INSTRUKCJA OBSŁUGI...

Spis treści 1 I. WPROWADZENIE... 2 1. OPIS TECHNICZNY... 3 1.1. Przeznaczenie...3 1.2. Dane techniczne...3 1.3. Budowa i zasada działania...4 2. BEZPIECZEŃSTWO PRACY... 7 3. INSTRUKCJA OBSŁUGI... 8 3.1. Przygotowanie do pracy...8 3.2. Sprawdzanie obecności i kierunku napięcia...9 3.3. Kontrola odbiorników energii w pojeździe...11 3.4. Kontrola odbiorników energii poza pojazdem...13 3.5. Kontrola przewodu masowego...14 4. INNE ZASTOSOWANIA PRÓBNIKA... 15 4.1 Odczytywanie kodów migowych usterek...15 4.2 Sprawdzanie przewodów...15 4.3 Kontrola sygnałów zmiennych...15 4.4 Badanie oświetlenia niepodłączonej do pojazdu przyczepy...15 5. UWAGI EKSPLOATACYJNE... 16 6. WYPOSAśENIE... 17

2 I. WPROWADZENIE Niniejsza instrukcja przeznaczona jest dla personelu warsztatowego uprawnionego do obsługi próbnika samochodowego PIS-100. Przed podjęciem jakichkolwiek czynności związanych z testerem naleŝy uwaŝnie przeczytać instrukcję. Instrukcja zawiera waŝne informacje dotyczące: bezpieczeństwa osobistego uŝytkowników próbnika, eksploatacji próbnika. Próbniki samochodowe PIS-100 zostały zaprojektowane i wykonane zgodne z dyrektywą 89/336/EEC ( ze zmianami 91/263/EEC, 92/31/EEC, 93/68/EEC ) oraz normami zharmonizowanymi PN-EN 61000-6-4:2002(U) i PN-EN 61000-6-2:2002(U).

3 1. OPIS TECHNICZNY 1.1. Przeznaczenie Próbnik samochodowy PIS-100 przeznaczony jest do szybkiej lokalizacji usterek w układach elektrycznych pojazdów. Próbnik umoŝliwia wykrycie typowych uszkodzeń takich jak zwarcia, przerwy obwodów, uszkodzenia odbiorników, bez konieczności dołączania przyrządów pomiarowych do pojazdu i niepotrzebnego niszczenia bezpieczników samochodowych. PIS-100 posiada akustyczną sygnalizację zwarć i przeciąŝenia. Długie przewody zasilające próbnika umoŝliwiają pracę w dowolnym miejscu pojazdu. Po jednorazowym podłączeniu próbnika moŝna wykonywać badanie wielu obwodów instalacji pojazdu bez potrzeby przełączania. Próbnik jest dostosowany do pracy w instalacjach elektrycznych pojazdów o napięciu znamionowym 6, 12 i 24 Volty. 1.2. Dane techniczne - zasilanie napięciem stałym 5,5 30 V, - pobór prądu w stanie spoczynku mniejszy od 20 ma, - gabaryty ( bez sondy igłowej i przewodów połączeniowych ) 140x35x28 mm, - długość przewodów zasilających 5 m,

- akustyczna sygnalizacja przeciąŝenia lub zwarcia przy natęŝeniu prądu 25 A natychmiastowa, - przy natęŝeniu prądu 6A po czasie dłuŝszym niŝ 20 sekund, - przy natęŝeniu prądu mniejszym niŝ 4A brak. 1.3. Budowa i zasada działania 4 Rys. 1 Budowa próbnika

5 Próbnik ( rys. 1 ) składa się z obudowy w kształcie prostopadłościanu 1, przewodów zasilających 2, końcówki pomiarowej 3, dodatkowego przewodu ujemnego 4. Przewody zasilające 2 są zakończone chwytakami w kolorze czerwonym i czarnym. Końcówka pomiarowa 3 wykonana jest w postaci wtyczki bananowej. Na końcówkę moŝe być zakładana sonda igłowa dołączana do próbnika. Dodatkowy przewód ujemny 4 jest uŝywany tylko przy korzystaniu z funkcji kontroli odbiorników poza pojazdem i podczas kontroli ciągłości masy. Przewód jest zakończony zaciskiem krokodylkowym w kolorze czarnym. Jeśli podczas pracy aktualnie nie wykorzystujemy tego przewodu, to moŝemy go łatwo przymocować do wiązki przewodów zasilających za pomocą przesuwnych pierścieni gumowych znajdujących się przy wyprowadzeniu przewodów z próbnika.

