PORADNIK MŁODEGO STRATEGA

PORADNIK MŁODEGO STRATEGA Poradnik dla instruktorów, wędrowników i przyjaciół harcerstwa chcących się aktywnie włączyć w pracę z programem rozwoju hufca. Związek Harcerstwa Polskiego Warszawa 007

OPRACOWANIE: Paweł Dobosz KONSULTACJA: Michał Borun hm. Grzegorz Całek hm. Adam Czetwertyński hm. Katarzyna Kwapińska hm. Anna Peterko hm. Edyta Siwińska

Spis treści Wstęp str. Słowniczek str. 8 1. Diagnoza hufca str. 7. System wdrażania str. 6 *. Diagnoza otoczenia str. 6. Programy realizacyjne str. 6. Analiza SWOT str. 9. Cele strategiczne str.. Wizja hufca str.

Wstęp Czy warto marzyć? Czy warto zmieniać świat na lepsze? Odpowiedź nasuwa się sama oczywiście, że tak! Przecież na tym właśnie polega harcerstwo. Naszą misją jest wychowywanie młodego człowieka, czyli wspieranie go we wszechstronnym rozwoju i kształtowaniu charakteru przez stawianie wyzwań. Jednym z pól, gdzie takie wyzwania czekają młodych ludzi, jest hufiec. Hufiec, czyli lokalna wspólnota środowisk harcerskich. Ile razy myśleliście o tym, żeby uatrakcyjnić program hufca, zwiększyć liczbę wspólnych imprez, zintegrować kadrę, zachęcić do harcestwa jeszcze więcej młodych ludzi? Jeżeli przynajmniej raz, to znaczy, że mieliście już okazję włączyć się w proces zarządzania strategicznego w Związku Harcestwa Polskiego. Proces, który na poziomie lokalnym polega głównie na pracy z programem rozwoju hufca (w poradniku tym używamy zamiennie sformułowań: program rozwoju hufca oraz strategia rozwoju hufca). PROCES ZARZĄDZANIA STRATEGICZNEGO W świecie zarządzania proces formułowania i osiągania zasadniczych celów organizacji określa się mianem zarządzania strategicznego. Proces ten obejmuje trzy powiązane ze sobą i przenikające się wzajemnie wymiary analizę, planowanie i wdrażanie. ANALIZA obejmuje określenie potrzeb informacyjnych, przeprowadzenie badań i analiz, opracowanie diagnozy organizacji i jej otoczenia oraz sformułowanie wniosków na przyszłość. PLANOWANIE to przede wszystkim dokonanie podstawowych wyborów strategicznych, zaprojektowanie strategii oraz przygotowanie procesu jej wdrażania. Największym wyzwaniem jest skuteczne WDRAŻANIE strategii, czyli przekonywanie liderów do wprowadzenia zmian, przekładanie strategii na kategorie operacyjne, dopasowywanie organizacji do strategii, motywowanie wszystkich do realizacji strategii oraz uczynienie zarządzania strategicznego procesem ciągłym (permanentnym). W najprostrzym ujęciu program rozwoju hufca jest czymś w rodzaju planu pracy na kilka lat. Składa się on z wizji hufca, celów strategicznych i działań, dzięki którym cele te będzie można osiągnąć. Za pracę z programem rozwoju zabierają się zwykle osoby, które chcą w hufcu coś zmienić. Ich marzenia nabierają w ten sposób bardziej realnych kształtów. Dyskusje, burze mózgów, poszukiwanie odpowiedzi na tysiące pytań, wyznaczanie celów, działań i zadań zaangażowanie w proces zarządzania strategicznego uwalnia naszą energię, dzięki czemu jesteśmy w stanie naprawdę wiele dokonać. Jeżeli zatem zależy wam na tym, aby w hufcu było lepiej (a nigdy nie jest tak, żeby nie mogło być lepiej) i jednocześnie jesteście gotowi podjąć kolejne harcerskie wyzwanie to najwyższy czas wziąć sprawy w swoje ręce, czas zacząć myśleć i działać strategicznie. Oczywiście, opracowanie strategii hufca to nie to samo, co przygotowanie konspektu zbiórki czy nawet rocznego planu pracy. Tutaj poprzeczka postawiona jest znacznie wyżej. Program rozwoju jest dokumentem uchwalanym przez zjazd hufca. Rzecz jasna, proces zarządzania strategicznego nie ogranicza się tylko do opracowania i zatwierdzenia jednego dokumentu. Niemniej jednak oficjalnie przyjęta strategia hufca jest jednym z ważniejszych jego elementów. W niniejszym poradniku znajdziecie opis kolejnych etapów (DIAGNOZA HUFCA, DIAGNOZA OTOCZENIA, ANALIZA SWOT, WIZJA HUFCA, CELE STRATEGICZNE, PROGRAMY REALIZACYJNE oraz SYSTEM WDRAŻANIA), które należy przejść, aby opracować program rozwoju. Każdy z etapów scharakteryzowano od strony teoretycznej oraz zilustrowano konkretnymi przykładami.

1. Diagnoza hufca Diagnoza to obraz organizacji dzisiaj. W diagnozie opisujemy hufiec takim, jakim w danym momencie jest jak go postrzegamy. Diagnozę najlepiej sporządzić w tzw. obszarach strategicznych. Takie podejście pomoże nam w ogarnięciu całości w spojrzeniu na hufiec kompleksowo i z różnych punktów widzenia. Warto przy tym pamiętać o zależnościach, jakie występują pomiędzy poszczególnymi obszarami. Jako organizacja koncentrujemy się na wychowywaniu młodych ludzi (MISJA ZHP). Chcemy być organizacją szeroko krzewiącą ideę harcerską. Chcemy objąć jak najwięcej osób naszym wychowawczym oddziaływaniem. Zależy nam na rozwoju liczebnym. Umożliwienie młodym ludziom przeżycia harcerskiej przygody oraz kształtowanie postaw w duchu naszych wartości pozwala na zmienianie świata na lepsze. Aby osiągnąć sukces, kształtujemy i nieustannie wzmacniamy PROGRAM naszą kluczową kompetencję (kluczową, gdyż właśnie przez PROGRAM wychowujemy). Dzięki sprawnemu ZARZĄDZANIU prowadzimy odpowiednią politykę KADROWĄ i PRACOWNICZĄ, pozyskujemy a następnie efektywnie wykorzystujemy środki FINANSOWE oraz inne ZASOBY (materialne i niematerialne), dbamy o WIZERUNEK, kształtujemy RELACJE z otoczeniem. KADRA, PRACOWNICY ZARZĄDZANIE ZARZĄDZANIE FINANSE, ZASOBY MISJA ZHP P R O G R A M ZARZĄDZANIE WIZERUNEK, RELACJE Opracowanie diagnozy hufca nie jest zadaniem szczególnie trudnym. Wystarczy odrobina dobrej woli i umiejętność spojrzenia na organizację z różnych punktów widzenia. Na następnych stronach przedstawiono typowe zagadnienia, które warto rozważyć, analizując sytuację hufca w poszczególnych obszarach. Oczywiste jest, że nie na wszystkie pytania można od razu opowiedzieć. Często wymaga to sięgnięcia do źródeł lub przeprowadzenia dodatkowych badań. Informacji można poszukać w archiwum hufca (rozkazy, sprawozdania, protokoły), w elektronicznych bazach danych i różnych systemach ewidencyjnych. Bardzo przydatnym narzędziem jest arkusz analizy hufca. Poza pracą z dokumentami, warto się także po prostu uważniej wokół siebie rozejrzeć. Posłuchać tego, co mówią młodzi ludzie. Porozmawiać z kadrą podczas odpraw, zbiórek czy spotkań komendy. Wszystkie te naturalne sytuacje można spokojnie wykorzystać do zdobywania wiedzy o hufcu. Diagnozę dobrze jest ostatecznie zawrzeć w kilku lub kilkunastostronicowym dokumencie. Ułatwi to późniejszą pracę z programem rozwoju, np. jego ewaluację (patrz słowniczek).

