PRZEGLĄD PRASY PORTUGALSKIEJ * GOSPODARKA * nr 9/2011 21-27 luty 2011 r. AMBASADA RP W LIZBONIE WYDZIAŁ PROMOCJI HANDLU I INWESTYCJI Rua António de Saldanha Nº 48/ Tel. (00351) 21 301 33 27/ Fax. (00351) 21 301 28 70 e-mail:weh.lizbona@netcabo.pt, www.lisbon.trade.gov.pl I. PORTUGALSCY INWESTORZY DZIAŁAJĄCY W POLSCE, DWUSTRONNA WSPÓŁPRACA GOSPODARCZA 1. Jerónimo Martins Zgodnie z informacją podaną przez dyrektora generalnego JM Pedro Soares dos Santos, w roku 2010 r. grupa stworzyła 7.000 miejsc pracy, z czego 4.000 w Polsce. Aktualnie Grupa zatrudnia w Polsce 31 tys. pracowników, a w Portugalii 30 tys. pracowników. Do 2013 r. ma zamiar zwiększyć liczbę swoich pracowników w Polsce do 41 tys. Plany grupy dotyczące rynku polskiego obejmują również stworzenie do 2015r. 3.000 sklepów Biedronki w 15 wojewdztwach Polski. W maju 2011 r. JM zamierza wprowadzić w życie nowy projekt mający być uzupełnieniem dla istniejącej już sieci detalicznej sklepów spożywczych. Grupa stawia na sprzedaż farmaceutyków, jednak nie jest jak na razie w stanie przewidzieć, czy będzie mogła stworzyć równie silną sieć sklepów. (Expresso, Diário Económico, Vida Económica) 2. Brisa W komunikacie przekazanym 21 lutego br. Komisji Rynku Papierów Wartościowych (CMVM) spółka Brisa poinformowała o nabyciu 97 tysięcy akcji własnych w cenie 5,122 euro za akcję. Reprezentują one 0,015 % kapitału spółki. W ten sposób Brisa znalazła się w posiadaniu 25,7 milionów akcji. W wyniku transakcji udział firmy Brisa w kapitale własnym zwiększył się do poziomu 4,29%. (Diário de Notícias, Diário Económico) Inwestycje firmy Brisa w Indiach Zgodnie z doniesieniami CEO Brisa Internacional, Guilherme Magalhães, indyjski joint venture Brisy Feeback Brisa Highways, będący największą na tym rynku grupą z branży budowlanej, wygrał przetarg na eksploatację i utrzymanie istniejącej sieci drogowej oraz mostu Mumbai SeaLink, posiadającego osiem pasów szybkiego ruchu. Jest to pierwszy projekt firmy w Indiach, który rozpocznie się z końcem marca br.
3. EDP Renováveis EDPR podpisuje umowę na pierwszą wieżę wiatrową na wybrzeżu portugalskim Portugalia przygotowuje się do powstania pierwszej wieży wiatrowej offshore w Póvoa do Varzim. Projekt Windfloat, oszacowany na 18,4 mln euro, kierowany jest przez firmę WindPlus, będącą joint venture EDPR. Firma ta podpisała umowę z gigantem światowym w tej branży - duńską firmą Vestas - na dostawę turbiny wiatrowej o mocy 2 MW, która ma zostać zainstalowana do końca lata br. Jest to jedyny jak do tej pory ogłoszony przez EDPR projekt energii wiatrowej offshore realizowany w Portugalii. Jak potwierdził podczas II Spotkania Energias do Mar zorganizowanego przez dzienniki Diário Económico i Expansion w Madrycie, Enrique Alvarez-Uria, odpowiedzialny w Grupie EDPR za projekty związane z energią wiatrową offshore, Półwysep Iberyjski nie będzie jak na razie priorytetem w działalności EDPR Renováveis. Uzasadniając fakt, iż pierwsza inwestycja offshore została zrealizowana przez EDPR w Wielkiej Brytanii, Alvarez-Uria stwierdził, że istniejące jak na razie w Portugalii i Hiszpanii regulacje nie sprzyjają tego rodzaju inwestycjom. Wielka Brytania jest dla EDPR rynkiem interesującym, stabilnym i uregulowanym, posiadającym zielone certyfikaty dla energii morskiej. EDPR wzięła udział w przetargu zorganizowanym przez rząd, który dopasowywał się do planu inwestycyjnego firmy. Inwestycja firmy wynosi 1,3 mld funtów. Rynki portugalski i hiszpański, gdzie rządy nie gwarantują dofinansowania projektów, pozostają dla EDPR nadal zbyt