione. Substancja potowo-t³uszczowa jest mieszanin¹ potu i t³uszczu wydzielanych przez gruczo³y potowe i ³ojowe. Jej sk³ad jest zró nicowany pod wzglêdem zawartoœci sk³adników ciek³ych i sta³ych 98% sk³adu potu stanowi woda, w pozosta³ych oko³o 2% znajduje siê oko³o 346 ró - nych zwi¹zków. Znaczn¹ ich czêœæ stanowi¹ α-aminokwasy, m.in. seryna, glicyna, ornityna, alanina, kwas asparaginowy, treonina, histydyna, walina, leucyna. W sk³ad ³oju wchodz¹ m.in. trójglicerydy, nasycone i nienasycone kwasy t³uszczowe, estry wosku oraz cholesterol. Pod³o a, na których pozostawia siê substancjê potowo-t³uszczow¹, charakteryzuj¹ siê ró n¹ struktur¹: luÿn¹ i porowat¹ strukturê wewnêtrzn¹, umo liwiaj¹c¹ stopniowe wch³anianie pozostawionej na powierzchni substancji potowo-t³uszczowej, maj¹ pod³o a ch³onne, zaœ pod³o a niech³onne cechuj¹ siê struktur¹ zwart¹, niepozwalaj¹c¹ na wnikniêcie substancji potowo-t³uszczowej do wewn¹trz. W zale noœci g³ównie od charakterystyki pod³o a podczas wizualizacji œladów linii papilarnych stosuje siê odpowiedni¹ sekwencjê metod: w przypadku pod³o y niech³onnych pary cyjanoakrylanów i kontrastowanie barwnikami fluorescencyjnymi, np. Ardroksem czy safranin¹ O; w przypadku pod³o y ch³onnych wykorzystuje siê przede wszystkim metody DFO i ninhydrynê, skierowane na reakcjê z α-aminokwasami bêd¹cymi sk³adnikami substancji potowo- -t³uszczowej; w przypadku pod³o y ch³onnych, które znajdowa³y siê w bardzo wilgotnym œrodowisku lub w wodzie (wtedy to nastêpuje rozpuszczenie aminokwasów) b¹dÿ te œladów ubogich w aminokwasy, DFO i ninhydryna s¹ nieskuteczne. W celu ujawnienia œladów linii papilarnych wykorzystuje siê wówczas wywo³ywacz fizyczny (physical developer ), który oddzia³uje z lipidami, t³uszczami, olejami i woskami zawartymi w substancji œladotwórczej, czyli nierozpuszczalnymi lub s³abo rozpuszczalnymi w wodzie zwi¹zkami chemicznymi. Roztwór wywo³ywacza fizycznego jest kombinacj¹ trzech oddzielnie przygotowanych roztworów detergentu, azotanu srebra i roztworu redox zawieraj¹cego jony Fe 2+ /Fe 3+. Ich zmieszanie w odpowiednich proporcjach, a nastêpnie umieszczenie w tej mieszaninie badanych pod³o y, pozwala na ujawnienie œladów linii papilarnych w postaci szarych lub ciemnoszarych odwzorowañ. Proces ujawniania œladów przebiega podobnie do procesu wywo³ywania zdjêæ fotograficznych, podczas którego powstaj¹ce metaliczne srebro osadza siê na t³uszczowych komponentach substancji œladotwórczej. Mechanizm dzia³ania polega na utlenieniu jonów Fe 2+ do Fe 3+ (pochodz¹cych z roztworu redox) i jednoczesnej redukcji jonów srebra Ag + (pochodz¹cych z roztworu azotanu srebra) do postaci metalicznego Ag. Szybkoœæ reakcji wytr¹cania metalicznego srebra jest kontrolowana dziêki dodaniu do roztworu redox kwasu cytrynowego oraz dzia³aniu detergentu z dodatkiem octanu n-dodecyloaminy. Wykorzystywane podczas procesu ujawniania œladów naczynia musz¹ byæ bardzo czyste, a przygotowane roztwory nale y mieszaæ w œciœle okreœlonej kolejnoœci. Przed zastosowaniem wywo³ywacza fizycznego powinno siê tak e zneutralizowaæ zasadowy odczyn pod³o y papierowych pochodz¹cy od zwi¹zków zasadowych substancji œladu lub powstaj¹cy w wyniku nasycania papierów wêglanem wapnia podczas procesu produkcji. Zwi¹zki zasadowe uniemo liwiaj¹ reakcjê z wywo³ywaczem fizycznym, dlatego badane powierzchnie moczy siê w roztworze kwasu maleinowego. W wyniku neutralizacji wydziela siê dwutlenek wêgla w postaci pêcherzyków œwiadcz¹cych o zachodz¹cej reakcji. Moczenie w kwasie maleinowym ma równie na celu