OKK.II.1711.6.2014 Protokół kontroli problemowej przeprowadzonej w Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego Nr 2 w Przemyślu ul. Dworskiego 25 przez głównego specjalistę w Wydziale Organizacji, Kadr i Kontroli Urzędu Miejskiego w Przemyślu, działającą na podstawie upoważnienia Prezydenta Miasta Przemyśla Nr 230/2014 z dnia 20 maja 2014 r. do przeprowadzenia kontroli. Kontrolę przeprowadzono w dniach: od 22 maja do 20 czerwca 2014 r. Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego Nr 2 w Przemyślu (zwane w dalszej części protokołu CKZiU Nr 2) jest placówką oświatową prowadzącą działalność finansową na zasadach określonych dla jednostek budżetowych. CKZiU utworzone zostało na podstawie uchwały Nr 95/2013 Rady Miejskiej w Przemyślu z dnia 10.05.2013 r. w sprawie rozwiązania Zespołu Szkół Ekonomicznych im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego w Przemyślu oraz utworzenia Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego Nr 2 w Przemyślu. W skład Centrum wchodzą: 1) Centrum Kształcenia Ustawicznego w Przemyślu, 2) Zasadnicza Szkoła Zawodowa Nr 2 w Przemyślu, 3) Technikum Nr 2 w Przemyślu. Do dnia 31.08.2013 r. szkoły wymienione wyżej w pkt. 2-3 tworzyły Zespół Szkół Ekonomicznych im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego w Przemyślu (zwany w dalszej części protokołu ZSE ). Organem prowadzącym dla placówki jest Prezydent Miasta Przemyśla, a organem nadzoru pedagogicznego jest Podkarpacki Kurator Oświaty w Rzeszowie. Dyrektorem Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego Nr 2 w Przemyślu jest Pan.., stanowisko dyrektora Centrum zostało powierzone przez Prezydenta Miasta Przemyśla Zarządzeniem Nr 350/2013 z dnia 29.08.2013 r. na okres od 1.09.2013 r. do 31.08.2018 r. Prezydent Miasta Przemyśla, pismem znak: OKK.III.0052.14.2013 z dnia 28.08.2013 r. udzielił dyrektorowi pełnomocnictwa do reprezentowania i działania w sprawach zwykłego zarządu w zakresie kierowania CKZiU Nr 2 w Przemyślu w okresie pełnienia funkcji dyrektora. W okresie objętym kontrolą Pan.pełnił funkcję dyrektora Zespołu Szkół Ekonomicznych. Stanowisko dyrektora ZSE w Przemyślu zostało powierzone Panu przez Prezydenta Miasta Przemyśla Zarządzeniem Nr 186/2012 z dnia 21.06.2012 r. na okres od 1.09.2012 r. do 31.08.2015 r. Dyrektor ZSE posiadał pełnomocnictwo do reprezentowania i działania w sprawach zwykłego zarządu w zakresie kierowania ZSE w Przemyślu w okresie pełnienia funkcji dyrektora. W związku z rozwiązaniem z dniem 31.08.2013 r. Zespołu Szkół Ekonomicznych w Przemyślu Prezydent Miasta Przemyśla Zarządzeniem Nr 221/2013 z dnia 10.07.2013 r. odwołał z dniem 31.08.2013 r. Pana. ze stanowiska dyrektora ZSE w Przemyślu. Pan posiada stopień awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego nadanego w dniu 31.12.2004 r. przez Kuratora Oświaty w Rzeszowie. 1
Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego Nr 2 w Przemyślu zatrudnia trzech wicedyrektorów:.. Stanowisko wicedyrektora zostało powierzone wyżej wymienionym osobom przez dyrektora CKZiU Nr 2 na okres od dnia 01.09.2013 r. do dnia 31.08.2018 r. W okresie objętym kontrolą funkcję wicedyrektora Zespołu Szkół Ekonomicznych w Przemyślu pełniła Pani, która posiada stopień awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego nadanego w dniu 07.08.2001 r. przez Kuratora Oświaty w Rzeszowie. Głównym księgowym w kontrolowanej jednostce jest Pani zatrudniona w Zespole Szkół Ekonomicznych w Przemyślu na czas nieokreślony od dnia 01.09.1991 r., następnie na okresy zamknięte od dnia 01.11.1992 r. do dnia 31.08.1995 r. i od dnia 01.09.1995 r. na czas nieokreślony na stanowisku referenta w pełnym wymiarze czasu pracy. Pismem z dnia 30.11.1999 r. Dyrektor Szkoły powierzył pani pełnienie obowiązków głównego księgowego od dnia 01.12.1999 r. do dnia 29.02.2000 r. Powołanie na stanowisko głównego księgowego nastąpiło od dnia 01.03.2000 r. na czas nieokreślony. W aktach osobowych Pani znajduje się pisemne powierzenie obowiązków i odpowiedzialności w zakresie gospodarki finansowej wynikających z przepisów art. 54 ust 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jednolity z 2009 r. Dz. U. Nr 157 poz.1240 z późn. zm). Zakres kontroli Gospodarka finansowa w okresie od dnia 1 stycznia do 30 czerwca 2013 r. dotycząca Zespołu Szkół Ekonomicznych w Przemyślu ze szczególnym uwzględnieniem: realizacji wydatków ponoszonych w celu wypełnienia celów i zadań w sposób efektywny, oszczędny i terminowy, legalności wydatków w wybranych paragrafach klasyfikacji budżetowej, prowadzenia ewidencji rzeczowych składników majątku. Wyjaśnień w trakcie kontroli udzielali: - główny księgowy - starszy księgowy - sekretarz szkoły Ustalenia ogólne ZSE w Przemyślu był jednostką budżetową prowadzącą gospodarkę finansową określoną w szczególności w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych /Dz. U. z 2009 r. Nr 157, poz. 1240/, i przepisach wykonawczych wydanych na jej podstawie. Zespół Szkół Ekonomicznych miał siedzibę w budynku przy ul. Dworskiego 25 w Przemyślu. Zespół Szkół realizował cele i zadania wynikające z ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty /Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm/ oraz w przepisach wykonawczych do ustawy. Powstałe od dnia 01.09.2013 r. Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego Nr 2 w Przemyślu zgodnie z uchwałą Nr 95/2013 Rady Miejskiej w Przemyślu z dnia 10.05.2013 r. przejęło m. innymi mienie Zespołu Szkół Ekonomicznych w Przemyślu oraz mienie Centrum Kształcenia Ustawicznego w Przemyślu. W dokumentach CKZiU Nr 2 znajdują się: 2
