Rozdział IV. Wielkie przemiany XIX wieku GRUPA A 3 1. Wyjaśnij, jak wynalezienie maszyny parowej zmieniło życie ludzi w XIX wieku. Podaj dwa przykłady. 2. Uzupełnij tabelę. Nazwij XIX-wieczne wynalazki lub odkrycia przedstawione na ilustracjach. Następnie napisz, jakie było ich zastosowanie. Nazwa wynalazku lub odkrycia Zastosowanie 3. Wyjaśnij, jaki wpływ na życie ludzi miały poniższe osiągnięcia XIX-wiecznej medycyny. szczepionka przeciw wściekliźnie środki znieczulające 210
4. Zdecyduj, czy poniższe zdania są prawdziwe, czy fałszywe. W tabeli wpisz prawda lub fałsz. Światło elektryczne pojawiło w domach w pierwszej połowie XIX wieku. Przykładem XIX-wiecznego miasta przemysłowego jest Łódź. C. W XIX wieku we wszystkich zaborach zniesiono pańszczyznę i chłopi otrzymali na własność ziemię, którą uprawiali. 5. Wyjaśnij, na czym polegały ciężkie warunki pracy robotników w XIX-wiecznej fabryce. Podaj trzy przykłady. c) 6. Zdecyduj, który z poniższych opisów życia Marii Skłodowskiej-Curie jest w całości prawdziwy. Zaznacz odpowiadającą mu literę. Urodziła się w 1867 roku Warszawie, ale większość życia spędziła we Francji. Odkryła dwa nowe pierwiastki: polon i rad. Jest pierwszą kobietą, która otrzymała Nagrodę Nobla w 1903 roku w dziedzinie fizyki i w 1911 roku w dziedzinie chemii. Urodziła się w 1897 roku w Paryżu. Francuska fizyczka i laureatka Nagrody Nobla, w 1903 roku w dziedzinie fizyki i w 1911 roku w dziedzinie chemii. C. Urodziła się w 1927 roku w Warszawie. Zajmowała się fizyką i chemią. Otrzymała Nagrodę Nobla, w 1903 roku w dziedzinie fizyki i w 1911 roku w dziedzinie chemii. / 1 7. Na poniższej taśmie chronologicznej zaznacz i zapisz wymieniony w zadaniu 6. rok, w którym Maria Skłodowska-Curie otrzymała po raz drugi Nagrodę Nobla. 1800 1900 2000 Uzupełnij zdania. Rok, zaznaczony w części A zadania, to połowa wieku. Wiek ten rozpoczął się w roku, a zakończył w roku. 211
8. Wyjaśnij, co spowodowało zwiększenie produkcji rolnej w drugiej połowie XIX wieku. Podaj dwie przyczyny. 9. Spośród sposobów spędzania wolnego czasu zaznacz te, które były charakterystyczne dla mieszkańców XIX-wiecznej wsi. Postaw znak X w odpowiednich kratkach. darcie pierza wyjazdy na pikniki czytanie gazet w kawiarniach spotkania w karczmie 212
Rozdział IV. Wielkie przemiany XIX wieku GRUPA B 3 1. Wyjaśnij, dlaczego towary produkowane w fabrykach wyparły w XIX wieku produkcję rzemieślników. Podaj dwie przyczyny. 2. Uzupełnij tabelę. Nazwij XIX-wieczne wynalazki lub odkrycia przedstawione na ilustracjach. Następnie napisz, jakie było ich zastosowanie. Nazwa wynalazku lub odkrycia Zastosowanie 3. Wyjaśnij, jaki wpływ na życie ludzi w XIX wieku miały poniższe osiągnięcia medycyny. odkrycie promieni X przestrzeganie higieny w szpitalach 213
4. Zdecyduj, czy poniższe zdania są prawdziwe, czy fałszywe. W tabeli wpisz prawda lub fałsz. C. Maszyna parowa znalazła zastosowanie w urządzeniach wykorzystywanych w fabrykach. Telegraf to urządzenie, które służyło do przekazywania wiadomości na duże odległości. W drugiej połowie XIX wieku lampa naftowa jako źródło oświetlenia zastąpiła żarówkę. 