oczyszczenie pod³o a. Proces ten nale y prowadziæ, unikaj¹c œwiat³a s³onecznego i innych silnych Ÿróde³ œwiat³a, poniewa w kontakcie z nim znajduj¹cy siê w mieszaninie azotan srebra, pod wp³ywem substancji organicznych, ³atwo ulega redukcji do metalu. W celu unikniêcia zbyt szybkiego wytr¹cania srebra naczynia, w których przygotowano poszczególne roztwory, musz¹ byæ wyj¹tkowo czyste. Po ich umyciu w bie ¹cej wodzie nale y je kilkakrotnie wyp³ukaæ w wodzie destylowanej. Skomplikowana receptura i procedura postêpowania podczas ujawniania œladów linii papilarnych na mokrych pod³o ach ch³onnych metod¹ wywo³ywacza fizycznego oraz koniecznoœæ u ycia bardzo czystego 28 PROBLEMY KRYMINALISTYKI 257/7
szk³a sta³y siê inspiracj¹ do poszukiwania innych skutecznych metod wizualizacji œladów na mokrych pod³o- ach ch³onnych. W 24 roku Alexandre Beaudoin w artykule New Technique for Revealing Latent Fingerprint on Wet Surfaces: Oil Red O 1 przedstawi³ inn¹ metodê ujawniania œladów linii papilarnych na takich powierzchniach, a mianowicie metodê. Polega ona na wykorzystaniu zwi¹zku chemicznego o nazwie Oil Red s³u ¹cego w biologii do barwienia lipoprotein. Oil Red O, jako lipofilny barwnik, pozwala na skuteczne i selektywne barwienie œladów t³uszczowych. Zalet¹ metody jest prosta procedura postêpowania sk³adaj¹ca siê z trzech etapów: barwienia œladów, neutralizacji i suszenia. Œlady uwidaczniaj¹ siê w postaci ró owych odwzorowañ linii papilarnych widocznych w œwietle dziennym. Neutralizacja s³u y stabilizacji œladów. W ww. artykule Beaudoin przedstawi³ wyniki ujawniania œladów linii papilarnych na szeœciu rodzajach pod³o y moczonych albo przez chwilê, albo przez dwie godziny w wodzie kranowej, a nastêpnie suszonych. Do przygotowania próbek u y³ szarego papieru pakowego, bia³ego papieru tekturowego, papieru kserograficznego, szarego karbowanego papieru tekturowego, papieru z jednej strony nab³yszczanego, z drugiej zwyk³ego i kawa³ków szk³a. Wyniki przeprowadzonych badañ w odniesieniu do pod³o y papierowych wykaza³y, e w przypadku szarego papieru pakowego, bia³ego papieru tekturowego i bia³ego kserograficznego moczenie pod³o a przez dwie godziny spowodowa³o niewielki zanik czytelnoœci œladów. W przypadku œladów naniesionych na kawa³ki szk³a nie uzyskano pozytywnych rezultatów. W kolejnym artykule pt. Oil Red O Versus Physical Developer on Wet Papers: A Comparative Study 2 Alexandre Beaudoin i Auissa Rawij opisali wyniki badañ porównania skutecznoœci ujawniania œladów linii papilarnych na mokrych powierzchniach papierowych metod¹ i. Do badañ wybrali siedem rodzajów papierów termoczu³ych, bia³y papier kserograficzny i szary papier pakowy. Na ka dym z papierów termoczu³ych pozostawili œlady linii papilarnych. Starali siê przy tym zachowaæ jednakowy sk³ad substancji œladotwórczej i jednakowy nacisk na pod³o e. Nastêpnie, godzinê po naniesieniu œladów, moczyli papiery termoczu³e w warunkach pokojowych przez dwie godziny w bie ¹cej wodzie, nastêpnie zaœ dzielili je na pó³. Po³owê œladu ujawnili metod¹, po³owê metod¹. Badania powtórzyli co najmniej dwukrotnie. W przypadku bia³ego papieru kserograficznego i szarego pakowego Beaudoin i Rawij zastosowali podobn¹ procedurê postêpowania, jednak przed naniesieniem na pod³o e œladów testowych moczyli papiery dodatkowo przez dwie godziny. Po naniesieniu œladów odpowiednie próbki moczyli w wodzie ponownie przez 2, 16 i 24 godziny, suszyli i przechowywali odpowiednio przez 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9,, 15, 2, 25, i dni. Po up³ywie