- decyzje Kierownika Urzędu Rejonowego w Przemyślu znak: G-IV-7224-1/69/98 z dnia 22.06.1998 r. oraz znak: G-IV-7224-1/70/98 o oddaniu w trwały zarząd Zespołowi Szkół Ekonomicznych w Przemyślu teren stanowiący własność Skarbu Państwa oznaczony według ewidencji gruntów jako: działka nr 139 w obr. 75 m. Przemyśla o pow. 0,3828 ha objęta księgą gruntową 1wh 1352 gm. Kat. Przemyśl, wraz z zabudowaniami znajdującymi się na tej działce tj. budynkiem głównym szkoły o kubaturze 9440 m³ wzniesiony w 1870 roku, - decyzje Prezydenta Miasta Przemyśla znak: G.V.72244-1/01 z dnia 30.08.2001 r. oraz znak: MK.II/6.72244-11/10 z dnia 04.11.2010 r. o ustanowieniu trwałego zarządu na rzecz Centrum Kształcenia Ustawicznego w Przemyślu, ul. 3 Maja 11 na nieruchomości stanowiącej własność Gminy Miejskiej Przemyśl, położonej przy ul W. Bilana 2, oznaczonej jako działka: nr 41 o pow. 0,0981 ha zabudowana budynkiem jednopiętrowym o konstrukcji murowanej, częściowo podpiwniczonym z poddaszem nieużytkowym, nr 42 o pow. 0,0188 ha niezabudowana, nr 40 o pow. 0,2253 niezabudowana. Zarząd na powyższych nieruchomościach ustanowiono na czas nieoznaczony, nieodpłatnie na prowadzenie działalności Zespołu Szkół Ekonomicznych w Przemyślu oraz działalności należącej do zakresu działania Centrum Kształcenia Ustawicznego w Przemyślu. Szczegółową organizację nauczania, wychowania i opieki na rok szkolny 2012/2013 dla Zespołu Szkół Ekonomicznych w Przemyślu określał arkusz organizacyjny, opracowany przez dyrektora Zespołu na podstawie planu nauczania oraz planu finansowego jednostki, zatwierdzony przez organ prowadzący. W arkuszu organizacyjnym szkoły zamieszczono liczbę pracowników dydaktycznych, liczbę stanowisk kierowniczych, ogólną liczbę przedmiotów i zajęć obowiązkowych finansowanych przez organ prowadzący szkołę. W Zespole Szkół Ekonomicznych w Przemyślu funkcjonowały stanowiska pracy na których zatrudnieni byli pracownicy pedagogiczni, do których stosuje się w szczególności przepisy ustawy Karta Nauczyciela, ustawy o systemie oświaty oraz przepisy wykonawcze do tych ustaw. Pozostali pracownicy byli pracownikami samorządowymi, z którymi stosunek pracy nawiązywany jest na podstawie ustawy o pracownikach samorządowych. W sprawach nieuregulowanych w ustawie Karta Nauczyciela i ustawie o pracownikach samorządowych stosuje się ustawę z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.). Zatrudnienie w ZSE w Przemyślu na dzień 30.06.2013 r. przedstawiało się następująco: - pracownicy pedagogiczni 41 osób zał. nr 1 do protokołu kontroli, - pozostali pracownicy 6 osób (6 etatów) zał. nr 2. ZSE w Przemyślu działał także w oparciu o Statut zatwierdzony na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu 30.09.2011 r., wprowadzony do stosowania z dniem 01.10.2011 r. Statut Zespołu stanowił, iż organami placówki byli: 1. Dyrektor, 2. Rada Pedagogiczna, 3. Rada Rodziców, 5. Samorząd Uczniowski. Statut określa także zadania i kompetencje poszczególnych organów Zespołu. W czasie kontroli przedłożono do wglądu niżej wymienione przepisy wewnętrzne, w oparciu o które działał Zespół: - Statut, - przepisy wewnętrzne w zakresie prowadzenia rachunkowości wprowadzone Zarządzeniem Nr 11a/2010 z dnia 30.12.2010 r. Dyrektora ZSE w Przemyślu : - Zasady (polityka) rachunkowości w tym zakładowy plan kont, - Wzory podpisów pracowników upoważnionych do podpisywania dowodów księgowych, - Wzory pieczątek, 3
- Opis systemu przetwarzania danych, - Opis struktur systemu Księgowość Optivum - Regulamin w sprawie zasad wynajmowania, wydzierżawiania i użyczenia nieruchomości lub ich części stanowiących własność Miasta Przemyśla oddanych w trwały zarząd ZSE w Przemyślu, - Zarządzenie Nr 24a/2010 z dnia 08.01.2010 r. Dyrektora ZSE w sprawie zasad dokonywania zamówień publicznych nie przekraczających równowartości 14.000 euro, - Zarządzenie Dyrektora Nr 33/2010 ustalające zasady rozliczeń podróży krajowych pracowników szkoły, - Zarządzenie Dyrektora ZSE w Przemyślu z dnia 08.04.2008 r. w sprawie zasad przyznawania świadczeń ze środków na pomoc zdrowotną dla nauczycieli korzystających z opieki zdrowotnej oraz warunków i sposobu ich przyznawania. - Zarządzenie Nr 11b/2010/2011 Dyrektora ZSE w Przemyślu z dnia 30.12.2010 r. w sprawie organizacji i zasad funkcjonowania kontroli zarządczej w ZSE w Przemyślu. Odpowiednio do art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, kierownik jednostki obowiązany jest do zapewnienia funkcjonowania adekwatnej, skutecznej i efektywnej kontroli zarządczej w kierowanej jednostce. Zasady, zakres oraz organizację kontroli zarządczej w Zespole szkół Ekonomicznych w Przemyślu określało Zarządzenie nr 11b/2010/2011 Dyrektora ZSE z dnia 30.12.2010 r. w sprawie organizacji i zasad funkcjonowania kontroli zarządczej w ZSE w Przemyślu zarządzenie weszło w życie w dniu podpisania. Kontrola zarządcza w ZSE stanowiła ogół działań podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów i zadań szkoły w sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny i terminowy. Celem kontroli zarządczej w ZSE było zapewnienie w szczególności: - zgodności działalności z przepisami prawa oraz procedurami wewnętrznymi, - skuteczności i efektywności działania, - wiarygodności sprawozdań, - ochrony zasobów, - przestrzegania i promowania zasad etycznego postępowania, -efektywności i skuteczności przepływu informacji, - zarządzania ryzykiem. W/w zarządzeniu wskazano, że standardy kontroli zarządczej wdrażane będą w następujących obszarach: 1) środowisko wewnętrzne, 2) cele i zarządzanie ryzykiem, 3) mechanizmy kontroli, 4) informacja i komunikacja, 5) monitorowanie i ocena. Cele i zadania szkoły określone były w szczególności w : - Statucie, - budżecie szkoły, - Szkolnym Programie Wychowawczym, - Szkolnym Programie Profilaktyki, - Planie Pracy Szkoły, - Planie Nadzoru Pedagogicznego. Kontrola zarządcza sprawowana w zakresie środowiska wewnętrznego dotyczyła opracowania i zapoznania nauczycieli oraz pracowników samorządowych (administracja i obsługa) z obowiązującym kodeksem etyki załącznik nr 1 do w/w zarządzenia. Oświadczenia pracowników o zapoznaniu się z przyjętymi w jednostce wartościami etycznymi zostały złożone do akt osobowych pracowników. Rekrutacja nowych pracowników 4