MISJA ZHP Misja Związku Harcerstwa Polskiego jest nadrzędnym celem organizacji, wokół którego koncentrują wszystkie pozostałe działania. Analizując ten obszar powinniśmy zwrócić uwagę na: liczebność hufca, stopień zaangażowania młodych ludzi w harcerstwo oraz na efekty wychowawcze. Liczebność należy badać zarówno w ujęciu bezwzględnym (ile osób liczy hufiec ogółem), jak i w odniesieniu do całkowitej populacji młodych ludzi mieszkających na terenie działania hufca. Warto ponadto zwrócić uwagę na przestrzenne zróżnicowanie dostępu do harcerstwa. Może się bowiem zdarzyć tak, że w jednej gminie drużyna (gromada) działać będzie w każdej szkole, podczas, gdy w innej wręcz przeciwnie będziemy mieć do czynienia wyłącznie z tzw. białymi plamami. Liczebność powinno się też badać w ujęciu dynamicznym czy hufiec na przestrzeni lat odnotowuje wzrost, czy spadek liczebny. Ujęcie dynamiczne pozwala obserwować pewne trendy. Ukazuje na przestrzeni lat, czy stosowane rozwiązania w perspektywie długofalowej są skuteczne. Informacja o liczebności w najbardziej obiektywny sposób oddaje sytuację hufca. Poza samą liczebnością niezwykle istotnym czynnikiem świadczącym o mniejszym lub większym oddziaływaniu harcerstwa na młodych ludzi jest stopień ich zaangażowania w rozmaite przedsięwzięcia, które harcerstwo im oferuje. Jest różnica pomiędzy środowiskami, w których młodzi ludzie uczęszczają średnio na jedną zbiórkę miesięcznie i dwa rajdy rocznie, a środowiskami, gdzie większość młodych ludzi styka się z harcerstwem co najmniej raz w tygodniu. Podobnie, jeśli chodzi o uczestnictwo w akcji letniej na lepsze efekty wychowawcze liczyć mogą hufce, w których na kolonie i obozy jeżdżą prawie wszyscy młodzi ludzie, a nie co czwarta osoba z drużyny. Najtrudniej jest oczywiście badać to, co nas najbardziej interesuje, czyli rzeczywiste efekty wychowawcze harcerstwa. Jak można to zrobić? Jednym ze sposobów jest przeprowadzenie ankiety wśród partnerów ZHP (rodziców, nauczycieli, liderów społeczności lokalnej). W ankiecie takiej możemy spytać, jak oceniają oni wpływ harcerstwa na kształtowanie charakteru i wszechstronny rozwój młodych ludzi. Innym rozwiązaniem jest prześledzenie losów osób, które już wyszły z harcerstwa. Odpowiedzi na pytania, jakie sukcesy odnoszą dziś nasi wychowankowie, jak sobie radzą w życiu, jakimi zasadami kierują się podejmując życiowe decyzje powinny dużo powiedzieć o organizacji, która pomagała im odpowiednio przygotować się do tego dorosłego życia. Jeżeli nie jesteśmy w stanie przeprowadzić profesjonalnego badania, to jeszcze nic straconego. Niezwykle cenne informacje możemy uzyskać nawet podczas codziennych rozmów czy spotkań. PROGRAM Program to kluczowa kompetencja (patrz słowniczek) Związku Harcerstwa Polskiego. To właśnie dzięki temu obszarowi ZHP wyróżnia się na tle innych organizacji pozarządowych. Program jest jednocześnie naszą ofertą skierowaną do młodych ludzi. Od jego jakości zależy, czy będziemy w staniej realizować naszą misję wychowawczą, czy przyciągniemy i utrzymamy młodych ludzi w harcerstwie. Program ZHP skierowany jest do czterech grup docelowych, zwanych też grupami wiekowymi: 79latków, 101latków, 11latków oraz 16latków. Program analizować można zarówno pod kątem jakości pracy metodykami (zuchową, harcerską, starszoharcerską i wędrowniczą), jak i ze względu na atrakcyjność propozycji programowych ZHP dla młodych ludzi. Jakość pracy metodykami badać można przeprowadzając wizytacje w drużynach i gromadach, a następnie zestawiając zebrane w ten sposób dane. Wykorzystać można również śródroczne współzawodnictwo gromad i drużyn, w ramach której oceniane są różne aspekty działania jednostek. Analizie warto jest poddawać funkcjonowanie elementów metody harcerskiej (Prawo i Przyrzeczenie Harcerskie, system małych grup, uczenie w działaniu, stale doskonalony i pobudzający do rozwoju program), wykorzystanie instrumentów metodycznych (stopnie harcerskie, sprawności, projekty, znaki służb), a także inne kluczowe elementy systemu metodycznego (zorganizowanie jednostki do działania, poziom przygotowania drużynowego i jego zaangażowanie w realizację przedsięwzięć programowych, formy pracy). 6

Oceny atrakcyjności propozycji programowych powinni dokonywać ci, do których te propozycje są skierowane, czyli młodzi ludzie. Warto jest przy tym rozróżnić propozycje przeznaczone dla zuchów, harcerzy, harcerzy starszych i wędrowników. Ponadto dobrze jest zbierać opinie na temat różnych propozycji programowych drużyn, szczepów, hufca, chorągwi, przedsięwzięć ogólnopolskich i skautowych. Tylko w ten sposób otrzymamy kompletny obraz analizowanego obszaru. ZARZĄDZANIE Zarządzanie jest obszarem, który opisuje hufiec jako określony system organizacyjny. System, czyli zespół powiązanych i wchodzących ze sobą w interakcje elementów, stanowiących pewną całość. Proces zarządczy obejmuje takie wymiary, jak: analiza, planowanie, realizacja, sprawozdawczość, monitoring, ewaluacja. Aspekty, o których należy w tym miejscu pamiętać, to m.in.: struktura organizacyjna, zarządzanie strategiczne, zarządzanie potencjałem społecznym (patrz słowniczek), zarządzanie finansami i majątkiem, zarządzanie relacjami, zarządzanie projektami, komunikacja wewnętrzna, ewidencja, bazy danych, rozwiązania informatyczne, badania, analizy, audyt. Analizując zagadnienia z omawianego obszaru powinniśmy zwracać uwagę na celowość, efektywność, zgodność z przepisami i etyczną stronę podejmowanych w hufcu działań. Celowość to zgodność z Misją ZHP oraz z wizją organizacji. Efektywność to z kolei relacja nakładów pracy do osiąganych w ich wyniku efektów. Zgodność z przepisami obejmuje przestrzeganie prawa powszechnie obowiązującego oraz regulacji i standardów wewnętrznych. Natomiast spojrzenie na aspekt zarządczy od strony etycznej to ocena, czy jest on w praktyce zgodny z harcerskim albo szerzej z ogólnospołecznym systemem wartości. KADRA, PRACOWNICY Kadra jest najważniejszym zasobem Związku Harcerstwa Polskiego, gdyż to ludzie są zawsze tym, co w organizacji najcenniejsze. To ludzie sprawiają, że organizacja żyje i się rozwija. Analizując ten obszar strategiczny warto rozróżnić różne grupy kadry, np. drużynowych, kadrę wspierającą i kadrę zawodową (czyli pracowników). Takie rozróżnienie pomaga w określeniu potencjału społecznego (patrz słowniczek), jak również zmian w nim zachodzących, jakim hufiec dysponuje. Kadrę dobrze jest badać ze względu na płeć, wiek, przygotowanie do funkcji, przeszkolenie, posiadane uprawnienia, zmotywowanie do pracy, poziom zaangażowania, czas pełnienia funkcji, aspiracje itp. Ponadto, o ile zagadnienie to nie zostało szczegółowo omówione w obszarze ZARZĄDZANIE, to w obszarze KADRA, PRACOWNICY powinno się scharakteryzować działania mające na celu rozwój potencjału społecznego (patrz słowniczek) hufca. Chodzi tu przede wszystkim o działania związane z pozyskiwaniem kadry, jej motywowaniem, przygotowaniem do funkcji, indywidualnym rozwojem instruktorskim, szkoleniami, relacjami mistrzuczeń, zmiennością na funkcjach itp. W przypadku pracowników dochodzą do tego jeszcze aspekty: finansowego wynagrodzenia za pracę, stabilności zatrudnienia, warunków socjalnych, ścieżki rozwoju zawodowego itd. FINANSE, ZASOBY Środki finansowe, jak również majątek będący w dyspozycji hufca, mają na celu wspierać kadrę w realizacji Misji ZHP i w rozwoju organizacji. Jakości działań hufca sprzyjają inwestycje (patrz słowniczek) w ludzi szkolenia, treningi, imprezy motywacyjne. Dzięki pozyskanym funduszom ZHP ma możliwość oferowania młodym ludziom ciekawych i rozwijających propozycji programowych. Duże znaczenie ma dostęp do odpowiedniej bazy lokalowej, możliwość wykorzystania nowoczesnych technologii oraz wyposażenie w sprzęt obozowy, specjalnościowy itp. Także profesjonalne zarządzanie organizacją wymaga określonych nakładów finansowych. O tych wszystkich aspektach powinniśmy pamiętać, badając funkcjonowanie omawianego obszaru. Analizując obszar powinniśmy zwracać uwagę na liczbę, stabilność i efektywność źródeł finansowania. Powinniśmy zbadać, na co i w jakich proporcjach pozyskane fundusze są przeznaczane. Ważną informacją jest kwota tzw. wolnych środków lub oszczędności. Dobrze jest 7

