Sprawozdanie z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2014 roku. Warszawa, 2015 Spis treści I. WPROWADZENIE 9 II. DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA I PREWENCYJNA INFORMACJE OGÓLNE 13 1. Wstęp 15 2. Kontrole 15 3. Decyzje inspektorów pracy 16 4. Decyzje nakazujące zaprzestanie prowadzenia działalności 16 5. Decyzje dotyczące wypłaty wynagrodzenia lub innego świadczenia 17 6. Decyzje dotyczące wpisu do ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze 18 7. Odwołania od decyzji organów Państwowej Inspekcji Pracy 18 8. Skargi na decyzje i postanowienia organów PIP 19 9. Informacja dotycząca prowadzenia egzekucji administracyjnej 19 10. Wystąpienia inspektorów pracy 20 11. Polecenia 20 12. Kontrole zakończone odebraniem oświadczenia od podmiotu kontrolowanego 21 13. Wykroczenia przeciwko prawom pracownika 22 14. Zawiadomienia prokuratury o podejrzeniu popełnienia przestępstwa 23 15. Skargi i wnioski 24 16. Porady prawne i techniczne 25 17. Rejestracja zakładowych układów zbiorowych pracy 26 18. Spory zbiorowe 28 19. Wydawanie zezwoleń na wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dzieci 29 20. Opiniowanie wniosków dot. wydania zgody na wyłącznie elektryczne oświetlenie pomieszczeń pracy lub na ich lokalizację poniżej poziomu otaczającego terenu 30 21. Orzeczenia o dopuszczeniu statków żeglugi śródlądowej do eksploatacji 32 22. Sprawdzanie poprawności informacji - składanych do ZUS przez płatników składek - zawierających dane do ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe 32 23. Wnioskowanie do ZUS o podwyższenie składki na ubezpieczenie wypadkowe 34 24. Pisma o charakterze informacyjno-prewencyjnym 35 25. Współpraca z urzędami państw członkowskich UE/EOG i wypełnianie
roli instytucji łącznikowej 36 III. BADANIE OKOLICZNOŚCI I PRZYCZYN WYPADKÓW PRZY PRACY 43 IV. WYNIKI KONTROLI UJĘTYCH W PROGRAMIE DZIAŁAŃ DŁUGOFALOWYCH NA LATA 2013-2015 55 1. Egzekwowanie przepisów prawa pracy przy zatrudnianiu 57 A. Zawieranie umów cywilnoprawnych w warunkach wskazujących na istnienie stosunku pracy 57 B. Zawieranie umów terminowych 62 2. Obniżenie poziomu ryzyka zawodowego w grupie zakładów o wysokiej skali zagrożeń zawodowych (wzmożony nadzór) 66 3. Ograniczanie zagrożeń wypadkowych poprzez wdrażanie elementów zarządzania bezpieczeństwem pracy w zakładach, w których wystąpiły wypadki przy pracy 69 4. Działania kontrolne w celu ograniczenia zagrożeń związanych z nanomateriałami 72 V. WYNIKI KONTROLI UJĘTYCH W PLANIE ROCZNYM 75 1. Czas pracy - kontrole w zakładach różnych branż 77 2. Czas pracy - kontrole w sektorze bankowym 81 3. Transport drogowy - kontrole czasu prowadzenia pojazdu, przerw i czasu odpoczynku oraz czasu pracy kierowców 83 4. Egzekwowanie praw pracowniczych w zakresie wypłaty wynagrodzeń i innych świadczeń ze stosunku pracy 88 A. Kontrole przeprowadzone w wyniku skarg pracowniczych dot. wypłaty wynagrodzeń i innych świadczeń 88 B. Kontrole planowe dot. wypłaty wynagrodzeń i innych świadczeń 89 5. Kontrole wypłaty wynagrodzeń i innych świadczeń ze stosunku