okreœlonego terminu podzielili próbki na dwie czêœci. Œlady ujawnili za pomoc¹ tych samych metod. Badania powtórzyli piêciokrotnie. W celu oceny jakoœci ujawnionych odwzorowañ linii papilarnych metod¹ i Beaudoin i Rawij przyjêli trzystopniow¹ skalê ocen: œladów nie ujawniono lub ujawnione nie nadawa³y siê do identyfikacji, 1 ujawniono œlady posiadaj¹ce niewystarczaj¹c¹ iloœæ cech szczególnych do identyfikacji, 2 œlady nadawa³y siê do identyfikacji. W przypadku papierów termoczu³ych lepsz¹ ocenê uzyska³y œlady ujawnione metod¹. Tylko dwukrotnie (na dwóch rodzajach papieru termoczu³ego spoœród siedmiu) wyniki ujawniania i by³y porównywalne. W przypadku bia³ego papieru kserograficznego zdecydowanie lepsze wyniki uzyskano po zastosowaniu metody. Wyniki ujawniania œladów linii papilarnych na szarym papierze pakowym by³y natomiast odmienne. Na próbkach przechowywanych przez 4, 5, 7, 8, 9, 15, 2, 25 dni nie ujawniono odwzorowañ linii papilarnych metod¹. W pozosta³ych przypadkach, dla œladów ujawnianych po kilku dniach, rezultaty zastosowania i by³y porównywalne. W stosunku do œladów starszych pozytywne rezultaty uzyskano po u yciu. Ró nice w ujawnianiu œladów na papierze termoczu³ym, bia³ym kserograficznym i szarym pakowym autorzy t³umacz¹ miêdzy innymi struktur¹ papieru i jego sk³adem chemicznym. Beaudoin i Rawij stwierdzili, e zastosowanie na papierach termoczu³ych sprawia, e druk zmywa siê (zjawisko to nie wystêpuje po zastosowaniu ), co przyczynia siê do zatarcia pozostawionych na nich informacji. Przed przyst¹pieniem do badañ nale y wiêc fotografowaæ materia³ dowodowy. Z drugiej strony, zastosowanie metody daje lepsz¹ czytelnoœæ ujawnionych odwzorowañ. Zmywanie druku mo e byæ spowodowane u yciem metanolu do sporz¹dzania roztworu Oil Red O. W³aœciwoœci fizyczne Oil Red O Oil Red jest substancj¹ sta³¹, wystêpuj¹c¹ w postaci czerwonego proszku. Masa cz¹steczkowa Oil Red wynosi 48,51 AMU, wzór sumaryczny to C 26 H 24 N 4 O. Wzór strukturalny przedstawia rycina 1. Rozpuszczalnoœæ w alkoholu etylowym œrednia, w wodzie nierozpuszczalny. Synonim: Oelrot O, 1-[2,5- dimethyl-4-(2,5-dimethyl-phenylazo)phenylazo]-2-naphthol,. Cel badañ Celem przeprowadzonych badañ by³o porównanie skutecznoœci PROBLEMY KRYMINALISTYKI 257/7 29
N N H 3 C OH CH 3 N N H 3 C CH 3 Ryc. 1. Wzór strukturalny Red Oil Fig. 1. Red Oil structural formula ny na metanolu czystym firmy Polskie Odczynniki Chemiczne, numer katalogowy 62199426 oraz sodu wodorotlenek cz.d.a. o numerze katalogowym 8925112 firmy Polskie Odczynniki Chemiczne, który rozpuszczono w wodzie destylowanej Do sporz¹dzenia roztworu buforowego wykorzystano sodu wêglan i na ró nego rodzaju papierach, w zale noœci od czasu ich moczenia w wodzie i wieku œladów. Materia³ badawczy Materia³ do badañ stanowi³y œlady linii papilarnych pozostawione na piêciu rodzajach papieru, a mianowicie: bia³ym papierze kserograficznym, papierze termoczu³ym strona pokryta emulsj¹, papierze gazetowym, szarym kartonowym i papierze kredowym (ryc. 2). Sposób pobrania materia³u badawczego Materia³ badawczy pobrano od wybranych losowo osób (7 mê czyzn i 3 kobiet) na ka dym z piêciu przygotowanych pod³o y papierowych. Przygotowanie próbek przebiega³o nastêpuj¹co: ka da z osób potar³a d³oni¹ okolice twarzy i w³osów, aby sk³ad substancji potowo-t³uszczowej by³ jednolity, nastêpnie zaœ przyk³ada- ³a palce wskazuj¹cy i œrodkowy do wybranego pod³o a, staraj¹c siê przy tym zachowaæ jednakow¹ si³ê nacisku palców. Od ka dej z osób pobrano 4 odbitek (1 przy³o enie x 2 opuszki