Wykaz szczegółowych wymagań edukacyjnych do programu języka polskiego TERAZ POLSKI realizowanego na II etapie edukacyjnym: Klasa 6 TREŚCI NAUCZANIA Czytanie i słuchanie OCENA DOPUSZCZAJĄCA -uważnie czyta tekst -określa tematykę utworu -identyfikuje wypowiedź jako tekst informacyjny, literacki, reklamowy OCENA DOSTATECZNA OCENA DOBRA OCENA BARDZO DOBRA -uważnie czyta tekst starając się zapamiętać jak najwięcej informacji -wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście( w tym rozpoznaje w nim prawdę lub fałsz) -czyta starając się wyrazić opinię -redaguje bogatą wypowiedź na temat tekstu -dostrzega osobę mówiącą w wierszu -wyjaśnia termin osoba mówiąca -określa, kim jest osoba mówiąca w wierszu -odróżnia autora wiersza do osoby mówiącej -określa, kto jest adresatem wypowiedzi -określa sytuację liryczną -wyjaśnia ogólny sens wiersza 1
-odróżnia postać narratora od autora tekstu -określa, kim jest narrator -określa typ narratora -określa rodzaj narracji -zna terminy: dramat, tekst główny, poboczny, akty, sceny -zna terminy: dramat, komedia -posługuje się terminami: proza, poezja, narrator, podmiot liryczny -wyjaśnia, jaką funkcję w utworze pełni tekst poboczny -wyjaśnia terminy: dramat, komedia -podaje znaczenie terminów: proza, poezja, narrator, podmiot liryczny -wyjaśnia terminy: dramat, tekst główny, poboczny, akty, sceny --rozumie, na czym polega różnica między: narratorem, podmiotem lirycznym i autorem utworu Analiza i interpretacja tekstów kultury -zna terminy: epitet, przenośnia(uosobienie, ożywienie), porównanie, wyraz dźwiękonaśladowczy, -analizuje budowę wiersza posługując się terminami: strofa, wers, rym -wyjaśnia terminy: epitet, przenośnia(uosobienie, ożywienie), porównanie, wyraz dźwiękonaśladowczy, -wskazuje w tekście epitet, porównanie, wyraz dźwiękonaśladowczy -posługuje się terminami: rymy dokładne, rymy niedokładne -wyjaśnia, co to jest refren i rytm -wskazuje w tekście: przenośnię(uosobienie, ożywienie) -rozpoznaje środki stylistyczne w tekście literackim -określa funkcję środków stylistycznych w utworze dostrzega związek między budową wiersza a jego treścią i nastrojem -podaje własne przykłady rymów dokładnych i niedokładnych 2
-określa rodzaj rymów -odróżnia wydarzenia prawdziwe od zmyślonych, prawdopodobne od nieprawdopodobnych -zna termin: fikcja literacka -określa elementy świata przedstawionego -wyjaśnia termin: fikcja literacka -posługuje się ze zrozumieniem terminami: fabuła, wątek główny, poboczny, akcja -charakteryzuje elementy świata przedstawionego: wydarzenia prawdziwe i zmyślone, prawdopodobne i nieprawdopodobne -wyjaśnia znaczenie terminów: fabuła, wątek główny, poboczny, akcja -podaje przykłady utworów: realistycznych, fantastycznych, historycznych -zna termin fraszka -wyjaśnia termin fraszka -wskazuje we fraszce puentę 3
-wymienia elementy, z których składa się film -posługuje się terminami: kadr, ujęcie, scena, montaż, ruch kamery, plan filmowy -rozpoznaje plany filmowe -wyjaśnia znaczenie terminów: kadr, ujęcie,scena, montaż, ruch kamery, plan filmowy -charakteryzuje plany filmowe: ogólny, pełny, amerykański, półzbliżenie, zbliżenie, wielki plan Nauka o języku(świadom ość językowa) -wymienia poznane części mowy: rzeczownik, czasownik, przymiotnik, przysłówek, liczebnik, zaimek, przyimek, spójnik -dzieli części mowy na odmienne i nieodmienne -zna termin: samodzielne i niesamodzielne części mowy -nazywa części mowy użyte w zdaniu -rozróżnia samodzielne i niesamodzielne części mowy -omawia cechy gramatyczne poznanych części mowy 4
