WYTYCZNE INSTYTUCJI ZARZĄDZAJĄCEJ WIELKOPOLSKIM REGIONALNYM PROGRAMEM OPERACYJNYM

Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 2864/2009 Zarządu Województwa Wielkopolskiego z dnia 16 lipca 2009 r. WYTYCZNE INSTYTUCJI ZARZĄDZAJĄCEJ WIELKOPOLSKIM REGIONALNYM PROGRAMEM OPERACYJNYM NA LATA 2007-2013 DLA BENEFICJENTÓW PRIORYTETU III ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE DZIAŁANIE 3.5 WZMOCNIENIE OCHRONY PRZECIWPOWODZIOWEJ ZAGROŻONYCH OBSZARÓW ORAZ ZWIĘKSZENIE RETENCJI NA TERENIE WOJEWÓDZTWA W ZAKRESIE PRZYGOTOWANIA STUDIUM WYKONALNOŚCI Poznań, czerwiec 2009

Spis treści Rozdział 1 - Streszczenie... 10 Rozdział 2 - Definicja projektu... 11 Rozdział 3 - Charakterystyka projektu... 11 3.1 Stan aktualny... 11 3.2 Identyfikacja problemów... 11 3.3 Cel/e projektu... 12 3.4 Warianty realizacji projektu... 12 3.5 Opis projektu... 13 3.6 Określenie wskaźników produktu oraz rezultatu projektu... 14 3.7 Matryca logiczna projektu... 17 Rozdział 4 - Analiza instytucjonalna i prawna projektu... 18 4.1 Opis wdrażania projektu... 18 4.2 Zarządzanie projektem i trwałość projektu... 19 4.3 Kwestie prawne związane z realizacją projektu... 20 Rozdział 5 - Analiza finansowo - ekonomiczna projektu... 22 5.1 Metodologia przeprowadzenia analizy finansowo - ekonomicznej projektu... 22 5.2 Nakłady finansowe na realizację projektu... 24 5.3 Źródła finansowania projektu... 26 5.4 Kalkulacja przychodów ze sprzedaży (rozdział obowiązkowy jedynie dla projektów z grupy projektów obejmujących inwestycję w infrastrukturę, korzystanie z której podlega opłatom ponoszonym bezpośrednio przez korzystających)... 28 5.5 Kalkulacja kosztów w okresie eksploatacji... 29 5.6 Rachunek zysków i strat dla projektu (rozdział obowiązkowy jedynie dla projektów z grupy projektów obejmujących inwestycję w infrastrukturę, korzystanie z której podlega opłatom ponoszonym bezpośrednio przez korzystających)... 30 5.7 Rachunek przepływów pieniężnych wywołanych realizacją projektu (rozdział obowiązkowy jedynie dla projektów z grupy projektów obejmujących inwestycję w infrastrukturę, korzystanie z której podlega opłatom ponoszonym bezpośrednio przez korzystających)... 32 5.8 Ustalenie poziomu dofinansowania projektu (rozdział obowiązkowy jedynie dla projektów z grupy projektów obejmujących inwestycję w infrastrukturę, korzystanie z której podlega opłatom ponoszonym bezpośrednio przez korzystających)... 33 5.9 Analiza rentowności projektu (rozdział obowiązkowy jedynie dla projektów z grupy projektów obejmujących inwestycję w infrastrukturę, korzystanie z której podlega opłatom ponoszonym bezpośrednio przez korzystających)... 33 5.10 Trwałość finansowa projektu... 34 5.11 Analiza ekonomiczna projektu... 36 5.12 Analiza wrażliwości (rozdział obowiązkowy jedynie dla projektów z grupy projektów obejmujących inwestycję w infrastrukturę, korzystanie z której podlega opłatom ponoszonym bezpośrednio przez korzystających)... 36 5.13 Analiza ryzyka... 37 Rozdział 6 - Wpływ projektu na środowisko... 37 6.1 Wpływ projektu na środowisko w okresie realizacji... 37 6.2 Wpływ projektu na środowisko po zakończeniu realizacji... 38 Rozdział 7 - Promocja i informacja... 38 Rozdział 8 - Spis tabel... 38 Rozdział 9 - Spis rysunków... 38 Rozdział 10 - Spis załączników... 38 2

Celem Wytycznych jest ujednolicenie zasad przygotowywania studiów wykonalności, w tym metodologii prowadzenia obliczeń, prezentacji informacji. Wytyczne mają ułatwić proces przygotowania studiów wykonalności przez beneficjentów oraz ocenę projektów. Użyte w Wytycznych skróty oznaczają: WFOŚiGW Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu WRPO Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007 2013 UWRPO Szczegółowy opis priorytetów Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007 2013 EFRR Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFS Europejski Fundusz Społeczny DGC Dynamiczny koszt jednostkowy DCF Zdyskontowane przepływy pieniężne FNPV/C Finansowa bieżąca wartość netto inwestycji FRR/C Finansowa wewnętrzna stopa zwrotu z inwestycji Podstawowe definicje: Beneficjent - Beneficjent to podmiot, który jest stroną umowy zawieranej z Instytucją Pośredniczącą (WFOŚiGW) o dofinansowanie realizacji projektu z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Wnioskodawca - do kategorii wnioskodawców zalicza się tylko grupy podmiotów, które wyszczególnione zostały w punkcie Typy beneficjentów w ramach poszczególnych Działań opisanych w Szczegółowym Opisie Priorytetów WRPO. Całkowity koszt projektu/inwestycji: wydatki kwalifikowane i niekwalifikowane, ponoszone do momentu zakończenia realizacji projektu. Obejmuje m.in. nakłady inwestycyjne na realizację projektu, powiększone o ewentualne rezerwy na nieprzewidziane wydatki, jeżeli instytucja zarządzająca przewiduje taką możliwość, koszty ogólne oraz inne koszty nie mające charakteru pieniężnego, o których mowa w wytycznych o kwalifikowalności wydatków, których wartość ustalana jest na zasadach określonych w tych wytycznych. Całkowity koszt inwestycji powinien zawierać podatek VAT, niezależnie od tego czy przepisy krajowe przewidują możliwość jego odzyskania, czy też taka możliwości nie została przewidziana. Podatek VAT powinien być ujęty w tabeli kosztu całkowitego jako osobna kategoria. Całkowity koszt inwestycji brany jest pod uwagę przy określaniu, czy dany projekt należy do kategorii dużych projektów, o których mowa w art. 39 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 oraz - w przypadku projektów współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego lub Funduszu Spójności - czy dany projekt podlega reżimowi 3