również wiedzieć, jakim majątkiem dysponuje hufiec i kto nim bezpośrednio zarządza (komenda hufca, komendy szczepów, drużynowi). Jakość analizy podnoszą zawsze bardziej szczegółowe klasyfikacje, np. podział majątku według kryterium jego wartości albo sposobu użytkowania. WIZERUNEK, RELACJE Wizerunek hufca (albo ogólniej harcerstwa) dobrze jest badać w odniesieniu do konkretnych grup docelowych (młodych ludzi w określonym wieku, rodziców, dyrektorów szkół, wychowawców, nauczycieli, władz lokalnych). Należy przy tym odróżnić, jak jesteśmy postrzegani, od tego, jaki obraz harcerstwa prezentujemy, m.in. w codziennym życiu, podczas imprez lokalnych, uroczystości, zbiórek, imprez harcerskich, na stronach internetowych, za pomocą gazetek, wystaw, wystroju harcówek, podczas akcji promocyjnych i naborowych czy w mediach. W analizie warto również scharakteryzować relacje z konkretnymi podmiotami: rodzicami, szkołami, władzami lokalnymi, urzędami i instytucjami publicznymi, sponsorami, dostawcami dóbr i usług, innymi organizacjami pozarządowymi, organizacjami o charakterze politycznym, organizacjami religijnymi. W szczególności warto zwrócić uwagę na działalność ruchu przyjaciół harcerstwa (liczebność, skład, strukturę, podejmowane inicjatywy i poziom aktywności). 8

MISJA ZHP () 1. Rozwój liczebny Ogółem w 007 roku (1 VI 007) w hufcu działa 10 młodych ludzi w wieku 6 lat. MŁODZI LUDZIE W WIEKU 69 LAT W hufcu działa 90 młodych ludzi w wieku 69 lat, co stanowi 1,% populacji gmin A, B, C i D w tym przedziale wiekowym. % to dziewczynki, % to chłopcy. W latach 00007 liczebność tej grupy zmniejszyła się o 10% (ze 100 do 90). MŁODZI LUDZIE W WIEKU 101 LAT W hufcu działa 10 młodych ludzi w wieku 101 lat, co stanowi % populacji w tym przedziale wiekowym. 60% to dziewczęta, 0% to chłopcy. W latach 00007 liczebność tej grupy zmniejszyła się o 0% (ze 10 do 10). MŁODZI LUDZIE W WIEKU 11 LAT W hufcu działa 70 młodych ludzi w wieku 11 lat, co stanowi 1% populacji w tym przedziale wiekowym. 0% to dziewczęta, 0% to chłopcy. W latach 00007 liczebność tej grupy zmniejszyła się o 0% (ze 100 do 70). MŁODZI LUDZIE W WIEKU 16 LAT W hufcu działa 0 młodych ludzi w wieku 16 lat, co stanowi 0,% populacji w tym przedziale wiekowym. 0 spośród nich to młodzież w wieku 1618 lat, a 10 w wieku 19 lat. % to dziewczęta, % to chłopcy. W latach 00007 liczebność tej grupy zmniejszyła się o 0% (z 0 do 0). W 007 r. drużyny i gromady ZHP działają przy 17 z 8 jednostek szkolnych z terenu działania hufca, co stanowi % dotarcie z ofertą. Konkurencyjna organizacja ZHR działa przy 6 jednostkach (16%), z czego drużyny ZHR pracują przy placówkach, przy których ZHP nie działa w ogóle. Łącznie ZHP i ZHR docierają z ofertą do młodzieży szkolnej uczęszczającej do 0 z 8 jednostek szkolnych, z czego wynika, że 7% terenu działania hufca to białe plamy. Uwaga! klasy 1 oraz 6 szkół podstawowych potraktowano w tym wyliczeniu jako odrębne jednostki szkolne. GMINA A GMINA B GMINA C GMINA D 1 SP (kl.1) GZ 1 SP (kl.1) 1 SP (kl.1) GZ 1 SP (kl.1) 1 SP (kl.6) DWP 1 SP (kl.6) DWP 1 SP (kl.6) DH 1 SP (kl.6) SP (kl.1) GZ SP (kl.1) SP (kl.1) SP (kl.1) SP (kl.6) DH SP (kl.6) ZHR SP (kl.6) SP (kl.6) SP (kl.1) GZ, ZHR 1 G DWP SP (kl.1) SP (kl.1) SP (kl.6) ZHR G ZHR SP (kl.6) DWP 1 G DSH SP (kl.1) 1 G SP (kl.6) DH G SP (kl.1) GZ G DWP SP (kl.6) 1 G DWP G G ZHR 1 Ś DW, ZHR Ś 1 OW DWP NS OW Skróty: SP szkoła podstawowa, G gimnazjum, S szkoła średnia, OW ośrodek wychowawczy, GZ gromada zuchowa, DH drużyna harcerska, DSH drużyna starszoharcerska, DW drużyna wędrownicza, DWP drużyna wielopoziomowa, NS nieprzetarty szlak. Zaangażowanie w harcerstwo Najwięcej młodych ludzi działa w harcerstwie od do lat (0%). Po tym okresie odchodzą oni z ZHP. Drugą grupę stanowi młodzież działająca w harcerstwie od do 8 lat (0%). Od 0 do lat działa w harcerstwie % młodych ludzi. Jedynie % młodzieży działa w harcerstwie więcej niż 8 lat. Jak długo młodzi ludzie należący do ZHP działają w harcerstwie pow. 8 lat; % 0 lata; % 8 lat; 0% lata; 0% 9