6 Rys. 2 Wierzchnia ścianka próbnika Na wierzchniej ściance obudowy ( rys. 2 ) znajdują się dwa przyciski i dwie związane z nimi lampki kontrolne. Wciśnięcie przycisku 5 oznaczonego znakiem + powoduje podanie na końcówkę pomiarową próbnika dodatniego napięcia z akumulatora pojazdu, a wciśnięcie przycisku 6 oznaczonego znakiem podanie ujemnego napięcia z akumulatora. Czerwona lampka kontrolna 7 znajdująca się przy przycisku + sygnalizuje obecność dodatniego napięcia na końcówce pomiarowej. Zielona lampka kontrolna 8, znajdująca się przy przycisku - sygnalizuje obecność ujemnego napięcia na końcówce pomiarowej.

2. BEZPIECZEŃSTWO PRACY NaleŜy przestrzegać ogólnych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy przy badaniach diagnostycznych pojazdów. Szczególną uwagę naleŝy zwrócić na: 7 - Czy w pobliŝu miejsca pracy próbnika nie znajdują się materiały łatwopalne lub wybuchowe ( np. ładowany akumulator, benzyna lub jej opary ). Podczas zbliŝania końcówki pomiarowej 3 do punktu instalacji elektrycznej pojazdu moŝe wystąpić zaiskrzenie powodujące zapalenie lub wybuch takich materiałów. - Właściwą wentylację i odciąg spalin. Wydobywający się podczas pracy silnika tlenek węgla (bezwonny gaz) moŝe spowodować uszkodzenia organów wewnętrznych człowieka lub śmierć. - Odpowiednie unieruchomienie pojazdu. - Ruchome i gorące części silnika. Ruchome części mogą wciągnąć przewody przyłączeniowe lub luźne fragmenty ubiorów. NaleŜy pamiętać, Ŝe wentylator

chłodnicy moŝe się samoczynnie włączyć. Gorące części silnika mogą spowodować oparzenia lub zniszczyć próbnik. - Właściwe podłączenie końcówek próbnika uniemoŝliwiające zwarcie ich do masy samochodu. Nie odkładać metalowych narzędzi lub części w pobliŝu zacisków akumulatora. - Nie dopuszczać osób nieuprawnionych do miejsca pracy. - Nie uŝywać otwartego ognia i nie palić tytoniu podczas pracy. 3. INSTRUKCJA OBSŁUGI 8 3.1. Przygotowanie do pracy 3.1.1. Podłączenie zasilania Podłączyć chwytaki przewodu zasilającego 2 do wyprowadzeń akumulatora. Czarny chwytak powinien być dołączony do ujemnego bieguna akumulatora, czerwony do dodatniego.

3.1.2. Kontrola podłączenia zasilania Przy nie dołączonej końcówce pomiarowej 3 nacisnąć przycisk 5 oznaczony znakiem +. Powinna zapalić się znajdująca przy klawiszu czerwona lampka kontrolna 7. Wycisnąć przycisk + i nacisnąć przycisk 6 oznaczony znakiem -. Powinna zapalić się zielona lampka kontrolna 8. Jeśli kontrolki zapalają się w odwrotnej kolejności naleŝy poprawić biegunowość podłączenia przewodów zasilających do akumulatora. 9 3.1.3. Kontrola sygnalizacji zwarcia i przewodu dodatkowego Podłączyć dodatkowy przewód ujemny 4 do końcówki pomiarowej 3. Powinna zapalić się zielona lampka kontrolna 7. Wcisnąć na przeciąg kilku sekund przycisk 5 oznaczony znakiem +. Próbnik powinien zasygnalizować zwarcie sygnałem akustycznym. Wycisnąć przycisk + i odczekać na zakończenie sygnału dźwiękowego ( około 20 sekund ). 3.2. Sprawdzanie obecności i kierunku napięcia Podłączyć końcówkę pomiarową 3 do badanego punktu instalacji. JeŜeli zapali się czerwona lampka kontrolna 7, to w tym miejscu instalacji panuje

10 napięcie dodatnie, jeŝeli zapali się zielona lampka kontrolna 8, to występuje napięcie ujemne. JeŜeli punkt jest odłączony od instalacji pojazdu, to nie zapali się Ŝadna lampka kontrolna. Lampki kontrolne zapalają się takŝe, gdy badane miejsce instalacji posiada przejście przez odbiornik energii do dodatniego lub ujemnego bieguna akumulatora. Dzięki temu moŝemy łatwo wyszukać przerwy w obwodzie zasilania. Dla typowego obwodu podświetlenia wnętrza samochodu przedstawionego na rys. 3 naleŝy postępować jak opisano niŝej. Rys. 3 Schemat przykładowego obwodu elektrycznego 1. Podłączyć końcówkę pomiarową 3 próbnika do punktu oznaczonego literą A na schemacie i otworzyć drzwi samochodu. Gdy zapali się czerwona kontrolka na próbniku bezpiecznik jest sprawny i naleŝy wykonać czynności