pracy w podmiotach należących do sektora bankowego 92 6. Egzekwowanie przestrzegania przepisów prawa pracy, w tym bezpieczeństwa i higieny pracy, w podmiotach leczniczych 96 A. Kontrole zagadnień prawnej ochrony pracy 96 B. Bezpieczeństwo i higiena pracy 102 7. Ocena przestrzegania przepisów prawa pracy, w tym bhp, w instytucjach kultury 108 A. Prawna ochrona pracy 108 B. Bezpieczeństwo i higiena pracy 111 8. Kontrole placówek handlu detalicznego (wielko powierzchniowych i innych) 115 A. Prawna ochrona pracy 115 B. Bezpieczeństwo i higiena pracy 120 9. Eliminowanie zagrożeń wypadkowych w budownictwie 123 A. Kontrole prac budowlanych i rozbiórkowych 123
B. Kontrole prac przy budowach i remontach dróg 127 10. Ograniczenie narażenia pracowników zatrudnionych w warunkach przekroczenia norm czynników szkodliwych dla zdrowia (w szczególności pyłów) w podziemnych wyrobiskach zakładów górniczych 130 11. Egzekwowanie przestrzegania przepisów prawa pracy, w tym bezpieczeństwa i higieny pracy, w firmach świadczących usługi górnicze w podziemnych zakładach górniczych 133 12. Ograniczenie wpływu szkodliwych czynników środowiska pracy w zakładach odlewniczych 137 13. Kontrole zapewnienia bezpiecznych warunków pracy w zakładach nowo powstałych 140 14. Eliminowanie zagrożeń występujących podczas eksploatacji urządzeń energetycznych u odbiorców przyłączonych bezpośrednio do sieci średnich napięć 144 15. Ograniczenie zagrożeń środowiska pracy w wybranych zakładach branży paliwowej 147 16. Eliminowanie zagrożeń w zakładach azotowych branży chemicznej 149 17. Eliminowanie nieprawidłowości związanych z niewłaściwą organizacją stanowisk pracy w strefach zagrożenia wybuchem oraz nieprawidłowości przy stosowaniu substancji chemicznych i procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym 150 18. Kontrole przestrzegania przepisów bhp podczas usuwania wyrobów zawierających azbest z obiektów budowlanych i przemysłowych 153 19. Poprawa stanu bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia pracowników w zakładach gospodarki komunalnej 155 20. Egzekwowanie przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac w leśnictwie związanych z pozyskiwaniem i zrywką drewna 158 21. Wymagania zasadnicze i minimalne 161 A. Kontrole spełniania wymagań minimalnych dla maszyn do obróbki drewna 161 B. Egzekwowanie spełniania wymagań zasadniczych dla maszyn, urządzeń i środków ochrony indywidualnej - nadzór rynku 164 22. Ograniczenie zagrożeń zawodowych pracowników wykonujących roboty torowe 167 23. Ograniczenie zagrożeń wypadkowych przy eksploatacji wózków jezdniowych z napędem silnikowym w magazynach wielkopowierzchniowych i w pozostałych miejscach wykonywania pracy 171 24. Ograniczanie zagrożeń powodujących potknięcia i poślizgnięcia w miejscu pracy w przedsiębiorstwach zajmujących się handlem hurtowym oraz w magazynach 174 25. Przeciwdziałanie zagrożeniom wypadkowym w zakładach chowu koni lub bydła 176 26. Przestrzeganie przepisów dotyczących zatrudniania osób niepełnosprawnych 178
