2. AUTOSTRADA A4 NA ODCINKU OD WĘZŁA BALICE I DO GRANICY Z WOJEWÓDZTWEM ŚLĄSKIM 2.1. Część opisowa 2.1.1. Opis obszaru objętego zakresem programu Analizowany odcinek drogi o długości 35,6 km rozpoczyna się w km 401+100 (węzeł Balice ) a kończy w km 365+500 na granicy województwa małopolskiego i śląskiego. Jest on częścią autostrady A4, stanowiącej ważny szlak komunikacyjny, łączący wschód i zachód Polski. Analizowany odcinek przebiega przez gminy: Zabierzów, Krzeszowice, Trzebinia i Chrzanów w powiatach krakowskim oraz chrzanowskim. Granice obszaru analizowanego w niniejszym Programie stanowią izolinie dopuszczalnych poziomów dźwięku określonych wskaźnikami L DWN i L N. Granice te określono w opracowanej mapie akustycznej [11], która stanowi podstawę niniejszego programu. Sięgają one na terenach otwartych do około 700 m od krawędzi jezdni. Obszar, na którym występują przekroczenia dopuszczalnych poziomów dźwięku, a tym samym stanowiący zakres niniejszego Programu ma powierzchnię około 3,7 km 2. Na rys. 2.1 przedstawiono orientacyjną lokalizację odcinka autostrady A4 objętego zakresem opracowania. 2.1.2. Podanie naruszeń dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku wraz z podaniem zakresu naruszenia Zakres naruszeń dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku pochodzącego od ruchu pojazdów odbywającego się po analizowanym odcinku autostrady A4 przedstawiono w tabl. 2.1. W tabeli zestawiono opis zakresu przekroczeń wartości dopuszczalnych w przyporządkowaniu do poszczególnych odcinków, dla których wartość wskaźnika M jest większa od 0. Tabl. 2.1. Tereny zagrożone hałasem zlokalizowane w sąsiedztwie analizowanego odcinka autostrady A4 (granica województwa małopolskiego - węzeł Balice ) objęte opracowaniem programu ochrony środowiska przed hałasem Lp Orientacyjny kilometraż Od Do Zakres naruszeń dopuszczalnych wartości poziomu hałasu wyrażonego wskaźnikiem L DWN Nazwa gminy Priorytet 1. 365+600 368+450 Pierwsza linia zabudowy znajduje się w strefie poziomu dźwięku określonego wskaźnikiem L DWN o wartości 70-75 db na odcinku od km 365+600 do km 366+000. Pozostałe budynki zlokalizowane na tym odcinku w większej odległości od drogi znajdują się w zasięgach oddziaływania hałasu o poziomie przekraczającym wartości dopuszczalne. Chrzanów Niski 2. 369+850 371+200 Pierwsza linia zabudowy znajduje się w strefie poziomu dźwięku określonego wskaźnikiem L DWN o wartości 65-70 db na odcinku od km 370+750 do km 370+050. Pozostałe budynki zlokalizowane na tym odcinku w większej odległości od drogi znajdują się w zasięgach oddziaływania hałasu o poziomie przekraczającym wartości Chrzanów Średni 25
Lp Orientacyjny kilometraż Od Do Zakres naruszeń dopuszczalnych wartości poziomu hałasu wyrażonego wskaźnikiem L DWN Nazwa gminy Priorytet 3. 371+200 373+100 Pierwsza linia zabudowy znajduje się w strefie poziomu dźwięku określonego wskaźnikiem L DWN o wartości 70-75 db w sąsiedztwie km 372+700. Pozostałe budynki zlokalizowane na tym odcinku w większej odległości od drogi znajdują się w zasięgach oddziaływania hałasu o poziomie przekraczającym wartości Chrzanów / Trzebinia Niski 4. 373+800 375+300 Pierwsza linia zabudowy znajduje się w strefie poziomu dźwięku określonego wskaźnikiem L DWN o wartości 65-70 db na odcinku od km 374+300 do km 374+750. Pozostałe budynki zlokalizowane na tym odcinku w większej odległości od drogi znajdują się w zasięgach oddziaływania hałasu o poziomie Trzebinia Średni 5. 376+700 380+200 Pierwsza linia zabudowy znajduje się w strefie poziomu dźwięku określonego wskaźnikiem L DWN o wartości 65-70 db w sąsiedztwie km 377+550. Pozostałe budynki zlokalizowane na tym odcinku w większej odległości od drogi znajdują się w zasięgach oddziaływania hałasu o poziomie Trzebinia / Alwernia Niski 6. 380+200 382+050 Pierwsza linia zabudowy znajduje się w strefie poziomu dźwięku określonego wskaźnikiem L DWN o wartości 65-70 db na odcinku od km 380+900 do km 381+700. Pozostałe budynki zlokalizowane na tym odcinku w większej odległości od drogi znajdują się w zasięgach oddziaływania hałasu o poziomie przekraczającym wartości dopuszczalne. Alwernia Średni 7. 382+050 384+600 Pierwsza linia zabudowy znajduje się w strefie poziomu dźwięku określonego wskaźnikiem L DWN o wartości 65-70 db na odcinku od km 383+100 do km 383+550. Pozostałe budynki zlokalizowane na tym odcinku w większej odległości od drogi znajdują się w zasięgach oddziaływania hałasu o poziomie przekraczającym wartości dopuszczalne. Alwernia / Krzeszowice Niski 8. 