1 OLEJE DO SMAROWANIA SPRĘŻARKI ŚRUBOWEJ

1 OLEJE DO SMAROWANIA SPRĘŻARKI ŚRUBOWEJ 1.1 Listy wyboru Do sprężarek śrubowych Grasso dopuszczone zostały oleje podane w tabeli. Wybór zależy od jego właściwości chemicznych, sprężanych materiałów eksploatacyjnych, warunków pracy danej instalacji i wymaganej lepkości rozruchu i podczas pracy. Po uzgodnieniu z producentem sprężarki można ewentualnie zastosować inne oleje niż zostały podane w tabeli. Pozostałe informacje o wyszczególnionych olejach, znajdują się na kartach charakterystyki substancji niebezpiecznych i wykresach, udostępnianych przez producentów olejów. W sprężarkach czynnika chłodniczego stosować specjalne oleje chłodnicze. Wyboru dokonuje się z uwzględnieniem czynnika chłodniczego, lepkości (najmniej 7 cst temperaturze przed wlotem do sprężarki), temperatury parowania (temperatura płynięcia) i wymagania, jakie zostało postawione sposobowi działania odolejacza (temperatura, ciśnienie pary). olejów smarnych i stosowane skróty: M M * AB PAO E PAG Olej mineralny Olej mineralny poddany specjalnej obróbce (hydrocracked oil) Alkilobenzen Polialfaolefina Poliester Glikol polialkilenowy "X""Y" Olej mieszany z poprzednich olejów bazowych Tabela 1: Oleje smarne R717 (amoniak) (zaleca się, gdy znaczenie mają jak najniższe wielkości wyrzutu z odolejacza) 40 C w cst płynięcia C NSF Jakość 1) Klüber Lubrication 100968 100868 Klüber Summit RHT 68 Klüber Summit R 100 M * 68 226 40 H2 M * 64,9 240 39 Hydrotreated H2 M * 68 240 39 H2 PAO 32 > 230 60 H1 GEA Refrigeration Germany GmbH C_505519_8 12.03.2015 1

Tabela 1: Oleje smarne R717 (amoniak) (zaleca się, gdy znaczenie mają jak najniższe wielkości wyrzutu z odolejacza) 40 C w cst płynięcia C NSF Jakość 1) Klüber Summit R 200 68 > 230 45 H1 Shell Shell Refrigeration Oil S2 FRA68 M * 68 232 39 Petro Canada Reflo 68A M * 58 236 42 H2 TEXACO Capella Premium M * PAO 67 262 42 Paramo Mogul Komprimo ONC 68 M * 68 230 33 Hydrotreated TOTAL Lunaria NH 68 M * 68 230 36 Fuchs Ultracool 68 MPAO 62 250 48 H2 NXT Next Lubricants NXT717 M * 60,6 249 56 1) Zastosowanie w przemyśle spożywczym zgodnie z NSF (National Sanitation Foundation, www.nsf.org) H1: Nadaje się do zastosowań, w których występuje możliwość kontaktu smarnego bezpośrednio z H2: Nadaje się do zastosowań, w których nie występuje możliwość kontaktu smarnego bezpośrednio z 2 GEA Refrigeration Germany GmbH C_505519_8 12.03.2015

Tabela 2: Oleje smarne do agregatu chłodniczego DX z R717 (amoniak) 40 C w cst płynięcia C NSF Jakość 1) Fuchs 412100 PG 68 PAG 98 226 40 PAG 62 230 35 Mobil Zerice S32 AB 32 154 33 Konsultacja z producentem 1) Zastosowanie w przemyśle spożywczym zgodnie z NSF (National Sanitation Foundation, www.nsf.org) H1: Nadaje się do zastosowań, w których występuje możliwość kontaktu smarnego bezpośrednio z H2: Nadaje się do zastosowań, w których nie występuje możliwość kontaktu smarnego bezpośrednio z GEA Refrigeration Germany GmbH C_505519_8 12.03.2015 3