prawnemu art. 55 ust.1-4 ww. rozporządzenia (patrz definicja dużych projektów oraz definicja projektów generujących dochód). Ceny bieżące - (ceny nominalne) są to ceny występujące faktycznie w danym czasie. Ceny takie uwzględniają efekt ogólnej inflacji i należy je odróżniać od cen stałych. Ceny stałe - ceny według roku bazowego, stosowanie których pozwala wyeliminować wpływ inflacji na dane ekonomiczne. Należy odróżniać je od cen bieżących. Cross-financing - zasada elastycznego, krzyżowego finansowania, która ma na celu ułatwienie wdrażania jednofunduszowych programów operacyjnych. Zapewnia ona możliwość finansowania w ramach zakresów interwencji EFRR i EFS komplementarnych działań wchodzących odpowiednio w zakres drugiego funduszu. Duże projekty: zgodnie z zapisami art. 39 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 są to projekty o całkowitym koszcie przekraczającym 25 mln EUR w przypadku środowiska naturalnego oraz 50 mln EUR w przypadku pozostałych dziedzin. W celu ustalenia, czy całkowity koszt danego projektu przekracza próg dużego projektu, a tym samym czy dany projekt jest dużym projektem w rozumieniu art. 39 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006, należy zastosować kurs wymiany EUR/PLN, stanowiący średnią miesięcznych obrachunkowych kursów stosowanych przez Komisję Europejską z ostatnich sześciu miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku o dofinansowanie. Ustalony w momencie złożenia wniosku kurs wymiany EUR/PLN jest stosowany również w celu identyfikacji, czy dany projekt nie uzyskał statusu dużego projektu w przypadku zmiany całkowitego kosztu na późniejszym etapie. Miesięczne obrachunkowe kursy wymiany stosowane przez Komisję Europejską publikowane są w mediach elektronicznych (http://ec.europa.eu/budget/inforeuro/index.cfm?fuseaction=currency_historique&currency=1 53&Language=en). Finansowa bieżąca wartość netto inwestycji (FNPV/C) - jest to suma zdyskontowanych strumieni pieniężnych netto generowanych przez projekt. Finansowa wewnętrzna stopa zwrotu z inwestycji (FRR/C ) - jest to stopa dyskontowa, przy której wartość FNPV/C wynosi zero, tzn. bieżąca wartość przyszłych przychodów jest równa bieżącej wartości kosztów projektu. Koszty operacyjne: dla potrzeb ustalania wskaźników efektywności finansowej oraz wyliczania wartości dofinansowania przyjmuje się, że są to koszty eksploatacji i utrzymania (np. wynagrodzenia, surowce, elektryczność), koszty administracyjne i ogólne, koszty związane ze sprzedażą i dystrybucją. Ponadto, w kosztach operacyjnych można uwzględnić podatki dochodowe i inne podatki bezpośrednie, jeżeli stanowią rzeczywisty wydatek beneficjenta/operatora. Przy określaniu kosztów operacyjnych na potrzeby analizy projektu nie należy uwzględniać pozycji, które nie powodują rzeczywistego wydatku pieniężnego, nawet jeżeli pozycje takie są zazwyczaj wykazywane w bilansie lub rachunku zysków i start. 4

Do kosztów operacyjnych nie należy zatem zaliczać kosztów amortyzacji oraz rezerw na nieprzewidziane wydatki. Jako koszty operacyjne nie są również traktowane koszty kapitałowe (np. odsetki od kredytów). Na potrzeby wyliczenia wskaźnika luki w finansowaniu razem z kosztami operacyjnymi należy ująć również nakłady odtworzeniowe związane z elementami infrastruktury, o krótkim okresie użytkowania jak również zmiany w kapitale obrotowym netto. W przypadku niektórych typów projektów, tj. termomodernizacja lub modernizacja ich realizacja może spowodować oszczędność kosztów operacyjnych w stosunku do scenariusza bez projektu. Dla projektów, o których mowa w art. 55 ust.1 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 oszczędność kosztów operacyjnych powinna zostać uwzględniona w analizie luki w finansowaniu, chyba że nastąpi równoważne zmniejszenie środków dotychczas otrzymywanych od podmiotów publicznych, np. dotacji na działalność operacyjną. Oszczędność kosztów może zostać pominięta jeżeli beneficjent przedstawi szczegółowy mechanizm ustalania wysokości otrzymywanej dotacji, zgodnie z którym korzyści wynikające z oszczędności kosztów operacyjnych będą równe co do wartości obniżeniu kwoty dotacji dla danego podmiotu. Przy obliczaniu luki w finansowaniu można pominąć tylko oszczędności kosztów operacyjnych do wysokości kwoty obniżenia dotacji. Okres odniesienia - okres odniesienia przyjęty na potrzeby analizy rozumiany jest jako okres, za który należy sporządzić prognozę przepływów pieniężnych generowanych przez projekt, licząc od roku poniesienia pierwszych wydatków związanych z faktyczną realizacją projektu. Jest on uzależniony od rodzaju inwestycji i powinien odzwierciedlać okres życia ekonomicznego projektu planowanego do dofinansowania z funduszy UE. Projekt (przedsięwzięcie) - operacja o jasno określonych celach, składająca się z całej serii robót, działań lub usług, której celem jest wykonanie niepodzielnego zadania, posiadającego sprecyzowany charakter gospodarczy lub techniczny. Zespoły działań tworzących projekt powinny zachować spójny i skoordynowany charakter i prowadzić do ściśle określonego celu. Projekty generujące dochód (inne stosowane pojęcia: przychód netto, dochód netto): w myśl art. 55 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 są to wszelkie projekty współfinansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego lub Funduszu Spójności, których całkowity koszt przekracza 1 mln EUR, obejmujące inwestycję w infrastrukturę, korzystanie z której podlega opłatom ponoszonym bezpośrednio przez korzystających oraz wszelkie projekty pociągające za sobą sprzedaż gruntu lub budynków lub dzierżawę gruntu lub najem budynków, lub wszelkie inne odpłatne świadczenie usług, dla których wartość bieżąca przychodów w rozumieniu art. 55 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 przewyższa wartość bieżącą kosztów operacyjnych. Projektami generującymi dochody nie są projekty, które podlegają zasadom pomocy publicznej w 5

rozumieniu art. 87 TWE, w tym pomocy de minimis lub dla których wsparcie związane jest z instrumentami inżynierii finansowej w rozumieniu art. 44 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 oraz Sekcji 8 rozporządzenia Komisji ( WE) nr 1828/2006. W myśl rozporządzenia Rady (WE) nr 1341/2008 z dnia 18 grudnia 2008 r. zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1083/2006 ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności w odniesieniu do niektórych projektów generujących dochody, projektami generującymi dochody nie są również projekty współfinansowane przez Europejski Fundusz Społeczny oraz te projekty współfinansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego lub Funduszu Spójności, których całkowity koszt nie przekracza 1 mln EUR. W celu ustalenia, czy całkowity koszt danego projektu przekracza powyższy próg, należy zastosować kurs wymiany EUR/PLN, stanowiący średnią miesięcznych obrachunkowych kursów stosowanych przez Komisję Europejską z ostatnich sześciu miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku o dofinansowanie. Szczegółowe informacje na ten temat zostały wskazane w aktualnych Wytycznych w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód, MRR. Stopa dyskontowa - stopa, przy użyciu której przyszłe wartości sprowadza się do wartości bieżącej. Należy zastosować stopę dyskontową na poziomie 5% w przypadku analizy finansowej wykonanej w cenach stałych oraz na poziomie 8% w przypadku analizy finansowej wykonanej w cenach bieżących. Wartość rezydualna: wartość środków trwałych netto uzyskanych na etapie realizacji projektu lub w okresie jego eksploatacji, wynikająca z nakładów inwestycyjnych na realizację projektu oraz nakładów odtworzeniowych, ustalona na koniec ostatniego roku okresu odniesienia przyjętego do analizy. Okres amortyzacji dla każdego typu aktywa powinien odzwierciedlać jego ekonomicznie uzasadniony okres użytkowania, w oparciu o jego oczekiwaną przydatność beneficjenta, a nie minimalny okres amortyzacji wynikający z właściwych przepisów prawnych. Wartość rezydualna występuje wtedy, gdy okres ekonomicznej użyteczności środków trwałych jest dłuższy niż okres ich eksploatacji wynikający z przyjętego okresu odniesienia (patrz: definicja okresu odniesienia). W przypadku gruntów wartość rezydualna wynosi 100% wartości początkowej. W przypadku, w którym budynki użyteczności publicznej będące przedmiotem projektu (np. szpitale, muzea, uniwersytety) będą wykorzystywane w tym samym celu po zakończeniu okresu odniesienia i nie ma możliwości potencjalnego osiągnięcia korzyści finansowej w wyniku sprzedaży obiektu, można przyjąć, iż wartość rezydualna wynosi 0. Wnioskodawca powinien uzasadnić przyjętą wartość rezydualną. Wartość rezydualna środków trwałych netto w ostatnim roku odniesienia wykazywana jest w tabelach finansowych ze znakiem 6