385+900 387+500 Pierwsza linia zabudowy znajduje się w strefie poziomu dźwięku określonego wskaźnikiem L DWN o wartości 70-75 db w sąsiedztwie km 386+950. Pozostałe budynki zlokalizowane na tym odcinku w większej odległości od drogi znajdują się w zasięgach oddziaływania hałasu o poziomie przekraczającym wartości dopuszczalne. Krzeszowice Średni 9. 387+500 389+800 Pierwsza linia zabudowy znajduje się w strefie poziomu dźwięku określonego wskaźnikiem L DWN o wartości 65-70 db w sąsiedztwie km 389+550. Pozostałe budynki zlokalizowane na tym odcinku w większej odległości od drogi znajdują się w zasięgach oddziaływania hałasu o poziomie przekraczającym wartości dopuszczalne. Krzeszowice Niski 26
Lp Orientacyjny kilometraż Od Do Zakres naruszeń dopuszczalnych wartości poziomu hałasu wyrażonego wskaźnikiem L DWN Nazwa gminy Priorytet 10. 389+800 390+850 Pierwsza linia zabudowy znajduje się w strefie poziomu dźwięku określonego wskaźnikiem L DWN o wartości 65-70 db w sąsiedztwie km 390+500. Pozostałe budynki zlokalizowane na tym odcinku w większej odległości od drogi znajdują się w zasięgach oddziaływania hałasu o poziomie przekraczającym wartości dopuszczalne. Krzeszowice Średni 11. 393+650 399+000 Pierwsza linia zabudowy znajduje się w strefie poziomu dźwięku określonego wskaźnikiem L DWN o wartości 70-75 db na odcinku od km 394+600 do km 394+700 oraz od km 397+200 do km 397+500. Pozostałe budynki zlokalizowane na tym odcinku w większej odległości od drogi znajdują się w zasięgach oddziaływania hałasu o poziomie przekraczającym wartości dopuszczalne. Zabierzów / Liszki Średni 12. 399+700 400+400 Pierwsza linia zabudowy znajduje się w strefie poziomu dźwięku określonego wskaźnikiem L DWN o wartości 65-70 db na całym odcinku Zabierzów Niski 13. 400+400 401+100 Pierwsza linia zabudowy znajduje się w strefie poziomu dźwięku określonego wskaźnikiem L DWN o wartości 65-70 db na odcinku od km 400+800 do km 401+100. Pozostałe budynki zlokalizowane na tym odcinku w większej odległości od drogi znajdują się w zasięgach oddziaływania hałasu o poziomie przekraczającym wartości dopuszczalne. Zabierzów Średni 2.1.3. Wyszczególnienie podstawowych kierunków i zakresów działań niezbędnych do przywrócenia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku Analizowany odcinek autostrady A4 charakteryzuje się dużym natężeniem ruchu oraz znacznymi prędkościami pojazdów. Te dwa parametry decydują o niekorzystnym stanie klimatu akustycznego w jego sąsiedztwie. Zasięgi oddziaływania hałasu o poziomie przekraczającym wartości dopuszczalne sięgają do około 700 m od krawędzi jezdni. Powoduje to fakt, iż budynki mieszkalne zlokalizowane nawet w znacznej odległości od autostrady pozostają w zasięgach hałasu. W związku z tym faktem wskaźnik M na terenach podlegających ochronie akustycznej przyjmuje wartości większe od zera. Na rys. 2.2 przedstawiono podział odcinków autostrady A4 ze względu na priorytet narażenia na hałas przypisany w ramach Programu. Dla odcinków dróg, w sąsiedztwie których zlokalizowana jest zabudowa mieszkaniowa podlegająca ochronie akustycznej zaproponowano w ramach niniejszego opracowania działania naprawcze, które należy zrealizować w czasie trwania Programu. Poniżej w tabl. 2.2 przedstawiono zestawienie tych działań wraz z terminem ich realizacji (harmonogramem Programu) oraz szacunkowymi kosztami. W przypadku autostrady A4 działania te polegają w większości na budowie dodatkowych ekranów akustycznych. Wynika to z faktu, iż planowane inwestycje drogowe nie przyczynią się do spadku ruchu na autostradzie, czyli nie mogą być 27
traktowane jako działania, których jednym z celów będzie poprawa klimatu akustycznego na zagrożonych terenach. Dodatkowo nie należy wprowadzać na drodze tej klasy jaką jest autostrada ograniczeń prędkości, która jest jednym z czynników determinujących oddziaływanie akustyczne ruchu pojazdów. Należy jednak zaznaczyć, iż na analizowanym odcinku została zmodernizowana nawierzchnia drogi, co ograniczyło (w stosunku do stanu istniejącego w chwili wykonywania mapy akustycznej) poziom hałasu powstający na styku kół pojazdów i jezdni a tym samym poprawiło stan klimatu akustycznego na terenach zlokalizowanych w sąsiedztwie autostrady. Tabl. 2.2. Zestawienie działań naprawczych do wykonania w celu poprawy klimatu akustycznego dla odcinka autostrady A4 na odcinku granica województwa małopolskiego - węzeł Balice Lp. Orientacyjny kilometraż odcinka Od Do Działania mające na celu poprawę klimatu akustycznego Szacunkowe Koszty Termin realizacji Nazwa gminy 1. 