Poziom zaangażowania dzieci i młodzieży w działalność harcerską jest bardzo zróżnicowany. Poniżej zaprezentowano wyniki badań aktywności harcerskiej w poszczególnych grupach wiekowych. Kolejne wiersze informują, w jakiej liczbie różnych form uczestniczyli młodzi ludzie w roku harcerskim 006/007. Procenty odzwierciedlają, jaka część młodych ludzi zadeklarowała dany stopień zaangażowania. MŁODZI LUDZIE W WIEKU 69 LAT zbiórki drużyny 01/rok 0% 1/rok 10% 6/rok 70% pow.6/rok 0% formy wyjazdowe 01/rok 0% /rok 0% /rok 0% pow./rok 0% akcja letnia (min. tyg.) % MŁODZI LUDZIE W WIEKU 101 LAT zbiórki drużyny 01/rok 10% 1/rok 0% 6/rok 60% pow.6/rok 10% zbiórki zastępów 01/rok 60% 1/rok 1% 6/rok 0% pow.6/rok % formy wyjazdowe 01/rok % /rok 0% /rok 0% pow./rok % akcja letnia (min. tyg.) % MŁODZI LUDZIE W WIEKU 11 LAT zbiórki drużyny 01/rok 0% 1/rok % 6/rok 0% pow.6/rok % zbiórki zastępów 01/rok 70% 1/rok 0% 6/rok 10% pow.6/rok 0% formy wyjazdowe 01/rok % /rok 0% /rok 0% pow./rok % akcja letnia (min. tyg.) 0% MŁODZI LUDZIE W WIEKU 16 LAT zbiórki drużyny 01/rok 0% 1/rok 60% 6/rok 10% pow.6/rok 0% zbiórki zastępów 01/rok 80% 1/rok 0% 6/rok 0% pow.6/rok 0% formy wyjazdowe 01/rok 0% /rok 0% /rok 0% pow./rok 0% akcja letnia (min. tyg.) 0%. Wspieranie rozwoju W 007 r. przeprowadzono badanie opinii partnerów ZHP na temat wychowawczej roli harcerstwa. Jeden blok pytań dotyczył realnych efektów wychowawczych osiąganych przez drużynowych działających na terenie hufca. Respondenci (rodzice, wychowawcy, liderzy społeczności lokalnej) ocenić mieli (w skali od 0 do ) wpływ harcerstwa na intelektualny, społeczny, duchowy, emocjonalny i fizyczny rozwój młodych ludzi. ROZWÓJ INTELEKTUALNY Wspieranie rozwoju intelektualnego młodych ludzi przez harcerstwo zostało ocenione średnio na,8. ROZWÓJ SPOŁECZNY Wspieranie rozwoju społecznego młodych ludzi przez harcerstwo zostało ocenione średnio na,. ROZWÓJ DUCHOWY Wspieranie rozwoju duchowego młodych ludzi przez harcerstwo zostało ocenione średnio na,1. ROZWÓJ EMOCJONALNY Wspieranie rozwoju emocjonalnego młodych ludzi przez harcerstwo zostało ocenione średnio na,0. ROZWÓJ FIZYCZNY Wspieranie rozwoju fizycznego młodych ludzi przez harcerstwo zostało ocenione średnio na,0. 10

PROGRAM () 1. Program dla młodych ludzi 79 lat METODYKA ZUCHOWA Jakość pracy z metodyką zuchową oceniono na podstawie raportów z wizytacji komendy hufca podczas zbiórek i innych przedsięwzięć programowych organizowanych przez drużynowych. Jakość pracy metodyką zuchową jest w hufcu na stosunkowo wysokim poziomie (średnia ocena łączna wszystkich gromad wynosi,8). Ze wszystkich analizowanych aspektów najlepiej wygląda praca ze sprawnościami indywidualnymi oraz formy pracy. Słabiej przedstawia się praca systemem małych grup oraz uczenie w działaniu. METODA HARCERSKA Prawo i Obietnica Zucha System małych grup Uczenie w działaniu Stale doskonalony i pobudzający do rozwoju program INSTRUMENTY METODYCZNE Gwiazdki zuchowe Sprawności indywidualne Sprawności zespołowe DZIAŁANIE GROMADY Zorganizowanie do działania Drużynowy Formy pracy 10 GZ 11 GZ 17 GZ 160 GZ 19 GZ średnio OCENA ŁĄCZNA,,1,9,6,1,8 Skala ocen: od 0 do,8,6,,8,8,0,8,8,8,0 PROPOZYCJE PROGRAMOWE DLA ZUCHÓW Ocena propozycji programowych (drużyn, szczepów, hufca, zewnętrznych) przeznaczonych dla zuchów powstała w oparciu o wyniku badania przeprowadzonego wśród młodych ludzi w wieku 79 lat uczestniczących w tych formach. Młodzi ludzie pozytywnie ocenili praktycznie wszystkie propozycje programowe, z jakimi mięli do czynienia. Najlepsze oceny uzyskały formy organizowane przez same gromady. Ocena propozycji programowych: GROMADY SZCZEPU HUFCA ZHP REGIONALNE ZHP OGÓLNOPOLSKIE SKAUTOWE Skala ocen: od 0 do 0 (zdecydowanie negatywna) 0% 0% 0% 1 (raczej negatywna) 0% 10% 0% (raczej pozytywna) 10% 0% 0% (zdecydowanie pozytywna) 90% 60% 0% średnia ocena,9,, 11

. Program dla młodych ludzi 101 lat METODYKA HARCERSKA Jakość pracy metodyką harcerską oceniono na podstawie raportów z wizytacji komendy hufca zbiórek i innych przedsięwzięć programowych organizowanych przez drużynowych. Jakość pracy metodyką harcerską jest w hufcu na średnim poziomie (średnia ocena łączna wszystkich drużyn wynosi,7). Ze wszystkich analizowanych aspektów najlepiej wygląda praca ze stopniami harcerskimi, próby harcerki / harcerza, zorganizowanie drużyny do działania oraz poziom drużynowego. Słabiej przedstawia się praca systemem małych grup, praca z Prawem i Przyrzeczeniem Harcerskim, stale doskonalony i pobudzający do rozwoju program oraz formy pracy. METODA HARCERSKA Prawo i Przyrzeczenie Harcerskie System małych grup Uczenie w działaniu Stale doskonalony i pobudzający do rozwoju program INSTRUMENTY METODYCZNE Próba harcerki/ harcerza Stopnie harcerskie Sprawności DZIAŁANIE DRUŻYNY Zorganizowanie do działania Drużynowy Formy pracy 9 DWP 1 DH 1 DH 60 DWP 1 1 0 1 0 1 1 91 DH 70 DWP OCENA ŁĄCZNA,,7,,,,0,7 Skala ocen: od 0 do 0 1 średnio,,,7,,0,,7,0,0, PROPOZYCJE PROGRAMOWE DLA HARCERZY Ocena propozycji programowych (drużyn, szczepów, hufca, zewnętrznych) przeznaczonych dla harcerzy powstała w oparciu o wyniku badania przeprowadzonego wśród młodych ludzi w wieku 101 lat uczestniczących w tych formach. Młodzi ludzie najlepiej ocenili propozycje drużyn, najgorzej zaś propozycje ogólnopolskie. Imprezy i przedsięwzięcia hufcowe i chorągwiano oceniony zostały jak przeciętne. Ocena propozycji programowych: DRUŻYNY SZCZEPU HUFCA ZHP REGIONALNE ZHP OGÓLNOPOLSKIE SKAUTOWE Skala ocen: od 0 do 0 (zdecydowanie negatywna) 0% 10% 0% 0% 1 (raczej negatywna) 10% 0% 0% 0% (raczej pozytywna) 0% 0% 0% 10% (zdecydowanie pozytywna) 0% 0% 0% 0% średnia ocena, 1,7 1,8 1, 1