ryzykowne, ponieważ tego rodzaju przedsięwzięcia wymagają bardzo wysokich nakładów inwestycyjnych. (Diário Económico) 2 EDPR we Francji EDP Renováveis jest zainteresowane przystąpieniem do przetargu w zakresie energii wiatrowej offshore, który ma zostać ogłoszony przez rząd francuski. Projekt, którego rozpoczęcie jest przewidziane na jesień br., zakłada inwestycje w wysokości 10 mld euro oraz produkcję mocy 3000 MW. EDPR jest w trakcie analizy przetargu, jednak przyznaje, że przystąpienie do tego projektu mogłoby się odbyć jedynie w konsorcjum z innym przedsiębiorstwem energetycznym, celem podziału ryzyka i know-how, jak to miało miejsce w przypadku SeaEnergy w Szkocji, gdzie EDP ostatnio uzyskała pozwoleniena na instalacje w wysokości 1,3 GWh w przetargu UK Round 3. Obecnie EDPR realizuje 1/3 swoich inwestycji w Polsce i Rumunii, 1/3 w Stanach Zjednoczonych i Brazylii oraz resztę w Europie Zachodniej. Ze względu na niesprzyjające warunki rynkowe w Stanach Zjednoczonych, EDPR podkreśla duże znaczenie Europy Wschodniej dla dalszego rozwoju swojej działalności. Ponadto niedawno firma rozpoczęła produkcję we Włoszech. Plany EDPR na 2011 r. obejmują inwestycje rzędu ok. 2 mld euro, związane z produkcją mocy w wysokości 800-900 MW.
Zyski EDPR Renováveis spadły o 30% w 2010 r. W 2010 roku zysk netto firmy EDP Renováveis wyniósł 80,2 mln euro, co oznacza 30%-owy spadek wyników w porównaniu do roku poprzedniego (114,3 mln euro). W ostatnim kwartale 2010 r. firma odnotowała zyski w wysokości 58 mln euro, co stanowi wzrost o 31% w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego. Zgodnie z komunikatem EDPR, przekazanym portugalskiej Komisji Rynku Papierów Wartościowych (CMVM), w 2010 r. marża brutto i wskaźnik EBITDA wzrosły o 31% w stosunku do roku poprzedniego, natomiast produkcja energii elektrycznej zwiększyła się o 32% do 14,4 TWh. Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej wzrosły o 45% w porównaniu do 2009 r., osiągając wartość 567 mln euro. Pod koniec 2010 r. zadłużenie netto EDP Renováveis wyniosło 2,8 mld euro. (Jornal de Negócios) 3 4. MSF Moniz Serra e Fortunato Empreiteiros S.A. Firma MSF wygrała w Polsce oraz Afryce (GhanaiSenegal) przetargi na roboty budowlane o łącznej wartości 385 mln euro. Na rynku polskim MSF wchodzi w skład konsorcjum mającego w planie realizację budowy 37 km odcinka autostrady przecinającej miasto Łódź. Projekt obejmuje 40 robót budowlanych. Wartość umowy to 288 mln euro, a czas jej realizacji wynosi 32 miesiące. Firma MSF podpisała w Ghanie umowę na remont drogi krajowej oraz jej rozbudowę o 60 km, jak również konstrukcję nowego mostu na rzece Pra. Wartość zaplanowanych robót szacuje się na 42,3 mln euro. Termin realizacji wynosi 33 miesiące. W Senegalu MSF zajmie się budową dróg dojazdowych i głównego pasa nowego międzynarodowego lotniska w Diass, o łącznej długości 4,2km. Wartość umowy wynosi 54, 8 mln euro, natomiast prace mają trwać 11 miesięcy. (Expresso) 5. Mota-Engil Mota-Engil przygotowuje się do inwestycji w wysokości 125 mln euro w Peru. Ostatnio plany inwestycyjne firmy Mota-Engil coraz częściej dotyczą sektora portowego, zwłaszcza w Afryce i Ameryce Łacińskiej. Po tym jak w 2009 r. firma zdobyła pierwszą koncesję w znajdującym się na północy tego kraju porcie w Paita, przygotowuje nowy projekt dotyczący przetargu na koncesje w porcierzecznym w Amazonii. Eduardo Pimentel, prezes firmy Liscont (należącej do grupy Mota-Engil, odpowiedzialnej za koncesje portowe), poinformował Diário Económico, że niniejszy przetarg dotyczy portu rzecznego w Yurimaguas w peruwiańskiej Amazonii i znajduje się w trakcie realizacji. Wszystkie oferty muszą zostać przedstawione do końca pierwszej połowy br. Według dyrektora Liscont odpowiedzialnego za działalność operacyjną firmy w Peru, Neves Paulo Moutinho, planowane inwestycje w porcie Yurimaguas mają wynieść w czasie trwania koncesji ok. 29 mln euro. Podobnie jak w przypadku portu w Paita, koncesja obejmuje okres 30 lat i Mota-Engil podjęła współpracę z drugim co do wielkości operatorem