11 opisane w punkcie 2. Gdy zapali się zielona kontrolka na próbniku to uszkodzony jest bezpiecznik lub przewody doprowadzające bezpiecznika. Jeśli nie zapalona jest Ŝadna kontrolka, to przerwa w obwodzie występuje po obu stronach obwodu. 2. Podłączyć końcówkę pomiarową próbnika do punktu oznaczonego literą B na schemacie i otworzyć drzwi samochodu. Gdy zapali się czerwona kontrolka bezpiecznik i Ŝarówka są sprawne i uszkodzony jest wyłącznik drzwiowy lub przewód doprowadzający wyłącznika. Gdy zapali się zielona kontrolka, to uszkodzeniu uległa Ŝarówka lub przewód doprowadzający Ŝarówki. Jeśli nie zapalona jest Ŝadna kontrolka, to przerwa w obwodzie występuje po obu stronach obwodu. 3.3. Kontrola odbiorników energii w pojeździe 3.3.1 Podłączyć końcówkę pomiarową 3 do badanego punktu instalacji. 3.3.2 Wcisnąć na parę sekund jeden z przycisków 5 lub 6 oznaczonych znakiem +, lub -. Spowoduje to przyłączenie odpowiednio dodatniego lub ujemnego bieguna akumulatora do badanego punktu instalacji.

12 Próbnik posiada wewnętrzne zabezpieczenie przed zwarciem lub przeciąŝeniem. Przepływ zbyt duŝego natęŝenia prądu przez próbnik powoduje wyzwolenie sygnału akustycznego na około 20 sekund. NaleŜy wówczas bezwzględnie odłączyć końcówkę pomiarową od badanego obwodu i nie wykonywać Ŝadnych prac próbnikiem do czasu zakończenia sygnału dźwiękowego. Wyzwolenie sygnału akustycznego przeciąŝenia jest zaleŝne nie tylko od natęŝenia prądu płynącego przez próbnik ale od czasu trwania przepływu prądu. Przy zwarciu sygnał wyzwala się natychmiast, przy przepływie prądu o natęŝeniu 15 A wyzwolenie nastąpi po ok. jednej sekundzie, przy prądzie 8A po około 7 sekundach. Przepływ prądu o natęŝeniu mniejszym niŝ 4A nie spowoduje wyzwolenia sygnału akustycznego przeciąŝenia. Funkcja ta jest szczególnie przydatna przy wyszukiwaniu zwarć i przerw w obwodach elektrycznych. Gdy na przykład w obwodzie przedstawionym na rys.3 przepali się bezpiecznik moŝemy szybko przekonać się czy zwarcie występuje nadal. Przykładamy końcówkę pomiarową próbnika do punktu A i wciskamy na parę sekund przycisk próbnika oznaczony znakiem +. Jeśli zwarcie występuje nadal, to wyzwoli się sygnał akustyczny.

13 MoŜemy takŝe zasymulować próbnikiem działanie wyłącznika drzwiowego poprzez podłączenie końcówki pomiarowej próbnika do punktu B i wciśnięcie na próbniku przycisku oznaczonego znakiem -. Jeśli obwód jest sprawny to powinna zapalić się lampka oświetlenia wnętrza. 3.4. Kontrola odbiorników energii poza pojazdem Próbnik umoŝliwia kontrolę nie zamontowanych w pojeździe odbiorników energii zasilanych napięciem akumulatora np. wymontowanych Ŝarówek, cewek przekaźników lub czujników. 3.4.1 Dodatkowy przewód ujemny próbnika 4 dołączyć do bieguna ujemnego odbiornika, końcówkę pomiarową 3 dołączyć do dodatniego bieguna odbiornika. JeŜeli odbiornik posiada przejście elektryczne zapali się zielona lampka kontrolna 8. 3.4.2 Wcisnąć na parę sekund przycisk 5 oznaczony znakiem +. Spowoduje to przepływ prądu przez odbiornik (np. zapalenie Ŝarówki lub zadziałanie przekaźnika ).

