The influence of Effective Microorganisms EM application on health status of spring wheat growing in short-term monoculture

Podobne dokumenty
WPŁYW ZABIEGÓW PROEKOLOGICZNYCH W MONOKULTURZE PSZENŻYTA OZIMEGO NA OGRANICZENIE PORAŻENIA PRZEZ CHOROBY PODSUSZKOWE

Choroby podstawy źdźbła pszenicy jarej w monokulturze po zastosowaniu międzyplonu i biostymulatora

ANNALES. Ewa Tendziagolska, Danuta Parylak. Sposób uprawy roli pod pszenżyto ozime w monokulturze a nasilenie chorób podstawy źdźbła

Katedra Kształtowania Agroekosystemów i Terenów Zieleni Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu.

EFEKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA RÓŻNYCH SYSTEMÓW UPRAWY ROLI W UPRAWIE PSZENICY OZIMEJ PO SOBIE

NASTĘPCZE ODDZIAŁYWANIE MIĘDZYPLONÓW I UPRAWY ROLI NA ZDROWOTNOŚĆ PSZENŻYTA OZIMEGO

The use of Nano-Gro biostimulant and stubble catch crop as a plant-health factor in winter wheat continuous crop

Influence of cultivation technology on the health of spring wheat. Wpływ technologii uprawy na zdrowotność pszenicy jarej

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy Czartoryskich 8, Puławy I.

WPŁYW UPRAWY ROLI I CZYNNIKÓW REGENERUJĄCYCH STANOWISKO NA ZACHWASZCZENIE PSZENICY JAREJ

55 (2): , 2015 Published online: ISSN

OCENA STOSOWANIA RÓŻNYCH SYSTEMÓW UPRAWY ROLI I REGENERACJI STANOWISKA NA ZACHWASZCZENIE ŻYTA OZIMEGO UPRAWIANEGO W KRÓTKOTRWAŁEJ MONOKULTURZE *

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU PRZYRODNICZEGO WE WROCŁAWIU 2012 ROLNICTWO CII NR 588

WPŁYW BIOLOGICZNYCH I CHEMICZNYCH ZAPRAW NASIENNYCH NA PARAMETRY WIGOROWE ZIARNA ZBÓŻ

SKUTKI PRODUKCYJNE MONOKULTURY PSZENICY OZIMEJ W WARUNKACH UPRASZCZANIA UPRAWY ROLI

The healthiness of spring triticale in cereal-legume mixtures. Zdrowotność pszenżyta jarego w mieszankach zbożowo-strączkowych

WPŁYW SYSTEMÓW UPRAWY ROLI NA ZACHWASZCZENIE ŁUBINU ŻÓŁTEGO I WĄSKOLISTNEGO

Przydatność odmian pszenicy jarej do jesiennych siewów

WPŁYW SYSTEMU UPRAWY, NAWADNIANIA I NAWOŻENIA MINERALNEGO NA BIOMETRYKĘ SAMOKOŃCZĄCEGO I TRADYCYJNEGO MORFOTYPU BOBIKU

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa, Państwowy Instytut Badawczy Czartoryskich 8, Puławy I.

OCENA WYBRANYCH WYRÓŻNIKÓW JAKOŚCI ZIARNA PSZENICY TWARDEJ ODMIANY FLORADUR W ZALEŻNOŚCI OD UPRAWY ROLI I NAWOŻENIA AZOTEM

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁ ODOWSKA LUBLIN POLONIA

Influence of soil tillage system, forecrop and kind of crop residue on spring barley infection by pathogenic fungi

JAKOŚĆ ZIARNA PSZENICY JAREJ ODMIANY KOKSA W RÓśNYCH SYSTEMACH UPRAWY ROLI. Andrzej Woźniak

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN POLONIA. Rola międzyplonów ścierniskowych w monokulturowej uprawie pszenicy jarej

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN POLONIA. Zachwaszczenie pszenicy twardej w różnych systemach uprawy roli

Wpływ przedplonów na plonowanie, zachwaszczenie i zdrowotność jęczmienia jarego

ANNALES. Irena Małecka, Andrzej Blecharczyk, Zuzanna Sawinska. Wpływ sposobów uprawy roli i nawożenia azotem na plonowanie pszenżyta ozimego

WYSTĘPOWANIE NA ODMIANACH PSZENICY OZIMEJ KOMPLEKSU CHORÓB PODSTAWY ŹDŹBŁA W ZALEŻNOŚCI OD SPOSOBU UPRAWY I TERMINU SIEWU

Wpływ następczy międzyplonów i słomy na produkcyjno-ekonomiczne efekty uprawy pszenżyta ozimego