przeciwnym do wydatków i de facto powiększa wpływy projektu, obok przychodów w rozumieniu art. 55 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006. Wskaźnik luki w finansowaniu - w przypadku projektów generujących dochód (dla których istnieje możliwość oszacowania dochodu z wyprzedzeniem) jest to ta część zdyskontowanych nakładów inwestycyjnych na realizację projektu, która nie jest pokryta sumą zdyskontowanych dochodów (przychodów netto) z projektu (wyrażona w % w odniesieniu do wartości tych nakładów). 7

Zasady ogólne sporządzenia dokumentu: Studium Wykonalności powinno wykazać wykonalność instytucjonalną, techniczną oraz finansową projektu. Studium musi być aktualne na dzień składania wniosku. Studium musi zawierać wszystkie rozdziały wskazane w niniejszych wytycznych poza rozdziałami określonymi jako fakultatywne. Te rozdziały można pozostawić bez opracowania zamieszczając adnotację nie dotyczy. Wszelkie analizy w studium wykonalności powinny być zgodne z Wytycznymi w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód, MRR. Dane przedstawione w Studium Wykonalności muszą być zgodne z danymi zawartymi we wniosku o dofinansowanie oraz pozostałych załącznikach, w tym w załączonym do Studium Wykonalności pliku kalkulacyjnym MS Excel (jeśli dotyczy). Przyjmowane założenia powinny zostać odpowiednio uzasadnione na podstawie przeprowadzonych badań, danych statystycznych lub historycznych, ogólnie przyjętych norm i wskaźników. Należy podać źródło pochodzenia przyjętych danych, wskaźników. Wszelkie wartości liczbowe powinny być podawane z dokładnością do 2 miejsc po przecinku. Studium Wykonalności nie powinno przekraczać 80 stron (bez załączników), przy zastosowaniu czcionki 12 pkt typu Times New Roman, odstępach między wierszami 1,5. Do Studium powinien zostać dołączony plik kalkulacyjny MS Excel z aktywnymi formułami, przedstawiający wszystkie obliczenia, których wyniki zostały zamieszczone w Studium (tabele wynikowe w Studium Wykonalności powinny pochodzić z arkusza wyniki ). Plik kalkulacyjny powinien składać się z 3 arkuszy: założenia, obliczenia, wyniki. W przypadku projektów, które nie należą do grupy projektów obejmujących inwestycję w infrastrukturę, korzystanie z której podlega opłatom ponoszonym bezpośrednio przez korzystających oraz wszelkie projekty pociągające za sobą sprzedaż gruntu lub budynków lub dzierżawę gruntu lub najem budynków, lub wszelkie inne odpłatne świadczenie usług, nie ma obowiązku załączania do Studium pliku kalkulacyjnego MS Excel. Studium Wykonalności musi być zgodne z: Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata 2007-2013, Szczegółowym opisem priorytetów Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013, Wytycznymi Instytucji Zarządzającej Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata 2007-2013 w sprawie kwalifikowalności kosztów w ramach Priorytetu I działanie 1.7 oraz Priorytetów II-VI. 8

Studium Wykonalności powinno być czytelnie podpisane na tytułowej stronie i na każdej stronie parafowane niebieskim tuszem przez osoby upoważnione wraz z pieczątką imienną. Poniżej został przedstawiony wzór strony tytułowej dokumentu. STUDIUM WYKONALNOŚCI DLA PROJEKTU PT.: realizowanego w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 Priorytet III Środowisko przyrodnicze Działanie 3.5 Wzmocnienie ochrony przeciwpowodziowej zagrożonych obszarów oraz zwiększenie retencji na terenie województwa Schemat.. Podpis z pieczątką imienną osoby uprawnionej do reprezentowania Beneficjenta Pieczątka firmowa miejscowość, miesiąc rok 9

Rozdział 1 - Streszczenie Streszczenie Studium Wykonalności nie powinno przekraczać 5 stron. W streszczeniu powinny się znaleźć co najmniej następujące informacje o projekcie: podmioty zaangażowane w realizację, zakres ich odpowiedzialności w procesie przygotowania i realizacji projektu, późniejszej eksploatacji nowej infrastruktury, tytuł, zakres, lokalizacja oraz okres realizacji projektu, całkowity koszt realizacji, w tym koszty kwalifikowalne, struktura finansowania kosztów, określenie czy VAT uznano za koszt kwalifikowalny projektu, wskazanie na zastosowanie cross financingu, wg poniższego wzoru: Tabela 1. Koszty projektu (wzór) Wyszczególnienie 1. Dofinansowanie z WRPO Koszty całkowite Koszty kwalifikowalne PLN % PLN % 2. Środki własne Beneficjenta 3. Zewnętrzne źródła finansowania, w tym: 3.1 3.2 3.3 4. R A Z E M 100 100 5. Kwalifikowalność podatku VAT tak/nie 6. Wykorzystanie instrumentu elastyczności (cross-financing) tak/nie Kwota wydatku Nazwa wydatku Uzasadnienie cele, produkty, rezultaty projektu oraz ich trwałość, wykonalność prawna projektu, wyniki analizy wariantów projektu oraz analizy finansowej, w tym określenie luki w finansowaniu (jeśli dotyczy) i poziomu dofinansowania, wskaźników rentowności projektu (jeśli dotyczy), wg poniższego wzoru: Tabela 2. Wyniki analizy finansowej projektu (wzór) Główne elementy i parametry 1 Luka w finansowaniu (%) 2 Poziom dofinansowania (w zł) 3 Wartość wskaźnika FNPV bez dotacji (w zł) 4 Wartość wskaźnika FRR bez dotacji (w %) 5 Wartość wskaźnika FNPV z dotacją (w zł) 6 Wartość wskaźnika FRR z dotacją (w %) Wartość 10

