Ogólna instrukcja doboru dysz malarskich Airless Opracowanie na podstawie : materiałów zapożyczonych oraz wiedzy własnej DoroSprayTech ul. Nadarzyńska 64B 05-825 Grodzisk Mazowiecki jarek@sinaer.pl www.dorost.pl ZASADY DOBORU DYSZ MALARSKICH Prawidłowy dobór dyszy ma wpływ na koszty wykonanej pracy: Zwiększa szybkość malowania Optymalizuje grubość powłoki Polepsza jakość uzyskanej powłoki Zmniejsza straty farby JAK ZBUDOWANA JEST DYSZA? Najczęściej standardowa dysza składa się z: uchwytu pozwalającego na umieszczenie dyszy w oprawie oraz jej obrócenie w razie zapchania korpusu metalowego z otworem dolotowym farby, który przylega do uszczelki w oprawie dyszy właściwej zamontowanej w korpusie, wykonanej z bardzo twardych materiałów odpornych na ścieranie np. węglika spiekanego. Poniżej na rysunku pokazano budowę standardowej dyszy.
JAK DZIAŁAJĄ DYSZE? Urządzenie do aplikacji hydrodynamicznej pompuje i wywiera ciśnienie na farbę bez użycia powietrza. Farba poddana ciśnieniu jest przetłaczana przez otwór dyszy pod wysokim ciśnieniem (ciśnienie zawiera się w zależności od rodzaju pompy w granicach 200 do 500bar) Proces ten rozpyla farbę w strumień o wymuszonej przez dyszę szerokości i prędkości przepływu (podobnie, jak po przyłożeniu palca do końcówki węża ogrodowego). DOBÓR DYSZ Dysze występują w wielu rozmiarach otworów, kątów strumienia natrysku oraz dzielą się ze względu na parametry ciśnienia przy którym pracują. Przy doborze dyszy musimy mieć na względzie następujące czynniki: SZEROKOŚCI STRUMIENIA DYSZY wielkości malowanego elementu WIELKOŚCI OTWORU DYSZY szybkości malowania MAKSYMALNEJ WYDAJNOŚCI POMPY największej dyszy obsługiwanej przez urządzenie wysokociśnieniowe TYPU NATRYSKIWANEJ FARBY zakresu otworów dysz polecanych przez producenta do nakładania konkretnej farby lub wynikających z doświadczenia malarza zakresu tych dysz RODZAJU MALOWANEJ POWIERZCHNI rodzaju materiału jego chropowatości itp. ZUŻYCIA DYSZY - dysza w czasie użytkowania zmienia swoje parametry i zazwyczaj jej otwór jest większy od nominalnego Kąt natrysku. SZEROKOŚĆ STRUMIENIA oznaczona na dyszy pierwszą cyfrą, uwzględnia kąt natryskiwania gdy dyszę trzymamy w odległości 30 cm od malowanej powierzchni. Kąty dysz oznaczane są jedną cyfrą. Na rysunku poniżej przykładowa dysza o kącie natrysku 40
Przykład: jeśli cecha dyszy zaczyna się od cyfry 1 kąt natrysku to 10, jeśli cecha ta zaczyna się od cyfry 5 kąt natrysku to 50. Obliczanie szerokości strumienia przy odległości dyszy od malowanego przedmiotu 30 cm dla przypadku w którym cecha zaczyna się od cyfry 5: odpowiada to kątowi 50. Aby uzyskać szerokość strumienia, należy pomnożyć wartość kąta przez 5: 5 x 5 = 25 cm szerokości strumienia. Obliczanie szerokości strumienia przy odległości dyszy od malowanego przedmiotu 30 cm dla przypadku w którym cecha zaczyna się od cyfry 8: odpowiada to kątowi 80. Aby uzyskać szerokość strumienia, należy pomnożyć wartość kąta przez 5: 5 x 8 = 40 cm szerokości strumienia. Ważne: Im szerszy jest strumień dyszy, tym szybciej można pomalować powierzchnię. Szerszy natrysk znacznie poprawia wydajność. Jednak szerszy natrysk trudniej jest kontrolować, a dysze do szerokiego natrysku nie występują we wszystkich rozmiarach. Otwór dyszy Rzeczywista prędkość przepływu zależy od ciśnienia natrysku i właściwości używanej farby: wyższe ciśnienie oznacza przepływ większej ilości farby. Ciężar właściwy i lepkość farby zmieniają szybkość przepływu: przy takim samym otworze dyszy mniej przepłynie farby ciężkiej i lepkiej niż lekkiej i pozbawionej żywic (mała lepkość). Wielkość otworu dyszy : określa względną ilość farby, która wypływa przez dyszę. Im większy otwór tym więcej farby przepłynie przez dyszę. Wielkość otworu opisana jest przez dwie ostatnie cyfry cechy dyszy np.: Cecha 517 oznacza kąt 50 i otwór dyszy 17 w tysięcznych cala. Na rysunku przykładowa dysza o otworze 19 tysięcznych cala. Ze względu na to iż część producentów farb używa parametrów w jednostkach metrycznych możemy zamienić średnicę na milimetry, w tym przypadku: 0,017 x 25,4 mm= 0,43mm gdzie wartość 25,4 jest przelicznikiem cala na milimetry.