Tabela 3: Oleje smarne do R717 (amoniak) i R22 40 C w cst płynięcia C NSF Jakość 1) Aircol 299 M 56 180 34 R22 Castrol Aircol AMX 68 M 28 260 30 R717 Aircol 2294 PAO 69 233 60 R717 460046F PAO 46 268 51 R717 H1 Zerice S32 AB 32 154 33 Zerice S68 AB 68 174 27 Gargoyle Arctic SHC 226E PAO 68 266 45 R717 H1 MOBIL Gargoyle Arctic SHC NH 68 ABPAO 64 211 54 Gargoyle Arctic 300 M 68 200 42 Gargoyle Arctic C Heavy M 46 195 42 S68 AB 68 190 33 Fuchs Synth 68 PAO 68 260 57 R717 H1 KS 46 M 46 195 42 4 GEA Refrigeration Germany GmbH C_505519_8 12.03.2015

Tabela 3: Oleje smarne do R717 (amoniak) i R22 40 C w cst płynięcia C NSF Jakość 1) KC 68 M 68 200 39 H2 Shell Shell Refrigeration Oil S4 FRV 46 Shell Refrigeration Oil S4 FRV 68 AB 46 180 42 AB 68 190 39 Lunaria NH 46 M 46 226 36 R717 TOTAL Lunaria SH 46 PAO 44 252 51 R717 H1 Lunaria FR 68 M 68 175 34 R22 Petro Canada Reflo Synthetic 68A ABPAO 62 245 54 R717 1) Zastosowanie w przemyśle spożywczym zgodnie z NSF (National Sanitation Foundation, www.nsf.org) H1: Nadaje się do zastosowań, w których występuje możliwość kontaktu smarnego bezpośrednio z H2: Nadaje się do zastosowań, w których nie występuje możliwość kontaktu smarnego bezpośrednio z GEA Refrigeration Germany GmbH C_505519_8 12.03.2015 5

Tabela 4: Oleje smarne do R134a; R404A; R407C; R410A; R507 40 C w cst płynięcia C NSF Jakość 1) Castrol Aircol SW 68 Aircol SW 220 E 68 245 39 220 250 27 Solest 68 64 266 43 Solest 120 E 125 262 27 Solest 220 216 271 27 Triton SE 55 53 270 51 H2 Fuchs Triton SEZ 80 Triton SEZ 100 E 80 275 39 91 288 39 Triton SE 170 170 260 24 PAG 220 Shell Refrigeration Oil S4 FRF 68 PAG 220 240 38 66 230 42 R134a Shell Shell Refrigeration Oil S4 FRF 100 E 94 230 42 MOBIL EAL Arctic 68 E 68 230 36 6 GEA Refrigeration Germany GmbH C_505519_8 12.03.2015

Informacja techniczna Typy C... XF Tabela 4: Oleje smarne do R134a; R404A; R407C; R410A; R507 EAL Arctic 100 Planetelf ACD 100FY TOTAL 40 C w cst płynięcia C 105 250 30 100 270 30 150 272 36 NSF Jakość 1) E Planetelf ACD 150FY 1) Zastosowanie w przemyśle spożywczym zgodnie z NSF (National Sanitation Foundation, www.nsf.org) H1: Nadaje się do zastosowań, w których występuje możliwość kontaktu smarnego bezpośrednio z H2: Nadaje się do zastosowań, w których nie występuje możliwość kontaktu smarnego bezpośrednio z Wskazówka! W padku stosowania olejów o wysokiej lepkości, pierwszym napełnianiu instalacji, przed uruchomieniem agregatu sprężarki zadbać o dokładne wymieszanie czynnika chłodniczego i. GEA Refrigeration Germany GmbH C_505519_8 12.03.2015 7

Tabela 5: Oleje smarne do gazu ziemnego i związków węglowodorów 40 C w cst płynięcia NSF Jakość 1) Castrol PD 68 M 68 234 21 sprężaniu gazu ziemnego 151568 1515100 65 103 224 260 Do ciężkich węglowodorów, gdzie może wystąpić rozrzedzenie lub kondensacja 151668 1516100 1516150 PAG 62 229 92 260 153 260 34 Do instalacji chłodniczych na propan lub lekkie węglowodory, gdzie nie występuje niebezpieczeństwo większego rozrzedzenia ani kondensacji 460068 4600100 PAO 60 106 271 271 Przy zastosowaniach w wysokich temperaturach i do sprężarek czołowych w turbinach gazowych H2 H2 900168 9001100 M 69 241 Do sprężarek czołowych w turbinach gazowych 108 260 H2 150768 1507100 PAG 62 231 89 260 Do ciężkich węglowodorów, w chłodzeniu z użyciem węglowodorów w zakresie wysokiego ciśnienia / niskich temperatur MOBIL Glygoyle 11 Glygoyle 22 PAG 85 226 45 177 229 41 Do gazu ziemnego i propanu 8 GEA Refrigeration Germany GmbH C_505519_8 12.03.2015

