S.2. 431.2.15.2014.IJ-B Protokół kontroli kompleksowej przeprowadzonej w Placówce Opiekuńczo-Wychowawczej nr 1 w Pyrzycach w dniach 1-3 października 2014 r. Adres kontrolowanej placówki: Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza nr 1 ul. Młodych Techników 5b 74-200 Pyrzyce. Kontrolę przeprowadził zespół inspektorów w składzie: Ilona Jackiewicz-Bara starszy inspektor wojewódzki, osoba kierująca zespołem, Hanna Krzywonos inspektor wojewódzki, Renata Karwowska p.o. kierownika Oddziału ds. Rodziny na podstawie upoważnienia nr 53/2014 z dnia 02 września 2014 r. wydanego przez Wojewodę Zachodniopomorskiego. akta kontroli str. 3 Zakres kontroli: Kontrolą objęty był standard opieki i wychowania, a w szczególności: 1) przestrzeganie standardów opieki i wychowania, o których mowa w ustawie z dnia 09 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 135) oraz rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 292, poz. 1720), 2) kwalifikacje zatrudnionych osób, 3) przestrzeganie praw dziecka, 4) zasadność pobytu dziecka w placówce, 5) działania placówki na rzecz powrotu wychowanków do rodziny i utrzymywania przez nich kontaktów z rodzicami, 6) warunki lokalowe, 7) zapewnienie dzieciom wyżywienia, dostosowanego do ich potrzeb rozwojowych, kulturowych, religijnych oraz stanu zdrowia, w tym dostępu do produktów żywnościowych i napojów przez całą dobę, dostępu do nauki, zapewnienie dostępu do zajęć wychowawczych, kompensacyjnych, a także terapeutycznych i rewalidacyjnych, zaopatrzenie w środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczne, zapewnienie dostępu do opieki zdrowotnej i zaopatrzenie w produkty lecznicze, 8) wyposażenie dzieci w odzież, obuwie, bieliznę i inne przedmioty osobistego użytku, stosownie do wieku i indywidualnych potrzeb, zabawki odpowiednie do wieku rozwojowego, środki higieny osobistej, 9) wypłacanie kwot pieniężnych do własnego dysponowania przez dziecko, 10) pokrywanie kosztów przejazdu dziecka do uzasadnionych miejsc oraz kosztów pobytu w internacie lub bursie, 11) prawidłowość prowadzenia dokumentacji, 12) przygotowanie placówki do wypełniania zadań określonych w jej regulaminie. Kontrolą objęto okres od 05 sierpnia 2013 r. do dnia kontroli. akta kontroli str. 4-9 1
Wyjaśnień udzielali: Pan Zdzisław Wudarczyk dyrektor Centrum Placówek Opiekuńczo- Wychowawczych w Pyrzycach, oraz wychowawcy Placówki Opiekuńczo-Wychowawczej nr 1 w Pyrzycach: 1) Pani Wioletta Parzóch-Kabała, 2) Pani Małgorzata Zakrzewska, 3) Pani Anna Cerazy, 4) Pani Agnieszka Kobylec, 5) Pani Monika Kita, 6) Pani Katarzyna Radecka. 1. Ustalenia kontroli: Ustaleń dokonano w oparciu o informacje przekazane przez dyrektora Centrum Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych w Pyrzycach, analizę ankiet przeprowadzonych wśród 9 wychowanków i pisemnej informacji uzyskanej od 6 wychowawców Placówki Opiekuńczo-Wychowawczej Nr 1 w Pyrzycach, dokumentacji prowadzonej w Placówce i Centrum oraz losowo wybranej dokumentacji dzieci: X.Y., X.Y, X.Y i X.Y. Placówka funkcjonuje od 05 sierpnia 2013 r. Powstała w wyniku przekształcenia Domu Dziecka w Czernicach. Dysponuje 14 miejscami całodobowej opieki dla dzieci i młodzieży. Placówką od momentu powstania kieruje Pan Zdzisław Wudarczyk dyrektor Centrum Placówek Opiekuńczo Wychowawczych w Pyrzycach. Zgodnie z regulaminem jest to Placówka typu socjalizacyjnego, interwencyjnego i specjalistyczno-terapeutycznego. W Placówce na dzień 1 października 2014 r. przebywało 13 wychowanków (7 dziewcząt i 6 chłopców). Troje dzieci było w wieku od 8 do 12 lat, a dziewięcioro dzieci w wieku od 13 do 18 lat. Jedno dziecko umieszczone w Placówce miało 5 lat. W Placówce na dzień kontroli 4 wychowanków było półsierotami. W 8 przypadkach rodzice mieli ograniczoną władzę rodzicielską, a w 5 byli jej pozbawieni. Nie było dzieci umieszczonych na prośbę rodziców. Do domów rodzinnych na dni wolne od nauki szkolnej systematycznie urlopowanych było 11 wychowanków. Na dzień kontroli w Placówce zatrudnieni byli: starszy wychowawca 4 etaty, wychowawca 1 etat i młodszy wychowawca 1 etat. Obsługę administracyjno -ekonomiczną oraz specjalistyczną Placówki zapewniało Centrum Placówek Opiekuńczo -Wychowawczych w Pyrzycach, które zatrudniało: dyrektora, pedagoga, starszego pracownika socjalnego, w wymiarach czasu pracy 1 etatu oraz psychologa w wymiarze czasu pracy ½ etatu. Ponadto w Centrum zatrudnieni byli pracownicy administracji i obsługi. akta kontroli str. 10-11 2. Kwalifikacje osób zatrudnionych w Placówce do opieki nad dziećmi: Zgodnie z art. 98 ustawy z dnia 09 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej osobą pracującą z dziećmi w placówce opiekuńczo-wychowawczej, może być osoba, posiadająca następujące kwalifikacje: 1) wychowawca - wykształcenie wyższe: a) na kierunku: pedagogika, pedagogika specjalna, psychologia, praca socjalna, nauki o rodzinie lub na innym kierunku, którego program obejmuje resocjalizację, pracę socjalną, pedagogikę opiekuńczo-wychowawczą, albo 2