palca x 5 pod³o y x 4 terminy). Postêpowanie z przygotowanymi próbkami Ryc. 2. Pod³o a ch³onne z naniesionymi œladami linii papilarnych Fig. 2. Absorptive substrates with deposited fingermarks Próbki umieszczono w zlewkach z wod¹ kranow¹ odpowiednio na 1, 7, 14 i dni w warunkach pokojowych. Po up³ywie wyznaczonego czasu kawa³ki papierów wyjmowano z wody, suszono, a œlady pozostawione na odpowiednich próbkach ujawniano metod¹ lub. Zastosowane odczynniki i rozpuszczalniki Do ujawniania œladów linii papilarnych metod¹ wykorzystano rozpuszczony w wodzie destylowanej kwas maleinowy firmy FLUKA, o numerze katalogowym 6318 oraz gotowy zestaw wywo³ywacza fizycznego firmy Forensic Research & Supply Corporation, ITEM # 26 Solution A Silver Nitrate, Solution B Physical Developer. Do przygotowania roztworów do metody wykorzystano Oil Red O firmy FLUKA, o numerze katalogowym 7587, sporz¹dzo- bezw. cz.d.a. o numerze katalogowym 856119 rozpuszczony w wodzie destylowanej i kwas azotowy ok. 65% cz.d.a, numer katalogowy 52963115 firmy Polskie Odczynniki Chemiczne. RECEPTURY RECEPTURA Roztwór kwasu maleinowego (ryc. 3) kwas maleinowy 25 g woda destylowana ml Sk³adniki roztworu mieszano do momentu rozpuszczenia siê kwasu maleinowego. PROBLEMY KRYMINALISTYKI 257/7
Ujawnianie przeprowadzono zgodnie z instrukcj¹ za³¹czon¹ do gotowego zestawu wywo³ywacza fizycznego. Etap II Ryc. 3. Kwas maleinowy Fig. 3. Maleic acid Roztwór roboczy wywo³ywacza fizycznego (ryc. 4): silver nitrate 2% (solution A) 5 ml physical developer (solution B) 95 ml Sk³adniki roztworu wywo³ywacza fizycznego wymieszano tu przed ujawnianiem. Recepturê sporz¹dzono wed³ug instrukcji za³¹czonej do gotowego zestawu wywo³ywacza fizycznego firmy Forensic Research & Supply Corporation. Ryc. 4. Zestaw wywo³ywacza fizycznego Fig. 4. Physical developer kit Procedura postêpowania dla metody wywo³ywacza fizycznego Aby ujawniæ œlady za pomoc¹ metody, nale y przygotowaæ szklane naczynie, tzw. szalkê Petriego, o rozmiarach dostosowanych do badanych powierzchni. Proces prowadzi siê trójetapowo. UWAGA. Wszystkie naczynia musz¹ byæ bardzo czyste, poniewa jakiekolwiek zanieczyszczenia mog¹ zniweczyæ skutecznoœæ metody. Niewskazane jest równie u ywanie metalowych przedmiotów. Etap I 1. Do zlewki nalano tak¹ iloœæ kwasu maleinowego, aby ca³e badane powierzchnie by³y zanurzone. 2. Proces moczenia w kwasie maleinowym przeprowadzano przez oko³o 5 minut lub do czasu zaniku wydzielania siê pêcherzyków gazu. 3. Do szalek Petriego nalano tak¹ iloœæ roztworu roboczego wywo³ywacza fizycznego, aby ca³e próbki by³y zanurzone w roztworze (ze wzglêdu na ma³¹ objêtoœæ posiadanych szalek, a du ¹ liczbê próbek, próbki umieszczono w czterech naczyniach). 4. Aby sk³adniki roztworu mog³y siê mieszaæ, szalki umieszczono na wytrz¹sarce orbitalnej o szybkoœci nastawionej na 37 obrotów na minutê. 5. Proces ujawniania prowadzono przez 15 minut bez dostêpu œwiat³a s³onecznego i innych mocnych Ÿróde³ œwiat³a. Etap III 6. Po zakoñczeniu ujawniania próbki wyjêto z roztworu roboczego i wyp³ukano kolejno w dwóch naczyniach z wod¹ destylowan¹. 7. Badane pod³o a pozostawiono do wyschniêcia w warunkach pokojowych. 8. Oglêdziny badanych powierzchni przeprowadzono w œwietle dziennym i arowym. Œlady ujawni³y siê w postaci ciemnoszarych odwzorowañ. Etap I Etap II Etap III Ryc. 5 7. Ujawnianie œladów linii papilarnych metod¹ Fig. 5 7. Development of fingermarks by means of method PROBLEMY KRYMINALISTYKI 257/7 31