Tabela 5: Oleje smarne do gazu ziemnego i związków węglowodorów 40 C w cst płynięcia NSF Jakość 1) Corena S3 R68 M 68 240 Do gazu ziemnego Shell Shell Gas Compressor Oil S4 PV 190 PAG 190 262 30 Do gazu ziemnego i propanu TOTAL DACNIS LPG 150 2) PAG 142 280 48 Do gazu ziemnego, propanu i lekkich węglowodorów Klüber Lubrication Summit NGSH100 PAOE 140 250 46 Do gazu ziemnego, sprężarek czołowych w turbinach gazowych i węglowodorach 1) Zastosowanie w przemyśle spożywczym zgodnie z NSF (National Sanitation Foundation, www.nsf.org) H1: Nadaje się do zastosowań, w których występuje możliwość kontaktu smarnego bezpośrednio z H2: Nadaje się do zastosowań, w których nie występuje możliwość kontaktu smarnego bezpośrednio z 2) Nazwa produktu zmieniona z TOTAL Primera LPG 150 na TOTAL DACNIS LPG 150. GEA Refrigeration Germany GmbH C_505519_8 12.03.2015 9

Informacja techniczna Typy C... XF Tabela 6: Oleje smarne do zastosowań z CO2 462446F 462468F C 85 E C 130 E C 170 E * 40 C w cst płynięcia C Jakość NSF 1) 46 H1 68 H1 PAO Fuchs E* E* E* 278 136 42 pełna mieszalność H2 27 170 30 Zwracać uwagę na lukę mieszalności w padku olejów estrowych: t wlot t koniec 4K 1) Zastosowanie w przemyśle spożywczym zgodnie z NSF (National Sanitation Foundation, www.nsf.org) H1: Nadaje się do zastosowań, w których występuje możliwość kontaktu smarnego bezpośrednio z H2: Nadaje się do zastosowań, w których nie występuje możliwość kontaktu smarnego bezpośrednio z Wskazówka! W padku stosowania olejów o wysokiej lepkości, pierwszym napełnianiu instalacji, przed uruchomieniem agregatu sprężarki zadbać o dokładne wymieszanie czynnika chłodniczego i. 10 GEA Refrigeration Germany GmbH C_505519_8 12.03.2015

Informacja techniczna Typy C... XF Tabela 7: Zastosowanie elastomerowego oringu w sprężarkach śrubowych w zależności od czynnika chłodniczego i środka smarnego: Olej Czynnik chłodniczy M M* CR/ HNBR CR/ HNBR CR R134a, R404A, R407C, R410A, R507, R23 M* AB AB E PAO CR/ HNBR CR HNBR CR CR/ HNBR CR CR CR HNBR R290 (propan), R1270 (propylen) HNBR HNBR R744 (CO2) CR HNBR CR R717 (amoniak) R22 PAO PAO PAG Legenda do używanych skrótów i elastomerów: CR chloropren (kauczuk neoprenowy) HNBR kauczuk butadienowoakrylonitrylowy uwodorniony Wskazówka! W gazie ziemnym i związkach węglowodoru jako medium sprężające (tabela 5; Strona 8), zapytać producenta o elastomerowe oringi w zależności od zastosowania. GEA Refrigeration Germany GmbH C_505519_8 12.03.2015 11

