Podstawy prawne i zakres działania społecznej inspekcji pracy Politechniki Białostockiej

Transkrypt

1 Podstawy prawne i zakres działania społecznej inspekcji pracy Politechniki Białostockiej Społeczna inspekcja pracy jest służbą społeczną pełnioną przez pracowników Politechniki Białostockiej mającą na celu zapewnienie przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz ochronę uprawnień pracowniczych określonych w przepisach prawa pracy. Społeczna inspekcja pracy reprezentuje interesy wszystkich pracowników Politechniki Białostockiej bez względu na ich przynależność związkową i jest kierowana przez zakładowe organizacje związkowe : Związek Nauczycielstwa Polskiego, Związek Zawodowy Pracowników Technicznych, NSZZ Solidarność. Podstawowym aktem prawnym, regulującym jej działalność jest ustawa z dn. 24 czerwca 1983 r. o społecznej inspekcji pracy ( DZ.U. Nr 35, poz. ze zm. ). Zadaniem społecznej inspekcji pracy jest : kontrolowanie na bieżąco warunków pracy w celu zapewnienia pracownikom bezpiecznych warunków pracy i maksymalnie dużego komfortu na poszczególnych stanowiskach pracy poprzez: 1. kontrolowanie stanu budynków, maszyn, urządzeń technicznych i sanitarnych oraz procesów technologicznych z punktu widzenia bezpieczeństwa i higieny pracy, 2. kontrolowanie przestrzegania przepisów prawa pracy, w tym postanowień układów zbiorowych pracy i regulaminów pracy, w szczególności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony pracy kobiet, młodocianych i osób niepełnosprawnych, urlopów i czasu pracy, świadczeń z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, 3. uczestniczenie w kontroli przestrzegania w zakładzie pracy przepisów dotyczących ochrony środowiska naturalnego, 4. uczestniczenie w przeprowadzaniu przeglądu warunków pracy i pracach zakładowej komisji BHP, 5. branie udziału w ustalaniu okoliczności przyczyn wypadków przy pracy oraz w analizowaniu przyczyn wypadków, zachorowań na choroby zawodowe i inne schorzenia wywołane warunkami środowiska pracy, 6. podejmowanie działań na rzecz aktywnego udziału pracowników zakładu pracy w kształtowaniu właściwych warunków bhp oraz oddziaływanie na przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad bhp. Społeczni inspektorzy pracy realizując określone w ustawie ( ustawa o społecznej inspekcji pracy ) zadania, winni skupiać swoje oddziaływanie : w zakresie bezpieczeństwa pracy na eliminowaniu zagrożeń, które są przyczyną wypadków i chorób zawodowych, przestrzeganiu wymogów technologicznych, wyposażeniu maszyn i urządzeń w osłony zabezpieczające, wyposażeniu pracowników w sprawny sprzęt ochron osobistych, przestrzeganiu przez pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa pracy, w zakresie higieny pracy na zapewnieniu pracownikom norm higienicznych w szczególności dotyczących substancji szkodliwych, zapylenia, hałasu, wibracji, mikroklimatu i oświetlenia oraz zapewnienia pracownikom odpowiednich pomieszczeń higieniczno-sanitarnych, w zakresie prawnej ochrony pracy na kontroli przestrzegania przepisów o czasie pracy, ochrony pracy kobiet i młodocianych, świadczeń pieniężnych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

2 Organizacja i struktura społecznego nadzoru nad warunkami pracy Politechnice Białostockiej Struktura organizacyjna społecznej inspekcji pracy jest zależna od struktury organizacyjnej Politechniki Białostockiej. Tworzą ją : uczelniany społeczny inspektor pracy dla całej uczelni, wydziałowi ( oddziałowi ) społeczni inspektorzy pracy dla poszczególnych wydziałów i oddziałów uczelni. Zarządy Związku Nauczycielstwa Polskiego, Związku Zawodowego Pracowników Technicznych, NSZZ Solidarność rozstrzygają i dostosowują organizację społecznej inspekcji pracy do potrzeb wynikających ze struktury uczelni.