b) na dowolnym kierunku uzupełnione studiami podyplomowymi w zakresie psychologii, pedagogiki, nauk o rodzinie lub resocjalizacji; 2) pedagog - tytuł zawodowy magistra na kierunku pedagogika albo pedagogika specjalna, 3) psycholog - prawo wykonywania zawodu psychologa w rozumieniu ustawy z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów, 4) osoba prowadząca terapię - udokumentowane przygotowanie do prowadzenia terapii o profilu potrzebnym w pracy z dzieckiem i rodziną, 5) pracownik socjalny - wykształcenie wyższe uprawniające do wykonywania zawodu pracownika socjalnego, 6) opiekun dziecięcy - ukończoną szkołę przygotowującą do pracy w zawodzie opiekuna dziecięcego lub pielęgniarki albo studia pedagogiczne. W placówce opiekuńczo-wychowawczej z dziećmi może pracować osoba, która: 1) nie jest i nie była pozbawiona władzy rodzicielskiej oraz władza rodzicielska nie jest jej zawieszona ani ograniczona, 2) wypełnia obowiązek alimentacyjny - w przypadku, gdy taki obowiązek w stosunku do niej wynika z tytułu egzekucyjnego, 3) nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe, 4) jest zdolna do pracy w placówce opiekuńczo-wychowawczej, co zostało potwierdzone zaświadczeniem lekarskim o braku przeciwwskazań do tej pracy. Zgodnie z art. 236 ust. 2 ww. ustawy, pracownicy zatrudnieni na podstawie przepisów dotychczasowych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, którzy nie spełniają wymagań kwalifikacyjnych przewidzianych dla stanowiska zajmowanego przez nich w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, mogą być nadal zatrudniani na tych stanowiskach, nie dłużej jednak niż przez okres 6 lat, tj. do 31 grudnia 2017 r. W Placówce do pracy z dziećmi zatrudnionych było 6 wychowawców. Wszyscy posiadali kwalifikacje adekwatne do zajmowanych stanowisk i zgodne z wymogami określonymi w obowiązujących przepisach, tj. ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Wsparcie specjalistyczne zapewniało Centrum Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych w Pyrzycach, które zatrudniało: dyrektora, psychologa, pedagoga, starszego pracownika socjalnego. Pracownicy ci również posiadali kwalifikacje adekwatne do zajmowanych stanowisk. Zgodnie z informacją przekazaną przez dyrektora Centrum psycholog podjął starania o uzupełnienie wszystkich wymogów do prawa wykonywania zawodu psychologa w rozumieniu ustawy z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów. akta kontroli str. 12-13 3. Przestrzeganie praw dziecka w Placówce: W celu zdiagnozowania tego obszaru przeprowadzono ankietę wśród 9 wychowanków oraz przeanalizowano odpowiedzi 6 wychowawców na temat realizacji zadań opiekuńczo-wychowawczych w Placówce pytając między innymi o to, jakie są podstawowe prawa dziecka, o prawo do prywatności, do informacji, do kontaktów z rodzicami i innymi bliskimi osobami, swobody wyboru i decydowania, do uczestniczenia w praktykach religijnych, o stosowanie przemocy, kar i nagród. W wyniku przeprowadzonej ankiety stwierdzono, że dzieci potrafiły nazwać swoje 3
prawa. Na pytanie, o czym możesz decydować, dzieci odpowiadały, że o wyborze koleżanek i kolegów, odzieży i obuwia po 8 osób, koleżanek/kolegów 5 osób, szkoły 4 osoby, o tym z kim mieszkają w pokoju 2 osoby. Pracownicy natomiast odpowiadali, że dzieci mogą decydować o wyborze: szkoły 6 wychowawców, kolegów/koleżanek, sposobie spędzania wolnego czasu, zakupie odzieży, obuwia po 5 wychowawców, zajęciach pozalekcyjnych, dysponowaniu kieszonkowym po 4 wychowawców, jadłospisie 3 wychowawców, stylu ubierania 2 wychowawców, kół zainteresowań 1 wychowawca. Wychowankowie odpowiedzieli, że mają swobodny dostęp do telewizji, komputera po 7 osób, do internetu 8 osób. Na pytanie, czy masz w Placówce osobę, do której możesz zwrócić się ze swoimi problemami albo porozmawiać o swoich sprawach, wszyscy wychowankowie odpowiedzieli twierdząco. Pojedyncze dzieci wskazały konkretne osoby, m.in. wychowawcę 3 osoby, koleżanki 2 osoby, psychologa, pedagoga, panią, mamę i całą rodzinę, siostrę i innych, panią Magdalenę Duszę, po 1 osobie. Na pytanie, czy poza Placówką masz osobę, do której możesz zwrócić się ze swoimi problemami albo porozmawiać o swoich sprawach, 8 dzieci odpowiedziało twierdząco, jedno zaprzeczyło. Wśród tych osób dzieci wymieniły: ciocię, przyjaciela po 