-rozpoznaje rzeczowniki wśród innych części mowy -określa formę gramatyczną rzeczownika -wyróżnia rzeczowniki: pospolite, własne -wie, że istnieją rzeczowniki nieodmienne -wie, że występują rzeczowniki o nietypowej odmianie -podaje przykłady rzeczowników nieodmiennych -podaje własne przykłady rzeczowników o nietypowej odmianie -rozpoznaje czasowniki wśród innych części mowy -wyróżnia osobowe i nieosobowe formy czasownika -posługuje się terminem: tryb oznajmujący, przypuszczający, rozkazujący -rozpoznaje tryby czasownika -określa formę gramatyczną czasownika -tworzy formy nieosobowe zakończone na -no, -to -tworzy poprawnie formy trybu przypuszczającego i rozkazującego -stosuje formy trybu oznajmującego, przypuszczającego i rozkazującego odpowiednio do celu wypowiedzi -poprawnie akcentuje czasowniki w trybie przypuszczającym 5
-wie, co to są przymiotniki złożone -podaje przykłady przymiotników złożonych -zna zasady pisowni przym. złożonych -zapisuje poprawnie przym. złożone -zna terminy: liczebnik główny, porządkowy, zbiorowy, ułamkowy -wyjaśnia, o czym informuje: liczebnik główny, porządkowy, zbiorowy, ułamkowy -poprawnie używa liczebników zbiorowych i ułamkowych -rozpoznaje przyimek wśród innych części mowy -posługuje się terminem wyrażenie przyimkowe -rozpoznaje zaimki wśród innych części mowy -rozróżnia przyimki proste i złożone -pisze poprawnie przyimki złożone -wyjaśnia,co to jest wyrażenie przyimkowe -wie, jaką funkcję pełnią zaimki -wymienia rodzaje zaimków wyróżnione ze względu na części mowy, które zastępują -określa funkcje przyimków w tekście -rozpoznaje zaimki: rzeczowne, przymiotne, liczebne i przysłowne -zna i stosuje w praktyce zasady użycia dłuższych i krótszych form zaimków 6
-wyjaśnia termin: wypowiedzenie -wyjaśnia różnice miedzy zdaniem a równoważnikiem zdania -odróżnia zdania pojedyncze od zdań złożonych -wskazuje w zdaniach orzeczenie czasownikowe -zna terminy: przydawka, dopełnienie, okolicznik -zna terminy: podmiot gramatyczny, domyślny, szeregowy -dzieli zdania złożone na zdania składowe -posługuje się ze zrozumieniem terminami: zdanie złożone współrzędnie i podrzędnie -posługuje się ze zrozumieniem terminami: związek główny, związki poboczne -przedstawia na wykresie budowę zdania pojedynczego(proste przykłady) -stosuje w zdaniu złożonym właściwą interpunkcję -odróżnia zdania złożone współrzędnie od zdań złożonych podrzędnie -rozpoznaje rodzaje podmiotu -sporządza wykresy zdań złożonych -wskazuje w zdaniu złożonym podrzędnie zdanie nadrzędne i podrzędne -nazywa części zdania -przedstawia na wykresie budowę zdania pojedynczego(trudniejsze przykłady) 7
-posługuje się terminami: litera, głoska, alfabet -porządkuje wyrazy w kolejności alfabetycznej -posługuje się terminami: samogłoska, spółgłoska -zna terminy: głoska dźwięczna, bezdźwięczna -zna terminy: głoska twarda i miękka -zna terminy: głoska ustna i nosowa -posługuje się terminem akcent wyrazowy -dzieli wyrazy na litery i głoski -wymienia samogłoski i spółgłoski -wyjaśnia, co to jest sylaba -odróżnia głoski dźwięczne od bezdźwięcznych -odróżnia głoski twarde od miękkich -wymienia głoski nosowe -podaje zasadę akcentowania wyrazów w języku polskim -zaznacza w przykładach sylabę akcentowaną -zna funkcje litery i -dzieli na sylaby wyrazy zawierające cząstki au, eu -wyjaśnia jak powstają głoski dźwięczne i bezdźwięczne -wymienia wyjątki od akcentowania wyrazów na przedostatnią sylabę -wymienia cechy głosek -stawia właściwy akcent wyrazowy 8