Informacja techniczna Typy C... XF 12 Wskazówka! Ostrzeżenie! płynięcia opisuje zdolność płynięcia na zimno i stanowi gwarantowaną wartość orientacyjną do minimalnej temperatury parowania. [Temperaturą płynięcia określa się temperaturę, której ciekły olej ubywa dotąd, aż w ciągu 5 sekund określonych warunkach przestanie wypływać z naczynia] Sprężarki wyposażone są w odpowiednie elastomery w miejsca uszczelniania, które dobiera się w zależności od czynnika chłodniczego i środka smarnego. (Tabela 7; Strona 11) Przy wyborze gatunku należy oprócz czynnika chłodniczego uwzględnić również tolerancję zastosowanego w sprężarce materiału uszczelniającego, z jakiego wykonane zostały oringi (jakość elastomeru). (Tabela 7; Strona 11) Bezwzględnie przestrzegać zakresu lepkości smarnego przed sprężarką. Pamiętać o tym, że dopuszcza się tylko takie połączenia czynnika chłodniczego i, w których w zależności od ciśnienia i temperatury w odolejaczu agregatu czynnik chłodniczy rozpuszcza się w. Powoduje to zmniejszenie się lepkości czystego i tworzenie się piany po zmianie równowagi rozpuszczania poprzez spadek ciśnienia lub wzrost temperatury. W takim wypadku niezbędne będzie schłodzenie o minimalną różnicę temperatur, wyliczaną w programie doboru sprężarki do podanych warunków pracy. Sprężarkę można użytkować wyłącznie pod warunkiem zachowania temperatury wlotu zgodnie z programem doboru sprężarki! Cały zakres przedstawionych gatunków olejów nie znajduje zastosowania w jednej sprężarce. Przyporządkowanie gatunku w zależności od zastosowanego elastomeru jest zdecydowanie zalecane nawet takim samym czynniku chłodniczym. Metoda oddzielania w poszczególnych gatunkach olejów, podanych w tabeli może być różna (np. wpływ ciśnienia pary, lepkość, rozpuszczalność, temperatura końcowa sprężania). Nie zawsze gatunki olejów dają się ze sobą mieszać (brak mieszalności). Dokonanie zmiany gatunku na inny może doprowadzić do usterek w pracy sprężarki i powstania przecieków w miejscach uszczelnień. W wypadku zmiany gatunku zawsze skonsultować się z producentem sprężarki. GEA Refrigeration Germany GmbH C_505519_8 12.03.2015

1.2 WSKAZÓWKI DOTYCZĄCE WYBORU OLEJU CHŁODNICZEGO Właściwości chłodniczego mają wpływ na funkcjonowanie instalacji chłodniczej ze sprężarkami śrubowymi zalewanymi olejem. Gdyby nawet można było zastosować odolejacz o wysokiej sprawności, to i tak pozostałości chłodniczego przedostaną się do obiegu czynnika chłodniczego. Dlatego właśnie wyborze obok dostatecznej smarności w miejscach ułożyskowania sprężarki śrubowej (minimalna lepkość uwzględnieniu rozpuszczalności czynników chłodniczych w w zależności od ciśnienia i temperatury), trzeba również uwzględnić