. Program dla młodych ludzi 11 lat METODYKA STARSZOHARCERSKA Jakość pracy metodyką starszoharcerską oceniono na podstawie raportów z wizytacji komendy hufca zbiórek i innych przedsięwzięć programowych organizowanych przez drużynowych. Jakość pracy metodyką starszoharcerską jest w hufcu na słabym poziomie (średnia ocena łączna wszystkich drużyn wynosi,). Ze wszystkich analizowanych aspektów najlepiej wygląda zorganizowanie drużyn do działania, praca z Prawem i Przyrzeczeniem Harcerskim oraz próby harcerki / harcerza. Najsłabiej przedstawia się praca systemem małych grup, uczenie w działaniu, praca z projektami oraz formy pracy. METODA HARCERSKA Prawo i Przyrzeczenie Harcerskie System małych grup Uczenie w działaniu Stale doskonalony i pobudzający do rozwoju program INSTRUMENTY METODYCZNE Próba harcerki/ harcerza Stopnie harcerskie Sprawności Projekt DZIAŁANIE DRUŻYNY Zorganizowanie do działania Drużynowy Formy pracy 9 DWP 98 DWP NS 1 0 0 60 DWP 70 DWP DSH średnio OCENA ŁĄCZNA,7,,6,0,, Skala ocen: od 0 do 0 1 0 1 0 1, 1,0 1,6,,,,0,0,6,0,0 PROPOZYCJE PROGRAMOWE DLA HARCERZY STARSZYCH Ocena propozycji programowych (drużyn, szczepów, hufca, zewnętrznych) przeznaczonych dla harcerzy starszych powstała w oparciu o wyniku badania przeprowadzonego wśród młodych ludzi w wieku 11 lat uczestniczących w tych formach. Młodzi ludzie najwyżej ocenili skautową ofertę programową. Pozostałe propozycje ocenione zostały przez nich jako przeciętne. Ocena propozycji programowych: DRUŻYNY SZCZEPU HUFCA ZHP REGIONALNE ZHP OGÓLNOPOLSKIE SKAUTOWE Skala ocen: od 0 do 0 (zdecydowanie negatywna) 0% 0% 10% 0% 0% 0% 1 (raczej negatywna) 0% 0% 0% 0% 0% 0% (raczej pozytywna) 0% 0% 0% 60% 0% 70% (zdecydowanie pozytywna) 0% 0% 0% 0% 0% 0% Średnia ocena 1,9 1,7 1,7 1,6 1,7, 1

. Program dla młodych ludzi 16 lat METODYKA WĘDROWNICZA Jakość pracy metodyką wędrowniczą oceniono na podstawie raportów z wizytacji komendy hufca zbiórek i innych przedsięwzięć programowych organizowanych przez drużynowych. Jakość pracy metodyką wędrowniczą jest w hufcu na średnim poziomie (średnia ocena łączna wszystkich drużyn wynosi,). Ze wszystkich analizowanych aspektów najlepiej wygląda praca z uprawnieniami, odznakami, sprawnościami, praca systemem małych grup, zorganizowanie jednostek do działania oraz poziom drużynowych. Najsłabiej przedstawiają się formy pracy oraz praca ze stopniami instruktorskimi. METODA HARCERSKA Prawo i Przyrzeczenie Harcerskie System małych grup Uczenie w działaniu Stale doskonalony i pobudzający do rozwoju program INSTRUMENTY METODYCZNE Próba wędrownicza Stopnie harcerskie Uprawnienia, odznaki, sprawności Znaki służb Stopnie instruktorskie DZIAŁANIE DRUŻYNY Zorganizowanie do działania Drużynowy Formy pracy 8 DW 98 DWP NS Harcerski Klub Turystyczny 1 0 0 1 Harcerska Grupa Ratownicza OCENA ŁĄCZNA,6,,,0, Skala ocen: od 0 do średnio PROPOZYCJE PROGRAMOWE DLA WĘDROWNIKÓW Ocena propozycji programowych (drużyn, szczepów, hufca, zewnętrznych) przeznaczonych dla wędrowników powstała w oparciu o wyniku badania przeprowadzonego wśród młodych ludzi w wieku 16 lat uczestniczących w tych formach. Młodzi ludzie najwyżej ocenili propozycje drużyny i szczepu, najniżej ofertę regionalną i ogólnopolską. Propozycje programowe hufca ocenione zostały jako przeciętne.,0,8,,,,,,,0,8,8 1,8 Ocena propozycji programowych: DRUŻYNY SZCZEPU HUFCA ZHP REGIONALNE ZHP OGÓLNOPOLSKIE SKAUTOWE Skala ocen: od 0 do 0 (zdecydowanie negatywna) 0% 0% 0% 0% 0% 1 (raczej negatywna) 10% 10% 0% 0% 0% (raczej pozytywna) 0% 0% 0% 0% 0% (zdecydowanie pozytywna) 0% 0% 0% 0% 10% średnia ocena,, 1, 0,8 1, W SŁUŻBIE ORGANIZACJI Młodzi ludzie w wieku 16 lat mają również możliwość rozwijania się poprzez pełnienie w ZHP rozmaitych funkcji. Według szacunkowych danych aktualnie w hufcu działa: 9 drużynowych, członków władz hufca i 8 innych funkcyjnych w wieku 16 lat. Na poziomie chorągwi działają osoby, na poziomie ogólnopolskim 1. Generalnie, spośród wszystkich osób pełniących w ZHP stałe funkcje (od drużynowego w górę), 60% jest w wieku 16 lat. Pełnienia funkcji na okres krótszy niż rok (m.in. sztaby, zespoły spisowe, HALiZ) podejmowało się: w 00 roku 10 osób w wieku 16 lat, w 00 roku 8, w 00 roku 8, w 006 roku 9. Stanowili oni 00% wszystkich podejmujących tego typu funkcje. Udział młodych w służbie na rzecz ZHP od 00 roku maleje w tempie 10%/rok. Młodzi ludzie różnie podchodzą do powierzanych im funkcji i zadań. Jest kilka osób, które chętnie angażują się w życie hufca (różne funkcje, różne przedsięwzięcia) i generalnie wywiązują się ze swoich obowiązków. Warto jednak wspomnieć, że nawet najaktywniejsi z nich nie decydują się kandydować do władz hufca. Jest też spora grupa młodych ludzi podchodzących do powierzanych im funkcji i zadań z lekceważeniem lub z tzw. słomianym zapałem. Szybko kończy im się chęć do działania, a tym samym czas, który decydują się poświęcać harcerstwu. 1