Rozdział 2 - Definicja projektu Należy krótko zdefiniować co jest przedmiotem projektu. Należy także dokonać ustalenia całkowitego kosztu projektu. Niezbędne jest także ustalenie - przy uwzględnieniu wszystkich przesłanek wskazanych w art. 55 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 - czy projekt należy do którejś z kategorii projektów generujących dochód wyróżnionych w art. 55 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006. Rozdział 3 - Charakterystyka projektu 3.1 Stan aktualny Opis stanu aktualnego jest podstawą identyfikacji problemów występujących na obszarze realizacji projektu, do których ograniczenia ma się przyczynić planowane przedsięwzięcie. Jest zatem podstawą uzasadnienia realizacji projektu. Opis stanu aktualnego powinien obejmować szczegółową charakterystykę następujących zagadnień: istniejące rozwiązania związane z realizacją projektu, parametry techniczne i technologiczne istniejącej infrastruktury, funkcjonalność istniejącej infrastruktury, charakterystykę użytkowników istniejącej infrastruktury, odbiorców usług, w przypadku braku jakiejkolwiek infrastruktury należy scharakteryzować obszar lokalizacji projektu, istniejące niedobory związane z realizacją projektu. Opis stanu aktualnego powinien być rzetelny, jasny, poparty wiarygodnymi źródłami danych, np.: danymi statystycznymi, danymi zawartymi w dokumentach strategicznych gminy / powiatu / województwa, analizami prowadzonymi na potrzeby danego obszaru i projektu, dokumentacją zdjęciową obszaru. 3.2 Identyfikacja problemów Na podstawie przeprowadzonej analizy stanu istniejącego należy dokonać identyfikacji problemów występujących na obszarze realizacji projektu, do których ograniczenia ma się przyczynić planowane przedsięwzięcie. Pomiędzy wskazanymi w niniejszym podrozdziale problemami a wskaźnikami produktu i rezultatu określonymi w podrozdziale 3.6 powinien występować związek przyczynowo- skutkowy. 11

3.3 Cel/e projektu Następnie, w oparciu o wskazane problemy, należy zdefiniować cel/e projektu. Cel/e projektu powinny być: jasno sformułowane, mierzalne, osiągalne. Zidentyfikowane cel/e projektu należy powiązać z celami dokumentów strategicznych na poziomie regionalnym oraz lokalnym. Należy uzasadniać wpływ projektu na realizację celów dokumentów strategicznych, w szczególności: Strategii Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 roku, Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007 2013, dokumentów na szczeblu lokalnym (strategie, plany rozwoju lokalnego). 3.4 Warianty realizacji projektu Analiza ma na celu wykazanie, że wybrany przez Inwestora wariant realizacji projektu reprezentuje najlepsze rozwiązanie spośród wszelkich możliwych alternatywnych rozwiązań. Należy wskazać możliwe do realizacji warianty rozwiązania zidentyfikowanych na obszarze realizacji projektu problemów oraz dokonać ich porównania. Wybór wariantów może zostać dokonany w oparciu o następujące kryteria: lokalizacji, rozwiązań technologicznych, rozwiązań organizacyjnych, zakresu projektu. Należy przyjąć do analizy co najmniej dwa warianty realizacji projektu (dwa warianty inwestycyjne), przy czym nie należy analizować wariantu zerowego, czyli wariantu polegającego na niepodejmowaniu żadnych działań. Jako metodę wyboru wariantu optymalnego należy zastosować: w przypadku projektów o wartości całkowitej równej lub mniejszej niż 500 tys. zł metodę analizy mocnych i słabych stron poszczególnych wariantów w formie tabelarycznej, wg wskazanego poniżej wzoru: Tabela 3. Analiza mocnych i słabych stron wariantów realizacji projektu (wzór) Analizowany wariant Mocne strony Słabe strony 12

w przypadku projektów o wartości całkowitej powyżej 500 tys. zł metodę analizy dynamicznego kosztu jednostkowego DGC, która została szczegółowo opisana w dokumencie przygotowanym przez dr Jana Rączkę Analiza efektywności kosztowej w oparciu o wskaźnik dynamicznego kosztu jednostkowego, Warszawa, 2002 rok. Należy przedstawić podsumowanie analizy wariantów, wskazując który wariant projektu został wybrany do realizacji. 3.5 Opis projektu W tej części Studium Wykonalności należy dokonać szczegółowego opisu realizowanego projektu, wskazanego jako optymalny w poprzednim podrozdziale. Opis powinien obejmować co najmniej następujące elementy: lokalizacja projektu należy jasno określić lokalizację projektu (miasto/miejscowość, gmina, powiat, województwo). Dla projektów punktowych należy podać dokładny adres jego realizacji, natomiast dla projektów liniowych należy podać jedynie miejscowości w jakich będzie on realizowany. Można zamieścić także mapki, zdjęcia pokazujące lokalizację projektu; szczegółowy opis technologiczny i techniczny projektu/opis rozwiązań przyjętych w projekcie powinien obejmować opis wybranej technologii, podstawowe parametry realizowanego projektu, materiały, z wykorzystaniem których zostanie zrealizowany, zakres zaplanowanych działań itp. harmonogram realizacji projektu, w układzie kwartalnym, który należy przedstawić w formie tabelarycznej, wg poniższego wzoru. W harmonogramie należy jedynie wskazać w jakich okresach będą przeprowadzane działania w ramach projektu, bez wskazywania kosztów ich realizacji. Tabela 4. Harmonogramu realizacji projektu (wzór) Lp. Działanie zrealizowane przed datą kwalifikowalności kosztów 1. Prace przygotowawcze rok rok I II III IV I II III IV I II III IV 2. Budowa zbiornika 3. Zakup urządzeń 4. 13

5. Informacja i promocja Przyjęte w harmonogramie terminy realizacji muszą być możliwe do osiągnięcia, powinny uwzględniać czas niezbędny na wykonanie odpowiednich czynności przez wszystkich uczestników procesu inwestycyjnego. Należy także wskazać na czynniki, które mogą spowodować opóźnienia realizacji projektu, ocenić ich ryzyko wystąpienia, oraz wskazać na sposoby i możliwości zredukowania zagrożeń związanych z opóźnieniami w realizacji projektu. Przedstawiony harmonogram realizacji projektu nie powinien zbyt szczegółowo przedstawiać podejmowanych w ramach projektu działań, ale grupować je z punktu widzenia jednorodności podejmowanych czynności. Harmonogram musi być spójny z informacjami podanymi w podrozdziale 5.2. Studium Wykonalności. 3.6 Określenie wskaźników produktu oraz rezultatu projektu Wartości wskaźników powinny podawać: - wartości zerowe (kolumna rok 0 ) mierzone w chwili przygotowywania wniosku o przyznanie dofinansowania lub, o ile wynika to ze specyfiki wskaźnika, w latach poprzednich. Jeżeli inwestycja rozpoczęła się w roku 2007 to rokiem 0 będzie rok 2007, - wartości docelowe mierzone w chwili zakończenia rzeczowej realizacji inwestycji (lub w przypadku inwestycji wieloetapowych zakończenia jej poszczególnych etapów). W kolumnie źródło danych należy podać źródło pozyskiwania informacji do monitorowania realizacji projektu (instytucję, miejsce przechowywania dokumentacji, nazwę dokumentu np. protokół odbioru, analizy beneficjenta). Z tego źródła pochodzić będą dane, które Beneficjent będzie musiał rzetelnie wykazać w składanym przez siebie sprawozdaniu z realizacji projektu. Źródłem pozyskiwania informacji do monitorowania realizacji projektu nie może być studium wykonalności/biznes plan z uwagi na swój prognostyczny charakter. Wskaźniki muszą pochodzić ze spisu wskaźników postępu rzeczowego projektów ubiegających się o dofinansowanie w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013. Należy podać minimum jeden wskaźnik produktu i jeden rezultatu z listy przygotowanej przez IZ. Lista wskaźników i definicja wskaźnika - Liczba nowych miejsc pracy powstałych w wyniku realizacji projektów znajduje się w dokumentacji konkursowej dla Działania 3.5. W przypadku wskaźników produktu beneficjent najpierw sprawdza, który wskaźnik kluczowy pasuje do jego projektu (jeśli pasuje musi obowiązkowo go wybrać). Jeśli żaden nie pasuje może wybrać wskaźnik z listy uzupełniającej. Maksymalnie beneficjent może wybrać 3 wskaźniki produktu. 14