369+850 371+200 Ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania w związku z niewystarczającą skutecznością istniejących ekranów akustycznych - 2009-2013 Chrzanów 2. 373+800 375+300 Budowa ekranów akustycznych chroniących budynki mieszkalne przed oddziaływaniem hałasu. Ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania na terenach, dla których nie będzie możliwości zastosowania skutecznych zabezpieczeń. 9,0 mln zł 2009-2013 Trzebinia 3. 380+200 382+050 Budowa ekranów akustycznych chroniących budynki mieszkalne przed oddziaływaniem hałasu. Ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania na terenach, dla których nie będzie możliwości zastosowania skutecznych zabezpieczeń. 11,1 mln zł 2009-2013 Alwernia 4. 385+900 387+500 Budowa ekranów akustycznych chroniących budynki mieszkalne przed oddziaływaniem hałasu. Ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania na terenach, dla których nie będzie możliwości zastosowania skutecznych zabezpieczeń. 9,6 mln zł 2009-2013 Krzeszowice 28
Lp. Orientacyjny kilometraż odcinka Od Do 5. 389+800 390+850 6. 393+650 399+000 7. 400+400 401+100 Działania mające na celu poprawę klimatu akustycznego Budowa ekranów akustycznych chroniących budynki mieszkalne przed oddziaływaniem hałasu. Ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania na terenach, dla których nie będzie możliwości zastosowania skutecznych zabezpieczeń. Budowa ekranów akustycznych chroniących budynki mieszkalne przed oddziaływaniem hałasu. Ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania na terenach, dla których nie będzie możliwości zastosowania skutecznych zabezpieczeń. Budowa ekranów akustycznych chroniących budynki mieszkalne przed oddziaływaniem hałasu. Ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania na terenach, dla których nie będzie możliwości zastosowania skutecznych zabezpieczeń. Szacunkowe Koszty 3,6 mln zł 27,0 mln zł 3,0 mln zł Orientacyjna długość ekranów akustycznych proponowanych do zastosowania na całym odcinku drogi [m] Szacunkowe koszty zastosowania ekranów akustycznych na całym analizowanym odcinku Termin realizacji 2009-2013 2009-2013 2009-2013 Nazwa gminy Krzeszowice 10 550 m 63,3 mln zł Zabierzów / Liszki Zabierzów Jednostką odpowiedzialną za realizację zadań zawartych w Tabl. 2.2 jest zarządzający odcinkiem płatnym autostrady A4 Stalexport Autostrada Małopolska S.A. Natomiast proponowany obszar ograniczonego użytkowania tworzy w drodze uchwały Sejmik Województwa Małopolskiego. Po zastosowaniu zawartych w Tabeli 2.2 zabezpieczeń przeciwdźwiękowych w formie ekranów akustycznych klimat akustyczny w sąsiedztwie analizowanego odcinka drogi ulegnie zdecydowanej poprawie (rys. 2.3). Budynki mieszkalne znajdą się poza zasięgiem oddziaływania hałasu o poziomie przekraczającym wartości dopuszczalne. Należy jednak zaznaczyć, że w ramach opracowania zaproponowano jedynie miejsca, gdzie należy zastosować ekrany akustyczne. Szczegółowe parametry akustyczne (długość, wysokość, rodzaj wypełnienia) oraz szczegółową lokalizację należy określić na podstawie pomiarów i obliczeń hałasu oraz projektu budowlanego. Skuteczność zabezpieczeń zostanie określona na etapie wykonywania kolejnej Mapy akustycznej. W razie konieczności dodatkowe działania naprawcze dla analizowanego odcinka autostrady A4 należy zaproponować w następnym Programie ochrony środowiska przed hałasem. 29
Dodatkowo należy zwrócić szczególną uwagę na właściwe planowanie przestrzenne w sąsiedztwie analizowanego odcinka drogi. Należy to do obowiązków właściwych organów administracji publicznej. Przede wszystkim nie należy zezwalać na budowanie nowych budynków podlegających ochronie akustycznej w strefie oddziaływania hałasu pochodzącego od ruchu pojazdów o poziomie przekraczającym wartości dopuszczalne. Szczegółowe zasady właściwego planowania przestrzennego opisano w rozdziale 1.4.2 niniejszego Programu. 