9. Odwzorowania rejestrowano aparatem fotograficznym FUJI FILM S2 Pro. Proces ujawniania œladów metod¹ ukazuj¹ ryciny 5 7. RECEPTURA 3 Roztwór Oil Red O (ryc. 8): Oil Red O 1,54 g metanol 77 ml sodu wodorotlenek 9,2 g woda destylowana 2 ml Oil Red O rozpuszczono w metanolu, a sodu wodorotlenek w wodzie destylowanej. Aby proces rozpuszczania przebiega³ szybciej, a sk³adniki mog³y siê wymieszaæ, zlewki z nimi umieszczono na mieszadle magnetycznym. W koñcowym etapie sk³adniki przefiltrowano. Roztwór buforowy (ryc. 9): sodu wêglan 26,5 g woda destylowana 2 l kwas azotowy stê ony ok. 65% 18,3 ml. Sodu wêglan rozpuszczono w wodzie destylowanej, nastêpnie dodano kwas azotowy i dope³niono zlewkê wod¹ destylowan¹ do objêtoœci 2,5 litra. W celu szybszego rozpuszczenia sodu wêglanu i wymieszania sk³adników wykorzystano mieszad³o magnetyczne. Procedura postêpowania dla metody Do przeprowadzenia ujawniania metod¹ nale y przygotowaæ szklane naczynie, tzw. szalkê Petriego, o rozmiarach dostosowanych do badanych powierzchni. Proces prowadzi siê trójetapowo. Ujawnianie odwzorowañ linii papilarnych metod¹ ukazuj¹ ryciny i 11. Ryc. 8. Sk³adniki roztworu Fig. 8. Components of solution by³y w nich zanurzone (ze wzglêdu na ma³¹ objêtoœæ posiadanych szalek, a du ¹ iloœæ próbek próbki umieszczono w czterech naczyniach). 2. Aby sk³adniki roztworu mog³y siê stale mieszaæ, szalki umieszczono na wytrz¹sarce orbitalnej o szybkoœci nastawionej na 37 obrotów na minutê. 3. Proces ujawniania prowadzono przez 9 minut. Œlady ujawni³y siê w postaci ciemnoró owych lub bordowych odwzorowañ. Etap II 4. Po zakoñczeniu ujawniania roztworem próbki wyjêto z roztworu roboczego barwnika i w celu stabilizacji œladów umieszczono w zlewce z roztworem buforowym. 5. Próbki moczono w roztworze buforowym przez oko³o 5 minut. 6. Badane pod³o a pozostawiono do wyschniêcia w warunkach pokojowych. 7. Oglêdziny badanych powierzchni przeprowadzono w œwietle dziennym i arowym. Ryc. 9. Sk³adniki roztworu buforowego Fig. 9. Components of buffer solution 8. Ujawnione odwzorowania rejestrowano aparatem fotograficznym FUJI FILM S2 Pro. Identyfikacja zagro eñ Kwas maleinowy dzia³a dra ni¹co na oczy, drogi oddechowe i skórê. Srebra azotan (roztwór A) powoduje oparzenia, mo e podra niæ oczy, skórê i drogi oddechowe. Roztwór redox (roztwór B) dzia³a dra ni¹co na oczy, skórê i drogi oddechowe. Etap I 1. Do szalek Petriego nalano tak¹ iloœæ roztworu, aby ca³e próbki Etap I Ryc. 11. Ujawnianie odwzorowañ linii papilarnych metod¹ Fig. 11. Development of fingerprints by method Etap II 32 PROBLEMY KRYMINALISTYKI 257/7
Metanol jest rozpuszczalnikiem ³atwopalnym oraz trucizn¹ nawet przy wdychaniu; ³atwo wch³ania siê przez skórê. Oil Red O mo e podra niæ skórê i oczy oraz dzia³aæ dra ni¹co na b³ony œluzowe i górne drogi oddechowe. Sodu wodorotlenek powoduje powa ne oparzenia. Kwas azotowy stê ony ok. 65% powoduje powa ne oparzenia. Sodu wêglan nie jest klasyfikowany jako substancja niebezpieczna. Œlady linii papilarnych ujawnione na ró nego rodzaju pod³o ach papierowych metodami i Œrodki ochrony indywidualnej Ochrona dróg oddechowych: maska, Ochrona oczu: okulary ochronne, Ochrona r¹k: rêkawice ochronne, Ochrona cia³a: ubranie ochronne. Przechowywanie roztworów Roztwór kwasu maleinowego przechowywaæ w szklanej, szczelnie zamkniêtej butelce. Trwa³oœæ oko³o 6 miesiêcy. Zestaw do wywo³ywacza fizycznego przechowywaæ z dala od œwiat³a (produkty œwiat³oczu³e), w szczelnie zamkniêtych pojemnikach. Trwa³oœæ oko³o 1 roku. Roztwór Oil Red O przechowywaæ w szklanej, szczelnie zamkniêtej butelce. Trwa³oœæ nieokreœlona. Roztwór buforowy przechowywaæ w szczelnie zamkniêtym pojemniku. Trwa³oœæ od 3 do 4 miesiêcy. Ryc. 12. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹ na papierze kredowym po jednym dniu moczenia w wodzie Fig. 12. Latent mark developed by method on chalked overlay paper after one day soaking in Ryc. 14. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹ na papierze kredowym po siedmiu dniach Fig. 14. Latent mark developed by method on chalked overlay paper after seven days soaking in Ryc. 13. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹ na papierze kredowym po jednym dniu moczenia w wodzie Fig. 13. Latent mark developed by method on chalked overlay paper after one day soaking in Ryc. 15. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹ na papierze kredowym po siedmiu dniach Fig. 15. Latent mark developed by methods on chalked overlay paper after 7 days soaking in Ryc. 16. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹ na papierze kredowym po czternastu dniach Fig. 16. Latent mark developed by method on chalked overlay paper after 14 days soaking in Ryc. 17. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹ na papierze kredowym po czternastu dniach Fig. 17. Latent mark developed by method on chalked paper after 14 days soaking in PROBLEMY KRYMINALISTYKI 257/7 33
Ryc. 18. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹ na papierze kserograficznym po jednym dniu Fig. 18. Latent mark developed by method on photocopying paper after one day soaking in Ryc. 19. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹ na papierze termoczu³ym po jednym dniu Fig. 19. Latent mark developed by method on thermosensitive paper after 1 day soaking in Ryc. 2. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹ na papierze kserograficznym po siedmiu dniach Fig. 2. Latent mark developed by method on photocopying paper after 7 days soaking in Ryc. 21. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹ na papierze kserograficznym po jednym dniu Fig. 21. Latent mark developed by method on photocopying paper after 1 day soaking in Ryc. 22. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹ na papierze termoczu³ym po jednym dniu moczenia w wodzie Fig. 22. Latent mark developed by method on thermosensitive paper after one day soaking in Ryc. 23. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹ na papierze kserograficznym po siedmiu dniach Fig. 23. Latent mark developed by on photocopying paper after 7 days soaking in Ryc. 24. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹ na papierze gazetowym po jednym dniu moczenia w wodzie Fig. 24. Latent mark developed by method on newspaper after 1 day soaking in Ryc. 25. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹ na papierze gazetowym po siedmiu dniach Fig. 25. Latent mark developed by method on newspaper after 7 days soaking in Ryc. 26. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹ na papierze gazetowym po czternastu dniach Fig. 26. Latent mark developed by method on newspaper after 14 days soaking in 34 PROBLEMY KRYMINALISTYKI 257/7