2 osoby, babcię, tatę, swojego chłopaka po 1 osobie Wszyscy pracownicy na pytanie, czy Pani/Pana zdaniem wychowankowie mają osoby, do których mogą zwrócić się ze swoimi problemami odpowiedzieli twierdząco. Na pytanie, co możesz robić w Placówce, dzieci odpowiadały, że: wysyłać listy, dzwonić do rodziny po 9 osób, zapraszać koleżanki i kolegów 8 osób, posiadać swoje rzeczy, do których nikt nie ma dostępu (podaj przykład) telefon 5 dzieci, tablet 3 dzieci, pieniądze, biżuterię oraz zeszyt w którym piszę sekrety po 1 dziecku. Wśród swoich świąt, które mogą obchodzić w Placówce dzieci wymieniły: urodziny 9 osób, imieniny 3 osoby, Wielkanoc, Święta Bożego Narodzenia po 2 osoby, Dzień Dziecka, Dzień Kobiet po 1 osobie. Wszyscy pracownicy wskazali, że dzieci mają możliwość wysyłania listów, otrzymywania korespondencji, telefonowania do rodziny. Według pracowników dzieci mogły posiadać prywatne rzeczy, do których nikt nie miał dostępu tj. telefony, tablety, laptopy, pieniądze oraz odzież. Na pytanie, jakie swoje święta dzieci mogą obchodzić, pracownicy odpowiadali, że: urodziny, I Komunię Świętą po 6 wychowawców, Bierzmowanie, Dzień Dziecka po 5 wychowawców, Dzień Chłopaka, Dzień Kobiet po 2 wychowawców. Na pytanie, czy wychowankowie mają możliwość uczestniczenia w praktykach religijnych zgodnie ze swoim wyznaniem, pracownicy odpowiedzieli, że dzieci biorą udział we mszach świętych, uczęszczają na lekcje religii, przyjmują sakramenty, obchodzą święta, chodzą do kościoła. Zgodnie z oświadczeniem dyrektora Centrum Placówek Opiekuńczo- Wychowawczych w Pyrzycach, wszyscy wychowankowie Placówki byli wyznania rzymsko-katolickiego. Na pytanie dotyczące tajemnicy korespondencji, 8 dzieci odpowiedziało, że listy otrzymują zaklejone a 1, że nie otrzymuje listów. Na pytanie czy w Placówce spotyka cię przemoc, 4 dzieci napisało, że nie, a 3 wskazało na przemoc rówieśniczą. Dwoje dzieci nie udzieliło odpowiedzi na zadane pytanie. Wszyscy pracownicy napisali, że nie stosują przemocy wobec wychowanków. Wskazali natomiast na występującą w Placówce przemoc rówieśniczą (przede wszystkim na agresje słowną). W przypadku wystąpienia przemocy rówieśniczej prowadzone były następujące działania: rozmowy dyscyplinujące 6 wychowawców, ponoszenie konsekwencji 4 wychowawców, rozmowy na temat panowania nad emocjami, rozwiązywania konfliktów bez agresji 1 wychowawca, rozmowy z psychologiem 1 wychowawca. Zgodnie z oświadczeniem dyrektora 4
w kontrolowanym okresie w Placówce realizowano programy profilaktyczne m.in. mające na celu przeciwdziałanie przemocy rówieśniczej. Dzieci jako najczęściej stosowane w Placówce nagrody wymieniały: większe kieszonkowe 7 osób, pochwały 4 osoby, wyjazdy w różne miejsca 3 osoby, wycieczki, nagrody rzeczowe, prezenty po 1 osobie. Pracownicy wśród stosowanych wobec dzieci nagród wskazali: pochwały, podniesienie kieszonkowego po 6 wychowawców, dodatkowe wyjścia na lody do kina 5 wychowawców, wycieczki, przywileje w grupie, wyjazdy, wzmocnienia pozytywne, przedłużony czas na komputer, nagrody rzeczowe po 1 wychowawcy. Najczęściej stosowane kary według dzieci to: zakaz korzystania z komputera i oglądania telewizji, dodatkowy dyżur po 5 wychowanków, zakaz wyjścia na dwór, obniżone kieszonkowe po 3 wychowanków, wstrzymane kieszonkowe, siedzenie w pokoju po 1 wychowanku. Pracownicy natomiast wśród stosowanych wobec dzieci kar wskazywali: zakaz korzystania z komputera i oglądania telewizji po 6 wychowawców, obniżenie kieszonkowego do 10 zł 2 wychowawców, dodatkowy dyżur 1 wychowawca. Na pytanie, co możesz zrobić, jeśli nie zgadzasz się z karą, dzieci odpowiadały: porozmawiać z wychowawcą lub pedagogiem 2 wychowanków, rzadko dostaję karę, przeprosić panią, krzyczeć i wyzywać wszystkich nawet panie po 1 wychowanku. Pracownicy natomiast odpowiedzieli, że w regulaminie kieszonkowego są uwzględnione procedury odwoławcze od kar, zgodnie z którymi wychowanek może się odwołać do dyrektora. Ustalono, że w celu podtrzymywania więzi pomiędzy rodzeństwem, dzieci mają możliwość mieszkania w jednym pokoju oraz pozostawania pod opieką jednego wychowawcy prowadzącego. Na pytanie, co chcesz zmienić w Placówce dzieci odpowiadały: nic 3 wychowanków, wyższe kieszonkowe, żeby mieć służących po 2 wychowanków, mieć od 16 do 16.30 odrabianki i bramki koło domu, cisza nocna o 22, więcej wyjazdów, mieć własnego kwiata, takiego który je muchy, nic nie chcę zmienić jest dobrze po 1 wychowanku. akta kontroli str. 14-78 4. Zasadność pobytu dziecka w Placówce: Zgodnie z art. 95 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu socjalizacyjnego, interwencyjnego lub specjalistyczno-terapeutycznego są