2.2. Uzasadnienie zakresu określonych w programie zagadnień 2.2.1. Dane i wnioski ze sporządzonych map akustycznych Charakterystyki terenów objętych programem, w tym liczby mieszkańców, gęstości zaludnienia oraz zakresu przekroczeń dopuszczalnych hałasu w środowisku Analizowany odcinek drogi to fragment autostrady A4, która jest jednym z głównych szlaków tranzytowych przebiegających ze wschodu na zachód Polski. Droga ta zlokalizowana jest w następujących województwach: dolnośląskie, opolskie, śląskie i małopolskie. Przebieg autostrady przez te województwa został ustalony w latach 30-tych XX wieku i był utrwalony w obowiązujących do 31 grudnia 2003 roku planach zagospodarowania przestrzennego poszczególnych gmin, przez które prowadzi ślad autostrady [8]. Granicę trenów objętych mapą akustyczną, zgodnie z rozporządzeniem [6] określono liniami rozgraniczającymi, pokrywającymi się z izoliniami odpowiadającymi, odpowiednio wartościom wskaźników L DWN = 55 db(a) i L N = 50 db(a). W przypadku przedmiotowego odcinka autostrady zasięg izolinii wynosi odpowiednio: 850 m i 700 m. Obszar opracowania mapy akustycznej dla województwa małopolskiego wynosi 30,3 km 2 [8]. Analizowany odcinek autostrady zlokalizowany jest pomiędzy granicą województwa małopolskiego i śląskiego (km 365+500) oraz punktem poboru opłat (km 401+100) w sąsiedztwie węzła Balice I. Na analizowanym odcinku autostrada przebiega przez następujące miasta i gminy [8]: Miasto i gmina Chrzanów od km 365+500 do 372+500 km, Miasto Trzebinia od km 372+500 do 378+550 km, Gmina Alwernia od km 378+550 do 384+300 km, Gmina Krzeszowice tereny gminy autostrada przecina dwukrotnie od km 382+050 do km 382+300 oraz od km 384+300 do km 392+240, Gmina Zabierzów tereny gminy autostrada przecina dwukrotnie od km 392+240 do km 394+380 i od km 398+200 do km 401+100 Gmina Liszki od km 394+380 do 398+200. Ponadto na analizowanym odcinku autostrady znajdują się następujące obiekty [8]: Miejsca Obsługi Podróżnych (MOP) ze stacjami paliw, sklepami, motelami, gastronomią, warsztatami do drobnych napraw i myjniami samochodowymi na pasie ruchu w kierunku Katowice MOP Aleksandrowice w km 399+000 oraz na pasie ruchu w kierunku Krakowa MOP Morawica w km 398+000, sieć łączności autostradowej (po obu stronach autostrady, co 2 km, rozmieszczono telefony alarmowe), pozwalającej na utrzymanie stałej łączności z kolumnami alarmowymi (kolumny SOS), tablice elektroniczne informujące o zagrożeniach na autostradzie, Punkt Poboru Opłat Balice w km 400+380, 30
Węzły drogowe: Węzeł Chrzanów II (droga Chrzanów Balin) w km 369+462, węzeł Chrzanów I ( droga Chrzanów Trzebinia) w km 371+648 oraz węzeł Rudno (droga Alwernia Krzeszowice) w km 382+355. Wg szacunków wykonanych w ramach Map akustycznych [8] w zasięgu pasa analizy niekorzystnego oddziaływania hałasu emitowanego przez pojazdy poruszające się analizowanym odcinkiem autostrady A4 mieszkało 2 960 osób w 732 budynkach mieszkalnych (według wskaźnika L DWN ). Szacunkowa powierzchnia obszarów narażonych na oddziaływanie hałasu wynosi ok. 3,7 km 2. W analizowanym obszarze stwierdzono naruszenia wartości dopuszczalnych hałasu, których szczegółową specyfikację ujęto w rozdziale 2.1.2. Charakterystyki techniczno - akustyczne źródeł hałasu mających negatywny wpływ na poziom hałasu w środowisku Poniżej przedstawiono szczegółowe dane lokalizacyjno - techniczne analizowanego odcinka drogi [8]: długość odcinka - 60,9 km, prędkość - 120 km/h liczba jezdni - 2, szerokość pasa ruchu - 3,75 m szerokość dodatkowego pasa ruchu - 3,5 m + 0,5-1,0 m opaska, liczba pasów ruchu - 4, szerokość pasa dzielącego - 5-12 m, szerokość pasa awaryjnego - 2,75 m, szerokość pobocza gruntowego - 0,75 m, kategoria ruchu - R6 bardzo ciężki, obciążenie - 115 kn/oś, maksymalne pochylenie podłużne - 4%, nawierzchnia - bitumiczna. W sąsiedztwie analizowanego odcinka drogi wybudowano (stan wykonywania map akustycznych) następujące ekrany akustyczne [8]: Ekran nr 7 - żelbetowy + akryl o wysokości 3,0 m w km 370+834 do km 371+099 i 2,0 m w km 370+698 do 370+833 po stronie prawej, Ekran nr 20 - poliwęglan + drewno o wysokości 2,5 m do 4,0 m w km 397+040 do km 398+789 po stronie lewej, Erkan nr 23 - z płyt zrębkobetonowych o wysokości 4,0 m w km 399+730 do km 400+600 po stronie lewej. Łączna długość wybudowanych ekranów akustycznych jest równa 2 893 m. Należy natomiast zaznaczyć, że planowana do wybudowania długość ekranów akustycznych (po zakończonych pracach budowlanych) ma wynieść 14 598 m [8]. 2.2.2. Analiza materiałów, dokumentów i publikacji wykorzystanych w programie Istniejące powiatowe lub gminne programy ochrony środowiska W ramach niniejszego Programu wykonano analizy szeregu opracowań obejmujących swym zakresem tereny, na których zlokalizowany jest analizowany odcinek drogi. Poniżej przedstawiono główne ustalenia powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska oraz opracowań pokrewnych dla analizowanego 31