W przypadku wskaźników rezultatu każdy beneficjent jest zobowiązany do wyboru wskaźnika Liczba nowych miejsc pracy powstałych w wyniku realizacji projektów z Listy wskaźników IZ. W sytuacji, gdy projekt nie zakłada utworzenia nowych miejsc pracy należy wpisać w tabeli wskaźnikowej wartość 0 i wybrać inny wskaźnik rezultatu (w pierwszej kolejności z listy wskaźników kluczowych) najlepiej oddający cel projektu. Jeśli uzna że jeden wskaźnik nie wystarczy może wybrać kolejny. Maksymalnie można wybrać 3 wskaźniki rezultatu, w tym obowiązkowy wskaźnik dotyczący miejsc pracy). W przypadku, gdy beneficjent wybierze wskaźnik dotyczący miejsc pracy i faktycznie stworzenie miejsc pracy jest głównym celem projektu nie musi wybierać dodatkowych wskaźników rezultatu (ale może jeśli uzna, że jest to potrzebne). Poszczególne wskaźniki zgodnie z lista zostały ściśle zaklasyfikowane jako kluczowe bądź uzupełniające. Wypełniając tabele należy się bezwzględnie opierać na liście wskaźników klasyfikując ich poszczególne rodzaje oraz wpisując nazwę wskaźnika a nie jego symbol. W przypadku gdyby nie znalazł żadnego pasującego wskaźnika na obu listach może zaproponować wskaźnik autorski. Jednostki miary powinny być zgodne z wskaźnikami wskazanymi na liście wskaźników. Sposób zgłaszania wskaźnika autorskiego: Beneficjent zgłasza telefonicznie zaproponowany wskaźnik do Departamentu Polityki Regionalnej Oddział Monitorowania. Pracownik Oddziału zatwierdza go lub sugeruje użycie innego wskaźnika (tel. 061 65 80 612 lub 621). Nowy wskaźnik trafia na listę wskaźników uzupełniających. Planowane efekty rzeczowe (produkty) uzyskane w wyniku realizacji projektu Wskaźniki osiągnięcia celów projektu wynikają z logiki interwencji i muszą być spójne z opisem projektu. W kolumnie suma należy podać sumę planowanych efektów rzeczowych (produktów) uzyskanych w wyniku realizacji projektu. Produkt bezpośredni, materialny efekt realizacji przedsięwzięcia mierzony konkretnymi wielkościami. Przy doborze wskaźników należy kierować się koniecznością szczegółowego zobrazowania zakresu projektu. Ponadto wskaźniki produktu powinny odzwierciedlać główne kategorie wydatków w projekcie (wydatki o znacznym udziale procentowym w całym budżecie projektu), ponadto należy wykazać wartości docelowe dla każdego roku realizacji projektu Poniżej przedstawiony jest przykład poprawnego wpisu do tabeli. Tabela 5 Wskaźniki produktu (wzór) Wskaźniki kluczowe Wskaźnik 1 Wskaźnik 2 Wskaźnik 3 Źródło danych 0 Źródło danych 0 Źródło danych 0 Rok zerowy 0 0 0 2008 0 0 0 2009 0 0 0 2010 0 0 0 SUMA 0 0 0 15

Wskaźniki uzupełniające Rok zerowy 2008 Wskaźnik 1 Długość nowych wałów przeciwpow odziowych (km) Źródło danych protokół odbioru Przedsiębior stwo X Wskaźnik 2 Źródło danych Długość przebudowan ych wałów przeciwpowo dziowych (km) protokół odbioru Przedsiębiors two Z Wskaźnik 3 Źródło danych 0 0 0 2008 0,5 2 0 2009 1 0 1 2010 1 0 0 SUMA 2,5 2 1 Liczba nowych budowli piętrzących (szt.) protokół odbioru Przedsiębior stwo Y Planowane rezultaty realizacji projektu bezpośredni wpływ na otoczenie Rezultat bezpośredni wpływ zrealizowanego przedsięwzięcia na otoczenie społeczno ekonomiczne uzyskany natychmiast po zakończeniu realizacji projektu. Wybrane przez Beneficjenta wskaźniki mają jak najtrafniej oddawać cele realizacji projektu. Ich wartości w kolejnych latach powinny być podawane według rzeczywistego stanu istniejącego w danym okresie czyli narastająco lub malejąco w zależności od rodzaju wskaźnika. Wartość wskaźnika należy podać najdalej do roku po zakończeniu rzeczowej realizacji projektu Poniżej przedstawiony jest przykład poprawnego wpisu do tabeli Wskaźniki kluczowe Rok zerowy 2008 Tabela 6. Wskaźniki rezultatu (wzór) Wskaźnik 1 Liczba nowych miejsc pracy powstałych w wyniku realizacji projektów (etaty) Źródło danych Umowa o pracę Gmina X 0 Wskaźnik 2 Powierzchnia terenów objętych ochroną przeciwpowodzi ową (ha) Źródło danych Plan ochrony Gmina Y Wskaźnik 3 Źródło danych 0 0 2008 0 5 0 2009 0 5 0 2010 0 10 0 0 16

Wskaźniki uzupełniające Rok zerowy 2008 Wskaźnik 1 Objętość wody, jaką może zmagazynowa ć teren zalewowy (m 3 ) Źródło danych Plan ochrony Gmina Y 0 Wskaźnik 2 Wskaźnik 3 Źródło danych 0 Źródło danych 0 0 2008 15 0 0 2009 20 0 0 2010 25 0 0 0 Dla każdego przedstawionego wskaźnika rezultatu należy wskazać sposób jego obliczenia. Przedstawione wskaźniki i ich wartości powinny być spójne z informacjami podanymi we Wniosku o dofinansowanie projektu. Wskaźniki efektywności Wskaźniki NPV/C oraz IRR/C dotyczą projektu z uwzględnieniem dotacji - dotyczy jedynie projektów, które należą do grupy projektów obejmujących inwestycję w infrastrukturę, korzystanie z której podlega opłatom ponoszonym bezpośrednio przez korzystających oraz wszelkie projekty pociągające za sobą sprzedaż gruntu lub budynków lub dzierżawę gruntu lub najem budynków, lub wszelkie inne odpłatne świadczenie usług. W przypadku pozostałych projektów należy wpisać nie dotyczy Wskaźnik DGC dotyczy wariantu wskazanego jako optymalny i wybranego do realizacji dotyczy projektów o wartości całkowitej powyżej 500 tys. zł. W przypadku pozostałych projektów należy wpisać nie dotyczy. 3.7 Matryca logiczna projektu Należy opracować matrycę logiczną projektu, wg poniższego wzoru. Metodę tworzenia matrycy logicznej można znaleźć m.in. w opracowaniach European Commission, PCM - Project Approach Guidelines, 2004. 17