portowym w Peru - Cosmos Group, na zasadach równych udziałów. Według Paulo Moutinho Neves Port Yurimaguas jest punktem kontaktowym z Interoceanic North", projektem połączenia drogowego Brazylii i Peru, mającego na celu wsparcie eksportu brazylijskiego do Azji za pośrednictwem znajdujących się na Pacyfiku peruwiańskich portów ". Interoceanic North", znany w Peru jako IIRSA Integracja Infrastruktury Regionalnej Ameryki Południowej, stworzy oś eksportu od Manaus w Brazylii do portu w Paita, zarządzaną nad Pacyfikiem, w północnym Peru przez Mota-Engil. Od Manaus do Yurimaguas towary są przewożone drogą rzeczną. Od Yurimaguas do portu w Paita ma zostać wybudowana droga o długości ok. 960 km, przebiegająca przez regiony San Martín i Lambayeque oraz miasto Piúra, ok. 200 km od portu w Paita. Koszt inwestycji dotyczącej budowy tej drogi ma wynieść około 110 mln euro. Oprócz wspierania rozwoju brazylijskiego eksportu do Azji, projekt IIRSA, ma również za zadanie umocnić wymianę handlową pomiędzy Brazylią i Peru, a także brazylijski import z Azji przez Pacyfik oraz peruwiański eksport do Europy i przez Atlantyk na wschodnie wybrzeże Stanów Zjednoczonych. Mota-Engil rozpoczęła swą działaność w porcie w Paita w dniu 7 października 2009r., niecały miesiąc po podpisaniu umowy koncesyjnej na 30 lat z peruwiańskim państwowym przedsiębiorstwem Empresa Nacional de Portos (ENAP). W 2009r. port Paita odpowiadał za obsługę 115.908 TEU (twenty-feet equivalent unit- jednostka określająca standardowy wymiar kontenera o długości 20 stóp), przy czym jego działalność wzrosła w zeszłym roku do 126.466 TEU. Aby zwiększyć roczną wydajność przeładunkową portu Paita do 300.000 TEU, Mota- Engil rozpoczyna w lipcu br. projekt inwestycyjny na ok. 95 mln euro, który zakłada m.in. rozbudowę portu, w tym budowę platformy o powierzchni 12 ha. Prace powinny zostać zakończone w lipcu 2013 r. Angola, Mozambik i Brazylia to inne rynki, na których grupa Mota-Engil również szuka nowych możliwości inwestycyjnych w zakresie koncesji portowych. W Angoli grupa jest największą firmą w zakresie kabotażu morskiego między Luandą, Soyo, Cabindą, Benguelą i Lobito, operując trzema barkami. Ponadto ma zamiar konkurować o uzyskanie kolejnych koncesji portowych, w szczególności w porcie Lobito. W Mozambiku Mota-Engil przejęła pod koniec 2007 r. od firmy Tertir udziały w porcie w Maputo. Obecnie Liscont współpracuje z STM Sociedade de Terminais de Moçambique, operującą terminalem drogowo-kolejowym w Maputo o powierzchni 16 ha i jak poinformował prezes Liscont Eduardo Pimentel, firma współpracuje również na zasadach równych udziałów z przedsiębiorstwem państwowym - CFM Caminhos-de-Ferro de Moçambique, szczególnie zainteresowanym projektem wydobycia węgla w Moatize i w słynnym korytarzu Nacala"(..) obserwujemy ten projekt, szukając jak najlepszych możliwości, by się do niego przyłączyć". Poprzez firmę Liscont Mota-Engil jest obecna w sektorze portowym za granicą na rynkach Peru, Angoli i Mozambiku, natomiast dzięki spółce zależnej Transitex w sektorze spedycji w Meksyku, Brazylii i Hiszpanii (Badajoz, Salamanca, Madrid, Vigo, Sewilli i Walencji). Mota-Engil również dzięki firmie Liscont jest najszybciej operującą na morzu firmą pomiędzy Europą Zachodnią a Brazylią (Lizbona - Santos). Ponadto, firma rozpocznie w marcu br. prace reparacyjne i nawierzchniowe (asfaltowanie) oraz rozbudowę 250 kilometrów drogi w mozambikańskiej prowincji 4