przebiegała w taki sposób, aby zapewnić wybór najlepszego kandydata, rekrutację przeprowadzała komisja rekrutacyjna, w skład której wchodzą: dyrektor i wicedyrektor. Zarządzenie w sprawie organizacji i zasad funkcjonowania kontroli zarządczej wskazywało przepisy prawa dotyczące kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz zatrudnionych pracowników samorządowych. Praca nauczycieli i pracowników samorządowych zatrudnionych na stanowiskach urzędniczych podległa okresowej ocenie. Weryfikacja akt osobowych w tym zakresie nie wykazała nieprawidłowości. Pracownicy zespołu mieli ustalone zakresy obowiązków i odpowiedzialności, których przyjęcie zostało potwierdzone podpisem. W 17 w/w Zarządzenia w sprawie organizacji i zasad funkcjonowania kontroli zarządczej określono, iż cele szkoły były określane przez zespół (w skład którego wchodzą dyrektor, wicedyrektor, główny księgowy, inspektor BHP, sekretarz szkoły) w rocznej perspektywie. Zarządzeniem nr 26/2012 z dnia 07.05.2012 r. Dyrektora ZSE została wprowadzona w życie Polityka zarządzania ryzykiem w ZSE w Przemyślu. Wprowadzenie polityki zarządzania ryzykiem mało na celu ustalenie jednolitego systemu rozpoznawania i zarządzania ryzykiem oraz stworzenie sprawnego mechanizmu współpracy w tej dziedzinie, w tym w szczególności: - zwiększenia prawdopodobieństwa realizacji zadań i osiągania celów, - zabezpieczenie wrażliwych obszarów funkcjonowania szkoły, - zapewnienie dyrektorowi informacji o zagrożeniach dla realizacji wyznaczonych celów i zadań, - określenie zasad reakcji w przypadku wystąpienia ryzyka. Powyższy dokument określa: strukturę zarządzania ryzykiem, sposób ustalania listy celów i zadań oraz monitorowania i oceny ich realizacji, organizację zarządzania ryzykiem. Zarządzenie Dyrektora ZSE w Przemyślu z dnia 07.05.2012 stanowi wykonanie dyspozycji zawartej w Zarządzeniu nr 113/2012 Prezydenta Miasta Przemyśla z dnia 30 kwietnia 2012 r. w sprawie zarządzania ryzykiem w Mieście Przemyślu. W 4 i 5 Zarządzenia Prezydenta Miasta Przemyśla wskazano, że wykonanie zarządzenia powierza się między innymi- kierownikom jednostek organizacyjnych miasta, a zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania i ma zastosowanie do celów i zadań określonych do realizacji od 2013 roku. ZSE określił cele i zadania operacyjne na rok 2013 za które ponosi odpowiedzialność oraz przedłożył do Urzędu Miejskiego propozycje ryzyk strategicznych na rok 2013. W roku 2013 dyrektor kontrolowanej jednostki przedstawiał do Urzędu Miejskiego informacje o dokonywaniu przeglądu ryzyk na poziomie strategicznym za poszczególne kwartały roku oraz deklarację dotyczącą zarządzania ryzykiem. Ustalenia szczegółowe kontroli Przed przystąpieniem do kontroli uzyskano upoważnienie do przetwarzania danych osobowych znajdujących się w zbiorze CKZiU Nr 2 w wersji papierowej - zał. nr 3 do protokołu kontroli. Plan dochodów budżetowych na 2013 r. został wykonany na dzień 30.06.2013 r. w rozdziale 80130, 069 wpływy z różnych opłat, 0750 Dochody z najmu i dzierżawy składników majątkowych Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub innych jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych oraz innych umów o podobnym charakterze, 0970 Wpływy z różnych dochodów. 5
Wykonanie planu dochodów budżetowych na dzień 30 czerwca 2013 r. na podstawie sprawozdania Rb-27S z wykonania planu dochodów budżetowych jednostki samorządu terytorialnego za okres od początku roku do dnia 30.06.2013 r. zał. nr 4 do protokołu. Dział 801 Oświata i wychowanie Rozdz. 80130 Szkoły zawodowe Plan po zmianach Dochody wykonane Dochody otrzymane Saldo końcowe Należności pozostałe do zapłaty w tym: ogółem zaległości nadpłaty 1 2 3 5 0690 0,00 227,00 227,00 0,00 0,00 0,00 Wpływy z różnych opłat 0750 dochody z najmu i dzierżawy składników majątkowych Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub innych jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych oraz innych umów o 0,00 0,00 0,00 podobnym charakterze 4.702,00 7.156,24 7.156,24 0970 Wpływy z różnych dochodów 0,00 179,80 179,80 0,00 0,00 0,00 razem 4.702,00 7.563,04 7.563,04 0,00 0,00 0,00 Dochody z najmu były realizowane w oparciu o zawarte umowy. W ramach kontroli sprawdzono realizację w pierwszym półroczu w 2013 r. zawartych umów dotyczących najmu pomieszczeń szkolnych. Sprawdzono prawidłowość zawarcia umów z tytułu, których szkoła otrzymywała dochody w okresie od stycznia do czerwca 2013 jak niżej w tabeli. Umowy najmu realizowane w pierwszym półroczu 2013 r. w wyniku których uzyskano dochody kwalifikowane do paragrafu 0750. L p Nazwa najemcy Rodzaj dokumentu najmu/okres obowiązywania Przedmiot najmu Wysokość ustalonego świadczenia Termin płatności 1. 2. 3. 4. 5. 6. 1. Umowa najmu zawarta w dniu 01.03.2000 r. z Gmina Miejską Przemyśl Lokal mieszkalny o pow. 34m2 2. Umowa najmu zawarta w dniu 22.02.2012 r. na okres od 22.02.2012 do 31.08.2014 r. Pomieszczenie o pow. 20 m2 przeznaczone na bufet szkolny Od dn. 01.06.2011 - czynsz 121,04 zł - opłata za zimna wodę 8,60 zł/m3 wg wskazań licznika - opłata za wywóz śmieci 33,66 zł - opłata za centralne ogrzewanie wg wskazań licznika Czynsz w wysokości 320,00 zł brutto miesięcznie Za okres wakacji opłata w wysokości Z góry do 10-go każdego miesiąca Do 10 dnia każdego miesiąca 6
3. Umowa najmu zawarta w dniu 19.10.2012 r. na okres od 22.10.2012 do 30.06.2013 r. 4. Umowa najmu zawarta w dniu 03.09.2012 na okres od 03.09.2012 do 30.06.2013 5. Umowa najmu zawarta w dniu 01.09.2012 r. na okres od 01.09.2012 r. do 31.08.2013 r. Sala gimnastyczna o pow. 131 m2 na prowadzenie zajęć tanecznych wg harmonogramu Powierzchnia korytarza (metraż nie określony) z przeznaczeniem na postawienie kserokopiarki Za korzystanie z parkingu na terenie szkoły 50,00 zł. W miesiącu lutym i maju 2013 r. obniżona opłata na 160,00 zł Opłata 700,00 zł / m-c 60,00 zł/m-c W miesiącu lutym 2013 r. obniżona opłata na 30,00,00 zł Za każdy miesiąc w terminie do 10 dnia każdego miesiąca za dany okres Do dnia 10-go każdego miesiąca 50,00 zł/m-c Do dnia 10-go każdego miesiąca ZSE posiadał pisemne procedury dotyczące zasad wynajmowania, wydzierżawiania, użyczania nieruchomości czy ich części stanowiących własność Gminy Miejskiej Przemyśl oddanych w trwały zarząd Regulamin zasad wynajmowania wydzierżawiania i użyczania nieruchomości lub ich części stanowiących własność Gminy Miejskiej Przemyśl oddanych w trwały zarząd ZSE w Przemyślu wprowadzony do stosowania Zarządzeniem Dyrektora Nr 2/11/12 z dnia 30.08.2011 r. Do w/w regulaminu opracowano w formie załączników: metodologię wyliczania kosztów najmu pomieszczeń w szkole oraz wysokość minimalnych stawek za wynajem i dzierżawę pomieszczeń ZSE. Do regulaminu wprowadzono w formie aneksów zmiany dotyczące wysokości odpłatności za wynajem pomieszczeń