14 3.4..3 JeŜeli kontrolowany odbiornik posiada zwarcie lub przepływa przez niego prąd o duŝym natęŝeniu próbnik zasygnalizuje to sygnałem dźwiękowym. NaleŜy wówczas wycisnąć przycisk i odczekać do końca sygnału. Wyzwolenie zabezpieczenia nastąpi przy warunkach takich samych jak opisano to w punkcie 3.3.3. 3.5. Kontrola przewodu masowego Dodatkowy przewód ujemny 4 jest podłączony przez zabezpieczenie nadprądowe na stałe z ujemnym biegunem akumulatora. JeŜeli pojazd ma ujemny biegun akumulatora podłączony do masy, to moŝna stosować go do zdublowania podłączenia masowego. Wadliwą masę w pojazdach moŝemy wykryć równieŝ łącząc na styk odbiornika, który ma mieć podłączenie z masą końcówkę pomiarową 3 i wciśnięcie przycisku oznaczonego odwrotną biegunowością niŝ masa pojazdu. Przy prawidłowej masie wyzwoli się natychmiast zabezpieczenie przeciwzwarciowe i zasygnalizowane zostanie to sygnałem akustycznym.

15 4. INNE ZASTOSOWANIA PRÓBNIKA Próbnikiem PIS-100 moŝna kontrolować większość obwodów elektrycznych w pojazdach. W tym punkcie wymienione zostaną tylko niektóre, nietypowe zastosowania próbnika PIS-100. 4.1 Odczytywanie kodów migowych usterek W niektórych pojazdach błędy elektronicznych jednostek sterujących są sygnalizowane za pomocą tzw. kodów migowych. Po zwarciu odpowiednich punktów instalacji i podłączeniu końcówki pomiarowej 3 do punktu pomiarowego ilość błyśnięć zielonej lampki kontrolnej 8 będzie wskazywała kod błędu sygnalizowanego przez jednostkę sterującą. Szczegóły sposobu odczytu kodów migowych podane są zazwyczaj w instrukcjach serwisowych pojazdów. 4.2 Sprawdzanie przewodów Próbnikiem PIS-100 moŝna w prosty sposób sprawdzić czy przewód ma przejście elektryczne. Dodatkowy przewód ujemny 4 łączymy do jednego końca przewodu, a końcówkę pomiarową 3 dołączamy do drugiego końca. Wciskamy przycisk 7 oznaczony znakiem + na przeciąg kilku sekund. Spowoduje to chwilowy przepływ prądu zwarciowego przez badany przewód. JeŜeli przewód jest sprawny to próbnik zasygnalizuje to uruchomieniem sygnału dźwiękowego. Przed wykonaniem następnych badań próbnikiem naleŝy odczekać na zakończenie sygnału ( około 20 sekund ). 4.3 Kontrola sygnałów zmiennych JeŜeli w badanym obwodzie występuje na przemian dodatnie i ujemne napięcie to po połączeniu końcówki pomiarową 3 do badanego punktu instalacji elektrycznej powinny na przemian zapalać się czerwona i zielona lampka kontrolna na próbniku. Uwaga: napięcie podczas takiego pomiaru nie powinno przekraczać 30 V w stosunku do napięcia panującego na biegunach akumulatora. 4.4 Badanie oświetlenia niepodłączonej do pojazdu przyczepy 4.4.1 Podłączyć próbnik PIS-100 do sprawnego, naładowanego akumulatora. Napięcie znamionowe akumulatora powinno odpowiadać napięciu z którego przyczepa jest zasilana.

16 4.4.2 Dodatkowy przewód ujemny 4 łączymy do masy przyczepy. 4.4.3 Końcówkę pomiarową 3 przyłączamy do styku w gnieździe przyczepy i wciskamy na kilka sekund przycisk 5 oznaczony znakiem +. Powinno to spowodować zapalenie odpowiedniego oświetlenia przyczepy. 4.4.4 Przykładamy końcówkę pomiarową 3 do styku masy w gnieździe przyczepy. Po wciśnięciu przycisku 5 próbnik powinien zasygnalizować zwarcie sygnałem dźwiękowym. NaleŜy wycisnąć przycisk 5 i odczekać na zakończenie sygnału. 5. UWAGI EKSPLOATACYJNE Uwaga: Wciśnięcie przycisku 5 lub 6 na próbniku przy dołączonej do obwodu końcówce pomiarowej 3 powoduje podanie napięcia na badany obwód i moŝe wywołać przepływ duŝego prądu przez jego elementy lub iskrzenie. Nieprzemyślane uŝycie tej funkcji moŝe być przyczyną uszkodzenia elementów instalacji elektrycznej zwłaszcza, gdy badany obwód powinien być

zasilany z niŝszego napięcia niŝ napięcie akumulatora lub obwód zawiera elementy elektroniczne. 6. WYPOSAśENIE - sonda igłowa szt. 1, - walizka próbnika szt. 1, - instrukcja obsługi z kartą gwarancyjną szt. 1. 17