Wykres 1 Porównanie skutecznoœci metod i w odniesieniu do œladów naniesionych substancj¹ potowo-t³uszczow¹ na szary papier kartonowy wyra one w procentach Diagram 1 Comparison of and methods effectiveness in relation to sebaceous latents on grey cardboard paper (%) PAPIER KARTONOWY Ryc. 27. Œlad linii papilarnych ujawniony metod¹ na papierze gazetowym po trzydziestu dniach Fig. 27. Latent mark developed by method on newspaper after days soaking in Wyniki badañ opracowanie statystyczne W celu oceny ujawnionych odwzorowañ linii papilarnych przyjêto nastêpuj¹c¹ skalê ocen: 2 odwzorowania linii papilarnych nadaj¹ce siê do identyfikacji, 1 odwzorowania linii papilarnych nienadaj¹ce siê do badañ identyfikacyjnych, brak widocznych odwzorowañ linii papilarnych. 9 8 7 6 5 4 2 2 1 2 1 2 1 2 1 1 dzieñ 7 dni 14 dni dni Tabela 1 Liczbowe zestawienie ocen odwzorowañ linii papilarnych ujawnionych metodami i, pozostawionych na ró nego rodzaju pod³o ach papierowych przez losowo wybranych osób Numeric comparison of fingerprints coming from random persons and developed by ODO and methods on various paper substrates BADANE OSOBY Rodzaje podłoża 1 dzień 7 dni 14 dni dni 1 dzień 7 dni 14 dni dni 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 Papier szary kartonowy Papier gazetowy Gazeta Wyborcza Papier termoczuły strona pokryta emulsją 1 8 1 1 1 8 1 4 5 1 2 7 2 4 4 1 3 6 2 8 1 2 7 1 2 7 1 9 2 4 4 3 2 5 5 2 3 4 1 5 4 5 1 3 5 2 9 1 3 7 5 4 1 5 4 1 4 2 4 3 3 4 Papier kserograficzny 9 1 9 1 8 2 6 1 3 6 3 1 5 1 4 4 3 3 5 1 4 Papier kredowy 8 1 1 7 3 4 2 4 1 3 6 7 2 1 8 2 8 2 7 1 2 PROBLEMY KRYMINALISTYKI 257/7 35
Wykres 2 Porównanie skutecznoœci metod i w odniesieniu do œladów pozostawionych na papierze gazetowym Gazeta Wyborcza wyra- one w procentach Diagram 2 Comparison of and methods effectiveness in relation to sebaceous latents on Gazeta Wyborcza newspaper (%) Wykres 3 Porównanie skutecznoœci metod i w odniesieniu do œladów pozostawionych na papierze termoczu³ym na stronie pokrytej emulsj¹ wyra one w procentach Diagram 3 Comparison of and methods effectiveness in relation to sebaceous latents on thermosensitive paper (%) PAPIER GAZETOWY PAPIER TERMOCZUŁY 9 8 7 6 5 4 2 2 1 2 1 2 1 2 1 9 8 7 6 5 4 2 2 1 2 1 2 1 2 1 1 dzieñ 7 dni 14 dni dni 1 dzieñ 7 dni 14 dni dni Wykres 4 Porównanie skutecznoœci metod i w odniesieniu do œladów pozostawionych na papierze kserograficznym wyra one w procentach Diagram 4 Comparison of and methods effectiveness in relation to sebaceous latents on photocopying paper (%) Wykres 5 Porównanie skutecznoœci metod i w odniesieniu do œladów pozostawionych na papierze kredowym wyra one w procentach Diagram 5 Comparison of and methods effectiveness in relation to sebaceous latents on chalked overlay paper (%) PAPIER KSEROGRAFICZNY PAPIER KREDOWY 9 8 7 6 5 4 2 2 1 2 1 2 1 2 1 8 7 6 5 4 2 2 1 2 1 2 1 2 1 1 dzieñ 7 dni 14 dni dni 1 dzieñ 7 dni 14 dni dni 36 PROBLEMY KRYMINALISTYKI 257/7
Tabela 2 Procentowe zestawienie ocen odwzorowañ linii papilarnych, ujawnionych metodami i, naniesionych na ró nego rodzaju pod³o a papierowe przez losowo wybranych osób, ³¹cznie po wszystkich czasach moczenia Comparison of legibility of fingerprints coming from random persons and developed by and methods on various paper substrates, for all soaking times Rodzaj podłoża Papier kartonowy Papier gazetowy Papier termoczuły Papier kserograficzny Papier kredowy Ocena śladów 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 5 22,5 72,5 5 17,5 77,5 17,5 55 27,5 8 5 15 35 12,5 32,5 55 35 22,5 42,5 42,5 32,5 25 5 2 75 17,5 7,5 Wykres 6 Porównanie skutecznoœci metod i w odniesieniu do œladów pozostawionych na badanych pod³o ach papierowych wyra one w procentach Diagram 6 Comparison of and methods effectiveness in relation to latents on examined paper substrates (%) 8 7 6 5 4 2 Wnioski koñcowe PORÓWNANIE PROCENTOWE SKUTECZNOŚCI I 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 Papier kartonowy Papier gazetowy Papier termoczu³y Papier kserograficzny Papier kredowy 1. W przypadku papierów gorszego gatunku, a mianowicie kartonowego i gazetowego, lepsze wyniki ujawniania odwzorowañ linii papilarnych po wszystkich czasach zanurzenia papierów w wodzie da³ wywo³ywacz fizyczny. 