ZARZĄDZANIE () 1. Struktura organizacyjna Hufiec skupia 16 podstawowych jednostek organizacyjnych ( gromad zuchowych, drużyny harcerskie, 1 drużynę starszoharcerską, 1 drużynę wędrowniczą, drużyny wielopoziomowe oraz kluby specjalnościowe), z czego jedynie działają w szczepie. Większość jednostek funkcjonuje samodzielnie. Władze hufca to osobowa komenda hufca oraz osobowa komisja rewizyjna. W skład komendy wchodzą: komendant hufca, skarbnik hufca, namiestnik zuchowy, namiestnik harcerski i starszoharcerski oraz namiestnik wędrowniczy. Funkcjonują ponadto trzy zespoły instruktorskie: namiestnictwo zuchowe (6 osób), komisja stopni instruktorskich ( osoby) oraz zespół kwatermistrzowski ( osoby).. Zarządzanie strategiczne Hufiec realizuje program rozwoju przyjęty przez zjazd hufca w 00 r. Praca z programem rozwoju nie jest jednak szczególnie eksponowana. Komenda hufca w pierwszej kolejności realizuje zadania bieżące, a do programu strategicznego odnosi się jedynie w okresie (przed)zjazdowym. Konkretne działania w tym zakresie to przygotowanie sprawozdań komendy hufca w 00 r. (na zjazd sprawozdawczy) oraz w 007 r. (na zjazd sprawozdawczowyborczy). Przejawem zarządzania strategicznego jest również niniejsza diagnoza. W proces zarządzania strategicznego angażuje się stosunkowo niewiele osób ( aktywnie, 7 okazjonalnie). Niepokój budzi niskie zainteresowanie strategią członków władz hufca.. Zarządzanie potencjałem społecznym Hufiec nie prowadzi spójnej polityki kadrowej, m.in. dlatego, iż założenia takiej polityki w ogóle nie istnieją. Kadrę pozyskuje się przypadkowo, ewentualnie w drodze ciągłego namawiania wędrowników lub byłych instruktorów do podejmowania funkcji instruktorskich. Szkolenia w hufcu odbywają się sporadycznie (kursy drużynowych raz na lata, kursy zastępowych raz na lata). W ciągu roku warsztaty dla drużynowych odbywają się wyłącznie w namiestnictwie zuchowym. Na kursy organizowane zewnętrznie wysyłane są osoby rocznie. Komenda hufca w niewielkim stopniu dba o indywidualny rozwój instruktorów większość osób otwierających próby instruktorskie sama dojrzewa do tej decyzji. Komisja stopni instruktorskich pracuje w miarę regularnie i generalnie zapewnia wysoki poziom realizacji prób instruktorskich. Zdarzają się jednak przypadki obniżania poprzeczki wobec starszych instruktorów, którzy otrzymują stopnie za zasługi, a nie realizując zadania próby. Kadra motywowana jest możliwością udziału w wyjazdach integracyjnych hufca. W hufcu nie powierza się funkcji na określony czas, nie dokonuje się oceny pracy, nie wykorzystuje się mechanizmów zmienności na funkcjach oraz outplacement (patrz słowniczek). W hufcu nie ma stałych pracowników. Wynagrodzenie za prowadzenie księgowości hufca otrzymuje skarbnik hufca (00 zł miesięcznie). Kadra wychowawcza organizująca akcję letnią i zimową nie otrzymuje wynagrodzenia. Kadra gospodarcza podczas akcji letniej i zimowej nie jest zatrudniana (obozy w bazach). W hufcu często pracuje się zespołowo, jednak nie zawsze efektywnie. Pozytywnie pod tym względem ocenić należy organizację akcji letniej, część przedsięwzięć programowych oraz pracę namiestnictwa zuchowego i zespołu kwatermistrzowskiego. Praca zespołowa nie wychodzi komendzie hufca, komisji rewizyjnej hufca, komisji stopni instruktorskich oraz organizatorom wielu przedsięwzięć programowych. Do najczęstszych problemów zaliczyć należy: brak umiejętności budowania zespołu i motywowania jego członków, nierealizowanie zaplanowanych zadań, przeciążenie pracą lidera i fikcyjne zaangażowanie w pracę pozostałych członków zespołu. Ponadto bardzo słabo wygląda podział odpowiedzialności, zadań i obowiązków w ramach stałych zespołów hufca.. Zarządzanie finansami i majątkiem Zarządzanie finansami i majątkiem hufca wynika z zasad jawności, przejrzystości, uczciwości, efektywności, użyteczności i decentralizacji. Wszystkie operacje finansowe są na bieżąco ewidencjonowane, a dokumenty są dostępne dla wszystkich zainteresowanych w siedzibie hufca. Problemem pozostaje nadal forma prezentacji informacji finansowych skomplikowana i nie dla wszystkich wystarczająco czytelna. Głównym narzędziem w zarządzaniu finansami hufca jest budżet realizowany w trybie roku kalendarzowego. Składa się on z budżetów komendy hufca i innych zespołów hufca oraz budżety podstawowych jednostek organizacyjnych. Budżetem hufca bezpośrednio zarządza skarbnik hufca, jednak szefowie zespołów instruktorskich oraz drużynowi posiadają stosunkowo dużą swobodę w zarządzaniu swoimi częściami budżetowymi. Majątkiem hufca zarządza zespół kwatermistrzowski oraz drużynowi w odniesieniu do części majątku będących w ich dyspozycji. W przypadku bazy hufca (obiektu sezonowego), w opiekę nad nią angażują się po trochu wszyscy członkowie komendy hufca. Inwestycje w tę nieruchomość stanowią większość wszystkich inwestycji w materialne i niematerialne zasoby hufca. Hufiec pozyskuje środki finansowe z różnych źródeł, spośród których najważniejszymi są: odpłatność za HALiZ, dotacje oraz przychody z działalności zarobkowej. Mniejsze znacznie mają: składki członkowskie, odpłatności za rajdy, biwaki, wycieczki, wpływy z 1% oraz dochody z ofiarności publicznej. Większość środków pozyskiwana jest przez komendę hufca samodzielnie, pewna ich część przez drużynowych, jedynie dotacje z kuratorium oświaty hufiec pozyskuje za pośrednictwem komendy chorągwi. 1

. Zarządzanie relacjami W komendzie hufca nie ma osoby odpowiedzialnej bezpośrednio za promocję. Hufiec nie posiada planu promocji, jak również nie prowadzi spójnej i konsekwentnej polityki promocyjnej. Działania promocyjne polegają na: administrowaniu stroną internetową hufca, okazjonalnym projektowaniu plakietek, koszulek, barw obozowych i innych pamiątek, wywieszaniu zdjęć z imprez harcerskich w siedzibie hufca i w oknach wystawowych, wykorzystywaniu materiałów promocyjnych kampanii 1% dla ZHP oraz pokazywaniu się podczas imprez organizowanych na terenie miasta. W 007 r. przedsięwzięciem o dużym znaczeniu promocyjnym były obchody 0 lecia hufca. W ramach obchodów wydano pocztówki okolicznościowe, przygotowano upominki z logiem hufca, zorganizowano miasteczko harcerskie w parku miejskim, mszę polową oraz wystawę w Muzeum Regionalnym. Za kształtowanie relacji z osobami i instytucjami współpracującymi odpowiadają poszczególni członkowie komendy hufca na ogół każdy w zakresie swoich kompetencji. 6. Zarządzanie projektami W hufcu większość działań realizowanych jest na zasadzie jednorazowych przedsięwzięć projektów. Zarządzanie projektami stoi jednak na bardzo niskim poziomie. Osoby odpowiedzialne za poszczególne przedsięwzięcia realizują je na ogół odtwórczo (tzn. powielają dotychczasowe schematy). Prawie nigdy nie jest dokonywana analiza zarówno potrzeb, jak i możliwości realizacji projektów. Brakuje też rozsądnego planowania celów, działań i niezbędnych zasobów (ludzkich, materialnych i niematerialnych). Stosunkowo rzadko dokonywana jest ewaluacja przedsięwzięć. Dobrze ocenić należy samą realizację oraz reagowanie na sytuacje nieprzewidziane i kryzysowe. Większość przedsięwzięć, niezależnie od ich jakości, realizowanych jest do końca. 7. Komunikacja wewnętrzna Komunikacja wewnętrzna w ramach hufca funkcjonuje na średnim poziomie. Większość informacji jest dla osób zainteresowanych stosunkowo łatwo dostępna. Gorzej wygląda skuteczne dotarcie z konkretnym przekazem do osób, które takiego zainteresowania nie wykazują, a już zupełnie źle przedstawia się informowanie zwrotne. Główne kanały informacyjne to: odprawy drużynowych, strona internetowa hufca oraz indywidualny kontakt telefoniczny bądź emailowy. Mniejszą rolę odgrywają tablice informacyjne w siedzibie hufca. Istniejące rozwiązania typu skrzynki kontaktowe czy sieć alarmowa nie funkcjonują. 8. Ewidencja, bazy danych W hufcu jest prowadzona ewidencja członkowska, jednak jej zakres jest stosunkowo ograniczony. Problem stanowi okresowa aktualizacja danych osobowych. Odbywa się ona rzadko i nie obejmuje wszystkich członków ZHP. Do ewidencji wykorzystuje się komputer hufca, umowy wolontariackie, arkusze spisowe oraz papierowe formularze dla drużynowych. W hufcu istnieje również archiwum hufca, spis pozycji biblioteczki hufca oraz elektroniczna inwentaryzacja majątku hufca. Dane dotyczące finansów przechowywane są w formie papierowej (tylko w zakresie wymaganym przez wymogi rachunkowości sprawozdawczej). 9. Rozwiązania informatyczne Do wykorzystywanych w hufcu rozwiązań informatycznych zaliczyć należy: komputer z podłączeniem do Internetu w siedzibie hufca, elektroniczne bazy danych oraz stronę internetową hufca na serwerze wirtualnym. Wszystkie wymienione rozwiązania wykorzystywane są w umiarkowanym zakresie. 10. Badania, analizy, audyt W hufcu prowadzi się stosunkowo dużo projektów badawczych (w ramach prób na stopnie instruktorskie). Okresowo bada i analizuje się potrzeby, preferencje oraz zaangażowanie młodych ludzi w działalność harcerską. Część projektów dotyczy wpływu harcerstwa na rozwój młodych ludzi (m.in. badania opinii partnerów społecznych ZHP). Najnowsze projekty badawcze dotyczą wizerunku harcerstwa w społeczności lokalnej. W planach są również eksperymenty badawcze z zakresu nowatorskich form programowych dla harcerzy starszych i wędrowników. Komisja rewizyjna podejmuje działania o charakterze audytowym. Efektywność tych działań jest jednak bardzo niska. Ograniczają się one w zasadzie do sporządzenia wniosku w sprawie absolutorium dla komendy hufca. 16