Tabela 7. Matryca logiczna projektu Logika interwencji Wskaźniki realizacji Źródła informacji o wskaźniku Założenia Cel nadrzędny (programowy, ogólny) Cel bezpośredni projektu (główny) Rezultaty Produkty wskaźniki rezultatów musza być spójne ze wskaźnikami z wniosku o dofinansowanie projektu wskaźniki produktów musza być spójne ze wskaźnikami z wniosku o dofinansowanie projektu Działania środki koszty Poprawnie sporządzona matryca logiczna projektu powinna: definiować nadrzędny cel projektu (cel szerszy, ogólny); definiować to, do czego dążymy w projekcie; identyfikować kluczowe rezultaty projektu; grupować działania niezbędne do osiągnięcia rezultatów; używać obiektywnie weryfikowalnych wskaźników; identyfikować sposoby weryfikacji osiągnięć projektu; identyfikować obszary ryzyka zewnętrznego. Rozdział 4 - Analiza instytucjonalna i prawna projektu 4.1 Opis wdrażania projektu W tym punkcie należy zawrzeć informacje dotyczące wszelkich aspektów instytucjonalnych projektu na etapie przygotowania, realizacji oraz eksploatacji. W ramach aspektów instytucjonalnych należy zidentyfikować podmioty zaangażowane we wdrażanie projektu, w tym: beneficjenta, jednostkę wdrażającą projekt, 18

jednostkę ponoszącą koszty na realizację projektu (o ile występuje), jednostkę eksploatującą majątek powstały w wyniku realizacji projektu. Należy opisać stan aktualny podmiotów wskazanych powyżej w zakresie obejmującym co najmniej: formę prawną, podstawę prawną utworzenia, organ założycielski, krótką historię działalności, strukturę organizacyjną, krótki opis działalności, zadania statutowe, posiadane zasoby techniczne, doświadczenie oraz przygotowanie merytoryczne niezbędne dla prawidłowej eksploatacji powstałego w wyniku realizacji projektu majątku. Jeżeli we wdrażanie projektu zaangażowanych jest więcej niż 1 podmiot, należy także wskazać ich powiązania prawne, organizacyjne, majątkowe, inne. 4.2 Zarządzanie projektem i trwałość projektu W tym punkcie należy określić zakres odpowiedzialności i obowiązków poszczególnych podmiotów zaangażowanych w realizację projektu (wskazanych w punkcie 4.1. Studium), a w ramach ich struktur organizacyjnych wskazać odpowiednie komórki, odpowiedzialne za poszczególne etapy przygotowania i realizacji, rozliczenia projektu oraz eksploatacji powstałego majątku. Ponadto należy wskazać sposób oraz źródła finansowania działalności komórek odpowiedzialnych za wdrożenie projektu. Należy także podać informacje związane z własnością wytworzonego w ramach projektu majątku. Podsumowując należy wskazać, iż zachowana zostanie trwałość projektu, zgodnie z art. 57 Rozporządzenia Rady (WE) 1083/2006. Pojęcie trwałość projektu rozumiane jest jako niepoddanie projektu tzw. znaczącej modyfikacji tj.: a) modyfikacji mającej wpływ na charakter lub warunki realizacji projektu lub powodującej uzyskanie nieuzasadnionej korzyści przez przedsiębiorstwo lub podmiot publiczny; oraz b) wynikającej ze zmiany charakteru własności elementu infrastruktury albo z zaprzestania działalności produkcyjnej. Znacząca modyfikacja oznacza jednoczesne spełnienie co najmniej jednego z warunków wymienionych w lit. a i co najmniej jednego z warunków wymienionych w lit. b., a ponadto pomiędzy tymi warunkami musi zachodzić związek przyczynowo-skutkowy (tzn. lit. b to przyczyna, a lit. a skutek). 19

Powyższe przepisy dotyczą projektów infrastrukturalnych oraz projektów, w których dokonywany jest zakup sprzętu lub wyposażenia. 4.3 Kwestie prawne związane z realizacją projektu Punkt powinien odnosić się do: Statusu prawnego nieruchomości, na której będzie realizowany projekt, a w przypadku gdy Beneficjent nie jest jego właścicielem wskazywać: kto jest właścicielem nieruchomości, na jakiej podstawie możliwa jest realizacja projektu przez Beneficjenta (umowa dzierżawy, inny tytuł prawny) i jakie są ograniczenia wynikające z danej formy użytkowania nieruchomości (okres trwania umowy, okres wypowiedzenia umowy, odpłatność, inne ograniczenia). Należy także wskazać dostępność terenów oraz dostępność mediów; Wszelkich procedur niezbędnych dla prawidłowej realizacji projektu, wskazywać niezbędne decyzje, pozwolenia, uzgodnienia itp., oraz terminy ich uzyskania; Problematyki zamówień publicznych; Problematyki pomocy publicznej. W punkcie tym należy zamieścić następujące informacje: Stan obecny: Czy Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą? Jaki jest zakres prowadzonej działalności gospodarczej? Na jaki cel Wnioskodawca przeznacza środki z działalności gospodarczej? Czy projekt jest związany w jakikolwiek sposób z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą? Stan przyszły (zakładany w wyniku realizacji projektu): Czy i w jakim zakresie po zakończeniu realizacji projektu w obiektach będących przedmiotem inwestycji będzie prowadzona przez Wnioskodawcę lub przez inne podmioty (np. w wyniku wynajmu powierzchni) działalność gospodarcza? Na jaki cel Wnioskodawca będzie przeznaczał środki uzyskane w wyniku zrealizowania projektu pochodzące z działalności gospodarczej realizowanej przez siebie lub inne podmioty? Projekty inwestycyjne zgłaszane przez przedsiębiorców podlegają zasadom pomocy publicznej. W związku z powyższym do obliczenia wielkości dofinansowania nie stosuje się mechanizmu luki finansowej. Maksymalna intensywność regionalnej pomocy inwestycyjnej: 40% kosztów kwalifikowanych. Maksymalną intensywność regionalnej pomocy inwestycyjnej udzielanej małym lub średnim przedsiębiorcom, z wyłączeniem prowadzących działalność gospodarczą w sektorze transportu, podwyższa się o 20 punktów procentowych w 20