2. W przypadku papierów lepszego gatunku, a mianowicie kredowego i termoczu³ego, porównywalne rezultaty ujawniania obiema metodami uzyskano po zanurzeniu papierów w wodzie przez 1 dzieñ i tydzieñ. Dla d³u szego czasu moczenia próbek (14 i dni) poleca siê wywo³ywacz fizyczny. 3. W przypadku papieru kserograficznego lepsze rezultaty ujawniania po wszystkich czasach uzyskano po zastosowaniu (po dniach wyniki by³y zbli one). 4. Ró nice w skutecznoœci ujawniania obiema metodami na ró nych pod³o ach i po ró nym czasie wskazuj¹, e sk³adniki wywo³ywacza fizycznego g³êbiej wnikaj¹ w strukturê papierów, daj¹c lepsze rezultaty ujawniania œladów. dzia³a bardziej powierzchniowo daje dobre rezultaty dla œladów œwie ych, kiedy substancja potowo- -t³uszczowa pokrywa wierzchni¹ warstwê papieru. 5. Dostêpnoœæ gotowego zestawu do wywo³ywacza fizycznego pozwala unikn¹æ przygotowywania roztworów. Nale y jedynie pamiêtaæ, aby u ywane naczynia by³y czyste. 6. Metoda wymaga samodzielnego przygotowania dwóch roztworów. Roztwór roboczy Oil Red O zawiera metanol zaliczany do substancji bardzo niebezpiecznych, a praca z nim wymaga odpowiednich warunków i szczególnego nadzoru. Roztwór roboczy nale y filtrowaæ, gdy drobny proszek Oil Red O osadza siê na PROBLEMY KRYMINALISTYKI 257/7 37
pod³o ach, pogarszaj¹c jakoœæ ujawnianych œladów linii papilarnych. 7. Oil Red O powoduje zabarwienie pod³o a w ró nym stopniu. Najsilniejsze wyst¹pi³o na papierze kredowym. 8. Efekty ujawniania œladów linii papilarnych wskazuj¹ na to, e odczynnik Oil Red O daje mo - liwoœci ujawniania œladów w przypadkach, w których zaleca siê zastosowanie. Nie mo na go jednak poleciæ jako skutecznego zamiennika. Nowe nabytki Biblioteki Naukowej CLK KGP Wypadki drogowe vademecum bieg³ego s¹dowego. Praca zbiorowa. Wyd. IES Psychologia kryminalistyczna. Brunon Ho³yst. Wyd. Prawnicze LexisNexis, 26 PRZYPISY 1 A. Beaudoin: New Technique for Revealing Latent Fingerprint on Wet Surfaces: Oil Red O, J. For. Ident. 24, nr 54 (4), s. 413 421; 2 A. Beaudoin: Oil Red O Versus Physical Developer on Wet Papers: A Comparative Study, J. For. Ident. 26, nr 56 (1), s. 413 421; 3 Receptura wykonana wed³ug przepisu zamieszczonego w artykule A. Beaudoina: New Technique... op.cit. BIBLIOGRAFIA 1. Przewodnik po metodach wizualizacji œladów linii papilarnych pod red. M. Rybczyñskiej-Królik, M. Pêka³y, Wydawnictwo CLK KGP, Warszawa 26. 2. Beaudoin A.: New Technique for Revealing Latent Fingerprint on Wet Surfaces: Oil Red O, [w:] J. For. Ident. 24, nr 54 (4), s. 413 421. 3. Beaudoin A., Rawij A.: Oil Red O Versus Physical Developer on Wet Papers: A Comparative Study, [w:] J. For. Ident. 26, nr 56 (1), s. 413 421. Ewa Rogo a Katarzyna Drzewiecka zdj.: autorki Sekrety kryptografii. Friedrich L. Bauer. Wyd. Helion Prawo karne zbiór przepisów seria z paragrafem. Wyd. Oficyna a Wolters Kluwer business Genetyka ilustrowany przewodnik. Eberhard Passarge. Wyd. Lekarskie PZWL Metody spektroskopowe w chemii analitycznej. Andrzej Cygañski. Wyd. Naukowo- -techniczne Biochemia ilustrowany przewodnik. Jan Koolman, Klaus-Heinrich Rohn. Wyd. Lekarskie PZWL Kryminalistyczne badania w³osów ludzkich przy u yciu skaningowego mikroskopu elektronowego. R. W³odarczyk. Wyd. WSPol., Szczytno 26 38 PROBLEMY KRYMINALISTYKI 257/7