KADRA, PRACOWNICY () 1. Drużynowi W hufcu działa 16 drużynowych. Wśród nich jest: drużynowych zuchowych, drużynowych harcerskich, 1 drużynowy starszoharcerski, 1 drużynowy wędrowniczy, drużynowych drużyn wielopoziomowych oraz szefów harcerskich klubów specjalnościowych. Większość drużynowych (7%) jest przygotowana do pełnionych funkcji, chociaż tylko osoby (19%) posiadają patent drużynowego. Widoczną tendencją jest starzenie się kadry i wieloletnie pełnienie tej samej funkcji przez jedną osobę. Stopień instruktorski posiada 10 drużynowych (6%). Kilku rozważa otwarcie próby na pierwszy lub kolejny stopień instruktorski. Znaczna część drużynowych jest także aktywna poza swoimi macierzystymi jednostkami (organizacja imprez, szkolenia, praca z młodą kadrą). Drużynowi według przygotowania do funkcji przygotowani nie z patentem przygotowani 19% % Drużynowi według stopni instruktorskich hm 6% phm bez stopnia % 8% przygotowani bez patentu 6% pwd 1% DRUŻYNOWI ZUCHOWI phm. Anna Kwiecińska Pełni funkcję drużynowej 10 GZ (od 9 lat i miesięcy). Cztery lata temu zdobyła stopień podharcmistrza. Posiada uprawnienia wychowawcy kolonijnego i kierownika placówek wypoczynku. Od 00 r. uczestniczyła m.in. w kursach dla kadry pedagogicznej. Organizowała lub współorganizowała HAL 00, HAL 00, HAL 006, kurs drużynowych, imprezy dla kadry hufca oraz imprezy namiestnictwa zuchowego. pwd. Maria Andrus Pełni funkcję drużynowej 11 GZ (od 9 lat i miesięcy). Dwadzieścia lat temu zdobyła stopień przewodnika. Posiada patent drużynowego (1988). Uczestniczy w warsztatach namiestnictwa zuchowego. Angażuje się m.in. w organizację HAL (jako członek kadry kolonii zuchowej) oraz w organizację imprez namiestnictwa zuchowego. Ewelina Bolicka Pełni funkcję drużynowej 17 GZ (od roku i miesięcy). Pół roku temu otworzyła próbę na stopień przewodnika. Uczestniczy w kursie drużynowych oraz w warsztatach namiestnictwa zuchowego. Angażuje się m.in. w organizację HAL (jako członek kadry kolonii zuchowej) oraz w organizację imprez namiestnictwa. pwd. Katarzyna Borys Pełni funkcję drużynowej 160 GZ (od lat i 6 miesięcy). Siedem lat temu zdobyła stopień przewodnika. Uczestniczy w warsztatach namiestnictwa zuchowego. Angażuje się m.in. w organizację HAL (jako członek kadry kolonii zuchowej) oraz w organizację imprez namiestnictwa zuchowego. Teresa Szarotka Pełni funkcję drużynowej 19 GZ (od 8 lat i 7 miesięcy). Trzy lata temu otworzyła próbę na stopień przewodnika. Uczestniczy w warsztatach namiestnictwa zuchowego. Angażuje się m.in. w organizację HAL (jako kadra programowa), organizację imprez namiestnictwa zuchowego oraz organizację imprez. DRUŻYNOWI HARCERSCY Tomek Grot Pełni funkcję drużynowego 1 DH (od miesięcy). Beata Tyrchalska Pełni funkcję drużynowej 1 DH (od roku i miesięcy). Ponad pół roku temu otworzyła próbę na stopień przewodnika. Angażuje się m.in. w organizację HAL (jako członek kadry programowej), organizację innych imprez harcerskich, organizację imprez na rzecz społeczności lokalnej. Próbowała redagować gazetę hufca. Rafał Krawczyński Pełni funkcję drużynowego 91 DH (od roku i miesięcy). Dwa razy (w 00 i 00 r.) wziął udział w kilku spotkaniach kursu drużynowych. Angażuje się m.in. w pracę 1 Szczepu DHiW, organizację HAL (jako członek kadry programowej), organizację innych imprez oraz w prace kwatermistrzowskie. W przyszłości planuje pracować z harcerzami starszymi. 17

DRUŻYNOWI STARSZOHARCERSCY phm. Łucja Wasilewska Pełni funkcję drużynowej DSH (od lat). Od dwudziestu pięciu lat posiada stopień podharcmistrza. Rozważa otwarcie próby na stopień harcmistrza. Posiada uprawnienia kierownika placówek wypoczynku oraz PTTK. Angażuje się m.in. w organizację HAL (jako kadra programowa), organizację rajdów pieszych i innych przedsięwzięć programowych. W przyszłości planuje aktywniej włączyć się w kształcenie kadry instruktorskiej oraz w organizację przedsięwzięć programowych hufca. DRUŻYNOWI WĘDROWNICZY phm. Wojciech Szwed Pełni funkcję drużynowego 8 DW (od lat) oraz funkcję komendanta 1 Szczepu DHiW (od roku). Dwa lata temu zdobył stopień podharcmistrza. Rozważa otwarcie próby na stopień harcmistrza. Posiada patent drużynowego (1998). Posiada uprawnienia kierownika placówek wypoczynku. Planuje zdobyć brązową Odznakę Kadry Kształcącej. Uczestniczy w kursie drużynowych 00/006. Angażuje się m.in. w organizację HAL (jako organizator i kadra programowa), organizację imprez patriotycznych, organizację imprez na rzecz społeczności lokalnej, organizację imprez, pracę z młodą kadrą. Poza hufcem angażuje się w organizację imprez zlecanych przez komendę chorągwi, także o znaczeniu ogólnopolskim. DRUŻYNOWI DRUŻYN WIELOPOZIOMOWYCH pwd. Michał Orłowski Pełni funkcję drużynowego 9 DH (od lat i 7 miesięcy). Ponad pół roku temu zdobył stopień przewodnika. Angażuje się m.in. w organizację HAL (jako kadra programowa), organizację imprez, pracę z młodą kadrą, działalność mającą na celu poprawę wizerunku harcerstwa. W 007 r. planuje przekazać drużynę następcy. pwd. Monika Berlińska Pełni funkcję drużynowej 60 DH (od lat). Półtora roku temu zdobyła stopień przewodnika. W 00 r. wzięła udział w kilku spotkaniach kursu drużynowych. Angażuje się m.in. w organizację HAL (jako członek kadry programowej), organizację imprez harcerskich, organizację imprez na rzecz społeczności lokalnej. pwd. Aneta Gruza Pełni funkcję drużynowej 77 DH (od 7 lat i 7 miesięcy). Trzy lata temu zdobyła stopień przewodnika. Rozważa otwarcie próby na stopień podharcmistrza. Posiada uprawnienia kierownika placówek wypoczynku. Angażuje się m.in. w organizację HAL (jako członek kadry programowej) i imprez dla kadry instruktorskiej. Aldona Czarnoleska Pełni funkcję drużynowej 98 DH NS (od lat i 7 miesięcy). Angażuje się m.in. w organizację HAL (jako kadra programowa), organizację innych imprez, pracę z młodą kadrą. PREZESI HARCERSKICH KLUBÓW SPECJALNOŚCIOWYCH phm. Łukasz Frankowski Jest szefem Harcerskiej Grupy Ratowniczej (od lat i 6 miesięcy). Dwa lata temu zdobył stopień podharcmistrza. Posiada patent drużynowego (1997). Posiada uprawnienia: ratownicze, kierownika placówek wypoczynku, WOPR i PTTK Od 00 r. uczestniczył m.in. w kursach ratowniczych, wspinaczkowych oraz kursach Szarej Drużyny. Organizował lub współorganizował HAL 00, HAL 00, HAL 006. Rozważa możliwość zaangażowania się w działania związane z funkcjonowaniem harcerskiego Internetu. hm. Andrzej Salida Jest prezesem Harcerskiego Klubu Turystycznego (od 11 lat i 7 miesięcy). Piętnaście lat temu zdobył stopień harcmistrza. Posiada uprawnienia kierownika placówek wypoczynku, uprawnienia PTTK oraz uprawnienia sportowe. Angażuje się m.in. w organizację wypraw oraz rajdów pieszych dla wędrowników. Dane dotyczące kadry na dzień 1 czerwca 007 r. 18