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN POLONIA

Sanitary state of winter rye grown in the conventional and organic systems

WPŁYW UPRAWY MIESZANKI BOBIKU Z OWSEM NAGOZIARNISTYM W SYSTEMIE EKOLOGICZNYM NA WYSTĘPOWANIE SZKODNIKÓW

SKUTECZNOŚĆ BIOLOGICZNA ORAZ WSKAŹNIKI EKONOMICZNE CHEMICZNEGO ZWALCZANIA SZKODNIKÓW W PSZENŻYCIE JARYM

Produktywność buraka cukrowego w warunkach zróżnicowanych systemów uprawy

WPŁYW WIELOLETNIEGO STOSOWANIA UPROSZCZEŃ W UPRAWIE ROLI I SIEWU BEZPOŚREDNIEGO W UPRAWIE GROCHU SIEWNEGO N A WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE GLEBY

Wpływ niektórych czynników na skład chemiczny ziarna pszenicy jarej

POBIERANIE I WYKORZYSTANIE AZOTU W UPRAWIE JĘCZMIENIA JAREGO Z WSIEWKĄ KONICZYNY PERSKIEJ I SERADELI

Modele ochrony zbóż jako element integrowanej produkcji

The influence of production technology on yielding of spring wheat cultivars

13. Soja. Uwagi ogólne

Pszenżyto ozime i jare - opóźniony termin siewu mgr inż. Aneta Ferfecka - SDOO Przecław

Pszenżyto jare/żyto jare

P A M I Ę T N I K P U Ł A W S K I ZESZYT

WPŁYW DESZCZOWANIA, SYSTEMÓW UPRAWY ROLI I POLIMERU NA PLONOWANIE I WARTOŚĆ SIEWNĄ NASION GROCHU

WPŁYW MIESZANINY PROPIONIBACTERIUM FREUDENREICHII I LACTOBACILLUS RHAMNOSUS NA ZDROWOTNOŚĆ I PLON RZEPAKU OZIMEGO

pochodzenia Kod kraju Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o., ul. Główna 20, Strzelce 2 Augusta 2002

Wpływ wybranych sposobów ochrony roślin na plon i jakość ziarna odmian pszenicy ozimej

WPŁYW TECHNOLOGII UPRAWY I OCHRONY HERBICYDOWEJ NA WYSOKOŚĆ PLONU PSZENICY OZIMEJ UPRAWIANEJ W MONOKULTURZE

Ocena przydatności biostymulatorów i międzyplonu w redukcji występowania chorób podsuszkowych w krótkotrwałej monokulturze pszenicy jarej

Andrzej Woźniak WSTĘP

Wpływ wybranych czynników agrotechnicznych na wysokość plonu ziarna i zawartość białka ogółem pszenicy ozimej odmiany Almari

Opracowała: Krystyna Bruździak SDOO Przecław. 13. Soja

Reakcja rzepaku jarego na herbicydy na polu zachwaszczonym i bez chwastów

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN POLONIA. Wpływ nawożenia organicznego i sposobów uprawy roli na produktywność buraka cukrowego

w badaniach rolniczych na pszenicy ozimej w Polsce w latach 2007/2008 (badania rejestracyjne, IUNG Puławy)

Jęczmień jary. Wymagania klimatyczno-glebowe

Efektywne fungicydy na zboża: Priaxor

w badaniach rolniczych na pszenżycie ozimym w Polsce w latach 2007/2008 (badania rejestracyjne, IUNG Puławy)

Owies Wymagania klimatyczno-glebowe Temperatura Opady

Zawartość składników pokarmowych w roślinach

Weed infestation of winter wheat continuous cropping after implementation of catch crop and biostimulant Nano-Gro

Wykorzystanie azotu z nawozów przez nagoziarnistą i oplewioną formę owsa

DŁUGOTRWAŁE ODDZIAŁYWANIE NAWOŻENIA ORGANICZNEGO I AZOTOWEGO NA WSKAŹNIKI STRUKTURY ROLI

Plonowanie żyta mieszańcowego odmiany Nawid w warunkach rzadkich siewów

ANNALES. Dorota Gawęda. Wpływ sposobów uprawy roli na plonowanie pszenicy ozimej w 3-polowym zmianowaniu na czarnej ziemi

017 arzec 2 graf m A ODMIANY ZBÓŻ OZIMYCH

Przesiewy zbożami ozimymi i jarymi rzepaku opryskanego herbicydami zawierającymi chlomazon

REAKCJA PSZENICY OZIMEJ I JĘCZMIENIA JAREGO NA UGNIATANIE GLEBY ORAZ ZRÓŻNICOWANĄ UPRAWĘ POŻNIWNĄ I GŁĘBOKOŚĆ ORKI *

Wpływ intensywności uprawy na plon i cechy struktury plonu odmian pszenicy ozimej

Zdrowotność pszenicy ozimej w różnych wariantach uprawy roli

Pszenżyto ozime. Wymagania klimatyczno-glebowe

Wpływ gęstości siewu na architekturę łanu pszenicy jarej Sigma uprawianej na różnych glebach

Prof. dr hab.. Jerzy Szukała UP Poznań, Katedra Agronomii Mgr Radosław Kazuś HR Smolice, Oddział Przebędowo Kalkulacje

SPRAWOZDANIE. pt.: Uprawy polowe metodami ekologicznymi: Określenie dobrych praktyk w uprawach polowych metodami ekologicznymi.