Zambeze. Wartość inwestycji przekracza 80 mln euro, przy czym 70 mln euro ma zostać sfinansowane przez Unię Europejską. 6. Martifer W 2010 r. dochody firmy spadły o 0,7%, osiągając wartość 602 mln euro. EBITDA grupy zmiejszył się z 11% do 9,8%, do poziomu 59 mln euro. Zadłużenie netto grupy zostało zredukowane o 100 mln euro, co pozwoliło grupie na zmniejszenie wydatków z tytułu inwestycji z 102,4 mln euro w 2009 r. do 54,5 mln euro. Przyszła strategia Martifer zakłada zmniejszenie obecności firmy w sektorze energetyki odnawialnej w siedmiu krajach oraz sprzedaż wszystkich innych projektów, które wykraczają poza nową mapę działalności firmy, przede wszystkim aktywów związanych z produkcją energii elektrycznej, reprezentujących inwestycje o wartości 170 mln euro. W ten sposób portugalska grupa ma zamiar pozostać obecna w sektorze energii wiatrowej wyłącznie na rynkach w Portugalii, Brazylii, Polsce i Rumunii. W Portugalii Martifer realizuje różne projekty w ramach koncernu Ventinveste, gdzie swoje udziały posiadają również trzy inne firmy: Galp, Repower i Efacec. W Brazylii natomiast przeprowadza projekty związane z budową farm wiatrowych o mocy 218 MW. 5 W sektorze fotowoltaicznym działalność grupy ma zostać ograniczona do Stanów Zjednoczonych, Włoch i Hiszpanii, gdzie jak twierdzi Martifer, ramy regulacyjne pozwalają na uzyskanie zysków z prowadzonej tam działalności. Mimo że Martifer chce sprzedać posiadane w sektorze energii elektrycznej aktywa aby zainicjować nowe przedsięwzięcia, działalność firmy zarówno w zakresie energii słonecznej jak i wiatrowej będzie kontynuowana, aczkolwiek na ograniczonej ilości rynków. Grupa planuje działać tylko w dwóch obszarach: konstrukcji stalowych i energii słonecznej. Obszar systemów energetycznych ma zostać włączony w konstrukcje metalowe, gdzie firma przewiduje inwestycje rzędu 360 mln euro. Jak poinformował prezes firmy, Jorge Martins, działalność Martifer w zakresie energii słonecznej w ciągu ostatnich trzech lat bardzo się rozwinęła, zwłaszcza w 2010 r., kiedy obroty osiągnęły 220 mln euro, przy czym ok. 40% sprzedaży firmy Martifer pochodzi właśnie z tego sektora. Pogorszenie koniunktury w sektorze budowlanym zmusiło Martifer do poszukiwania alternatywnych rozwiązań za granicą. Obecnie ponad 80% przychodów grupy pochodzi spoza Portugalii. Do preferowanych przez firmę rynków należy obecnie Brazylia, zwłaszcza ze względu na Igrzyska Olimpijskie oraz Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej.
II. INNE INWESTYCJE I KONTRAKTY ZAGRANICZNE FIRM PORTUGALSKICH 1. Portugal Telecom PT inwestuje w kable światłowodowe Firma Companhia Santomense de Telecomunicações (CST), której ponad połowa udziałów należy do Portugal Telecom zainwestowała w pierwszy światłowodowy podmorski kabel telekomunikacyjny, łączący Wyspę Świętego Tomasza i Książęcą z siecią międzynarodową. W swoim oświadczeniu PT ogłosiła, że kabel podmorski, zwany Africa Coast to Europe, jest projektem konsorcjum 19 międzynarodowych operatorów i ma wejść do użytkowania w drugiej połowie 2012 r., umożliwiając wprowadzenie światłowodów dla klientów biznesowych i indywidualnych. (Diário Económico) 6 +++