umieszczane dzieci powyżej 10 roku życia, wymagające szczególnej opieki lub mające trudności w przystosowaniu się do życia w rodzinie. Umieszczenie dziecka poniżej 10 roku jest możliwe w wyjątkowych przypadkach, szczególnie, gdy przemawia za tym stan jego zdrowia lub dotyczy to rodzeństwa. Zgodnie z art. 231 ustawy w placówkach tych można umieszczać dzieci powyżej 7 roku życia do 31 grudnia 2015 r. Zgodnie z 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej, dziecko do placówki opiekuńczo-wychowawczej kieruje powiat właściwy do ponoszenia wydatków na opiekę i wychowanie dziecka. Przy kierowaniu dziecka do placówki, zgodnie z 8 rozporządzenia przekazuje się dostępną dokumentację dotycząca dziecka, a w szczególności: 1) odpis aktu urodzenia, a w przypadku sierot lub półsierot również odpis aktu zgonu zmarłego rodzica, 5
2) orzeczenie sądu o umieszczeniu dziecka w placówce albo wniosek rodziców, dziecka lub osoby trzeciej o umieszczenie dziecka w placówce, 3) dokumentację o stanie zdrowia dziecka, w tym kartę szczepień, 4) dokumenty szkolne, a w szczególności świadectwa szkolne, 5) informacje o prowadzonej pracy z rodziną dziecka i jej rezultatach. Oceny sytuacji dziecka oraz zasadności dalszego pobytu dziecka w placówce zgodnie z art. 135 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej dokonuje zespół ds. okresowej oceny sytuacji dziecka, w skład którego wchodzą: 1) dyrektor placówki lub osoba przez niego wyznaczona, 2) pedagog, psycholog oraz pracownik socjalny, jeżeli są zatrudnieni w placówce, 3) wychowawca kierujący procesem wychowawczym dziecka, 4) przedstawiciel organizatora rodzinnej pieczy zastępczej, 5) lekarz i pielęgniarka w miarę indywidualnych potrzeb dziecka, 5a) rodzice dziecka, z wyjątkiem rodziców pozbawionych praw rodzicielskich, 6) inne osoby, w szczególności asystent rodziny prowadzący pracę z rodziną dziecka oraz przedstawiciel ośrodka adopcyjnego. Oceny stopnia realizacji tego zadania dokonano w oparciu o analizę dokumentacji 4 wychowanków: Dzieci umieszczone w Placówce posiadały postanowienia sądu o objęciu ich taką opieką oraz skierowania wydane przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Pyrzycach. W kontrolowanych przypadkach, w aktach znajdował się komplet wymaganej dokumentacji. Ocena zasadności pobytu dziecka w placówce oraz modyfikacja indywidualnych planów pracy, była dokonywana przez zespół ds. okresowej oceny sytuacji dziecka. Wnioski odnośnie zasadności dalszego pobytu dzieci w Placówce były formułowane na piśmie. Informacja o podjętych wnioskach przekazywana była do sądu. W skład zespołu wchodzili pracownicy: Placówki, organizatora rodzinnej pieczy zastępczej, ośrodka adopcyjnego, policji, szkół. W okresie objętym kontrolą do Placówki przyjęto 2 wychowanków i 3 ją opuściło. Jedno dziecko umieszczono w rodzinie adopcyjnej, jedno w rodzinie zastępczej a jedno zostało umieszczone w innej placówce opiekuńczo-wychowawczej. W okresie objętym kontrolą żadne dziecko nie usamodzielniło się. W Placówce umieszczone było 1 dziecko w wieku poniżej 7 roku życia (tryb interwencyjny). Zgodnie z pismem dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Pyrzycach pod koniec października 2014 r. dziecko umieszczone zostanie w zawodowej rodzinie zastępczej, która w tym celu odbywała szkolenie. akta kontroli str. 79-118 5. Działania podejmowane na rzecz powrotu wychowanków do rodziny i utrzymywania przez nich kontaktów z rodzicami: Na podstawie rozmów z pracownikami, przeprowadzonych ankiet, rozmów z dziećmi oraz analizy dokumentacji kontrolujący stwierdzili, że Placówka podejmowała prawidłowe działania w kierunku powrotu dzieci do domów rodzinnych i utrzymywania kontaktów z ich rodzicami. Zarówno pracownicy jak i wszyscy wychowankowie potwierdzili, że rodzice mogli odwiedzać dzieci w Placówce. Na pytanie, w jaki sposób Placówka dba o związki emocjonalne dziecka z rodziną, 6
pracownicy odpowiadali następująco: zapraszanie rodziców do brania udziału w uroczystościach organizowanych przez placówkę 6 wychowawców, kontakty telefoniczne 4 wychowawców, angażowanie rodziców w życie dziecka, informowanie rodziców o osiągnięciach dzieci w nauce po 3 wychowawców, pedagogizacja rodziców, wyjazdy dzieci do domów rodzinnych na urlopowania, zachęcanie rodziców do odwiedzin dzieci w placówce po 2 wychowawców, motywowanie ich do współpracy, zachęcanie rodziców do urlopowania dzieci, wysyłanie życzeń do rodziców, przygotowanie prezentów przez dzieci po 1 wychowawcy. akta kontroli str. 14-78 W Placówce była prowadzona praca z rodziną, polegająca m.in. na częstych wizytach pracowników Placówki w środowisku, dokumentowanych notatkami. Rodzice byli motywowani do podjęcia działań mających na celu powrót dziecka do domu. Plany pracy z rodziną w kontrolowanych przypadkach prowadzone były przez pracownika socjalnego Centrum. W żadnym z kontrolowanych przypadków rodzina nie posiadała asystenta. W okresie objętym kontrolą żadne dziecko nie powróciło do domu rodzinnego. 