13. Soja - mgr inż. Aneta Ferfecka SDOO Przecław

PORÓWNANIE KOSZTÓW PRODUKCJI JĘCZMIENIA JAREGO I OZIMEGO W WYBRANYCH GOSPODARSTWACH WOJ. ZACHODNIOPOMORSKIEGO

WPŁYW UWILGOTNIENIA I NAWOŻENIA GLEBY NA ZAWARTOŚĆ MAKROELEMENTÓW W RESZTKACH POŻNIWNYCH PSZENICY JAREJ

OGRANICZENIE NASILENIA WYSTĘPOWANIA CHORÓB GRZYBOWYCH W MIESZANKACH ZBÓŻ JARYCH

PLONOWANIE DZIEWIĘCIU ODMIAN MARCHWI PRZEZNACZONYCH DLA PRZETWÓRSTWA, UPRAWIANYCH W REJONIE WARMII. Wstęp. Materiał i metody

ANALIZA SIŁ TRAKCYJNYCH OPONY NAPĘDOWEJ W ZMODYFIKOWANYCH TECHNOLOGIACH UPRAWY

Występowanie chorób pszenicy ozimej w zależności od wybranych czynników agrotechnicznych


NASILENIE WYSTĘPOWANIA CHORÓB PODSTAWY ŹDŹBŁA NA PSZENICY OZIMEJ W ZALEŻNOŚCI OD STANOWISKA W ZMIANOWANIU

ZMIANY WARTOŚCI SIŁY CIĘCIA ZIAREN PSZENICY A TECHNIKA NAWOŻENIA DOLISTNEGO

Ochrona zbóż przed chorobami grzybowymi z wirtuozerią!

Nauka Przyroda Technologie

The effectiveness and the selectivity of herbicides applied in tillage blue lupin

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁ ODOWSKA LUBLIN POLONIA

Wpływ wieloletniego stosowania siewu bezpośredniego w uprawie buraka cukrowego na niektóre wskaźniki struktury gleby

13. Soja mgr inż. Aneta Ferfecka SDOO Przecław

Pakiet informacyjny firmy AKRA czwartek, 04 sierpnia :39 - Poprawiony czwartek, 04 sierpnia :05

Nano-Gro w badaniach rolniczych na kukurydzy (badania rejestracyjne, IUNG Puławy, 2010)

WPŁYW PRZEDPLONU I DAWEK HERBICYDU NA ARCHITEKTURĘ ŁANU PSZENICY OZIMEJ

7. Owies W 2012 roku owies zajmował 6,7 % ogólnej powierzchni zasiewów zbóż w Polsce. W województwie łódzkim uprawiany był na powierzchni blisko 50

WPŁYW KONSERWUJĄCEJ UPRAWY KUKURYDZY ORAZ ZRÓŻNICOWANEGO NAWOŻENIA MINERALNEGO NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE GLEBY

Ocena zdrowotności pszenicy ozimej uprawianej tradycyjnie, w siewie bezpośrednim oraz w siewie bezpośrednim z wsiewką koniczyny białej

Systemy uprawy buraka cukrowego na różnych glebach Część II. Wschody i plony

Reakcja pszenicy jarej odmiany Torka na nawożenie azotem w warunkach przyorywania międzyplonów ścierniskowych* Komunikat

6. Pszenżyto jare/żyto jare

Transkrypt:

PROGRESS IN PLANT PROTECTION/POSTĘPY W OCHRONIE ROŚLIN 52 (2) 2012 The influence of Effective Microorganisms EM application on health status of spring wheat growing in short-term monoculture Wpływ stosowania Efektywnych Mikroorganizmów EM na zdrowotność pszenicy jarej uprawianej w krótkotrwałej monokulturze Urszula Zbroszczyk, Leszek Kordas Summary The studies were conducted in the Experimental Stadion Swojec at the University of Environmental and Life Sciences in Wrocław in 2007 2009 on alluvial soil of very good rye complex. Two factorial experiments were set up with the split-block method in 4 replications. Tillage and site regenerative practices were the factors studied in the field experiment while the dose of EM and method of seed dressing in the microplot experiment. The basic objective of studies was the assessment of a potential effect of tillage systems and EM doses on reduction of plant diseases infection as well as the possibilities of EM application in crop production. The three-year studies did not show any explicit positive effects of EM on health status of spring wheat grown in a short-term monoculture. Key words: monoculture, tillage systems, spring wheat, take-all diseases Streszczenie Badania prowadzono w Rolniczym Zakładzie Doświadczalnym Swojec Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, w latach 2007 2009, na madzie rzecznej kompleksu żytniego bardzo dobrego. Założono dwa doświadczenia dwuczynnikowe metodą pasów prostopadłych (split-block) w 4 powtórzeniach. W doświadczeniu polowym czynnikami były systemy uprawy roli i zabiegi regenerujące stanowisko. W doświadczeniu mikropoletkowym dawki preparatu EM i sposób zaprawiania ziarna. Celem badań było ocenienie ewentualnego wpływu systemów uprawy roli i preparatu EM na ograniczenie chorób roślin i możliwości jego stosowania w produkcji. Trzyletnie badania nie wykazały jednoznacznie pozytywnego wpływu tego preparatu na zdrowotność pszenicy jarej uprawianej w krótkotrwałej monokulturze. Słowa kluczowe: monokultura, systemy uprawy roli, pszenica jara, choroby podstawy źdźbła i korzenia Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Katedra Kształtowania Agroekosystemów i Terenów Zieleni Pl. Grunwaldzki 24A, 50-363 Wrocław leszek.kordas@up.wroc.pl Institute of Plant Protection National Research Institute Prog. Plant Prot./Post. Ochr. Roślin 52 (2): 327-331 Instytut Ochrony Roślin Państwowy Instytut Badawczy ISSN 1427-4337