przypadku pomocy udzielanej mikro i małym przedsiębiorcom oraz o 10 punktów procentowych w przypadku pomocy udzielanej średnim przedsiębiorcom. Pomoc de minimis uzyskana w ciągu ostatnich 3 lat otrzymana przez Wnioskodawcę na realizację niniejszego projektu Kwota uzyskanej pomocy de minimis (PLN) Pomoc publiczna inna niż de minimis otrzymana przez Wnioskodawcę na realizację niniejszego projektu Kwota uzyskanej pomocy innej niż de minimis (PLN) Wnioskodawca, który otrzymał bądź otrzymuje pomoc zgodnie z zasadami pomocy publicznej, zobowiązany jest przedstawić informację o otrzymanej pomocy zgodnie z oświadczeniami i dokumentami załączonymi do wniosku. W przypadku, gdy Wnioskodawca (w przypadku partnerstwa projektowego dotyczy wszystkich stron umowy partnerstwa) nie otrzymywał/nie otrzymuje pomocy udzielanej zgodnie z zasadami pomocy publicznej, należy to dokładnie zaznaczyć. Aby zweryfikować, czy projekt podlega pomocy publicznej spełnione muszą być jednocześnie wszystkie poniższe przesłanki. Jeśli Wnioskodawcą jest przedsiębiorca nie ma potrzeby wypełniania poniższej tabeli, ponieważ w projektach tych z założenia występuje pomoc publiczna (wpisać nie dotyczy ). Analiza możliwości wystąpienia pomocy publicznej Przesłanka Opis Tak/nie Uzasadnienie Przesłanka 1 Czy transfer zasobów publicznych jest selektywny uprzywilejowuje określony podmiot lub wytwarzanie określonych dóbr? Przesłanka 2 Czy transfer zasobów publicznych skutkuje przysporzeniem (korzyścią ekonomiczną) na rzecz określonego podmiotu, na warunkach korzystniejszych niż rynkowe? Przesłanka 3 Czy w efekcie transferu 21

Przesłanka 4 zasobów publicznych występuje lub może wystąpić zakłócenie konkurencji? Czy transfer zasobów wpływa na wymianę gospodarczą między krajami członkowskimi? W przypadku gdy wnioskodawcą jest przedsiębiorca inny niż mikroprzedsiębiorca i MŚP (tj. duży przedsiębiorca) potwierdzić, że dokumentacja projektu zakłada spełnienie jednego lub więcej kryteriów określonych w art. 8 ust. 3 rozporządzenia Komisji (WE) 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu 1 (Dz.U. L 214 z 9.8.2008 r.) tj: znaczące zwiększenie rozmiaru projektu/działania dzięki środkowi pomocy; znaczące zwiększenie zasięgu projektu/działania dzięki środkowi pomocy; znaczące zwiększenie całkowitej kwoty wydanej przez beneficjenta na projekt/działanie dzięki środkowi pomocy; znaczące przyspieszenie zakończenia projektu lub działania; w przypadku regionalnej pomocy inwestycyjnej o której mowa w art. 13 Rozporządzenia Komisji (WE) 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r., fakt, że w przypadku braku pomocy projekt nie zostałby zrealizowany w danym obszarze objętym pomocą Rozdział 5 - Analiza finansowo - ekonomiczna projektu 5.1 Metodologia przeprowadzenia analizy finansowo - ekonomicznej projektu Analiza finansowo ekonomiczna powinna zostać wykonana zgodnie z Wytycznymi w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód, MRR. Wszystkie przyjmowane założenia powinny zostać odpowiednio uzasadnione na podstawie przeprowadzonych badań, danych statystycznych lub historycznych, ogólnie przyjętych norm i wskaźników. Należy podać źródło pochodzenia przyjętych danych, wskaźników. W przypadku projektów, które należą do grupy projektów obejmujących inwestycję w infrastrukturę, korzystanie z której podlega opłatom ponoszonym bezpośrednio przez korzystających oraz wszelkie projekty pociągające za sobą sprzedaż gruntu lub budynków lub dzierżawę gruntu lub najem budynków, lub wszelkie inne odpłatne świadczenie usług, do Studium powinien zostać dołączony plik kalkulacyjny w postaci MS Excel z aktywnymi 1 najważniejsze akty prawa wspólnotowego z zakresu pomocy publicznej znajdują się na stronie internetowej Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów http://www.uokik.gov.pl 22

formułami, przedstawiający wszelkie obliczenia finansowo - ekonomiczne, których wyniki zostały zamieszczone w Studium (jeśli dotyczy). Arkusz kalkulacyjny powinien składać się z 3 arkuszy: a) Arkusz 1: Założenia - powinien zawierać wszystkie wprowadzane dane (zarówno założenia opisowe, jak i dane liczbowe). b) Arkusz 2: Obliczenia - w tym arkuszu nie powinny być wpisywane żadne dane, powinny one być powiązane aktywnymi formułami z danymi wprowadzonymi w Arkuszu 1: Założenia. Tu znajdują się wszystkie obliczenia, formuły obliczeniowe. c) Arkusz 3: Wyniki - powinien zawierać wszystkie tabele i załączniki do studium wykonalności (wykorzystywane w studium wykonalności); nie powinny tam występować żadne obliczenia; cała zawartość powinna być pobierana albo z Arkusza 2: Obliczenia, albo z Arkusza 1: Założenia. W przypadku projektów, dla których załączany jest plik kalkulacyjny MS Excel, zaleca się wykorzystanie w analizach finansowych 2 scenariuszy makroekonomicznych: podstawowego i pesymistycznego. Cała analiza jest oparta na podstawowym scenariuszu makroekonomicznym. Drugi ze scenariuszy powinien być wykorzystywany w analizie wrażliwości i ryzyka. Następujące założenia makroekonomiczne mają największe znaczenie: kurs wymiany; inflacja; WIBOR; wzrost PKB; realny wzrost płac; stopa bezrobocia; stawki podatku dochodowego i VAT. W przypadku projektów, które nie należą do grupy projektów obejmujących inwestycję w infrastrukturę, korzystanie z której podlega opłatom ponoszonym bezpośrednio przez korzystających oraz wszelkie projekty pociągające za sobą sprzedaż gruntu lub budynków lub dzierżawę gruntu lub najem budynków, lub wszelkie inne odpłatne świadczenie usług, nie jest wymagane dołączenie do Studium arkusza kalkulacyjnego MS Excel. Należy przyjąć następujące założenia do analizy finansowej: analiza powinna zostać sporządzona w cenach stałych, z roku sporządzania analizy, stopę dyskontową należy przyjąć na poziomie 5%, okres odniesienia powinien obejmować okres 15 lat, 23

amortyzacja przyjęty okres amortyzacji dla każdego typu aktywów powinien odzwierciedlać ich faktyczny okres użytkowania a nie minimalny okres amortyzacji wynikający z przepisów prawa, amortyzację należy liczyć metodą liniową. Ponadto należy określić metodę analizy (standardowa, złożona) przyjętą w Studium i uzasadnić jej wybór. 5.2 Nakłady finansowe na realizację projektu Należy przedstawić harmonogram rzeczowo finansowy projektu w ujęciu kwartalnym, w złotówkach do dwóch miejsc po przecinku, wg poniższego wzoru. Harmonogram może zostać umieszczony w treści Studium Wykonalności lub może stanowić załącznik do niego. Harmonogram rzeczowo finansowy musi być zgodny z informacjami podanymi w punkcie 3.5 Podrozdział 5 Studium Wykonalności oraz we Wniosku o dofinansowanie projektu. Należy opisać poszczególne koszty projektu w kontekście ich kwalifikowalności, wskazując potrzebę ich poniesienia, ich wpływ na realizację celów projektu. Należy także wskazać oraz uzasadnić, czy podatek VAT uznano za koszt kwalifikowalny czy niekwalifikowalny projektu. 24