5. Przedstaw warunki pracy w XIX-wiecznej fabryce. Podaj trzy przykłady. c) 6. Zdecyduj, który z poniższych opisów XIX-wiecznego miasta jest w całości prawdziwy. Zaznacz odpowiadającą mu literę. XIX-wieczny Londyn był otoczony murem obronnym. Ułatwiało to transport wyprodukowanych w fabrykach towarów. W centrum miasta znajdowały się ratusz, budynek wagi miejskiej oraz warsztaty rzemieślnicze. W 1863 roku oddano w Londynie do użytku pierwszą na świecie linię metra. Wieżowce XIX-wiecznego Londynu były widoczne już z daleka. Najwyższy z nich mierzył ok. 150 metrów. Miasto miało doskonały system komunikacji. W 1863 roku wybudowano tu pierwszą na świecie linię metra, które szybko się rozrastało. Po ulicach jeździły taksówki, które można było zamówić przez internet. C. Do miasta można było dojechać koleją. Z dworca dochodziło się do centrum wybrukowanymi i oświetlonymi ulicami. Mieszkańcy korzystali z tramwajów i linii metra, które jako pierwsze na świecie wybudowano w 1863 roku. Wokół fabryk zbudowano gęsto zaludnione robotnicze osiedla. 7. Na poniższej taśmie chronologicznej zaznacz i zapisz wymieniony w zadaniu 6. rok, w którym powstała pierwsza na świecie linia metra. / 1 1800 1900 2000 214
Uzupełnij zdania. Rok, zaznaczony w części A zadania, to połowa wieku. Wiek ten rozpoczął się w roku, a zakończył w roku. 8. Spośród sposobów spędzania wolnego czasu zaznacz te, które były charakterystyczne dla mieszkańców XIX-wiecznego miasta. Postaw znak X w odpowiednich kratkach. darcie pierza wyjazdy na pikniki czytanie gazet w kawiarniach spotkania w karczmie 9. Przyjrzyj się poniższej ilustracji i na jej podstawie zaznacz właściwe zakończenia zdań A i Narzędzie rolnicze przedstawione na ilustracji to sierp. brona. c) cep. To narzędzie było używane do orania ziemi. młócenia zboża. c) siania ziarna. 215
Rozdział IV. Wielkie przemiany XIX wieku GRUPA C 3 1. Wyjaśnij, jak wynalezienie maszyny parowej zmieniło życie ludzi w XIX wieku. Podaj dwa przykłady. 2. Uzupełnij tabelę. Nazwij XIX-wieczne wynalazki lub odkrycia przedstawione na ilustracjach. Następnie napisz, jakie było ich zastosowanie. Nazwa wynalazku lub odkrycia Zastosowanie 3. Wyjaśnij, jaki wpływ na życie ludzi w XIX wieku miały poniższe osiągnięcia medycyny. odkrycie promieni X przestrzeganie higieny w szpitalach 216
4. Zdecyduj, czy poniższe zdania są prawdziwe, czy fałszywe. W tabeli wpisz prawda lub fałsz. C. Maszyna parowa znalazła zastosowanie w urządzeniach wykorzystywanych w fabrykach. Telegraf to urządzenie, które służyło do przekazywania wiadomości na duże odległości. W drugiej połowie XIX wieku lampa naftowa jako źródło oświetlenia zastąpiła żarówkę. 5. Przedstaw warunki pracy w XIX-wiecznej fabryce. Podaj trzy przykłady. c) 6. Zdecyduj, który z poniższych opisów życia Marii Skłodowskiej-Curie jest w całości prawdziwy. Zaznacz odpowiadającą mu literę. Urodziła się w 1867 roku Warszawie, ale większość życia spędziła we Francji. Odkryła dwa nowe pierwiastki: polon i rad. Jest pierwszą kobietą, która otrzymała Nagrodę Nobla w 1903 roku w dziedzinie fizyki i w 1911 roku w dziedzinie chemii. Urodziła się w 1897 roku w Paryżu. Francuska fizyczka i laureatka Nagrody Nobla, w 1903 roku w dziedzinie fizyki i w 1911 roku w dziedzinie chemii. C. Urodziła się w 1927 roku w Warszawie. Zajmowała się fizyką i chemią. Otrzymała Nagrodę Nobla, w 1903 roku w dziedzinie fizyki i w 1911 roku w dziedzinie chemii. / 1 7. Na poniższej taśmie chronologicznej zaznacz i zapisz wymieniony w zadaniu 6. rok, w którym Maria Skłodowska-Curie otrzymała po raz drugi Nagrodę Nobla. 1800 1900 2000 Uzupełnij zdania. Rok, zaznaczony w części A zadania, to połowa wieku. Wiek ten rozpoczął się w roku, a zakończył w roku. 217
8. Wyjaśnij, co spowodowało zwiększenie produkcji rolnej w drugiej połowie XIX wieku. Podaj dwie przyczyny. 9. Przyjrzyj się poniższej ilustracji i na jej podstawie zaznacz właściwe zakończenia zdań A i Narzędzie rolnicze przedstawione na ilustracji to sierp. brona. c) cep. To narzędzie było używane do orania ziemi. młócenia zboża. c) siania ziarna. 218