27. Przygotowanie pracowników do bezpiecznej pracy 184 28. Legalność zatrudnienia 188 A. Kontrole legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej obywateli polskich 188 B. Kontrole legalności zatrudnienia, innej pracy zarobkowej oraz wykonywania pracy przez cudzoziemców 195 C. Przestrzeganie przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy przez agencje zatrudnienia 203 D. Egzekwowanie przestrzegania przepisów prawa wobec pracowników tymczasowych 208 VI. EFEKTY KONTROLI PIP 215 VII. DZIAŁALNOŚĆ PREWENCYJNA ORAZ PROMOCJA OCHRONY PRACY 219 KAMPANIE PAŃSTWOWEJ INSPEKCJI PRACY 221 1. Kampania informacyjno-promocyjna Bezpieczeństwo pracy zależy od Ciebie" 221 2. Kampania informacyjno-promocyjna Zanim podejmiesz pracę" 223 3. Kampania informacyjno-prewencyjna Szanuj życie! Bezpieczna praca w gospodarstwie rolnym" 224 PROGRAMY PREWENCYJNE I INFORMACYJNE PAŃSTWOWEJ INSPEKCJI PRACY 226 1. Program prewencyjny dla małych przedsiębiorstw Zarządzanie bezpieczeństwem pracy - prewencja wypadkowa" 226 2. Program prewencyjno-informacyjny w budownictwie Budowa. Stop wypadkom!" 228 3. Program prewencyjny w zakresie spełniania minimalnych wymagań bhp przez maszyny i urządzenia użytkowane w produkcji przemysłowej 231 4. Program prewencyjny dla mikroprzedsiębiorstw Zdobądź Dyplom PIP" 232 5. Program prewencyjno-informacyjny Przeciwdziałanie negatywnym skutkom stresu oraz innych zagrożeń psychospołecznych w pracy" 234 6. Działania prewencyjno-promocyjne w rolnictwie indywidualnym 235 7. Program informacyjny dla zakładów usług leśnych 238 8. Program informacyjny Ograniczenie zagrożeń powodujących potknięcia i poślizgnięcia w miejscu pracy w przedsiębiorstwach zajmujących się handlem hurtowym, ze szczególnym uwzględnieniem magazynów" 239 OCENA REALIZACJI CELÓW ZAŁOŻONYCH W PROGRAMACH PREWENCYJNYCH 239 DZIAŁALNOŚĆ EDUKACYJNA I INFORMACYJNA SKIEROWANA DO OSÓB WCHODZĄCYCH NA RYNEK PRACY 241 1. Program edukacyjny Kultura bezpieczeństwa" 241 2. Akcja informacyjna Na fali pierwszej pracy" 242 KONKURSY I NAGRODY GŁÓWNEGO INSPEKTORA PRACY 244 1. Konkurs Pracodawca - organizator pracy bezpiecznej" 244
2. Nagroda im. Haliny Krahelskiej 244 3. Konkurs Poznaj swoje prawa w pracy" 244 4. Konkurs Najaktywniejszy zakładowy społeczny inspektor pracy" 245 5. Konkurs Bezpiecznie od startu" 245 6. Konkurs Buduj bezpiecznie" 245 7. Konkurs Bezpieczne Gospodarstwo Rolne" 246 WSPÓŁPRACA Z PARTNERAMI, DZIAŁALNOŚĆ WYDAWNICZA PIP, TARGI, WYSTAWY 247 VIII. DZIAŁALNOŚĆ WEWNĄTRZORGANIZACYJNA 249 1. Szkolenia kadry PIP oraz działalność OS PIP we Wrocławiu 251 2. Informatyzacja PIP 254 IX. WSPÓŁPRACA KRAJOWA I MIĘDZYNARODOWA 255 1. Współdziałanie PIP z organami administracji publicznej, organami nadzoru nad warunkami pracy oraz innymi instytucjami działającymi w sferze ochrony pracy 257 2. Współpraca międzynarodowa 261 X. OCENA ROZWIĄZAŃ PRAWNYCH, WNIOSKI LEGISLACYJNE ORAZ OPINIOWANIE PROJEKTÓW AKTÓW PRAWNYCH 267 1. Ocena rozwiązań prawnych 269 2. Wnioski legislacyjne Głównego Inspektora Pracy 271 3. Opiniowanie projektów aktów prawnych 274 XI. PODSUMOWANIE I WNIOSKI 275 ZAŁĄCZNIKI 283 oprac. BPK