szkolnych. Zawarte umowy zawierają dowód na to, iż zostały wstępnie skontrolowane przez głównego księgowego. Stosownie do przepisu określonego w art. 54 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych /Dz. U. z 2009 r. Nr 157, poz. 1240 z późn. zm./ dowodem dokonania przez głównego księgowego wstępnej kontroli, jest złożenie przez niego podpisu na dokumencie. Złożony podpis oznacza, że główny księgowy: 1) nie zgłasza zastrzeżeń do przedstawionej przez właściwych rzeczowo pracowników oceny prawidłowości tej operacji i jej zgodności z prawem, 2) nie zgłasza zastrzeżeń do kompletności oraz formalno-rachunkowej rzetelności i prawidłowości dokumentów, dotyczących tej operacji, zobowiązania wynikające z operacji mieszczą się w planie finansowym jednostki. Kontrola dochodów wykazała, że ZSE sporządzał dla najemców rachunki za przedmiot najmu (poza jednym przypadkiem). Jednakże dochody były ewidencjonowane na podstawie realizacji tj. wpłat dokonywanych na rachunek bankowy lub do kasy szkoły (Wn 130/Ma 221). Natomiast wystawiane dla najemców rachunki księgowane były na koniec danego miesiąca jako przypis dochodów budżetowych (strona Wn 221 strona Ma 760). Taki przebieg operacji utrudniał ustalenie, czy wpłaty były dokonywane terminowo. Z przeznaczeniem mienia wiąże się obowiązek podatkowy podatek od nieruchomości. Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 951, poz. 613 z późn. zm.), od podatku od nieruchomości zwalnia się publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne objęte systemem oświaty oraz prowadzące je organy, w zakresie nieruchomości zajętych na działalność oświatową. Na podstawie art. 81 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) nieruchomości zajęte przez szkołę na prowadzenie działalności oświatowej podlegają ponadto zwolnieniu z opłat z tytułu trwałego zarządu, podatku leśnego i podatku rolnego, a także wymienionego podatku od nieruchomości w zakresie nieruchomości zajętych 7
na działalność oświatową (na zasadach określonych w odrębnych ustawach). Z przedmiotowego zakresu zwolnienia wynika, że zwolnieniem objęte są nie wszystkie nieruchomości szkoły, ale tylko te, które zajęte zostały na działalność oświatową. W praktyce większość nieruchomości wykorzystywanych przez szkołę jest zajęta jedynie na ten rodzaj działalności. Można jednak wskazać i takie, które niewątpliwie takiej działalności nie służą, a przez to nie podlegają zwolnieniu; mogą to być np. sklepiki, gabinety lekarskie, mieszkania, garaże oraz inne budynki (pomieszczenia) gospodarcze. Na pewno nie służą one działalności oświatowej, co rodzi obowiązek zapłacenia od nich podatku według stawek właściwych dla tych rodzajów nieruchomości. Można wskazać, iż pozostałe nieruchomości związane z prowadzeniem szkoły są niezbędne do prowadzenia działalności oświatowej (pomieszczenia administracyjno-biurowe, korytarze, podręczne magazyny itp.), gdyż szkoła z reguły nie prowadzi innej działalności, co skutkuje tym, że są one zajęte na tę działalność i w konsekwencji korzystają z wymienionych zwolnień. W dniu 17.01.2013 r. ZSE w Przemyślu złożył w Urzędzie Miejskim w Przemyślu deklarację na podatek od nieruchomości. Podstawę prawną stanowiła ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych oraz uchwała nr 238/2012 Rady Miejskiej w Przemyślu z dnia 25 października 2012 r. w sprawie ustalenia wysokości stawek podatku od nieruchomości na terenie Miasta Przemyśla. Zgodnie z obliczeniem wynikającym z danych zamieszczonych w deklaracji łączna kwota podatku wynosiła 14.134,13 zł, kwota zwolnień wynosiła 13.674,81 zł, kwota do zapłaty 459,00 zł. W złożonej deklaracji na podatek od nieruchomości na rok 2013 przedstawiono następujące dane: 1) powierzchnia gruntów 3.891,00 m² x stawka podatku 0,36 zł = kwota podatku 1.400,76 zł 2) powierzchnia użytkowa budynków w tym: a) związana z budynkami mieszkalnymi 34 m² x stawka podatku 0,58 zł = kwota podatku 19,72 zł b) związana z prowadzeniem działalności gospodarczej 20m² x stawka podatku 21,98 zł = kwota podatku 439,60 zł, c) pozostała 1.741 m² x stawka podatku 7,05 zł = kwota podatku 12.274,05 zł Dane dotyczące zwolnień podatkowych /część G deklaracji/ 1) art. 7 ust. 2 pkt.2 - publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne objęte systemem oświaty oraz prowadzące je organy, w zakresie nieruchomości zajętych na działalność oświatową a) grunty 3.891 m² x stawka podatku 0,36 zł = kwota podatku 1.400,76 zł b) budynki 1.741 m² x stawka podatku 7,05 zł = kwota podatku 12.274,04 zł łączna kwota zwolnienia 13.674,81 zł Zapłaty podatku od nieruchomości za 2013 r. dokonano w dniu 31.01.2013 r. w kwocie 78,00 zł wyciąg bankowy nr 10 z dnia 31.01.2013 r. /dow. ks. 18/1-7/I/2013/ oraz w dniu 28.02.2013 w kwocie 228,00 zł - wyciąg bankowy nr 23 z dnia 28.02.2013 r. /dow. ks. 44/1-5/II/2013/. W dniu 16.09.2013 r. ZSE złożył korektę deklaracji na podatek za 2013 r. w związku z rozwiązaniem z dniem 31.08.2013 r. Zespołu. Wykonanie planu wydatków budżetowych za okres od początku roku do dnia 30.06.2013 r. w podziale na rozdziały i paragrafy /na podstawie sprawozdania Rb-28S z wykonania planu wydatków budżetowych jednostki samorządu terytorialnego za okres od początku roku do 30 czerwca 2013 r. zał. nr 5 / przedstawia zestawienie: Dział 801 Plan po zmianach Wydatki wykonane Zobowiązania 8
Oświata i wychowanie Rozdz. 80130 Szkoły Zawodowe ogółem w tym wymagalne 1 2 3 6 7 3020 nagrody i wydatki osobowe niezaliczone do wynagrodzeń 1.601,00 0,00 0,00 0,00 4010 wynagrodzenia osobowe 1.859.488,00 1.041.103,28 44.860,98 0,00 4040 dodatkowe wynagrodzenia roczne 157.120,00 157.118,95 0,00 0,00 4110 składki na ubezpieczenie społeczne 333.200,00 217.003,90 25.611,10 0,00 4120 składki na Fundusz Pracy 41.000,00 26.362,29 3.128,59 0,00 4210 zakup materiałów i wyposażenia 6.973,00 4.121,25 0,00 0,00 4240 850,00 0,00 0,00 0,00 4260 zakup energii 109.000,00 91.735,96 3.978,83 0,00 4270 987,00 0,00 0,00 0,00 4280 zakup usług zdrowotnych 600,00 665,00 0,00 0,00 4300 zakup usług pozostałych 22.400,00 15.706,15 1.269,84 0,00 4350 zakup usług dostępu do sieci Internet 500,00 204,32 0,00 0,00 4370 opłaty z tytułu zakupu usług telekomunikacyjnych telefonii stacjonarnej 5.000,00 3.178,22 0,00 0,00 4410 podróże służbowe krajowe 600,00 261,32 0,00 0,00 4430 różne opłaty i składki 1.000,00 0,00 0,00 0,00 4440 odpis na ZFŚS 197.272,00 148.020,00 0,00 0,00 4480 500,00 306,00 0,00 0,00 4570 1.113,00 1.077,00 0,00 0,00 4580 50,00 59,31 0,00 0,00 4700 1.000,00 680,00 0,00 0,00 razem 2.746.257,00 1.707.602,95 78.849,34 0,00 Dział 801 Oświata i wychowanie Plan po zmianach Wydatki wykonane Zobowiązania 9