6. Warunki lokalowe: Zgodnie z 18 ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej, placówka opiekuńczo-wychowawcza oraz regionalna placówka opiekuńczo-terapeutyczna zapewnia dzieciom: 1) pokoje mieszkalne nie większe niż 5-osobowe, właściwie oświetlone, o powierzchni zapewniającej przechowywanie rzeczy osobistych i swobodne korzystanie z wyposażenia, 2) łazienki z miejscem do prania i suszenia rzeczy osobistych i toalety, w ilości umożliwiającej korzystanie z nich w sposób zapewniający intymność i zgodność z zasadami higieny, 3) miejsce do nauki, 4) miejsce do przygotowywania posiłków, zapewniające odpowiednie warunki do przechowywania i obróbki żywności, 5) wspólną przestrzeń mieszkalną, w której można spożywać posiłki, stanowiącą miejsce spotkań i wypoczynku. Placówka posiadała warunki lokalowe zgodne z obowiązującym standardem. Dom był urządzony estetycznie i funkcjonalnie. Liczba pomieszczeń była dostosowana do liczby dzieci przebywających w Placówce. akta kontroli str. 119-120 7. Zapewnienie dzieciom wyżywienia, dostosowanego do ich potrzeb rozwojowych, kulturowych, religijnych oraz stanu zdrowia, w tym dostępu do produktów żywnościowych i napojów przez całą dobę, dostępu do nauki, zapewnienie dostępu do zajęć wychowawczych, kompensacyjnych, a także terapeutycznych i rewalidacyjnych, zaopatrzenie w środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczne, zapewnienie dostępu do opieki zdrowotnej i zaopatrzenie w produkty lecznicze: Wychowankowie ocenili jedzenie jako bardzo dobre i dobre, jedna osoba napisała, że jedzenie jest idealne i jedna, że jest pyszne. Wszyscy pracownicy potwierdzili, że dzieci 7
mają dostęp do produktów żywnościowych i napojów przez całą dobę. Całodobowy dostęp do produktów żywnościowych i napojów potwierdziły również wszystkie dzieci. akta kontroli str. 14-78 Wychowankowie w wieku szkolnym realizowali obowiązek szkolny. Na dzień kontroli 4 wychowanków było uczniami szkoły podstawowej, 5 uczniami gimnazjum, 2 wychowanków kontynuowało naukę w szkole zawodowej i 2 w szkole średniej. Wśród wychowanków 4 osoby wymagały pomocy w związku z występującymi trudnościami w nauce. W stosunku do tych wychowanków podjęto następujące działania: objęto ich zajęciami wyrównawczymi na terenie szkoły i Placówki, wsparciem psychologicznym i pedagogicznym, dostosowano wymagania do indywidualnych potrzeb wychowanka, objęto indywidualną pomocą w nauce, przebadano w poradni psychologiczno-pedagogicznej, skierowano na konsultacje i badania specjalistyczne, rozbudzano ciekawość poznawczą, motywowano do nauki, współpracowano ze szkołą. Wszyscy wychowankowie mieli zapewniony dostęp do pomocy specjalistów: 3 objętych było zajęciami wyrównawczymi na terenie Placówki, a 7 poza nią, wsparciem psychologicznym objętych było 8 wychowanków w Placówce i 3 poza nią, wsparciem pedagogicznym objęto 8 wychowanków w Placówce i 7 poza nią. Czworo dzieci objętych było wsparciem terapeutycznym poza placówką. W Placówce nie było umieszczonych dzieci niepełnosprawnych. akta kontroli str. 121-124 Wszystkie dzieci potwierdziły właściwe wyposażenie w podręczniki i przybory szkolne, jednemu dziecku brakowało niektórych przyborów tj. cyrkla, korektora i nożyczek. Placówka dbając o rozwój zainteresowań swoich podopiecznych stworzyła warunki wychowankom do udziału w dodatkowych zajęciach pozalekcyjnych. Jeden wychowanek uczęszczał na treningi sportowe organizowane w LKS Sokół Pyrzyce a dwoje dzieci uczęszczało do Państwowej Szkoły Muzycznej w Pyrzycach. akta kontroli str. 124 Na pytanie, co robisz w czasie wolnym dzieci odpowiadały: czytam 5 wychowanków, uczę się 3 wychowanków, gram w piłkę, słucham muzyki, jeżdżę na rowerze, jeżdżę na rolkach, korzystam z internetu, odpoczywam po 2 wychowanków, uprawiam sport, spotykam się z przyjaciółmi, śpię, gram w grę, gram na altówce, chodzę do szkoły muzycznej, idę na Orlik, nudzę się, sprzątam, pomagam innym, bawię się, rozmawiam przez telefon po 1 wychowanku. Na pytanie, w jaki sposób organizowany jest czas wolny wychowankom, pracownicy odpowiadali następująco: organizowane są spacery 6 wychowawców, wyjścia do kina, zakupy, rozmowy po 5 wychowawców, zajęcia kulinarne, gry i zabawy na świeżym powietrzu, wspólne gry stolikowe po 4 wychowawców, gra w piłkę nożną 3 wychowawców, wspólne wyjścia, organizowanie wspólnych