ciśnienie pary w celu zapewnienia dobrego oddzielania się w odolejaczu, dostateczne płynięcie na zimno temperaturze parowania oraz temperaturze zasysania, wymagania mieszalności płynnych faz czynnika chłodniczego i (luka mieszalności). Stosowany czynnik chłodniczy, warunki użytkowania i konkretna konstrukcja instalacji określają wymagane właściwości chłodniczego. Aktualnie stosowanych jest 5 różnych gatunków bazowego: 1. Oleje mineralne do amoniaku i R22 2. Polialfaolefiny do amoniaku i CO 2 (R744) 3. Alkilobenzen do amoniaku i R22 4. Poliglikol (olej PAG) do amoniaku, CO 2 i R134a 5. Olej estrowy do R404A, R134a, R 507 i CO 2, oraz pozostałych mieszanin czynników chłodniczych, takich jak np. R410A i R407C Oprócz typowych składników olej bazowego stosuje się również mieszaniny z mineralnego i alkilobenzenu lub z polialfaolefin i alkilobenzenu. Właściwości czynników chłodniczych w odniesieniu do podanych olejów są bardzo różne. Parze czynnik chłodniczy i olej chłodniczy stawia się więc 2 podstawowe wymagania: i a) minimalna lepkość 7 cst, maksymalnie 70 cst, na wlocie do sprężarki uwzględnieniu rozpuszczalności czynnika chłodniczego w b) mieszalność obu płynnych faz wchodzących w skład (1 do 2 %) oraz czynnika chłodniczego. Oprócz wymagania odnośnie dostatecznej lepkości smarnego temperatury końcowe sprężania w sprężarce muszą być na tyle wysokie, by olej zasilony czynnikiem chłodniczym mógł się przechładzać o najmniej 10 K, żeby w sprężarce spadku ciśnienia i/lub wzroście temperatury nie tworzyła się piana, zanim olej dojdzie do miejsc ułożyskowania. Wymaganie b) nie jest spełniane przez olej mineralny, alkilobenzen i polialfaolefinę w połączeniu z amoniakiem, gdyż powstaje tam 100%towa luka mieszalności i nie może być zapewniona ani rozpuszczalność pary czynnika chłodniczego ani mieszalność płynnych faz. Mimo tego oleje te stosuje się zwykle w instalacjach NH 3. Stopnie precyzyjnego wodoodzielania zapobiegają przedostawania się większych cząstek do obiegu chłodniczego. Powyższe warianty olejów bazowych powodują różne wielkości prędkości wyrzutu, ponieważ temperatury zapłonów wymienionych olejów bardzo od siebie odbiegają (najniższy punkt w wypadku alkilobenzenu około 160 C, najwyższy punkt polialfaolefiny znacznie powyżej 200 C). Chociaż płynność charakteryzowana jest przez temperaturę płynięcia, podawaną przez producentów olejów, powyższe gatunki olejów bazowych wykazują różną charakterystykę VT, w związku z czym takiej samej lepkości wyjściowej, np. 68 cst, w niskich temperaturach w parowniku mogą wystąpić różnice w lepkości, które temperaturze 20 C sięgają zakresu 1500 i 20000 cst. GEA Refrigeration Germany GmbH C_505519_8 12.03.2015 13