3 Zarząd Związku Nauczycielstwa Polskiego Zarząd Związku Zawodowego Pracowników Technicznych Zarząd NSZZ Solidarność BHP tel. wew Uczelniany społeczny inspektor pracy drr inż. JERZY OBOLEWICZ tel.wew Wydziałowy społeczny inspektor pracy Wydz. Architektury Inż. HELENA GOSK tel. wew Wydziałowy społeczny inspektor pracy Wydz. Budownictwa i Inżynierii Środowiska STANISŁAW RADULSKI tel Wydziałowy społeczny inspektor pracy Wydz. Elektrycznego Inż. ADAM WIKTORKO tel. wew Wydziałowy społeczny inspektor pracy Wydz. Mechanicznego Inż. RAJMUND KONIUSZEWSKI tel wew. 612 Wydziałowy społeczny inspektor pracy Wydz. Informatyki Inż. ZBIGNIEW ŁAZEWSKI tel. wew Wydziałowy społeczny inspektor pracy Wydz. Zarządzania BOGDAN KAFEL tel. wew Wydziałowy społeczny inspektor pracy - Pion Rektora i Prorektorów mgr WOJCEICH ROGALSKI tel. wew lub 9021 Wydziałowy społeczny inspektor pracy - Pion Dyrektora Administracyjnego ANATOLI WIŚNIEWSKI tel. wew Wydziałowy społeczny inspektor pracy - Instytut Matematyki i Fizyki mgr inż. MAŁGORZATA WRÓBLEWSKA tel. wew lub 9071 Rys. 1. Struktura organizacyjna USIP PB.

4 Uprawnienia i zasady postępowania społecznej inspekcji pracy Politechniki Białostockiej Wydziałowy społeczny inspektor pracy ma prawo wstępu w każdym czasie do pomieszczeń i urządzeń zakładu pracy dla wykonania swych zadań kontrolnych z zakresu technicznego bezpieczeństwa pracy i prawnej ochrony pracy. Ponadto SIP ma wiele uprawnień o różnym charakterze prawnym, do których zalicza się : 1. prawo żądania informacji oraz okazywania dokumentów niezbędnych dla wykonywania funkcji kontrolnych, 2. prawo informowania pracodawcy -Rektora PB o faktach nieprzestrzegania przepisów bhp i prawa pracy ( dotyczy uczelnianego społecznego inspektora pracy ), 3. prawo informowania kierowników wydziałów Dziekanów o faktach nieprzestrzegania przepisów bhp i prawa pracy ( dotyczy wydziałowych inspektorów pracy ), 4. prawo występowania o natychmiastowe usunięcie bezpośrednich zagrożeń dla zdrowia i życia pracowników Politechniki Białostockiej, 5. prawo wydawania zaleceń, w tym w szczególności zaleceń wstrzymania pracy danego urządzenia technicznego lub określonych robót ( dotyczy uczelnianego społecznego inspektora pracy), 6. prawo wpisywania uwag, 7. prawo zwracania uwagi pracownikom w przypadku naruszenia obowiązujących przepisów i zasad bhp, 8. prawo występowania uczelnianego społecznego inspektora pracy o odsunięcie pracownika od pracy w przypadku braku wymaganych uprawnień kwalifikacyjnych niezbędnych do obsługi określonych urządzeń, czy też braku orzeczenia lekarskiego dopuszczającego do wykonywania pracy, 9. udział w zespołach powypadkowych jako strony równoprawnej ustalających okoliczności i przyczyny wypadków przy pracy, 10. prawo wnioskowania o przeprowadzenie kontroli do inspektora PIP, 11. prawo wnioskowania do inspektora pracy o wszczęcie postępowania w sprawach o wykroczenia przeciwko prawom pracownika, 12. udział w dokonywanych przez zakład pracy analizach przyczyn powstawania wypadków przy pracy, chorób zawodowych i innych schorzeń wywołanych warunkami pracy, 13. prawo uczestniczenia w kontrolach przeprowadzanych przez inspektora PIP, 14. prawo czuwania nad wykonywaniem decyzji i zaleceń organu nadzoru i kontroli warunków pracy, a w razie ich niewykonania zawiadomienie tych organów, 15. prawo organizowania szkolenia wydziałowych sip, 16. prawo uczestniczenia w pracach komisji bezpieczeństwa i higieny pracy jako wiceprzewodniczący tejże komisji (( dotyczy uczelnianego społecznego inspektora pracy), 17. prawo opiniowania projektów poprawy warunków pracy i planów rehabilitacji zawodowej oraz kontrolowanie ich realizacji.