328 The influence of effective microorganisms EM / Wpływ stosowania efektywnych mikroorganizmów EM Wstęp / Introduction Wysoki udział zbóż w strukturze zasiewów, wymusza ich uprawę po sobie, co utrudnia prowadzenie prawidłowych płodozmianów (Korbas i wsp. 2001). Prowadzi to do zmęczenia gleby, pogorszenia stanu fitosanitarnego roślin, wzrostu zachwaszczenia łanu oraz porażenia roślin przez choroby (Wojciechowski 2005), a w konsekwencji do spadku plonu ziarna i pogarszania jego jakości. Uprawa roli przez wpływ na zmiany mikroflory glebowej odgrywa dużą rolę w rozwoju chorób grzybowych (Blecharczyk i wsp. 2006). W systemach bezorkowych pozostawiane resztki pożniwne na polu są bezpośrednią przyczyną chorób grzybowych (Małecka i wsp. 2007) zwłaszcza tych, które infekują korzenie, co jest szczególnie ważne w częstej uprawie zbóż po sobie (Parylak 2004). Uproszczenie zmianowania lub wysiew pszenicy po sobie sprawia, że zgorzel podstawy źdźbła (Gaeumannomyces graminis var. tritici) stała się jedną z najważniejszych jej chorób powodującą nawet 50% obniżki plonów (Hornby 1998). Szczególnie korzystne warunki do porażania roślin przez patogeny stwarzają: wysoka wilgotność gleby, wczesny siew, uproszczona uprawa oraz uprawa w monokulturze (Solarska 2008). Szereg chorób zbóż przenoszonych jest przez nasiona i dlatego warunkiem zdrowych upraw jest wysiew kwalifikowanych i zaprawianych nasion (Nielsen i wsp. 1998). Zmniejszenie strat plonów można również osiągnąć poprzez racjonalne stosowanie fungicydów, a także w wyniku właściwej agrotechniki i pełnego wykorzystania odporności genetycznej odmian (Chrzanowska-Drożdż i wsp. 1999). Stosowanie Efektywnych Mikroorganizmów może wpłynąć na zwiększenie odporności roślin na różnego rodzaju obciążenia spowodowane warunkami środowiska. Celem podjętych badań była ocena warunków fitosanitarnych pod wpływem różnych systemów uprawy roli i zróżnicowanej dawki Efektywnych Mikroorganizmów. Materiały i metody / Materials and methods Badania prowadzono w Rolniczym Zakładzie Doświadczalnym Swojec Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu w latach 2007 2009 na madzie rzecznej kompleksu żytniego bardzo dobrego. Założono dwa doświadczenia dwuczynnikowe metodą pasów prostopadłych (split-block) w 4 powtórzeniach. Liczba poletek w doświadczeniu polowym wynosiła 48, a w doświadczeniu mikropoletkowym 40, a ich powierzchnia odpowiednio 20 i 1 m 2. Schemat doświadczeń przedstawiono w tabeli 1. i 2. W doświadczeniu polowym, pierwszym z czynników był system uprawy roli z uwzględnieniem różnych uproszczeń. Drugim były różne sposoby regenerujące stanowisko z zastosowaniem Efektywnych Mikroorganizmów i zmiennym nawożeniem fosforowo-potasowym. Nawożenie azotowe było stosowane na podstawie zasobności gleby. W doświadczeniu mikropoletkowym, prowadzonym tylko w warunkach uprawy tradycyjnej sprawdzano czy podwojenie dawki EM wpłynie na plonowanie i zdrowotność pszenicy jarej. Ponadto w doświadczeniu tym oprócz standardowego zaprawiania ziarna zastosowano zaprawianie ziarna Efektywnymi Mikroorganizmami (oprysk przez pół godziny roztworem aktywnej formy preparatu EM-1 w rozcieńczeniu 1 l EM-a/100 kg ziarna). W pracy wykorzystano do analizy statystycznej pakiet obliczeniowy FR ANALWAR. Analiza wariancji wykonywana jest dla układu split-block. W opracowaniu podawane są najmniejsze istotne różnice (NIR) według testu porównań wielokrotnych Tukeya przy poziomie p = 0,05. Jeśli w teście F efekty działania czynnika nie są udowodnione podawany jest NIR = Ocenę porażenia korzeni pszenicy jarej przez G. graminis przeprowadzono w fazie mleczno-woskowej ziarna na 100 losowo wybranych roślinach z każdego poletka. Posługując się 5-stopniową skalą przyjęto następujące klasy porażenia: 0 zdrowe/brak korzeni zainfekowanych, 1 słabo porażone (1 10%), 2 słabo porażone (11 30%), 3 silnie porażone (31 60%), 4 silnie porażone (61 100%). Indeks porażenia korzeni obliczono metodą Townsenda- Heubergera. Ocenę porażenia podstawy źdźbła dokonano w fazie dojrzałości mleczno-woskowej ziarna na 100 losowo pobranych źdźbłach z 10 miejsc z każdego poletka. Na źdźbłach oceniony został stopień uszkodzenia według 6-stopniowej skali podanej przez Pląskowską (2005). Wyniki i dyskusja / Results and discussion Indeks porażenia korzeni pszenicy jarej w doświadczeniu polowym nie był istotnie modyfikowany przez czynniki doświadczenia (tab. 3). Najsłabszym porażeniem charakteryzowała się pszenica uprawiana na poletkach po siewie bezpośrednim (A3) oraz po uprawie tradycyjnej (A1). Spłycenie zabiegów uprawowych w uprawie uproszczonej (A2) spowodowało zwiększenie porażenia korzeni pszenicy. Oddziaływanie systemów regenerujących stanowisko utrzymywało się na podobnym poziomie, jak w przypadku systemów uprawy. Najniższym indeksem porażenia systemu korzeniowego charakteryzowały się rośliny na obiektach, na których zastosowano połowę nawożenia PK i Efektywne Mikroorganizmy (B2). Rezygnacja z nawożenia fosforowo-potasowego wpłynęła na większe porażenie korzeni pszenicy o 0,2 w porównaniu do obiektu bez regeneracji (B4). Porażenie źdźbła przez patogeny powodujące choroby podstawy źdźbła było podobne zarówno w systemach, jak i czynnikach regenerujących stanowisko (tab. 3), jednak stwierdzone różnice nie zostały udowodnione statystycznie. Najniższy indeks porażenia stwierdzono po uprawie tradycyjnej (0,84), natomiast wraz z narastaniem uproszczeń w uprawie roli pogarszała się zdrowotność pszenicy. Najwyższy (0,94) indeks porażenia zanotowano po siewie bezpośrednim (A3). Po zastosowaniu oprysku z Efektywnych Mikroorganizmów oraz pełnego nawożenia NPK (B1) indeks porażenia wyniósł 0,89; natomiast zmniejszenie nawożenia PK o połowę (B2) spowodowało, że

Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 52 (2) 2012 329 Tabela 1. Schemat doświadczenia polowego Table 1. Outline of the field experiment Czynnik Factor Systemy uprawy roli Tillage systems (A) Czynniki regenerujące stanowisko Site regenerative practices (B) Nazwa obiektu Name of treatment pełna complete podorywka skimming 12 cm, bronowanie broną ciężką harrowing with heavy harrow 2x, kultywatorowanie kultywatorem podorywkowym cultivating with skimming cultivator, orka przedzimowa fall ploughing 25 cm, bronowanie broną ciężką po orce harrowing with heavy harrow after plough 1x, uprawa broną wirnikową rotary harrow 1x, tradycyjny siew pszenicy conventional sowing of wheat kultywatorowanie kultywatorem podorywkowym cultivating with skimming cultivator, uprawa broną wirnikową rotary harrow 1x, tradycyjny siew pszenicy conventional sowing of wheat opryskiwanie Roundup 360 SL siew bezpośredni pszenicy spraying with Roundup 360 SL direct sowing of wheat skrócona abriged 4 l EM*/ha, 120 kg N/ha, 60 kg P 2 O 5 /ha, 40 kg K 2 O/ha B 1 4 l EM*/ha, 120 kg N/ha, 30 kg P 2 O 5 /ha, 20 kg K 2 O/ha B 2 4 l EM*/ha, 120 kg N/ha B 3 120 kg N/ha, 60 kg P 2 O 5 /ha, 40 kg K 2 O/ha, obiekt kontrolny control treatment B 4 A 1 A 2 A 3 *zastosowano dawkę po określeniu zawartości próchnicy. W założeniu dawka preparatu EM co roku będzie się zmniejszać: 1 rok 4 l EM-1/ha, 2 rok 3 l EM-1/ha, 3 rok 2l EM-1/ha *a dose of EM was established after the determination of humus content. The dose of EM preparation was lowered each year: 1st year 4 l EM-1/ha, 2nd year 3 l EM-1/ha, 3rd year 2 l EM-1/ha Tabela 2. Schemat doświadczenia mikropoletkowego Table 2. Outline of the microplot experiment Dawka Dose EM Nazwa obiektu Name of treatment pełna complete 4 l EM*/ha, 120 kg N/ha, 60 kg P 2 O 5 /ha, 40 kg K 2 O/ha, dodatkowo zaprawiane ziarno Efektywnymi Mikroorganizmami additionally seed dressing with Effective Microorganisms skrócona abriged A 1 B0 A1 4 l EM*/ha, 120 kg N/ha, 60 kg P 2 O 5 /ha, 40 kg K 2 O/ha A 1 B 1 4 l EM*/ha, 120 kg N/ha, 30 kg P 2 O 5 /ha, 20 kg K 2 O/ha A 1 B 2 4 l EM*/ha, 120 kg N/ha A 1 B 3 120 kg N/ha, 60 kg P 2 O 5 /ha, 40 kg K 2 O/ha obiekt kontrolny control treatment A 1 B 4 8 l EM*/ha, 120 kg N/ha, 60 kg P 2 O 5 /ha, 40 kg K 2 O/ha, dodatkowo zaprawiane ziarno Efektywnymi Mikroorganizmami additionally seed dressing with Effective Microorganisms A 2 B0 A2 8 l EM*/ha, 120 kg N/ha, 60 kg P 2 O 5 /ha, 40 kg K 2 O/ha A 2 B 1 8 l EM*/ha, 120 kg N/ha, 30 kg P 2 O 5 /ha, 20 kg K 2 O/ha A 2 B 2 8 l EM*/ha, 120 kg N/ha A 2 B 3 120 kg N/ha, 60 kg P 2 O 5 /ha, 40 kg K 2 O/ha obiekt kontrolny control treatment A 2 B 4 *zastosowano dawkę po określeniu zawartości próchnicy. W założeniu dawka EM co roku będzie się zmniejszać: A1 1 rok 4 l EM-1/ha, 2 rok 3 l EM-1/ha, 3 rok 2 l EM-1/ha. A2 1 rok 8 l EM-1/ha, 2 rok 6 l EM-1/ha, 3 rok 4 l EM-1/ha, B0 dodatkowo zaprawiane ziarno EM *a dose of was EM was established after the determination of humus content. The dose of EM preparation was lowered each year: 1st year 4 l EM-1/ha, 2nd year 3 l EM-1/ha, 3rd year 2 l EM-1/ha. A2 1st year 8 l EM-1/ha, 2nd year 6 l EM-1/ha, 3rd year 4 l EM-1/ha, B0 additionally seed dressing EM indeks porażenia wyniósł 0,90. Na obiektach, na których zastosowano tylko oprysk preparatem EM bez nawożenia PK (B3), porażenie pszenicy przez choroby podstawy źdźbła było najniższe (0,88). Najwyższym indeksem porażenia (0,91) charakteryzowały się rośliny spod obiektów bez regeneracji (B4). W doświadczeniu mikropoletkowym porażenie korzeni przez G. graminis wartość indeksu porażenia korzeni pszenicy jarej w świetle analizy statystycznej nie została zróżnicowana przez czynniki doświadczenia (tab. 4). Na obiektach doświadczalnych ze standardową dawką preparatu EM (A1) indeks porażenia wyniósł 0,98; wyższą wartość (1,10) uzyskano po podwojonej dawce (A2), przyczyniło się to do większego o 10,9% porażenia przez G. graminis. Na poletkach, na których zastosowano czynniki regenerujące stanowisko stwierdzono, że najmniejszy (0,91) indeks porażenia miały korzenie pszenicy z dodatkowym zaprawianiem ziarna (B0), natomiast