Rozdz. 80146 Dokształcanie i doskonalenie nauczycieli ogółem w tym wymagalne 1 2 3 6 7 4010 wynagrodzenia osobowe 25.000,00 15.972,35 706,61 0,00 4040 dodatkowe wynagrodzenia roczne 2.460,00 2.459,93 0,00 0,00 4110 składki na ubezpieczenie społeczne 4.361,00 3.045,38 421,66 0,00 4300 zakup usług pozostałych 2.233,00 0,00 0,00 0,00 4410 650,00 561,82 0,00 0,00 4440 odpis na ZFŚS 1.440,00 1.080,00 0,00 0,00 razem 36.144,00 23.119,48 1.128,27 0,00 Zobowiązania Dział 801 Oświata i wychowanie Rozdz. 80195 Pozostała działalność Plan po zmianach Wydatki wykonane ogółem w tym wymagalne 1 2 3 6 7 3247 29.244,00 0,00 0,00 0,00 3249 756,00 0,00 0,00 0,00 4017 ¹ ) 7.821,00 3.910,50 0,00 0,00 wynagrodzenia osobowe 4019 ² ) 201,00 100,50 0,00 0,00 wynagrodzenia osobowe 4117 1.344,00 671,47 0,00 0,00 składki na ubezpieczenie społeczne 4119 36,00 18,00 0,00 0,00 składki na ubezpieczenie społeczne 4127 192,00 95,27 0,00 0,00 składki na Fundusz Pracy 4129 6,00 3,00 0,00 0,00 składki na Fundusz Pracy 4217 584,88 0,00 0,00 0,00 zakup materiałów i wyposażenia 4219 15,12 0,00 0,00 0,00 zakup materiałów i wyposażenia 4247 4.874,00 0,00 0,00 0,00 4249 126,00 0,00 0,00 0,00 4307 zakup usług pozostałych 3.070,62 0,00 0,00 0,00 10
4309 zakup usług pozostałych razem 79,38 0,00 0,00 0,00 48.350,00 4.798,74 0,00 0,00 Objaśnienia do klasyfikacji paragrafów zawarte w załączniku nr 3 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych, czwarta cyfra 7 i 9 klasyfikacji paragrafów oznacza jak poniżej: ¹ ) 7 - Płatności w zakresie budżetu środków europejskich. Symbol ten stosuje się dla oznaczenia dochodów, których źródłem jest budżet środków europejskich. ² ) 9 - Współfinansowanie programów i projektów realizowanych ze środków z funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rybackiego oraz z funduszy unijnych finansujących Wspólną Politykę Rolną. Symbol ten stosuje się do oznaczenia dochodów, których źródłem są między innymi środki z budżetu państwa lub inne, przekazane jednostkom sektora finansów publicznych jako współfinansowanie programów wykazanych w załączniku do ustawy budżetowej, sporządzanym na podstawie art. 121 ust. 1 ustawy. Dział 854 Edukacyjna opieka wychowawcza Rozdz. 85415 Pomoc materialna dla uczniów Plan po zmianach Wydatki wykonane Zobowiązania ogółem w tym wymagalne 1 2 3 6 7 3240 stypendia dla uczniów 2.570,00 2.570,00 0,00 0,00 ogółem 2.570,00 2.570,00 0,00 0,00 Zobowiązania na dzień 30.06.2013 r. Na dzień 30.06.2013 r. kontrolowana jednostka posiadała zobowiązania niewymagalne na kwotę 79.977,61 zł. konto 225 - Urząd Skarbowy 11.727,00 zł - podatek doch. od os. fiz. a) za m-c VI 2013 konto 229 - Zakład Ubezpieczeń Społecznych 63.001,94 zł a) składki na ub. Społeczne - za m-c VI 47.409,14 zł b) składki na ub. zdrowotne - za m-c VI 12.464,21 zł c) składki na FP - za m-c VI 3.128,59 zł konto 201 - Wobec kontrahentów 5.248,67 zł a) - F-ra VAT Nr 5451/FVSC/PU-S/2013 z dn. 30.06.2013 3.660,75 zł Termin płatności 15.07.2013 11
b) -f-ra VAT nr FTE/2697/2013 z dn. 29.06.2013 902,77 zł Termin płatności 13.07.2013 d) - f-ra VAT Nr 13/16848 z dn. 13.06.2013 685,15 zł Termin płatności 12.07.2013 ogółem zobowiązania 79.977,61 zł Dane dot. zobowiązań wykazane w sprawozdaniu budżetowym Rb-28S były zgodne z danymi wynikającymi z zestawienia obrotów i sald na 30.06.2013 r. Terminowość regulowania składek ZUS, FP, PFRON Kontrola prawidłowości przekazywania w pierwszym półroczu 2013 r. składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu ubezpieczenia społecznego, zdrowotnego oraz z tytułu Funduszu Pracy wykazała co następuje: 1) na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1442), płatnik składek (w tym przypadku P Nr 19) będący jednostką budżetową był zobowiązany do opłacania składek na ubezpieczenie społeczne za dany miesiąc nie później niż do 5 dnia następnego miesiąca, 2) na podstawie art. 87 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) w związku z art. 85 ust. 1 tej ustawy, składkę na ubezpieczenie zdrowotne za osoby pozostające w stosunku pracy (jako płatnik) oblicza, pobiera z dochodu ubezpieczonego i odprowadza za każdy miesiąc kalendarzowy w trybie i na zasadach oraz w terminie przewidzianym dla składek na ubezpieczenie społeczne (tj. nie później niż do 5 dnia następnego miesiąca) - pracodawca, 3) zgodnie z art. 107 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 z późn. zm.) składki na Fundusz Pracy opłaca się za okres trwania obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych w trybie i na zasadach przewidzianych dla składek na ubezpieczenia społeczne, 4) podstawę obliczenia wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych stanowi art. 21 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721 z późn. zm.), zgodnie z którym pracodawca zatrudniający co najmniej 25 pracowników jest obowiązany w przypadku nieosiągania określonego wskaźnika zatrudniania osób niepełnosprawnych- dokonywać miesięcznych wpłat na PFRON. Termin dokonywania wpłat został określony w art. 49 ust. 2 ustawy, zgodnie z którym pracodawcy mają obowiązek dokonywania wpłat w terminie do dnia 20 następnego miesiąca. ZSE osiągał w pierwszym półroczu 2013 r. poziom zatrudnienia (w przeliczeniu na pełne etaty) obligujący do naliczania wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i w związku z tym wynikał obowiązek dokonywania wpłat na PFRON podst. prawna: art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721). Z kolei ze względu na osiąganie wskaźnika zatrudnienia osób 12