odcinka autostrady A4 (granica województwa małopolskiego i śląskiego - węzeł Balice ), które mają odniesienie do niniejszego opracowania: Strategia Rozwoju Powiatu Krakowskiego na lata 2008 2013 [21], Program Ochrony Środowiska Powiatu Krakowskiego [55], Strategia Rozwoju Powiatu Chrzanowskiego na lata 2006 2015 [70], Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Chrzanowskiego [71], Strategia Rozwoju Gminy Zabierzów na lata 2007 2013 [57], Strategia Rozwoju Gminy Krzeszowice na lata 2003 2013 [72], Program Ochrony Środowiska dla Gminy Krzeszowice na lata 2004 2015 [73], Strategia Rozwoju Gminy Trzebinia [74], Program Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia [75], Strategia Rozwoju Gminy Chrzanów [76]. Pierwszy z wymienionych dokumentów ( Strategia Rozwoju Powiatu Krakowskiego na lata 2008-2013 ) został opracowany w dwóch częściach. Pierwsza to raport z obecnej sytuacji na obszarze powiatu, a drugi to struktura celów strategii rozwoju powiatu. Część druga została opracowana na podstawie analiz i wniosków grupy około 100 osób reprezentujących różne środowiska społeczne powiatu. Na jednej z sesji dokonano analizy problemów i celów w różnych dziedzinach. W zakresie ochrony środowiska określono problem występowania wysokiego poziomu hałasu na terenach zlokalizowanych przy szlakach komunikacyjnych. Jako cel Strategii postawiono wspieranie inicjatyw dążących do wyprowadzenia ruchu głównych szlaków komunikacyjnych poza centra miast i miejscowości oraz ograniczenie hałasu. W strukturze celów strategicznych dla rozwoju gospodarczego jako cel nr 1 wyznaczono poprawę stanu środowiska naturalnego m.in. poprzez ograniczenie hałasu przy szlakach komunikacyjnych (wspieranie i koordynowanie prac w zakresie budowy ekranów akustycznych). W kolejnym dokumencie ( Program Ochrony Środowiska Powiatu Krakowskiego ) jako główne źródła hałasu komunikacyjnego ruchu pojazdów wymieniono m.in. przedmiotowy odcinek autostrady A4 wraz z fragmentami północnego i południowego obejścia m. Krakowa. Zaznaczono, że wysoki poziom hałasu stabilizuje się w godzinach szczytu komunikacyjnego. Widoczna jest tendencja do ich rozciągania się (5:00 24:00), przez co duży ruch samochodowy obserwuje się również w porze nocy. W zakresie ochrony przed hałasem komunikacyjnym wyznaczono następujące działania do podjęcia: Przeanalizowanie i wprowadzenie koniecznych zmian w budownictwie dróg i inżynierii ruchu drogowego (przestrzeganie wypełniania zobowiązań inwestorów do budowy infrastruktury przeciwhałasowej), Dążenie do poprawiania organizacji ruchu gwarantującej płynność jazdy, Rozpoczęcie budowy obwodnic, Dążenie do systematycznej poprawy stanu nawierzchni dróg, Promowanie i rozwijanie alternatywnych sposobów poruszania się, Wyeliminowanie z produkcji oraz stopniowe eliminowanie z użytkowania środków transportu, maszyn i urządzeń, których hałaśliwość nie odpowiada standardom Unii Europejskiej; Zmniejszenie uciążliwości związanej z istniejącym poziomem hałasu poprzez budowę ekranów i przegród akustycznych, zwiększenie ilości izolacyjnych pasów zadrzewień, stosowanie dźwiękochłonnych elewacji, wymianę okien na dźwiękoszczelne w domach mieszkalnych przy trasach intensywnego ruchu, 32
Programowanie przewidywanego poziomu hałasu i innych jego parametrów (w tym metodami numerycznymi), dobór metod i środków zmierzających do ograniczenia i utrzymania na możliwie niskim poziomie, Określenie i ustanowienie obszarów ograniczonego użytkowania (MPL Kraków- Balice, autostrada), Sporządzenie map akustycznych (dla dróg, linii kolejowych, lotnisk), Rozwinięcia systemu monitoringu lokalnego, w tym prowadzenie monitoringu okresowego wybranych dróg i ulic miastach, Wprowadzanie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zapisów poświęconych ochronie przed hałasem, łącznie z wyznaczeniem stref ograniczonego użytkowania wokół lotniska, terenów przemysłowych oraz głównych dróg i linii kolejowych wszędzie tam, gdzie przekraczany jest równoważny poziom hałasu wynoszący 55 db w porze nocnej. Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Chrzanowskiego jako główne źródła hałasu wymienia ruch pojazdów poruszających się po drodze krajowej Nr 79 oraz autostradzie A4. W zakresie ochrony przed hałasem komunikacyjnym wyznaczono następujące zadania do realizacji: Opracowanie map akustycznych i programów naprawczych w zakresie ochrony przed hałasem dla terenów chronionych, położonych wzdłuż głównych dróg, zaliczonych do obiektów, których eksploatacja może powodować negatywne oddziaływanie akustyczne na znacznych obszarach, ze wskazaniem terenów szczególnie narażonych na emisję hałasu, Opracowanie mapy akustycznej dla miasta Chrzanów i miasta Trzebinia, Budowa ekranów akustycznych oraz wymiana okien na dźwiękochłonne w punktach o największym zagrożeniu hałasem, Eliminowanie ruchu tranzytowego z obszarów o gęstej zabudowie poprzez budowę obwodnic oraz modernizacja dróg istniejących, Prowadzenie przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska monitoringu hałasu w rejonach szczególnej uciążliwości akustycznej, Wprowadzenie przez gminy zapisów do planów zagospodarowania przestrzennego sprzyjających ograniczaniu zagrożenia środowiska hałasem (np. ustalenie odpowiednio odległej nieprzekraczalnej linii zabudowy od dróg i innych obiektów emisji hałasu), Wprowadzenie pasów zieleni izolacyjnej (biologiczne ekrany akustyczne) wzdłuż szlaków komunikacyjnych oraz wzdłuż granic terenów i obiektów chronionych przed hałasem. Strategia Rozwoju Gminy Zabierzów na lata 2007 2013 jako jedno z działań mających na celu ochronę środowiska naturalnego wyznacza konieczność ograniczenia hałasu poprzez poprawę parametrów technicznych dróg oraz poprawę organizacji ruchu drogowego. W Programie Ochrony Środowiska dla Gminy Krzeszowice na lata 2004 2015 za najbardziej uciążliwe źródło hałasu decydujące o stanie klimatu akustycznego uznano komunikację drogową. Za źródło ponadnormatywnego hałasu uznano m.in. autostradę A4. Jako cele krótkoterminowe i kierunki działań wyznaczono: Poprawę organizacji ruchu, Poprawę stanu nawierzchni dróg, Promocję komunikacji zbiorowej, Budowę ekranów akustycznych, Zwiększenie ilości izolacyjnych pasów zieleni, 33
Stosowanie dźwiękochłonnych elewacji, Wymianę okien na dźwiękoszczelne, Właściwe kształtowanie linii zabudowy i brył powstających budynków w celu zminimalizowania wpływu hałasu drogowego, Zwiększenie izolacyjności akustycznej ścian zewnętrznych budynków, Jako cele długoterminowe wyznaczono: Utrzymanie aktualnego poziomu hałasu w obszarach, gdzie sytuacja akustyczna jest korzystna, Ograniczenie poziomu hałasu emitowanego przez środki transportu w obszarach wzdłuż głównych dróg, urządzenie w liniach rozgraniczających dróg pasów zieleni. W Programie Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia uznano, że droga krajowa Nr 79 jest głównym układem komunikacyjnym wpływającym w sposób negatywny na klimat akustyczny gminy Trzebinia. Autostrada A4 na terenie gminy przebiega głównie przez tereny lasów, a tylko na niewielkim odcinku przez tereny miasta. Jako cel nadrzędny w zakresie ochrony gminy przed hałasem przyjęto zmniejszenie emisji hałasu na jej terenie. Zaproponowano następujące działania: stosowanie ekranów akustycznych i zieleni izolacyjnej, eliminację ruchu tranzytowego z terenów gęsto zaludnionych oraz uwzględnianie w planie zagospodarowania przestrzennego i decyzjach o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego wymagań z zakresu ochrony środowiska (ochrony przed hałasem) ze szczególnym uwzględnieniem lokalizacji nowych dróg, lokalizacji budownictwa mieszkaniowego w pobliżu już istniejących tras komunikacyjnych. Strategia Rozwoju Gminy Chrzanów jako jeden z celów szczegółowych w zakresie hałasu wyznacza zminimalizowanie uciążliwego hałasu w środowisku poprzez eliminowanie ruchu tranzytowego z obszarów o gęstej zabudowie (budowa obwodnic), ograniczenie uciążliwości związanej z transportem drogowym, wspieranie przedsięwzięć ograniczających ujemny wpływ hałasu, a w szczególności budowanie ekranów i tworzenie pasów zwartej zieleni ochronnej. W Strategii Rozwoju Powiatu Chrzanowskiego, Strategii Rozwoju Gminy Krzeszowice na lata 2003 2013 oraz Strategii Rozwoju Gminy Trzebinia nie poruszono tematyki związanej z nadmiernym hałasem generowanym przez ciągi drogowe. Przepisy prawa, w tym prawa miejscowego, mające wpływ na stan akustyczny środowiska Podstawowymi aktami prawa miejscowego określającymi