Ważne: Ograniczeniem maksymalnego otworu dyszy jaki możemy zastosować jest używana do natrysku maszyna. Należy pamiętać iż nie możemy użyć do natrysku dyszy z otworem większym niż maksymalna obsługiwana przez urządzenie ponieważ przy przekroczeniu tego parametru pompa nie utrzyma ciśnienia i nie uzyskamy efektu rozpylania farby. Dlatego im większe -mocniejsze urządzenie jego wykorzystanie będzie bardziej uniwersalne możemy natryskiwać farby cięższe i lepkie które wymagają dysz z większymi otworami. Poniższa tabela powinna w przybliżyć i pomóc w określeniu minimalnej wydajności pompy przy określonej średnicy dyszy. Średnica dyszy w calach Średnica dyszy w milimetrach Wydajność pompy dla dyszy w l/min 0,007 0,18 0,20 0,009 0,23 0,30 0,011 0,28 0,50 0,013 0,33 0,70 0,015 0,38 0,90 0,017 0,43 1,20 0,019 0,48 1,50 0,021 0,53 1,80 0,023 0,58 2,20 0,025 0,64 2,50 0,027 0,69 3,00 0,029 0,74 3,40 0,031 0,79 3,90 0,033 0,84 4,40 0,035 0,89 5,00 0,037 0,94 5,60 0,039 0,99 6,20 0,041 1,04 6,80 0,043 1,09 7,50 0,045 1,14 8,20 0,047 1,19 9,00 Cal Milimetr Wydajność Tabela informuje o wydajności teoretycznej pompy niezbędnej dla danego otworu dyszy. Tabela pozwala na przeliczenie rozmiaru dyszy z cali na milimetry. Ważne!!!: wydajności pomp podawane są wg. dwóch kluczy. 1. Podaje wydajność pompy bez obciążenia to znaczy tak jak by pompa wykorzystywana była do przetłaczania cieczy bez obciążenia. 2. Podaje wydajność pompy pod obciążeniem to znaczy tak aby pompa była w pracy na pełnej mocy, przydławiona do ciśnienia około 110bar Wydajność podawana wg klucza nr 1 jest zawsze większa od wydajności wg klucza nr 2. (np. wydajność 4litry przy 110barach to mniej więcej 4,2 na wolnym przelewie). Zapytaj sprzedawcę, którą wydajność podaje w swojej ofercie.
Teoretyczne dobieranie dysz nie uwzględniające specyfiki konkretnych farb. Ważne: Proszę pamiętać iż poniższa tabela nie może stanowić wzornika bazuje jedynie na średnich wymaganiach produktów. Rodzaj natryskiwanego materiału Zakres otworów dysz Pigmenty 007 009 Tusz 009 011 Bejce, Lakiery, Oleje 011 013 Emalie 011 015 Uretany, Epoksydy 013 015 Materiały wykończeniowe 007 013 Lateks, Akryle 015 019 Emulsje 017-021 Hydro izolatory 023-031 Farby wielokolorowe dla budownictwa 024 031 Zabezpieczenia ognioochronne 029-035 Elastomery 025 033 Szpachle akrylowe 027-041 ZUŻYWANIE SIĘ DYSZ. Przyczyną zużywania się dyszy jest zjawisko tarcia cząsteczek materiału, które powoduje z czasem zmianę średnicy i kształtu otworu dyszy. Objawem zużycia się dyszy jest: zmniejszenie wachlarza zwiększenie otworu przy dyszach bardzo zużytych występowanie zjawiska tzw rysowania tj podawania materiału nierównomiernie w jednym miejscu malowanego pola taką dyszę należy
bezwzględnie wymienić. Skutkiem zużycia dyszy jest: zmniejszenie szerokości malowanej powierzchni zwiększenie ilości farby wypływającej z dyszy w przypadku efektu rysowania zniszczenie malowanej powłoki, którą trzeba będzie usunąć i rozpocząć malowanie od nowa. Patrz rysunek poniżej Ważne:Należy pamiętać, że używając zużytej dyszy można przekroczyć maksymalną wydajność malowarki. KSZTAŁT WACHLARZA W ZALEŻNOŚCI OD ODLEGŁOŚCI DYSZY OD PRZEDMIOTU Należy pamiętać iż kształt wachlarza oraz wielkość malowanej powierzchni zmieniają się także wraz z odległością dyszy od malowanego przedmiotu. Na rysunku przedstawiono zależność kształtu wiązki farby od odległości. 30cm 20cm 15cm 10cm Polecana odległość dyszy od malowanego przedmiotu powinna zawierać się w przedziale 30 do 50cm i powinna zależeć od specyfiki danej farby oraz preferencji i doświadczeń malarza. Pamiętać należy także że zbyt duża odległość dyszy od malowanego przedmiotu będzie przyczyną powstawania mgły malarskiej na skutek tego iż nie wszystkie cząstki farby dolecą do malowanej powierzchni a część z nich zostanie od niej odbita. ul.nadarzyńska 64B 05-825 Grodzisk Mazowiecki