niepełnosprawnych określonego w art. 21 ust. 2b ustawy z 27.08.1997 r. (2 %) obliczanego jako suma wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych i podwojonego wskaźnika uczniów będących osobami niepełnosprawnymi (wskaźnik uczniów oznacza ich udział procentowy w liczbie ogółem według stanu w roku ubiegłym art. 21 ust. 2d ustawy), pracodawca był zobowiązany jedynie do składania Pełnomocnikowi Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych informacji miesięcznych i rocznej o zatrudnieniu i kształceniu osób niepełnosprawnych. Zestawienie naliczonych w pierwszym półroczu 2013 r. w ZSE w Przemyślu składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz terminy regulowania zobowiązań wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Urzędu Skarbowego przedstawia zał. nr 6 do protokołu kontroli. Obowiązkowe wpłaty składek z tytułów wymienionych w punktach 1-3 były przez ZSE dokonywane w miesiącach, w których szkoła posiadała środki finansowe. W pierwszym półroczu 2013 r. w kontrolowanej jednostce na skutek nieotrzymywania środków z budżetu Miasta Przemyśla w dacie wynikającej z harmonogramu, wystąpiły trudności z terminowym regulowaniem zobowiązań z tytułu składek ZUS i zaliczek na podatek do Urzędu Skarbowego. ZSE w Przemyślu nieterminowo regulował płatności wobec ZUS: 1) w okresie od dnia 5 luty 2013 r. do dnia 6 luty 2013 r. (opóźnienie 1 dzień) składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 55.005,92 zł, składek na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie 14.658,90 zł, składek na Fundusz Pracy w kwocie 3.695,72 zł nie naliczono i nie zapłacono odsetek od nieterminowej wpłaty. W ustnym wyjaśnieniu główna księgowa podała, że na dzień zapłaty zobowiązań uzyskano informacje od ZUS, iż na koncie płatnika jest nadpłata powstała w wyniku wcześniejszych korekt i w związku z tym nie należy płacić odsetek. Stosowna notatka służbowa znajduje się w dokumentacji szkoły. 2) w okresie od dnia 5 marca 2013 r. do dnia 06 marca 2013 r. (opóźnienie 1dzień) składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 8.456,30 zł 3) w okresie od dnia 5 kwietnia 2013 r. do dnia 8 kwietnia 2013 r. (opóźnienie 3 dni) składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 1.203,08 zł 4) w okresie od dnia 5 kwietnia 2013 r. do dnia 22 kwietnia 2013 r. (opóźnienie 17 dni) składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 300,00 zł 5) w okresie od dnia 5 kwietnia 2013 r. do dnia 23 kwietnia 2013 r. (opóźnienie 18 dni) składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 79.934,24 zł zapłacone odsetki w wysokości 456,00 zł, 6) w okresie od dnia 6 maja 2013 r. do dnia 14 maja 2013 r. (opóźnienie 8 dni) składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 49.631,27 zł zapłacone odsetki w wysokości 121,00 zł, 7) w okresie od dnia 6 maja 2013 r. do dnia 7 maja 2013 r. (opóźnienie 1 dzień) składek na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie 53,08 zł zapłacone odsetki w wysokości 2,00 zł, 8) w okresie od dnia 6 maja 2013 r. do dnia 14 maja 2013 r. (opóźnienie 8 dni) składek na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie 7.292,30 zł zapłacone odsetki w wysokości 15,00 zł, 9) w okresie od dnia 6 maja 2013 r. do dnia 14 maja 2013 r. (opóźnienie 8 dni) składek na Fundusz Pracy w kwocie 3.150,01 zł zapłacone odsetki w wysokości 8,00 zł, 10) w okresie od dnia 5 czerwca 2013 r. do dnia 6 czerwca 2013 r. (opóźnienie 1 dzień) składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 700,00 zł, 13
11) w okresie od dnia 5 czerwca 2013 r. do dnia 11 czerwca 2013 r. (opóźnienie 6 dni) składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 8.533,17 zł zapłacone odsetki w wysokości 12,00 zł. Kontrolowana jednostka nieterminowo zapłaciła podatek dochodowy od osób fizycznych w okresie: a) od dnia 20 maja 2013 r. do dnia 24 maja 2013 r. (opóźnienie 4 dni) w wysokości 3.965,00 zł b) od dnia 20 czerwca 2013 r. do dnia 21 czerwca 2013 r. (opóźnienie 1 dzień) w wysokości 11.423,00 zł Dyrektor ZSE dołożył należytej staranności wymaganej od osoby odpowiedzialnej za wykonywanie obowiązków kierownika jednostki. Zarówno dyrektor jak i główna księgowa Zespołu w przypadku braku środków w terminach płatności składek ZUS czy podatku dochodowego od osób fizycznych bądź zobowiązań wobec kontrahentów zwracali się do organu prowadzącego o przekazanie tych środków (korespondencja stanowi zał. nr 7 do protokołu). W związku z tym, że środki pieniężne na funkcjonowanie ZSE były przekazywane przez organ prowadzący, to na samo ich przekazanie kontrolowana jednostka nie miała wpływu i nie może zatem ponosić odpowiedzialności za ich nieprzekazanie w terminie. Kontrolowana jednostka zwracała się do kontrahentów o przesuniecie terminów płatności (korespondencja stanowi zał. nr 8 do protokołu). Pomimo czynionych przez ZSE zabiegów jednostka w związku z nieotrzymaniem środków w wymaganej wysokości nieterminowo regulowała w trakcie 2013 r. zobowiązania wobec ZUS, US oraz kontrahentów w wyniku czego zapłaciła na dzień 30.06.2013 r. odsetki w łącznej wysokości 1.136,31 zł (kwota 463,00 zł dotyczy odsetek zapłaconych od nieterminowo regulowanych zobowiązań w 2012 r.). Z brzmienia art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, że Od nieopłaconych w terminie składek należne są od płatnika składek odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm.). W art. 55 ustawy Ordynacja podatkowa ustalono, że odsetki za zwłokę wpłacane są bez wezwania organu podatkowego, a ponadto Jeżeli dokonana wpłata nie pokrywa kwoty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, wpłatę tę zalicza się proporcjonalnie na poczet kwoty zaległości podatkowej oraz kwoty odsetek za zwłokę w stosunku, w jakim, w dniu wpłaty, pozostaje kwota zaległości podatkowej do kwoty odsetek za zwłokę. Brak niezbędnego poziomu środków na rachunku bankowym dotyczącym wydatków budżetowych ZSE spowodował, że w celu uniknięcia naruszenia dyscypliny finansów publicznych kontrolowana jednostka dokonywała operacji niezgodnych z przepisami prawa, polegających na pożyczaniu środków z rachunku bankowego wyodrębnionego dla celów gromadzenia środków Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Środki ZFŚS były przelewane z tego rachunku bankowego na rachunek wydatków budżetowych w celu uregulowania zobowiązań jednostki budżetowej wobec pracowników z tytułu wydatków na wynagrodzenia za pracę, zobowiązań wobec ZUS, a także w stosunku do Urzędu Skarbowego z tytułu zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz zobowiązań wobec kontrahentów. Z tytułu zabezpieczenia wydatków na wypłatę wynagrodzenia dla pracowników ZSE wykorzystywano środki ZFŚS w następujących terminach: 1) 01.02.2013 r. 33 411,00 zł 2) 03.06.2013 r. 104.509,24 zł Z tytułu zabezpieczenia wydatków na pokrycie zobowiązań wobec ZUS wykorzystywano środki ZFŚS w następujących terminach: 14