warunki ochrony akustycznej dla poszczególnych kategorii użytkowania przestrzeni miejskiej są miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. W ramach wykonywania niniejszego Programu dokonano szczegółowej analizy wszystkich miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, obowiązujących w chwili wykonywania niniejszego Programu. Wyniki analizy zostały przedstawione poniżej w tabl. 2.3, w której zawarto m.in.: Nazwę dokumentu planistycznego (miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku jego braku studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego) Akt powołujący zawierający numer uchwały i datę jej podjęcia. 34
Tabl. 2.3 Zestawienie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego obowiązujących na terenach sąsiadujących z autostradą A4 na odcinku od granicy województwa małopolskiego do węzła Balice I L.p. Nazwa dokumentu Akt powołujący Uwarunkowania dotyczące klimatu akustycznego 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego strefy przemysłowousługowej położonej w części terenów Chrzanowa i Balina Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego obszaru położonego przy węźle Chrzanów I autostrady A4 w Chrzanowie Zmiana Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Doliny Chechło-Północ Zmiana Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego strefy przemysłowo-usługowej w części terenów Chrzanowa i Balina Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego rozbudowy cmentarza komunalnego przy ul. Elli Marchettiego w Chrzanowie Zmiana Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Doliny Chechło-Północ w Chrzanowie Zmiana Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego strefy przemysłowo-usługowej w części terenów Chrzanowa i Balina Zmiana Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego terenu położonego przy węźle "Chrzanów I" autostrady A4 w Chrzanowie Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Chrzanów Uchwała nr XXVI/295/2000 Rady Miejskiej w Chrzanowie z dnia 28.11.2000 r Uchwała nr LV/526/06 Rady Miejskiej w Chrzanowie z dnia 26.09.2006 r. Uchwała nr XXXV/282/2000 Rady Miejskiej w Chrzanowie z dnia 24.11.2000 r. Uchwała nr VI/51/07 Rady Miejskiej w Chrzanowie z dnia 27.02.2007 r. Uchwała nr XXVIII/407/08 Rady Miejskiej w Chrzanowie z dnia 28.10.2008 r. Uchwała nr XXXI/452/08 Rady Miejskiej w Chrzanowie z dnia 16.12.2008 r. Uchwała nr XXVIII/409/08 Rady Miejskiej w Chrzanowie z dnia 28.10.2008 r. Uchwała nr XXX/439/08 Rady Miejskiej w Chrzanowie z dnia 25.11.2008 r. Uchwała nr XXV/343/08 Rady Miejskiej w Chrzanowie z dnia 10.07.2008 r. - - - - - - - - - 35
L.p. Nazwa dokumentu Akt powołujący Uwarunkowania dotyczące klimatu akustycznego 10 11 Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy Trzebinia dla obszaru położonego w rejonie ulicy Tuwima w Trzebini Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy Trzebinia dla obszaru położonego w rejonie Dawnej Rezerwy Terenowej Pod Kolej Szybkiego Ruchu w Trzebini Uchwała nr XXXIV/492/IV/2005 Rady Miasta Trzebinia z dnia 22.04.2005 r. Uchwała nr XLIII/628/IV/2006 Rady Miasta Trzebinia z dnia 27.01.2006 r. W obszarze planu ustalono się strefę uciążliwości komunikacyjnej obejmującą tereny przylegające drogi (KGP) i autostrady A4 O potencjalnego obszaru ograniczonego użytkowania oraz U uciążliwości trasy komunikacyjnej. W strefie O wskazana jest lokalizacja pasów zieleni ochronnej o charakterze osłon izolacyjnych oraz obiektów i urządzeń służących ochronie akustycznej. W strefie U lokalizacja nowych budynków może wiązać się z koniecznością realizacji odpowiednich zabezpieczeń, umożliwiających osiągnięcie poziomu hałasu równoważnego nie przekraczającego wartości dopuszczalnych. Dopuszcza się lokalizację ekranów akustycznych na terenach zieleni urządzonej i nie urządzonej. W obszarze planu ustalono się strefę uciążliwości komunikacyjnej obejmującą tereny przylegające drogi (KGP) i autostrady A4 O potencjalnego obszaru ograniczonego użytkowania oraz U uciążliwości trasy komunikacyjnej. W strefie O wskazana jest lokalizacja pasów zieleni ochronnej o charakterze osłon izolacyjnych oraz obiektów i urządzeń służących ochronie akustycznej. W strefie U lokalizacja nowych budynków może wiązać się z koniecznością realizacji odpowiednich zabezpieczeń, umożliwiających osiągnięcie poziomu hałasu równoważnego nie przekraczającego wartości dopuszczalnych. Dopuszcza się lokalizację ekranów akustycznych na terenach zieleni urządzonej i nie urządzonej. 36