podwieczorków (pieczenie ciasta, desery), oglądanie filmów po 2 wychowawców, wyjścia na kręgle, kontakt indywidualny z dzieckiem, korzystanie z pobliskiego boiska sportowego Orlik, gra w kosza, przejażdżki rowerowe, oglądanie programów telewizyjnych, prace plastyczne po 1 wychowawcy. akta kontroli str. 14-78 Wszyscy wychowankowie Placówki posiadali ubezpieczenie zdrowotne i byli zapisani do lekarza pierwszego kontaktu. Pięcioro spośród wychowanków miało szczególne potrzeby zdrowotne. Dzieci leczone były w poradniach specjalistycznych tj.: okulistycznej, laryngologicznej, genetycznej, ortopedycznej i ginekologicznej. Na dzień kontroli w Placówce nie było wychowanków wymagających stosowania 8
specjalnej diety. Nie było dzieci wymagających zaopatrzenia w środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczne. akta kontroli str. 125-126 W kontrolowanym okresie 1 wychowanek/ka przebywał/a w szpitalu psychiatrycznym. Dziecko umieszczone zostało w Samodzielnym Publicznym Specjalistycznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej Zdroje w Szczecinie Oddział Psychiatrii Dziecięcej i Młodzieżowej. W szpitalu zostało umieszczone na podstawie skierowania wydanego przez Samodzielny Publiczny Wielospecjalistyczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Stargardzie Szczecińskim oraz zgody opiekuna prawnego z dnia 06 maj 2014 r. Dziecko przebywało w szpitalu w okresie od 05 maja 2014 r. do 03 czerwca 2014 r. Działania wobec wychowanka po powrocie ze szpitala podejmowane były zgodnie z zaleceniami zawartymi w karcie informacyjnej. Wychowanek/ka uczestniczyła w indywidualnych spotkaniach z psychologiem. akta kontroli str. 127-131 Na dzień kontroli jeden wychowanek realizował obowiązek szkolny w Młodzieżowym Ośrodku Socjoterapii w Białej a jeden w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym w Renicach. W Młodzieżowym Ośrodku Socjoterapii w Białej wychowanek/ka został/a umieszczony/a w dniu 01 września 2014 r. na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego wydanego przez Poradnię Psychologiczno Pedagogiczną w Pyrzycach oraz wniosek opiekuna prawnego. Przed umieszczeniem w młodzieżowym ośrodku socjoterapii, dziecko objęte było pomocą psychologiczno-pedagogiczną na terenie Placówki, uczestniczyło w zajęciach socjoterapeutycznych oraz treningu zastępowania agresji w szkole. W Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym w Renicach wychowanek/ka został/a umieszczona/y w dniu 12 czerwca 2014 r. na podstawie postanowienia sądu z dnia 30 kwietnia 2014 r. W Placówce Opiekuńczo -Wychowawczej Nr 1 w Pyrzycach, dziecko umieszczone zostało w dniu 05 sierpnia 2013 r. Przed umieszczeniem w młodzieżowym ośrodku wychowawczym dziecko uczestniczyło w zajęciach wyrównawczych na terenie Placówki, objęte było zajęciami o charakterze profilaktycznym, wsparciem psychologicznym a także uczestniczyło w zajęciach socjoterapeutycznych. akta kontroli str. 132 Zgodnie z pisemną informacją dyrektora Centrum, w kontrolowanym okresie na środki farmakologiczne i zabezpieczenie medyczne wydatkowano kwotę 1.962,60 zł. Recepty realizowano na bieżąco. Podstawowe leki kupowane były zgodnie ze wskazaniami lekarza. akta kontroli str. 133 8. Wyposażenie dzieci w odzież, obuwie, bieliznę i inne przedmioty osobistego użytku, zabawki odpowiednie do wieku rozwojowego, środki higieny osobistej: Na podstawie informacji udzielonej przez pracowników, rozmów z dziećmi, oględzin wyposażenia dzieci, stwierdzono, że posiadały one odzież i obuwie w odpowiedniej ilości i adekwatne do pory roku. Zgodnie z pisemną informacją dyrektora Centrum, w kontrolowanym okresie na odzież i obuwie wydatkowano kwotę 9.796,50 zł, a na środki higieny osobistej kwotę 1.048,61 zł. Ponadto w okresie objętym kontrolą Placówka otrzymywała odzież i obuwie od darczyńców tj.: Auchan Szczecin oraz sklepu obuwniczego Kiki w Pyrzycach. akta kontroli str. 133 9
Pomieszczenia zajmowane przez dzieci były wyposażone w zabawki i materiały dydaktyczne. 