. Kadra wspierająca W hufcu działa 1 członków kadry, których rolą jest wspieranie drużynowych. Zaliczają się do nich: komendant hufca i komenda hufca ( osób), komisja rewizyjna hufca ( osoby), komisja stopni instruktorskich ( osoby), zespół kwatermistrzowski ( osoby). W hufcu nie ma instruktorów nie pełniących funkcji. Byli instruktorzy działają w ramach ruchu przyjaciół harcerstwa. Trudno ocenić przygotowanie kadry do pełnionych funkcji. Przeanalizować można jednak rozkład stopni instruktorskich. Wśród kadry wspierającej jest: harcmistrzów, 6 podharcmistrzów i przewodników. Negatywną tendencją jest jednak nadmierne przedłużanie prób na stopnie instruktorskie oraz zwlekanie z otwarciem prób na stopnie podharcmistrza i harcmistrza. Wiek kadry wspierającej jest zróżnicowany. Osoby młodsze (0 lat) dominują w komendzie hufca i zespole kwatermistrzowskim, osoby starsze (60 lat) w komisji rewizyjnej hufca i komisji stopni instruktorskich. Kadra wspierająca według stopni instruktorskich hm 1% pwd 8% phm 7% KOMENDA HUFCA phm. Marcin Krzos Pełni funkcję komendanta hufca (od lat i 9 miesięcy). Dwa lata temu zdobył stopień podharcmistrza. Rozważa otwarcie próby na stopień harcmistrza. Posiada patent drużynowego (001). Posiada uprawnienia kierownika placówek wypoczynku. Od 00 r. uczestniczył m.in. w kursie kadry kierowniczej hufców, warsztatach dla namiestników, kursie kierowników placówek wypoczynku. Organizował lub współorganizował m.in.: HAL 00, HAL 00, HAL 006, kurs drużynowych, spotkania instruktorskie. phm. Ewa Dąbrowska Pełni funkcję skarbnika hufca (od lat i 9 miesięcy). Od trzydziestu lat posiada stopień podharcmistrza. Posiada patent drużynowego (1970), uprawnienia wychowawcy kolonijnego i kierownika placówek wypoczynku. Organizowała lub współorganizowała HAL 00, HAL 00, HAL 006 oraz imprezy dla kadry hufca. phm. Marta Zawadzka Pełni funkcję namiestnika zuchowego (od 8 lat i miesięcy.). Pięć lat temu otworzyła próbę na stopień harcmistrza. Posiada uprawnienia wychowawcy kolonijnego i kierownika placówek wypoczynku. Od 00 r. uczestniczyła m.in. w kursach dla kadry pedagogicznej. Organizowała lub współorganizowała HAL 00, HAL 00, HAL 006, kurs drużynowych, imprezy dla kadry hufca oraz imprezy namiestnictwa zuchowego. pwd. Ola Bratek Pełni funkcję namiestnika harcerskiego i starszoharcerskiego (od roku i miesięcy). Trzy lata temu zdobyła stopień przewodnika. Rozważa otwarcie próby na stopień podharcmistrza. Posiada patent drużynowego (1996) i uprawnienia wychowawcy kolonijnego. Organizowała lub współorganizowała HAL 00, HAL 00, HAL 006, kursy zastępowych, kurs drużynowych, imprezy ogólnohufcowe, imprezy dla kadry hufca oraz imprezy namiestnictwa harcerskiego. phm. Krzysztof Romek Pełni funkcję namiestnika wędrowniczego (od lat i 9 miesięcy lat). Pięć lat temu zdobył stopień podharcmistrza. Organizował lub współorganizował HAL 00, HAL 00, HAL 006, kurs drużynowych, imprezy ogólnohufcowe, imprezy dla kadry hufca oraz imprezy namiestnictwa wędrowniczego. Poza hufcem angażował się m.in. w prace Wydziału Starszoharcerskiego GK ZHP. 19

KOMISJA REWIZYJNA HUFCA pwd. Katarzyna Mocur Pełni funkcję przewodniczącej komisji rewizyjnej hufca (od lat i 6 miesięcy). Osiem lat temu otworzyła próbę na stopień podharcmistrza. phm. Henryk Lipnicki Pełni funkcję członka komisji rewizyjnej hufca (od lat i 9 miesięcy). Od trzydziestu lat posiada stopień podharcmistrza. Rozważa otwarcie próby na stopień harcmistrza. Posiada uprawnienia kierownika placówek wypoczynku oraz PTTK. Angażuje się m.in. w organizację HAL (jako kadra programowa), organizację rajdów pieszych i innych przedsięwzięć. pwd. Jakub Bronisz Pełni funkcję członka komisji rewizyjnej hufca (od lat i 9 miesięcy). Dziewięć lat temu otworzył próbę na stopień podharcmistrza. KOMISJA STOPNI INSTRUKTORSKICH hm. Dominik Szaniawski Pełni funkcję przewodniczącego komisji stopni instruktorskich (od 8 lat i miesięcy). Piętnaście lat temu zdobył stopień harcmistrza. phm. Stanisław Łoś Pełni funkcję członka komisji stopni instruktorskich (od 8 lat miesięcy). Pięć lat temu otworzył próbę na stopień harcmistrza. Posiada uprawnienia kierownika placówek wypoczynku oraz uprawnienia żeglarskie. hm. Witold Broniewski Pełni funkcję członka komisji stopni instruktorskich (od 8 lat i miesięcy). Od trzydziestu lat posiada stopień harcmistrza. Posiada uprawnienia kierownika placówek wypoczynku oraz uprawnienia PTTK. ZESPÓŁ KWATERMISTRZOWSKI pwd. Arkadiusz Postek Pełni funkcję kwatermistrza hufca (od roku i 6 miesięcy). Rok temu zdobył stopień przewodnika. Rozważa otwarcie próby na stopień podharcmistrza. Posiada uprawnienia żeglarskie. Od 00 r. uczestniczył m.in. w szkoleniach żeglarskich. Organizował lub współorganizował HAL 00, HAL 00, HAL 006 imprezy ogólnohufcowe. pwd. Mikołaj Dąbski Pełni funkcję członka zespołu kwatermistrzowskiej (od lat). Rok temu złożył Zobowiązanie Instruktorskie. Posiada patent drużynowego (00). W 00 r. podjął się próby założenia drużyny wędrowniczej. Angażuje się m.in. w organizację różnych imprez hufcowych oraz prace kwatermistrzowskie. Dane dotyczące kadry na dzień 1 czerwca 007 r.. Pracownicy W hufcu nie ma stałych pracowników. Wynagrodzenie za prowadzenie księgowości hufca otrzymuje skarbnik hufca (00 zł miesięcznie). Dane dotyczące kadry na dzień 1 czerwca 007 r. 0