L.p. Nazwa dokumentu Akt powołujący Uwarunkowania dotyczące klimatu akustycznego 12 13 14 15 Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Trzebinia Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego miejscowości Zalas w Gminie Krzeszowice Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego miejscowości Frywałd w Gminie Krzeszowice Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego miejscowości Rudno i Filipowice w Gminie Krzeszowice Uchwała nr XXII/114/V/2007 Rady Miasta Trzebinia z dnia 28.09.2007 Uchwała nr XVII/152/2004 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 29.01.2004 r. Uchwała nr XV/141/2003 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 27.11.2003 r. Uchwała nr XXII/182/2004 Rady Miejskiej w Krzeszowicach z dnia 17.06.2004 r. - W obrębie linii rozgraniczających terenów tras komunikacyjnych mogą być lokalizowane (pod warunkiem dostosowania do charakteru i wymogów użytkowania podstawowego i uzyskania zgody zarządcy terenu): zieleń o charakterze izolacyjnym oraz obiekty i urządzenia służące ograniczaniu uciążliwości komunikacyjnej. W obrębie linii rozgraniczających terenów tras komunikacyjnych mogą być lokalizowane (pod warunkiem dostosowania do charakteru i wymogów użytkowania podstawowego i uzyskania zgody zarządcy terenu): zieleń o charakterze izolacyjnym oraz obiekty i urządzenia służące ograniczaniu uciążliwości komunikacyjnej. W obrębie linii rozgraniczających terenów tras komunikacyjnych mogą być lokalizowane (pod warunkiem dostosowania do charakteru i wymogów użytkowania podstawowego i uzyskania zgody zarządcy terenu): zieleń o charakterze izolacyjnym oraz obiekty i urządzenia służące ograniczaniu uciążliwości komunikacyjnej. 37
L.p. Nazwa dokumentu Akt powołujący Uwarunkowania dotyczące klimatu akustycznego 16 17 Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Zabierzów w części obejmującej sołectwa: Brzezinka, Brzoskwinia, Karniowice, Kobylany, Młynka, Niegoszowice, Nielepice, Pisary, Radwanowice, Rudawa, Więckowice Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Zabierzów Uchwała nr XXVIII/161/04 Rady Gminy Zabierzów dnia 15.04.2004 r. Uchwała nr LIV/308/98 Rady Gminy Zabierzów z dnia 17.03.1998 r. Wyznaczono w planie strefy orientacyjnego zasięgu oddziaływania autostrady A4 (hałas, drgania itp.), w których należy po sprawdzeniu faktycznej skali uciążliwości stosować rozwiązania techniczne zabezpieczające budynki i ich mieszkańców przed skutkami tych oddziaływań. W przypadku braku możliwości technicznych ograniczenia uciążliwości można utworzyć obszar ograniczonego użytkowania. - 2.3. Część graficzna Rys. 2.1. Orientacyjna lokalizacja odcinka autostrady A4 do węzła Balice do granicy województwa małopolskiego i śląskiego [17] 38
Rys. 2.2. Orientacyjna lokalizacja odcinków z podziałem na priorytety narażenia na hałas w ciągu autostardy A4 od granicy województwa małopolskiego do węzła Balice I 39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
Rys. 2.3. Mapy imisji dźwięku pochodzącego od analizowanego odcinka autostrady A4 od granicy województwa małopolskiego do węzła Balice I po zastosowaniu proponowanych zabezpieczeń akustyczny 54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
2.4. Spis tabel i rysunków Spis tabel: Tabl. 2.1. Tereny zagrożone hałasem zlokalizowane w sąsiedztwie analizowanego odcinka autostrady A4 (granica województwa małopolskiego - węzeł Balice ) objęte opracowaniem programu ochrony środowiska przed hałasem Tabl. 2.2. Zestawienie działań naprawczych do wykonania w celu poprawy klimatu akustycznego dla odcinka autostrady A4 na odcinku granica województwa małopolskiego - węzeł Balice Tabl. 2.3 Zestawienie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego obowiązujących na terenach sąsiadujących z autostradą A4 na odcinku Spis rysunków: Rys. 2.1. Orientacyjna lokalizacja odcinka autostrady A4 do węzła Balice do granicy województwa małopolskiego i śląskiego [17] Rys. 2.2. Orientacyjna lokalizacja odcinków z podziałem na priorytety narażenia na hałas w ciągu autostrady A4 od granicy województwa małopolskiego do węzła Balice I Rys. 2.3. Mapy imisji dźwięku pochodzącego od analizowanego odcinka autostrady A4 od granicy województwa małopolskiego do węzła Balice I po zastosowaniu proponowanych zabezpieczeń akustyczny 69