-zna zasady pisowni wyrazów z rz, ż, ó, u, ch, h -zna zasadę dot. Pisowni łącznej i rozłącznej cząstek: -bym, -byś, -by -zna zasady pisowni nazw własnych -zna wyjątki od zasad pisowni wyrazów z: rz, ż, ó, u, ch, h -zna zasadę ort. dotyczącą pisowni nazw geograficznych dwuwyrazowych, nazw gwiazd, planet -zna zasadę dotyczącą pisowni zakończeń i, -ii w rzeczownikach -stosuje w praktyce poznane zasady ort. -zapisuje poprawnie nazwy geograficzne dwuwyrazowe, nazwy gwiazd, planet -zapisuje poprawnie rzeczowniki zakończone na i, -ii -zapisuje poprawnie wyrazy zawierające: ę, ą, om, on, em, en -podaje zasady pisowni ę, ą, om, on, em, en Mówienie i pisanie -zna zasadę dotyczącą pisowni nie z różnymi częściami mowy -czyta tekst głośno i z pomocą nauczyciela stara się poprawnie akcentować oraz artykułować wyrazy -zna zasady intonacji zdaniowej -poprawnie zapisuje nie z różnymi częściami mowy -zna zasadę dotyczącą pisowni zakończeń -stwo,-ctwo,-dztwo -płynnie czyta teksty głośno, poprawnie artykułuje i akcentuje wyrazy -stosuje zasady intonacji zdaniowej -wymienia wyjątki związane z pisownią cząstki nie -poprawnie zapisuje wyrazy z zakończone na: -stwo, -ctwo,-dztwo -stosuje zasady wyrazistej artykulacji i intonacji w czasie płynnego, głośnego czytania tekstów literackich -zapisuje poprawnie poznane wyjątki -czytając głośno, wyraziście, przekazuje intencję tekstu 9
-opowiada wybrany fragm. tekstu -zna zasady dyskutowania -uważnie słucha wypowiedzi innych -mówi krótko, na temat -zachowuje poprawny szyk wyrazów -zabiera głos w dyskusji, przestrzegając zasad dyskutowania -mówi na temat wyczerpująco -mówi płynnie bez powtórzeń -dba o kulturę języka -uzasadnia swoje zdanie -dba o wewnętrzny porządek wypowiedzi -mówi w sposób oryginalny, ciekawy, przemyślany -używa słownictwa charakterystycznego dla dyskusji Tworzy wypowiedzi pisemne w następujących formach gatunkowych: opowiadanie z dialogiem (twórcze i odtwórcze), pamiętnik i dziennik (pisane z perspektywy bohatera literackiego lub własnej), list (prywatny i oficjalny), proste sprawozdanie, opis postaci, przedmiotu,krajobrazu, ogłoszenie, zaproszenie, prosta notatka- oceniane według szczegółowych kryteriów zamieszczonych w zał. nr 1 Samokształcenie i docieranie do informacji -wymienia różne źródła informacji -z pomocą nauczyciela korzysta z różnych źródeł informacji( internet, czasopisma, książki) -samodzielnie korzysta z różnych źródeł informacji -dokonuje selekcji materiału źródłowego Ocena celująca: uczeń zdobył wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania w klasie 6, samodzielnie i twórczo rozwija swoje uzdolnienia, biegle stosuje zdobytą wiedzę do rozwiązywania problemów teoretycznych lub praktycznych z programu nauczania, proponuje rozwiązania nietypowe, samodzielnie rozwiązuje zadania wykraczające poza program klasy. 10
WARUNKI KONIECZNE DO OTRZYMANIA OCENY CELUJACEJ Z JĘZYKA POLSKIEGO Ocenę celującą z języka polskiego otrzymuje uczeń, który posiada średnią ważoną ocen śródrocznych lub rocznych nie mniejszą niż 5,60 oraz: został laureatem konkursu przedmiotowego o zasięgu wojewódzkim lub ponadwojewódzkim; lub/i zdobył wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania w danej klasie; samodzielnie i twórczo rozwija swoje uzdolnienia; biegle stosuje zdobytą wiedzę do rozwiązywania problemów teoretycznych lub praktycznych z programu nauczania; proponuje rozwiązania nietypowe; samodzielnie rozwiązuje zadania wykraczające poza program klasy; osiąga sukcesy w konkursach przedmiotowych; jest oczytany; wykonuje prace pisemne na wysokim poziomie - zarówno pod względem treści, jak i formy oraz kompozycji.; zachowuje odpowiedni do charakteru pracy styl wypowiedzi - swobodny, barwny, obrazowy; posługuje się wyszukanym, bogatym słownictwem; swobodnie operuje słowem; sprawnie posługuje się wypowiedzeniami wielokrotnie złożonymi, bezbłędnie stosuje zasady interpunkcji i ortografii; jest gotów pomagać innym w nauce. 11