Przykładowe zadania z JĘZYKA POLSKIEGO przygotowujące do NOWEGO egzaminu maturalnego na poziomie rozszerzonym WYPEŁNIA UCZEŃ Kod ucznia Sprawdzian z JĘZYKA POLSKIEGO na zakończenie nauki w drugiej klasie szkoły ponadgimnazjalnej. Poziom rozszerzony Informacje dla ucznia 1. Sprawdź, czy sprawdzian ma 10 stron. Ewentualny brak stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi. 2. Na tej stronie i na karcie odpowiedzi wpisz swój kod. 3. Rozwiązania zadań zapisz długopisem lub piórem. Nie używaj korektora. 4. rozwiązania zadań, w których należy samodzielnie sformułować odpowiedź, zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekreśl. 5. Za rozwiązanie wszystkich zadań można uzyskać 55 punktów. 6. Na rozwiązanie wszystkich zadań masz 90 minut. Powodzenia! 1
Charles Baudelaire Do czytelnika Głupota, grzechy, błędy, lubieżność i chciwość Duch i ciało nam gryzą niby ząb zatruty, A my karmim te nasze rozkoszne wyrzuty, Tak jak żebracy karmią swych szat robaczywość. Upór jest w naszych grzechach, strach jest w naszych żalach, Za skruchę i pokutę płacim sobie drogo I wesoło znów kroczym naszą błotną drogą, Wierząc, że zmyjem winy w łez mizernych falach. A na poduszce grzechu szatan Trismegista Nasz duch oczarowany kołysze powoli, I tak trawi bogaty kruszec naszej woli Trucizną swą ten stary, mądry alchemista. Diabeł to trzyma nici, co kierują nami! Na rzeczy wstrętne patrzym sympatycznym okiem Co dzień do piekieł jednym zbliżamy się krokiem Przez ciemność, która cuchnie i na wieki plami. Jak żebraczy rozpustnik, co, gryząc, przyciska Męczeńską pierś strudzonej starej nierządnicy, Kradniem rozkosz przejściową w mroków tajemnicy Jak zeschłą pomarańczę, z której sok nie tryska. Niby rój glist, co mrowiem gęstym się przewala, W mózgu nam tłum demonów huczy z dzikim śmiechem, A śmierć ku naszym płucom za każdym oddechem Spływa z głuchymi skargi, jak podziemna fala. Jeśli gwałt i trucizna, ognie i sztylety Dotąd swym żartobliwym haftem nie wyszyły Kanwy naszych przeznaczeń banalnej, niemiłej, To dlatego, że brak nam odwagi niestety! Ale pośród szakalów, śród panter i smoków, Pośród małp i skorpionów, żmij i nietoperzy, Śród tworów, których stado wyje, pełza, bieży, W ohydnej menażerii naszych grzesznych skoków 2
Jest potwór potworniejszy nad to bydląt plemię, Nuda, co, chociaż krzykiem nie utrudza gardła, Chętnie by całą ziemię na proch miałki starła, Aby jednym ziewnięciem połknąć całą ziemię. Łza mimowolna błyska w oczu jej pryzmacie, Ona marzy szafoty, dymiąc swe haszysze, Ty znasz tego potwora, co jak sen kołysze Hipokryto, słuchaczu, mój bliźni, mój bracie! Ch. Baudelaire, Do czytelnika, w: Kwiaty zła, tłum. Antoni Lange, PIW, Warszawa 1970. Zadanie 1. (0 1) Jaką funkcję pełni wyliczenie zastosowane w pierwszym wersie? Zadanie 2. (0 1) Wymień cztery następstwa grzechu przedstawione w dwóch pierwszych strofach utworu. Zadanie 3. (0 2) Diabeł to trzyma nici, co kierują nami! Do jakiego motywu zakorzenionego w tradycji odwołuje się autor w tych słowach? Określ funkcję tego motywu w utworze. 3
Zadanie 4. (0 2) Co jest największym zagrożeniem dla człowieka? Dlaczego? Podaj dwie przyczyny tego zagrożenia. Zadanie 5. (0 2) Do której filozofii popularnej w modernizmie nawiązuje wiersz? Odpowiedź uzasadnij jednym argumentem. A. Bergsonizm. B. Franciszkanizm. C. Nietzscheanizm. D. Schopenhaueryzm. Zadanie 6. (0 2) Wypisz i nazwij dwa środki stylistyczne, za pomocą których poeta przedstawia słabości człowieka. Zadanie 7. (0 1) Aby stworzyć odpowiedni nastrój, Charles Baudelaire wykorzystał w utworze A. anaforę. B. aforyzm. C. gradację. D. groteskę. 4
Zadanie 8. (0 1) Wyjaśnij znaczenie wyrazu hipokryta w ostatnim wersie utworu. Zadanie 9. (0 1) Ty znasz tego potwora, co jak sen kołysze Hipokryto, słuchaczu, mój bliźni, mój bracie! W zacytowanych słowach przejawia się A. ironia. B. satyra. C. akceptacja. D. obiektywizm. Zadanie 10. (0 2) Wyjaśnij, jakie dwie funkcje pełnią apostrofy kończące wiersz. Zadanie 11. (0 40) Dokonaj interpretacji porównawczej wiersza Do czytelnika Charlesa Baudelaire'a i Sonetu IV Mikołaja Sępa Szarzyńskiego. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 300 słów. Mikołaj Sęp Szarzyński Sonet IV. O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem Pokój szczęśliwość, ale bojowanie Byt nasz podniebny. On srogi ciemności Hetman i świata łakome marności O nasze pilno czynią 1 zepsowanie. 5
Nie dosyć na tym, o nasz możny Panie! Ten nasz dom ciało, dla zbiegłych lubości 2 Niebacznie zajźrząc 3 duchowi zwierzchności, Upaść na wieki żądać nie przestanie. Cóż będę czynił w tak straszliwym boju, Wątły, niebaczny 4, rozdwojony w sobie? Królu powszechny, prawdziwy pokoju, Zbawienia mego jest nadzieja w Tobie! Ty mnie przy sobie postaw, a przezpiecznie 5 Będę wojował i wygram statecznie 6! M. Sęp Szarzyński, Sonet IV, w: W. Bobiński, A. Janus-Sitarz, B. Kołcz, Barwy epok. Kultura i literatura, WSiP, Warszawa 2006. 1 2 3 4 5 6 pilno czynią pilnie się starają, zabiegają. zbiegłych lubości dla przemijających, chwilowych rozkoszy. zajźrząc zazdroszcząc. niebaczny nieostrożny. przezpiecznie odważnie, śmiało. statecznie pewnie. 6
7
8
9
KARTA ODPOWIEDZI WYPEŁNIA NAUCZYCIEL ZADANIE 11. Numer zadania 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Liczba punktów 0 1 2 A. Koncepcja porównywania utworów 0 2 4 6 B. Uzasadnienie tezy interpretacyjnej 0 4 8 12 C. Poprawność rzeczowa 0 2 D. Zamysł kompozycyjny 0 3 6 E. Spójność lokalna 0 1 2 F. Styl tekstu 0 2 4 G. Poprawność językowa 0 2 4 H. Poprawność zapisu 0 2 4 SUMA PUNKTÓW: 10