Tabela 8. Harmonogram rzeczowo finansowy projektu (wzór) Lp Wyszczególnienie* A. Koszty kwalifikowalne Zakres rzeczowy j.m. ilość Koszt w PLN Koszty w PLN ponoszone w kolejnych latach realizacji projektu: Rok I II III IV Razem w roku Rok 1. Koszt X 2. Podatek VAT od kosztu X (stawka) 3. 4. B. Koszty niekwalifikowalne 1. Koszt Y 2. Podatek VAT od kosztu Y (stawka) 3. 4. RAZEM koszt całkowity * należy wyszczególnić elementy projektu 25

Dla wskazanych wartości nakładów inwestycyjnych należy podać źródła ich szacunków (np. kosztorys inwestorski, doświadczenie inwestora, oferty potencjalnych wykonawców, inne). Zaleca się, aby kosztorys inwestorski, wykorzystywany dla obliczenia nakładów inwestycyjnych projektu, nie był starszy niż 6 miesięcy. W przypadku wystąpienia wydatków w ramach cross financingu, należy wskazać ich zakres, wysokość, uzasadnienie poniesienia. Należy przygotować także plan inwestycyjny, zgodnie z wybraną metodą analizy projektu (standardowa, złożona). Należy podać harmonogram (w ujęciu rocznym) ponoszenia wydatków w ramach planu inwestycyjnego w całym okresie odniesienia, w tym wydatków na: a) w przypadku metody standardowej: inwestycje odtworzeniowe w ramach projektu, b) w przypadku metody złożonej: inwestycje odtworzeniowe w ramach projektu, pozostałe inwestycje rozwojowe i odtworzeniowe, nie związane z projektem finansowanym z UE. 5.3 Źródła finansowania projektu W tym punkcie należy podać: źródła finansowania całkowitych i kwalifikowalnych kosztów projektu, przedstawić je w formie tabelarycznej, wg poniższego wzoru: Tabela 9. Struktura finansowania projektu (wzór) Struktura finansowania projektu Koszty całkowite Koszty kwalifikowane PLN % PLN % 1. Dofinansowanie z WRPO 2. Środki własne Beneficjenta 3. Zewnętrzne źródła finansowania, w tym: 3.1. 3.2. 3.3. R A Z E M 100 100 wskazać sposób sfinansowania wkładu ze środków WRPO od momentu zapłaty za wykonane działania do uzyskania refundacji. 26

W przypadku, gdy projekt zakłada wykorzystanie obcych źródeł finansowania (kredyty, pożyczki, leasing) należy przedstawić ich podstawowe parametry, w tym: wartość kredytu / pożyczki/leasingu, waluta kredytu / pożyczki/leasingu, oprocentowanie (stałe czy zmienne uzależnione od sytuacji rynkowej, zmieniane co 1, 3 lub 6 miesięcy na podstawie wysokości stóp procentowych WIBOR, LIBOR lub EURIBOR), okres spłaty (określony w umowie kredytowej czas spłaty kredytu), data zapadalności (moment, w którym spłacona zostanie ostatnia rata kredytu i saldo rachunku kredytowego wyniesie zero), okres karencji (okres, w którym płacone są jedynie odsetki od uruchomionej kwoty kredytu oraz podczas którego mogą być prowadzone prace projektowe), prowizja, rodzaj rat (miesięczna lub kwartalna, zawierająca część kapitału i naliczone odsetki). Następnie należy przedstawić harmonogram wypłacanych transz oraz spłaty kredytu (w podziale na ratę kapitałową i odsetkową), pożyczki, leasingu, w ujęciu rocznym, wg poniższego wzoru. Tabela 10. Harmonogram kredytu/pożyczki/leasingu w zł (wzór) 1. Kredyt Wyszczególnienie Poszczególne lata okresu odniesienia rok rok rok 1.1. Wypłata kredytu - transze 1.2. Spłata rat kapitałowych kredytu 1.3. Spłata rat odsetkowych kredytu 1.4. Pozostałe koszty obsługi kredytu 2. Pożyczka * w przypadku większej ilości kredytów/pożyczek/leasingów należy rozpisać je każdy z nich oddzielnie W przypadku jednostek samorządu terytorialnego należy wskazać, czy istnieje możliwość zaciągnięcia danych zobowiązań, ze względu na ograniczenia wynikające z art.169 oraz art.170 Ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. z dnia 20 grudnia 2005 r.). 27

5.4 Kalkulacja przychodów ze sprzedaży (rozdział obowiązkowy jedynie dla projektów z grupy projektów obejmujących inwestycję w infrastrukturę, korzystanie z której podlega opłatom ponoszonym bezpośrednio przez korzystających) Rozdział dotyczy jedynie projektów, które należą do grupy projektów obejmujących inwestycję w infrastrukturę, korzystanie z której podlega opłatom ponoszonym bezpośrednio przez korzystających oraz wszelkie projekty pociągające za sobą sprzedaż gruntu lub budynków lub dzierżawę gruntu lub najem budynków, lub wszelkie inne odpłatne świadczenie usług. W przypadku pozostałych projektów nie należy dokonywać poniższych analiz, a jedynie wpisać nie dotyczy i przejść do opracowania kolejnego rozdziału. Kalkulacja przychodów dla projektu powinna zostać przeprowadzona metodą różnicową (jako różnica pomiędzy wariantem uwzględniającym realizację projektu oraz nie uwzględniającym realizacji projektu). Rozdział powinien zawierać następujące elementy: prognoza liczby użytkowników oraz ilości sprzedanych usług w wariancie bez projektu oraz w wariancie z projektem. Obliczenia powinny znaleźć się w Arkuszu 2 Obliczenia. W Studium należy zawrzeć wyniki analizy. prognoza ceny za usługę w wariancie bez projektu oraz w wariancie z projektem. Przy określaniu cen należy zastosować się do następujących zaleceń: w wariancie bez projektu oraz w wariancie z projektem należy stosować identyczne zasady polityki cenowej, przyjęte zasady należy szczegółowo opisać, ceny powinny być oparte na rzeczywistych kosztach świadczenia danej usługi, powinny co najmniej pokrywać koszty eksploatacji, jak również pełną amortyzację majątku, należy pamiętać, aby wariant bez projektu zakładał taką samą lub niższą marżę zysku operacyjnego jak wariant z projektem. W przypadku, gdy występują różne usługi oraz gdy planuje się zastosować podział odbiorców na grupy cenowe, należy prognozować ceny dla każdej usługi oraz grupy cenowej oddzielenie. Obliczenie ceny powinno znaleźć się w arkuszu 2 Obliczenia, a wyniki także w Studium Wykonalności. prognoza przychodów w wariacie z projektem i bez projektu. Obliczenie powinno znaleźć się w arkuszu 2 Obliczenia. W studium wykonalności należy wskazać wyniki. 28