1) 02.01.2013 r. 28.349,90 zł 2) 05.03.2013 r. 37.502,56 zł 3) 05.04.2013 r. 38.198,06 zł 4) 05.06.2013 r. 55.568,82 zł Z tytułu zabezpieczenia wydatków na pokrycie zobowiązań wobec Urzędu Skarbowego wykorzystywano środki ZFŚS (na wydatki budżetowe) w następujących terminach: 1) 20.03.2013 r. 10.430,50 zł 2) 20.05.2013 r. 8.478,00 zł Z tytułu zabezpieczenia wydatków na pokrycie zobowiązań wobec kontrahentów wykorzystywano środki ZFŚS w następujących terminach: 1) 25.01.2013 r. 942,41 zł ( Telekomunikacja Polska S.A) 2) 01.02.2013 r. 759,09 zł (PZU) 3) 04.02.2013 r. 490,91 zł (PWiK) Odnośnie operacji tzw. pożyczania środków z rachunku ZFŚS i przekazywania ich na rachunek bieżący jednostki w celu pokrycia wydatków budżetowych, zauważa się, że nie są one zgodne z zasadami gospodarowania środkami ZFŚS przeznaczonego na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z Funduszu. Zgodnie z art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2012 r., poz. 592 j. t.) określenie działalność socjalna oznacza usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej - rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową. Podejmowanie działań niezgodnych z przepisami ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych lub niewykonywanie przepisów tej ustawy podlega karze grzywny (podst.: art. 12a ust. 1 wymienionej ustawy). ZSE w Przemyślu funkcjonował w formie samorządowej jednostki budżetowej. Swoje wydatki pokrywał bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzał na rachunek budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Z powyższego powodu ZSE nie miał możliwości regulowania swoich zobowiązań wobec pracowników, ZUS, US czy kontrahentów jeżeli nie otrzymał w niezbędnej wysokości i właściwym terminie środków finansowych z rachunku budżetu Miasta Przemyśla. Operacje pożyczania środków ZFŚS z wyodrębnionego na ten cel rachunku bankowego na rachunek bankowy przeznaczony do realizacji wydatków budżetowych były ewidencjonowane za pośrednictwem konta 130 i 240 w następujący sposób: strona Ma130 ze znakiem minus (-) w korespondencji strona Wn240 ze znakiem minus(- ). Księgowanie wpływu środków pieniężnych na rachunek bankowy jednostki poprzez ujęcie operacji ze znakiem minus /-/ po stronie Ma konta 130 rachunek bieżący jest niezgodne z zasadami rachunkowości, wszelkie wpływy środków pieniężnych na rachunek bankowy winny być na podstawie wyciągu bankowego ewidencjonowane po stronie Wn konta 130 rachunek bieżący. Ujęcie w taki sposób operacji wpływu środków na rachunek bankowy jest niezgodne z rzeczywistym przebiegiem operacji. Wpływ środków na rachunek bankowy zwiększa ich wartość i powinien być -zgodnie z zasadą funkcjonowania kont aktywnych- księgowany po stronie Wn (debet), a zmniejszenie środków na rachunku bankowym powinno być księgowane po stronie Ma (Ct) konta 130 Rachunki bieżące jednostek budżetowych. Obowiązującą regułą rachunkowości jest zasada podwójnego zapisu, zgodnie z którą każda operacja musi być zaksięgowana na 2 kontach, po dwóch przeciwstawnych stronach tych 15
kont, co umożliwia zachowanie równowagi bilansowej. W celu wyeliminowania zawyżonych obrotów, należy stosować tzw. zapis techniczny. Polega on na dokonywaniu po obu stronach tego samego konta, zapisu takich samych kwot, lecz ze znakiem ujemnym. Wskazane jest stosowanie zapisu technicznego przede wszystkim w przypadku korygowania, za pomocą storna czarnego, zapisów na kontach wynikowych, gdyż zastosowanie zapisu technicznego będzie opisywało rzeczywisty obraz poniesionych kosztów, zrealizowanych wydatków lub osiągniętych dochodów (przychodów). Zapisy na koncie 130 są dokonywane na podstawie dokumentów bankowych, w związku z czym musi zachodzić pełna zgodność zapisów między jednostką a bankiem. Na koncie 130 obowiązuje zachowanie zasady czystości obrotów, co oznacza, że do błędnych zapisów, zwrotów nadpłat, korekt wprowadza się dodatkowo techniczny zapis ujemny. Wyrywkowa kontrola przyjętych do księgowania dokumentów dotyczących wydatków, dochodów i kosztów zaewidencjonowanych przez ZSE w okresie od dnia 1 stycznia do dnia 30 czerwca 2013 r. wykazała, że dokumenty przed ujęciem w księgach zostały sprawdzone pod względem formalnym, merytorycznym i rachunkowym oraz zaakceptowane do księgowania przez dyrektora i głównego księgowego kontrolowanej jednostki. W księgach rachunkowych w okresie od stycznia do czerwca 2013 r. dowody księgowe zostały zarejestrowane w poprawnej kwocie, na odpowiednich kontach oraz w okresie, w którym te operacje zostały dokonane. Obowiązek stwierdzenia sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych przez wskazanie miesiąca oraz sposobu ujęcia dowodu w księgach rachunkowych (dekretacja), a także umieszczenie na dokumencie podpisu osoby odpowiedzialnej za te wskazania, wynika z art. 21 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości. Ponadto stwierdzono, że w kontrolowanej jednostce udokumentowanie zapisów pozwala na identyfikację dowodów i sposobu ich zapisania w księgach rachunkowych. Zapisy uporządkowane są chronologicznie i systematycznie według kryteriów klasyfikacji budżetowej, w sposób umożliwiający sporządzenie obowiązujących jednostkę sprawozdań finansowych, deklaracji podatkowych, deklaracji ZUS oraz dokonanie rozliczeń finansowych, co jest zgodne z wymogami ustalonymi w art. 24 ust. 4 ustawy o rachunkowości. Stosownie do art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694) w księgach rachunkowych jednostki w okresie od stycznia do grudnia 2013 r. prawidłowo ujmowano wszystkie obciążające ją koszty dotyczące danego okresu sprawozdawczego. Kontrola wydatków budżetowych wykazała, że ZSE w miarę posiadanych środków finansowych gospodarnie zarządzał środkami i w pierwszej kolejności regulował zobowiązania wobec ZUS, US. Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych - odpisy W planie wydatków na 2013 r. jednostka określiła wydatki z tytułu odpisów na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych w kwocie 198.712,00 zł. Planując wysokość odpisu na ZFŚS na 2013 r. jednostka przyjęła prawidłowo kwotę bazową dla nauczycieli na rok 2013 w wysokości 2 618,10 zł. Planując odpis dla pracowników administracji i obsługi oraz emerytów i rencistów będących uprzednio pracownikami administracji i obsługi oparto się właściwie na kwocie przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w drugim półroczu 2010 r. - kwota 2.917,14 zł. Obliczenie odpisu na ZFŚS na 2013 r. wynosiło: kwota bazowa dla nauczycieli 2 618,10 (Dz. U. z 2012 r. Nr 273) 16