W odniesieniu do olejów czynniki chłodnicze charakteryzują się następującymi właściwościami: Amoniak Z wyjątkiem PAG amoniak nie jest rozpuszczalny w żadnych smarach. Mechaniczne przemieszanie przebiega jednakże bardzo intensywnie, w związku z czym amoniak zawsze zawiera się w. Ze względu na niewielką zawartość tego amoniaku smarność nie ulega zmianie, a także nie dochodzi do mieszalności między ciekłymi fazami i czynnika chłodniczego. Dlatego też nie jest wymagane efektywne oddzielanie. HFC (np. R134a, R404A, R507) HFC nie zawierają chloru i ich zastosowanie jest niemal nieograniczone. Do tych czynników chłodniczych stosowane są oleje estrowe. Większą rozpuszczalność tych czynników chłodniczych w estrowym trzeba uwzględnić wyborze, gdyż poprzez rozpuszczenie czynnika chłodniczego w może się zmienić lepkość wyjściowa. Płynność w parowniku ze względu na dobrą mieszalność występuje jednakże w szerokich granicach. Poniżej przedstawiono opis najważniejszych właściwości głównych grup olejów: 1. Olej mineralny Oleje mineralne bazujące na nafcie nadają się najlepiej do instalacji chłodniczych, ale stosuje się również oleje bazujące na parafinie. Poprzez specjalną obróbkę (odparafinowanie) oleje na bazie parafiny posiadają bardziej lub mniej zbliżone właściwości co oleje bazujące na nafcie. Oleje mineralne charakteryzują się relatywnie słabą mieszalnością z czynnikami HCFC (np. R22) niskich temperaturach. Oleje mineralne mają relatywnie wysoki indeks lepkości oraz niskie ciśnienie pary (wysoką temperaturę ), co ma pozytywny wpływ na wyrzut. 2. Alkilobenzen (znany też jako alkilobenzol) Alkilobenzeny są olejami syntetycznymi, pozyskiwanymi z gazu naturalnego. Charakteryzują się dobrą mieszalnością z czynnikami HCFC (np. R22), także niższych temperaturach parowania. Alkilobenzeny mają większą stabilność termiczną niż oleje mineralne (zastosowanie amoniaku ze sprężarkami tłokowymi). Wykazują one jednakże tendencję do większego tworzenia się piany niż oleje mineralne w odolejaczu, a tym samym do większego wyrzutu, uwarunkowanego niższą temperaturą. Po przejściu z mineralnego na alkilobenzen pamiętać o tym, że alkilobenzeny mają większą skuteczność czyszczenia i przez to filtry po wymianie zanieczyszczają się na początku szybciej niż zwykle. 3. Polialfaolefiny Polialfaolefiny są olejami syntetycznymi o wysokiej stabilności chemicznej i termicznej. W związku z tym przeważnie stosuje się je w sprężarkach, pracujących z wysokimi temperaturami końcowymi sprężania, np. w pompach ciepła. Polialfaolefiny stosuje się również w instalacjach amoniakowych. Bardzo niska temperatura płynięcia pozwala uzyskiwać bardzo niskie temperatury parowania. Wysoka temperatura polialfaolefin prowadzi do mniejszego wyrzutu. : Wysoki punkt anilinowy polialfaolefin powoduje relatywnie silniejsze kurczenie się oringów w jakości CR, przez co mogą wystąpić przecieki w uszczelnieniach statycznych, gdy nastąpi zamiana olejów mineralnych lub alkilobenzenów na polialfaolefiny. Kurczenia się można uniknąć poprzez zastosowanie olejów mieszanych z polialfaolefin i alkilobenzenów. W padku zastosowania olejów PAO sprężarki Grasso wyposażone są w pierścienie HNBR, w których nie występuje kurczenie wskutek kontaktu z olejem. 4. Oleje estrowe W przeciwieństwie do mineralnego, alkilobenzenów i polialfaolefinów, oleje estrowe nie rozpuszczają się w nowych bezchlorowych czynnikach HFC (R134a, R404A, R507 itd.). W związku z tym oleje estrowe są obecnie jedynymi smarami, które można stosować do czynników HFC. Oleje estrowe mają wysoką temperaturę, przez co zawartość par a tym samym wyrzut jest korzystniejszy. Oleje estrowe są higroskopijne. Pochłaniają one wodę po zetknięciu się z atmosferą. Dlatego oleje estrowe trzeba zawsze przechowywać w zamkniętych pojemnikach. Przed wlaniem dokładnie usunąć ciśnienie ze sprężarki. 14 GEA Refrigeration Germany GmbH C_505519_8 12.03.2015