9. Wypłacanie drobnych kwot do własnego dysponowania przez dziecko: Zgodnie z odpowiedziami udzielonymi przez wychowanków na pytania ankietowe, informacji udzielonej przez pracowników oraz list wypłat kieszonkowego za miesiące października 2013 r. oraz maj 2014 r. stwierdzono, że wychowankowie otrzymywali systematycznie kieszonkowe w zróżnicowanej wysokości od 10 do 30 zł. Na pytanie, czy kieszonkowe może być zabrane, wstrzymane czy zmniejszone, dzieci odpowiedziały, że może być zabrane 2 osoby, wstrzymane 6 osób, zmniejszone po 7 osób. Jako powód podały złe zachowanie, palenie 8 osób, nie uczenie się 4 osoby, zniszczenia 3 osoby, palenie papierosów, picie alkoholu, wyjścia na dwór bez pozwolenia, ucieczki po 1 osobie. Pracownicy odpowiedzieli, że dzieci zawsze otrzymują kieszonkowe. Wysokość kieszonkowego ustalana jest przez wychowawcę prowadzącego w porozumieniu z wychowankiem i zatwierdzana przez dyrektora Centrum w oparciu o regulamin przyznawania kieszonkowego. akta kontroli str. 14-78 i str.134-140 10. Pokrywanie kosztów przejazdu dziecka do uzasadnionych miejsc oraz kosztów pobytu w internacie lub bursie: Na podstawie informacji udzielonej przez wychowawców na temat realizacji zadań opiekuńczo-wychowawczych w Placówce, ustalono, że dla dzieci kupowane były bilety jednorazowe i miesięczne, wychowankowie dowożeni byli także samochodem służbowym. Na dzień kontroli jeden wychowanek realizował obowiązek szkolny w Młodzieżowym Ośrodku Socjoterapii w Białej, a jeden w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym w Renicach. Placówka ponosiła koszty wyżywienia, zakupu środków higieny, zakupu pomocy szkolnych. Wychowankowie byli zaopatrywani przez Placówkę w odzież. W razie potrzeby Placówka ponosiła koszty zakupu leków dla wychowanków przebywających w Ośrodkach. Wychowankowie otrzymywali również kieszonkowe. Współpraca Placówki z Ośrodkami, została opisana w pismach z dnia 08 września 2014 r. oraz z dnia 01 października 2014 r. akta kontroli str. 47-78 i 141-144 11. Prawidłowość prowadzenia dokumentacji: Zgodnie z 17 ust. 1 rozporządzenia w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej, w placówce opiekuńczo-wychowawczej, z wyłączeniem placówki typu rodzinnego, dla każdego dziecka prowadzi się: 1) plan pomocy dziecku, 2) kartę pobytu, która zawiera w szczególności: opis relacji dziecka w rodzicami i innymi osobami bliskimi, opis funkcjonowania społecznego dziecka w placówce i poza nią, z uwzględnieniem samowolnego opuszczania placówki, informacje o przebiegu kontaktów placówki ze szkołą, do której dziecko uczęszcza oraz jego nauki szkolnej, opis rozwoju dziecka ze szczególnym uwzględnieniem stanu emocjonalnego i samodzielności dziecka, informacje o stanie zdrowia dziecka, w tym stanie zdrowia psychicznego, informacje o podawanych dziecku lekach, informacje o pobytach w szpitalu, w tym w szpitalu psychiatrycznym, informacje o szczególnych potrzebach dziecka 10
i znaczących dla dziecka wydarzeniach, opis współpracy placówki z instytucjami i organizacjami działającymi na rzecz dziecka i rodziny, w tym z asystentem rodziny, 3) kartę udziału w zajęciach prowadzonych przez psychologa, pedagoga lub osobę prowadzącą terapię, z opisem ich przebiegu, o ile dziecko tego wymaga, 4) arkusze badań i obserwacji psychologicznych oraz pedagogicznych. Na podstawie analizy dokumentacji 4 wychowanków, stwierdzono, że w Placówce prowadzona była dokumentacja określona w rozporządzeniu. Prowadzone były plany pomocy dziecku, karty pobytu dziecka w placówce, arkusze badań i obserwacji pedagogicznych i psychologicznych, karty udziału w zajęciach specjalistycznych wraz z opisem ich przebiegu. Dokumentacja prowadzona była prawidłowo, wskazywała na znajomość podopiecznych. W planach pomocy dziecku podane były zbyt ogólne terminy realizacji poszczególnych zadań. W Placówce była prowadzona księga ewidencji wychowanków, która zawierała: imiona i nazwisko dziecka, płeć, datę i miejsce urodzenia, imiona i nazwiska rodziców oraz zawód, informacje o rodzeństwie, krewnych/opiekunach, adres rodziców /opiekunów, wykształcenie dziecka przed przyjęciem i w momencie opuszczania Placówki, datę przyjęcia i odejścia wychowanka z Placówki, podstawę przyjęcia, informacje o ostatnim miejscu zamieszkania dziecka, posiadane dokumenty. akta kontroli str. 79-118 i str. 145 12. Przygotowanie Placówki do wypełniania zadań określonych w regulaminie: Placówka działa na podstawie Decyzji Nr 40/2013 z dnia 05 sierpnia 2013 r. Wojewody Zachodniopomorskiego, zezwalającej Staroście Pyrzyckiemu na prowadzenie Placówki Opiekuńczo-Wychowawczej nr 1 w Pyrzycach na czas nieokreślony, Statutu będącego załącznikiem do Uchwały Nr XXIX/158/13 Rady Powiatu Pyrzyckiego z dnia 26 czerwca 2013 r. oraz Regulaminu Organizacyjnego Placówki Opiekuńczo -Wychowawczej nr 1 w Pyrzycach. W wyniku przeprowadzonych czynności kontrolnych można stwierdzić, że Placówka przygotowana była do realizowania zadań określonych w regulaminie. Pracownicy posiadali zakresy czynności uwzględniające szeroko pojętą opiekę i wychowanie oraz współpracę z rodzinami wychowanków. Prawidłowo zabezpieczona była opieka w ciągu dnia i w godzinach nocnych. W kontrolowanym okresie Placówka nie korzystała ze wsparcia wolontariuszy. akta kontroli str. 146-147 Jednym z podstawowych zadań placówki