średnioroczne zatrudnienie prac. pedagogicznych kwota odpisu dot. pracowników pedagogicznych x 110 % =2 879,91 37,66 etatu 108.457,00 zł pracownicy samorządowi zatrudnieni w 2013 r. (w przeliczeniu na pełne etaty): przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w II półroczu 2010 r. 2 917,14 zł (M.P. z 2011 r. Nr 15, poz. 156) x 37,5 % = 1 093,93 x średnioroczne zatrudnienie prac. samorządowych 6 etatów kwota odpisu z tytułu zatrudn. pracowników samorządowych 6.564,00 zł naliczenie odpisu dla emerytów (niebędących nauczycielami) przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w II półroczu 2010 r. 2 917,14 zł (M.P. z 2011 r. Nr 15, poz. 156) x 6,25 % = 182,32 zł x 33 emerytów 6.017,00 zł naliczenie odpisu dla emerytów (będących nauczycielami) pobierane emerytury 133.455,15 zł x 12 m-cy x 5 % (art. 53 ust. 2 Karty Nauczyciela) 80.073,00 zł - 3998,95 zł x 12 m-cy x 5 % 2.399,37 zł 77.674,00 zł Ogółem należna kwota odpisu obligatoryjnego wyniosła prawidłowo obliczoną kwotę 198.712,00 zł. Zgodnie z art. 53 ust. 3 wymienionej ustawy, zarówno odpis dla zatrudnionych nauczycieli, jak i odpis dla pracowników samorządowych i emerytów tworzył w ZSE jeden fundusz. Kontrola wykazała, iż ZSE w Przemyślu równowartość 75% dokonanych odpisów na ZFŚS przekazała na wyodrębniony rachunek bankowy w terminie wynikającym z art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. Nr 70 poz. 335 z późn. zm.), tj. do dnia 31.05.2013 r. Gospodarowanie majątkiem trwałym W zakresie gospodarki składnikami majątkowymi stwierdzono co następuje: 1) Wartość brutto poszczególnych rodzajów aktywów trwałych wynikająca z ewidencji księgowej ZSE wynosiła na dzień 30.06.2013 r.: środki trwałe (konto 011) 621.641,72 zł, pozostałe środki trwałe (konto 013) 478.404,41 zł, zbiory biblioteczne (konto 014) 41.741,34 zł, wartości niematerialne i prawne (konto 020) 4.060,00zł łącznie 1.141.787,47zł Na dzień 30.06.2013 r. umorzenie majątku trwałego figurujące w ewidencji jednostki wynosiło: zarejestrowane na koncie 071 Umorzenie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych 521.812,10 zł, zarejestrowane na koncie 072 Umorzenie pozostałych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych 524.205,75 zł 17
razem 1.046.017,85 zł 2) Kontrola ewidencji księgowej aktywów trwałych wykazała, że w ewidencji księgowej środków trwałych ujęto następujące składniki: grupa 0 1) grunt o powierzchni 0,3828 ha(dz. nr: 845 obr. 207 ) wartość 38.280,00 zł 2) grunt o powierzchni 0,0063 ha(dz. nr: 849 obr. 207 ) wartość 630,00 zł grupa 1 3) budynek szkolny pow. 9.530,7 m3 504.214,00 zł umarzany wg stawki 2,5 %, grupa 2 4) nawierzchnia z kostki i trylinki 26.248,49 zł umarzana wg stawki 4,5 %, 5) ogrodzenie na podmurówce z prętów żelaznych 33.412,07 zł umarzane wg stawki 4,5%, grupa 6 6) monitoring 18.857,16 zł umarzany wg stawki 10 %. Łączna wartość środków trwałych figurujących w ewidencji szczegółowej na dzień 30.06.2013 r. wynosiła 621.641,72 zł i była zgodna z kwotą figurującą w księdze głównej na koncie środków trwałych. Kontrolowana jednostka prowadziła szczegółową ewidencję środków trwałych prowadzoną w formie indywidualnych kart poszczególnych środków trwałych stanowiących równocześnie ewidencję umorzenia poszczególnych środków trwałych. Wedle obowiązku wynikającego z ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. Nr 88, poz. 439 z późn. zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2010 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT) kontrolowana jednostka prowadzi ewidencję środków trwałych w podziale na grupy, podgrupy i rodzaje. Poszczególne środki trwałe wyszczególnione w kartach środków trwałych (ewidencja szczegółowa), mają przypisany rodzaj i podgrupę. W ewidencji księgowej środków trwałych właściwie zakwalifikowano nieruchomość (działki) otrzymaną w trwały zarząd następująco: grupa 0 Grunty, podgrupa 03 Grunty zabudowane i zurbanizowane, rodzaj 032 Inne tereny zabudowane. Stosownie do objaśnień dotyczących rodzaju 032 środków trwałych, rodzaj ten obejmuje między innymi grunty zajęte pod budynki i urządzenia związane z administracją, służbą zdrowia, handlem, rzemiosłem, usługami, nauką, oświatą, kulturą i sztuką, wypoczynkiem, łącznością, kultem religijnym itp. W ZSE w Przemyślu była prowadzona książka obiektu budowlanego, do której wpisywane były protokoły kontroli okresowych stanu technicznej sprawności obiektu, które zostały przeprowadzone w zakresie elementów budynku, instalacji narażonych na niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu, instalacji elektrycznej oraz przewodów kominowych (wentylacyjnych). Protokoły z kontroli i oceny dotyczące stanu technicznego są dołączone do książki obiektu budowlanego w formie odrębnych teczek. Zgodnie z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane Właściciel lub zarządca jest obowiązany prowadzić dla każdego budynku oraz obiektu budowlanego niebędącego budynkiem, którego projekt jest objęty obowiązkiem sprawdzenia, o którym mowa w art. 20 ust. 2, książkę obiektu budowlanego, stanowiącą dokument przeznaczony do zapisów dotyczących przeprowadzanych badań i kontroli stanu technicznego, remontów i przebudowy, w okresie użytkowania obiektu budowlanego. W ramach gospodarowania majątkiem trwałym i obrotowym kontrolowana jednostka dokonywała jego inwentaryzacji. Z uwagi na to, że obiekt znajduje się na terenie strzeżonym (monitoring) kontrolowana jednostka dokonuje inwentaryzacji raz na 4 lata. Kolejny termin przypada na dzień 31.12.2015 r. 18