330 The influence of effective microorganisms EM / Wpływ stosowania efektywnych mikroorganizmów EM Tabela 3. Porażenie pszenicy jarej przez choroby podstawy źdźbła i systemu korzeniowego Ip (doświadczenie polowe, średnie z lat 2007 2009) Table 3. Spring wheat infection with take-all diseases (microplot experiment, values from 2007 2009) Systemy uprawy roli Tillage system Średnio Mean Porażenie podstawy źdźbła Stem-basediseases B1 B2 B3 B4 czynniki regenerujące stanowisko site regenerative practices Gaeumannomyces graminis var. tritici B1 B2 B3 B4 A1 0,88 0,88 0,81 0,78 0,84 0,88 0,90 1,05 0,94 0,94 A2 0,88 0,94 0,93 0,90 0,91 1,12 0,98 1,08 1,04 1,05 A3 0,92 0,87 0,90 1,06 0,94 1,00 0,84 0,89 1,00 0,93 0,89 0,90 0,88 0,91 1,00 0,91 1,01 0,99 NIR (0,05) LSD (0.05) Dla systemów uprawy (A) For tillage systems Dla czynników regenerujących (B) For site regenerative Dla interakcji A/B For interaction A/B Dla interakcji B/A For interaction B/A różnice nieistotne not significant differences Tabela 4. Porażenie pszenicy jarej przez choroby podstawy źdźbła i systemu korzeniowego (Ip) (doświadczenie mikropoletkowe, średnie z lat 2007 2009) Table 4. Spring wheat infection with take-all diseases (microplot experiment, values from 2007 2009) Dawka Dose EM Średnio Mean różnice nieistotne not significant differences Choroby podstawy źdźbła Stem-basediseases B0 B1 B2 B3 B4 czynniki regenerujące stanowisko site regenerative practices Gaeumannomyces graminis var. tritici B0 B1 B2 B3 B4 A1 1,03 0,94 0,94 0,87 0,86 0,93 0,84 0,90 0,94 1,20 1,03 0,98 A2 0,79 0,99 0,87 0,82 0,83 0,86 0,98 1,23 1,13 1,15 0,99 1,10 0,91 0,96 0,90 0,84 0,84 0,91 1,06 1,04 1,17 1,01 NIR (0,05) LSD (0.05) Dla systemów uprawy (A) For tillage systems Dla czynników regenerujących (B) For site regenerative Dla interakcji A/B For interaction A/B Dla interakcji B/A For interaction B/A największy (1,17) indeks porażenia był na poletkach bez nawożenia PK (B3). W porównaniu do poletek bez regeneracji (B4) wartość ta była wyższa o 13,7%. Indeks porażenia przez choroby podstawy źdźbła pszenicy na poletkach ze standardową dawką preparatu EM (A1) wyniósł 0,93 i w porównaniu do podwójnej dawki preparatu EM (A2) był on wyższy o 0,07 (tab. 4). Najmniejszy indeks porażenia (0,84) był na obiektach bez regeneracji (B4) oraz na obiektach bez nawożenia PK (B3). Największy indeks porażenia (0,96) źdźbeł pszenicy stwierdzono po zastosowaniu pełnego nawożenia NPK i Efektywnych Mikroorganizmów (B1), różnica wyniosła 12,5% w porównaniu do obiektu bez regeneracji. Nie potwierdzono statystycznie w badaniach własnych wpływu stosowanych systemów uprawy roli na nasilenie występowania G. graminis, co częściowo potwierdzają badania Webera i wsp. (1999). Według Blecharczyka i wsp. (2006) w odniesieniu do G. graminis większe porażenie odnotowano po siewie bezpośrednim, wyniki własne nie potwierdzają tej tezy najwyższy indeks porażenia stwierdzono po uprawie uproszczonej. Badania własne dotyczące indeksu porażenia przez choroby podstawy źdźbła potwierdzają jego najwyższą wartość po siewie bezpośrednim. Innego zdania jest Pląskowska i wsp. (2002), która uważa, że system siewu bezpośredniego nie miał wpływu na stopień porażenia źdźbła przez grzyby patogeniczne. Wyniki uzyskane przez Woźniaka (2000) oraz Solarską (2008) dotyczące zdrowotności korzeni pszenicy uprawianej w monokulturze w różnych systemach potwierdzają, że zgorzel korzeni i podstawy źdźbeł stanowi wzrost zagrożenia dla uprawianej rośliny, podobnie uważa Adamiak i wsp. (2005). W badaniach własnych nie stwierdzono wpływu działania czynnika regenerującego w postaci Efektywnych Mikroorganizmów i zmiennego nawożenia fosforowo-potasowego. Nadolnik i wsp. (1998) są zdania, że wpływ na nasilenie występowania

Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 52 (2) 2012 331 chorób może być różny, w dużej mierze zależy to od gatunku rośliny gospodarza i patogena, warunków glebowych oraz przebiegu pogody. Badania Majchrzaka i Walerysia (2005) donoszą, że w ochronie biologicznej Efektywnymi Mikroorganizmami pszenżyta, zarówno z kozeni, jak i podstawy źdźbła, izolowano mniej kolonii grzybów niż z ochrony chemicznej. W doświadczeniu mikropoletkowym nie stwierdzono istotnego wpływu czynników doświadczenia, jednak podwojenie dawki preparatu EM spowodowało mniejsze porażenie przez choroby postawy źdźbła, ale zwiększyło indeks porażenia korzeni pszenicy jarej. Wnioski / Conclusions 1. Nie stwierdzono istotnego wpływu systemów uprawy roli oraz czynników regenerujących stanowisko z zastosowaniem Efektywnych Mikroorganizmów na występowanie chorób podstawy źdźbła u pszenicy jarej. Literatura / References Adamiak J., Adamiak E., Balicki T. 2005. Wpływ wieloletniej monokultury na występowanie chorób podstawy źdźbła w czterech zbożach. Fragm. Agron. 2: 7 13. Blecharczyk A., Sierpowski J., Sawinska Z. 2006. Wpływ systemów uprawy roli na występowanie chorób w monokulturze pszenicy ozimej. Prog. Plant Prot./Post. Ochr. Roślin 46 (2): 677 680. Chrzanowska-Drożdż B., Jasińska Z., Golinowska M. 1999. Koszty i opłacalność zwalczania chorób grzybowych w siewie czystym i mieszaninach odmian pszenicy jarej. Zesz. Nauk. AR Wrocław, Rolnictwo 74 (367): 273 285. Hornby D. 1998. Interactions between cereal husbandry and take-all: background for newer methods of controlling the disease. The BCPC Conference Pests and Diseases 1: 67 76. Korbas M., Martyniuk S., Rozbicki J., Beale R. 2001. Zgorzel Podstawy Źdźbła oraz Inne Choroby Podsuszkowe Zbóż. Wyd. Fundacja Rozwój SGGW, Warszawa, 59 ss. Majchrzak B., Waleryś Z. 2005. Grzyby zasiedlające korzenie i podstawę źdźbła pszenżyta ozimego przy różnych sposobach ochrony roślin. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 507: 357 363. Małecka I., Sawińska Z., Blecharczyk A. 2007. Wpływ uprawy roli na występowanie chorób pszenicy ozimej i w jęczmieniu jarym. Prog. Plant Prot./Post. Ochr. Roślin 47 (2): 189 192. Nadolnik M., Stupnicka-Rodzynkiewicz E., Dłużniewska J. 1998. Choroby grzybowe pszenicy ozimej w zależności od udziału zbóż w zmianowaniu. Prog. Plant Prot./Post. Ochr. Roślin 38 (1): 124 127. Nielsen B.J., Borgen A., Nielsen G.C., Scheef C. 1998. Strategies for controlling seed-borne diseases in cereals and possibilities for reducing fungicide seed treatments. The BCPC Conference Pest and Diseases 3: 893 900. Parylak D. 2004. Possibilities of root and stem base diseases limitation in continuous wheat under conventional tillage and no-tillage system. J. Plant Prot. Res. 44 (2): 144 146. Pląskowska E., Matkowski K., Moszczyńska E., Kordas L. 2002. Zdrowotność podstawy źdźbła pszenicy jarej w uprawie tradycyjnej i siewie bezpośrednim przy dwóch poziomach nawożenia azotem. Acta Sci. Pol. Agric. 1 (1): 131 138. Solarska E. 2008. Określenie przyczyn chorób korzeni pszenicy ozimej uprawianej w różnych systemach produkcji. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 531: 201 210. Weber R., Hryńczuk B., Runowska-Hryńczuk B., Kita W. 1999. Wpływ uproszczeń uprawy roli i zróżnicowanego nawożenia azotowego na plonowanie wybranych odmian pszenicy jarej w warunkach okresowych niedoborów wody. Folia Univ. Agric. Stetin., Agric. 74: 157 162. Wojciechowski W. 2005. Oddziaływanie przyorywanych międzyplonów ścierniskowych i nawożenia azotem na zdrowotność roślin pszenicy jakościowej. Prog. Plant Prot./Post. Ochr. Roślin 45 (2): 1197 1200. Woźniak A. 2000. Plonowanie pszenicy jarej i pszenżyta jarego w płodozmianie i monokulturze. Biul. IHAR 215: 81 90.