5. Olej poliglikolowy Oleje poliglikolowe są rozpuszczalne w amoniaku i bardzo higroskopijne. W związku z tym stawia się wobec nich takie same wymagania, jak w postępowaniu z olejem estrowym. Przy wyborze należy uwzględnić spadek lepkości z powodu rozpuszczania się czynnika chłodniczego w. Płynność w parowniku sprawdza się z uwzględnieniem mieszalności między olejem chłodniczym a czynnikiem chłodniczym w danych temperaturach parowania. GEA Refrigeration Germany GmbH C_505519_8 12.03.2015 15

UŻYWANE PARAMETRY OLEJÓW: Gęstość Różnica w gęstości między ciekłym czynnikiem chłodniczym a olejem może odgrywać ważną rolę w powrocie. Uwzględnić, że alkilobenzen posiada mniejszą gęstość niż olej mineralny a poliglikol większą gęstość niż olej mineralny. Metodę pomiaru gęstości opisuje norma DIN 51757. Zgodnie ze standardem ISO 3448 środki smarne są sklasyfikowane według klas lepkości, podawanych jako nr ISO VG. Nr ISO jest tym jedynie nominalną wielkością orientacyjną, czyli faktyczna lepkość może odbiegać w określonych zakresach (DIN 51562). podawana jest w odniesieniu do temperatury 40 C i 100 C. Indeks lepkości Indeks lepkości podaje związek między zmianą lepkości w zależności od temperatury (ISO 2909). Wysoki indeks lepkości oznacza mniejsze zmiany lepkości zmianach temperatur. Odwrotna sytuacja mam miejsce niskim indeksie lepkości. pokazuje, jakiej temperaturze mogą zapalić się od płomienia pary ulatniające się z podgrzewanego naczynia. Metodę pomiaru opisuje norma DIN 2592. Oleje o wysokiej temperaturze mają niskie ciśnienie pary. Poprawia to możliwości oddzielania się od sprężonego gazu w odolejaczu i redukuje wyrzut ze sprężarki do instalacji. płynięcia Temperaturą płynięcia określa się temperaturę, której ciekły olej ubywa dotąd, aż w ciągu 5 sekund określonych warunkach przestanie wypływać z naczynia. Odpowiednio do normy, temperatura płynięcia jest 3% niższa niż mierzona temperatura (metoda pomiaru zgodnie z ISO 3016). płynięcia jest ważna w stosunku pary cieczy roboczych, które nie mieszają się ze sobą. Oleje o niższej temperaturze płynięcia łatwiej można doprowadzić do strony ssącej niż oleje o wyższej temperaturze płynięcia. Praktyka pokazuje jednak, że możliwe jest również bezproblemowe stosowanie olejów temperaturach parowania, niższych niż temperatura płynięcia. flokulacji flokulacji podaje temperaturę, której ciekły R12, z domieszką 10%, ulegnie zmętnieniu przez cząstki wosku, wytrącające się z, gdy będzie schładzany (metoda pomiaru zgodnie z DIN 51351). flokulacji ma znaczenie wtedy, gdy olej i czynnik chłodniczy dają się ze sobą mieszać. flokulacji pokazuje, że olej ma mniej cząstek wosku oraz że instalacje można eksploatować z użyciem czynnika HCFC (np. R22) o niższych temperaturach parowania. Przy wytrącaniu się wosków z mogą wystąpić problemy w zaworze rozprężnym lub w zaworach regulacyjnych. W padku olejów estrowych podawana jest krytyczna temperatura roztworu, mierzona w mieszaninie 10% i 90% R134a. Krytyczną temperaturą roztworu określa się temperaturę, której olej w całości wytrąca się z czynnika chłodniczego (wielkość nie znormalizowana). Punkt anilinowy Punkt anilinowy podaje temperaturę, której roztwór stający się homogeniczny po podgrzaniu, zawierający równe ilości smaru, wzgl. środka smarnego lub i aniliny, wskutek schładzania ponownie ulega zmętnieniu poprzez rozkład. Punkt anilinowy jest pomiarem ilości nienasyconego węgla, jaki można znaleźć w. Jest również miarą tolerancji poszczególnych substancji uszczelniających, z którymi styka się olej (metoda pomiaru zgodnie z ISO 3977). Większość olejów chłodniczych ma niski punkt anilinowy. Neoprenowe lub chloroprenowe oringi pęcznieją i po demontażu muszą zostać wymienione. Oleje chłodnicze na bazie polialfaolefinów mają wysoki punkt anilinowy i dlatego powodowałyby pęcznienie neoprenu. W wypadku korzystania z polialfaolefinów jako chłodniczego wymagane jest stosowanie HNBR jako materiału oringów. 16 GEA Refrigeration Germany GmbH C_505519_8 12.03.2015

Liczba neutralizacji Liczba neutralizacji pokazuje zawartość kwasu w i jest stwierdzana poprzez miareczkowanie za pomocą ługu potasowego (KOH). Wartość jest podawana w mg KOH na g (metoda pomiaru zgodnie z normą DIN 51558). Świeże oleje powinny mieć niską liczbę neutralizacji. Wskazówki dotyczące wymiany W wypadku wymiany starego na olej innego gatunku lub innego producenta, należy uprzednio skonsultować się z producentem sprężarki, w celu uniknięcia ewentualnych problemów w późniejszej eksploatacji instalacji. W wypadku gatunków olejów o słabej tolerancji można spodziewać się wytrącania substancji z, powodującego problemy w pracy instalacji (filtry, smarność łożysk, nieskuteczny powrót ). Gdy zajdzie konieczność zastosowania innego typu, należy bezwzględnie spuścić cały olej z instalacji i dokładnie wyczyścić sprężarkę oraz odolejacz (może być konieczne dodatkowe płukanie). Tabela wyboru W tabeli wyboru podano wszystkie oleje dopuszczone do użytku w sprężarkach śrubowych Grasso. W zależności od specyfiki instalacji należy uwzględnić wyżej opisane szczegóły. GEA Refrigeration Germany GmbH C_505519_8 12.03.2015 17

18 GEA Refrigeration Germany GmbH C_505519_8 12.03.2015