5 Planowanie pracy społecznej inspekcji pracy Politechniki Białostockiej Nałożony na uczelnianego inspektora pracy szeroki zakres zadań i obowiązków wymaga właściwego, zorganizowanego i opartego na planie, działania. Właściwa organizacja pracy społecznej inspekcji pracy Politechniki Białostockiej uwarunkowana jest szeregiem różnorodnych czynników uzależnionych od typu tej uczelni, jej wielkości, warunków pracy oraz umiejętności działania samego uczelnianego sip. Podstawą działania uczelnianego sip Politechniki Białostockiej jest plan opracowany na okres roku kalendarzowego i zatwierdzony przez zakładowe organizacje związkowe. Plan został opracowany na podstawie własnego rozeznania warunków pracy w uczelni, materiałów uzyskanych podczas dotychczasowych kontroli i przeglądów warunków pracy, propozycji zgłaszanych przez wydziałowych sip oraz wniosków z analizy sytuacji chorobowej i wypadkowej w uczelni. Plan pracy jest odbiciem potrzeb uczelni i uwzględnia w pierwszej kolejności problemy najbardziej pilne, których rozwiązanie wpływać będzie skutecznie na poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy i usuwanie ewentualnych nieprawidłowości w zakresie przepisów prawnej ochrony pracy. Opracowany plan uczelnianego sip zawiera określenie rodzajów planowanej pracy, terminy ich wykonania oraz rubrykę uwag, w której są notowane efekty uzyskane w wyniku realizacji zamierzonego działania. Plan pracy uczelnianego sip jest zatwierdzony przez zakładowe organizacje związkowe, zaś uczelniany sip jest odpowiedzialny za jego prawidłowe i terminowe wykonanie. W zależności od uzgodnień ze związkami zawodowymi społeczny sip jest zobowiązany składać ustne lub opracowane w formie pisemnej sprawozdanie przynajmniej raz na kwartał. Uczelniany sip ze swojej działalności jest rozliczany przez związki zawodowe, które w miarę potrzeby podejmują działania zmierzające do udzielania mu pomocy niezbędnej do wykonywania swoich funkcji. Roczny plan SIP w załączeniu

6 Współdziałanie SIP z Państwową Inspekcją Pracy i związkami zawodowymi Podstawa organizacyjno-prawna PIP z partnerami społecznymi wynika zarówno z ustawy o związkach zawodowych, jak i z ustaw o PIP oraz społecznej inspekcji pracy. Wspólnym dążeniem związków zawodowych i PIP jest zwiększanie skuteczności działań podejmowanych w zakresie ochrony pracy oraz podnoszenie efektywności społecznej kontroli warunków pracy. Współpraca pomiędzy partnerami nawiązywana jest : na szczeblu centralnym poprzez podpisywanie porozumień bądź protokołów uzgodnień pomiędzy centralami związkowymi a głównym inspektorem pracy ( w opracowaniu pominięto ) ; na szczeblu OIP w Białymstoku poprzez konsultacje, szkolenia i wymianę informacji w zakresie ochrony pracy. Zakres współpracy pomiędzy Okręgowym Inspektoratem Pracy w Białymstoku a SIP Politechniki Białostockiej obejmuje : 1. konsultacje fachowe i doradztwo dla partnerów związkowych, w tym w siedzibach tych organizacji, 2. szkolenia SIP i działaczy związkowych, 3. wymiana informacji o podstawowych problemach ochrony pracy i działalności OIP, 4. pomoc w realizacji związkowej funkcji kierowniczej wobec SIP, 5. tworzenie międzyzwiązkowych organów konsultacyjnych, np. wojewódzkich komisji ochrony pracy, 6. organizowanie społecznego poparcia dla celów ochrony pracy i wspólnego ich prezentowania wobec organów rządowych i samorządów lokalnych, 7. popularyzacja i promocja tematyki ochrony pracy. Ponadto w OIP powołani są inspektorzy pracy pełniący funkcję koordynatorów ds. współpracy z partnerami społecznymi. Do zadań tych pracowników należy koordynowanie współdziałania inspektorów pracy ze społeczną inspekcją pracy, organizacjami związkowymi i organizacjami pracodawców na terenie okręgu w zakresie : gromadzenia informacji o stanie oraz aktywności SIP i związków zawodowych w dziedzinie ochrony pracy, prowadzenia kontroli zakładów pracy na wniosek USIP i organizacji związkowych, rozpatrywania sprzeciwów wnoszonych przez pracowników od zaleceń USIP, prowadzenia doradztwa i instruktażu dla działaczy związkowych i SIP, wykorzystywania wniosków i uwag organizacji związkowych w tematyce i zakresie planowanych kontroli.