opiekuńczo-wychowawczej jest przygotowanie dzieci do dorosłego, samodzielnego, odpowiedzialnego życia. Wychowankowie przygotowywani byli do samodzielności poprzez m.in. rozmowy z wychowawcami i specjalistami zatrudnionymi w Placówce, codzienne czynności porządkowe i samoobsługowe tj.: pranie, prasowanie, dobór odzieży, wzywanie pomocy, umiejętne radzenie sobie w sytuacjach codziennych, utrzymanie porządku w swoim otoczeniu, przygotowywanie posiłków, załatwiania spraw w urzędach.. akta kontroli str. 47-78 W Placówce pracowano nad utrzymywaniem więzi pomiędzy rodzeństwem i podejmowano działania, aby nie rozdzielać rodzeństw. W kontrolowanym okresie dwa rodzeństwa zostały rozdzielone przed umieszczeniem w Placówce. Decyzją sądu jedno dziecko pozostawione zostało w domu rodzinnym a drugie umieszczone w Placówce. W drugim przypadku jedno dziecko zostało umieszczone w rodzinie zastępczej 11
o charakterze pogotowia rodzinnego a drugie w Placówce. Po umieszczeniu w Placówce rozdzielone zostało jedno rodzeństwo. Decyzją sądu pełnoletni brat został ustanowiony rodziną zastępczą spokrewnioną dla jednego z chłopców. Dzieci utrzymują ze sobą kontakt. akta kontroli str. 148 W celu usprawnienia pracy w Placówce opracowano i wdrożono 17 procedur postępowania w różnych sytuacjach. akta kontroli str. 149 Ocena kontrolowanej działalności Placówki: Pracownicy zatrudnieni do opieki nad dziećmi w Placówce oraz specjaliści zatrudnieni w Centrum Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych w Pyrzycach posiadali kwalifikacje adekwatne do zajmowanych stanowisk. Prawa dziecka były przestrzegane: dzieci miały zaspokojone m.in. prawo do prywatności, swobód religijnych, kontaktów z rodzicami, decydowania i wyboru. Wychowankowie umieszczani byli w Placówce zgodnie w obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa. Pracownicy podejmowali prawidłowe działania w celu powrotu dzieci do rodziców biologicznych bądź umieszczenia w rodzinnej pieczy zastępczej. Dbali również o utrzymywanie kontaktów dzieci z rodzicami i innymi członkami rodziny. Dzieci z uregulowaną sytuacją prawną zgłaszane były do ośrodka adopcyjnego. Ocena zasadności dokonywana była przez zespół ds. okresowej oceny sytuacji dziecka nie rzadziej niż co pół roku. Skład zespołu był zgodny z obowiązującymi przepisami prawa. W Placówce umieszczone było 1 dziecko w wieku poniżej 7 roku życia (tryb interwencyjny). Zgodnie z pismem dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Pyrzycach pod koniec października 2014 r. dziecko umieszczone zostanie w zawodowej rodzinie zastępczej, która w tym celu odbywała szkolenie. Warunki lokalowe były dobre, dostosowane do liczby dzieci przebywających w Placówce. Zapewnione było całodzienne wyżywienie, które zostało ocenione przez wychowanków pozytywnie. Dzieci miały dostęp do jedzenia i picia przez całą dobę. Wychowankowie w wieku szkolnym objęci byli nauczaniem w odpowiednich typach szkół. Dzieci, u których występowały opóźnienia szkolne miały zapewnioną pomoc zarówno na terenie Placówki jak i poza nią. Placówka dbała również o rozwój zainteresowań swoich podopiecznych, proponując im różne formy zajęć. Wszystkie dzieci objęte były ubezpieczeniem zdrowotnym i zapisane do lekarza pierwszego kontaktu. Placówka prawidłowo realizowała wyposażenie dzieci w odzież, obuwie, zabawki, środki higieny osobistej, leki, podręczniki i przybory szkolne. Dzieci otrzymywały kieszonkowe w wysokości zgodnej z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. Placówka pokrywała koszty dojazdu wychowanków do szkół i innych uzasadnionych miejsc pobytu. W Placówce systematycznie prowadzona była obowiązująca dokumentacja. Działalność Placówki Opiekuńczo-Wychowawczej nr 1 w Pyrzycach oceniono pozytywnie, w związku z czym nie zachodzi konieczność wydawania zaleceń pokontrolnych. Dokonano wpisu w książce kontroli pod pozycją 32. 12
Przedstawicielowi kontrolowanej jednostki, po zapoznaniu z treścią protokołu, przysługują następujące uprawnienia: 1. Przed podpisaniem protokołu kontroli kontrolowany może zgłosić umotywowane zastrzeżenia na piśmie co do jego treści w ciągu 7 dni od dnia otrzymania do podpisu. 2. Prawo odmowy podpisania protokołu powinno być poprzedzone złożeniem pisemnych przyczyn odmowy, co nie stanowi przeszkody do wszczęcia postępowania pokontrolnego. Protokół sporządzono 16 października 2014 r. w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, które otrzymują: - Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza nr 1 w Pyrzycach egzemplarz nr 1 - a/a - egzemplarz nr 2 kierownik jednostki kontrolowanej: kontrolujący: Szczecin, dnia października 2014 r. Protokół otrzymałem dnia,.. 13