ŚWIETLICZAK NR 1/2014 KWARTALNIK DLA RODZICÓW I NIE TYLKO... Gazetka opracowana w ramach projektu Mamo, Tato, bądźmy razem!, realizowanego w świetlicy Szkoły Podstawowej nr 47 w Białymstoku
Zebrały i opracowały, na podstawie materiałów ze strony internetowej Fundacji ABCXXI Cała Polska czyta dzieciom, Małgorzata Jabłońska i Ewa Wojciuk
DLACZEGO TRZEBA CZYTAĆ DZIECIOM? WSZYSCY CHCEMY, ABY NASZE DZIECI WYROSŁY NA MĄDRYCH, DOBRYCH I SZCZĘŚLIWYCH LUDZI. JEST NA TO SPOSÓB CZYTAJMY DZIECIOM! Sukces jednostek i społeczeństw zależy od ich wiedzy. Kluczem do wiedzy wciąż jest czytanie. Wiele osób, choć umie czytać, nie czyta. Dlaczego? Ponieważ nawyk i potrzeba lektury muszą powstać w dzieciństwie. Wspólne czytanie jest formą mądrego kontaktu z dzieckiem i doskonałą metodą wychowawczą. Współczesny świat jest dla dzieci często trudny i nieprzyjazny. Pośpiech i stres, brak czasu dla dziecka, ignorowanie ich potrzeb psychicznych, nadmiar mediów elektronicznych powodują, że coraz więcej dzieci ma problemy emocjonalne i coraz gorzej zna język. Dziecko, które nie rozumie języka i ma mały zasób słów nie jest w stanie samo czytać, gdyż jest to dla niego za trudne i zbyt nudne, zwłaszcza w dobie atrakcyjnej i nie wymagającej wysiłku telewizji. Język jest przy tym narzędziem myślenia, również matematycznego. W ten sposób koło się zamyka - słabo czytające dzieci coraz mniej czytają i coraz gorzej się uczą. Co piąty polski nastolatek - wg badań prof. Z. Kwiecińskiego z Uniwersytetu M. Kopernika w Toruniu - jest funkcjonalnym analfabetą. Naukowcy i praktycy zgodnie twierdzą, że czytanie dziecku na głos uczy je języka i myślenia, rozwija pamięć i wyobraźnię, przynosi wiedzę i wzorce dobrych zachowań, wzmacnia samouznanie. Czytanie niemowlęciu stymuluje jego umysł i buduje skojarzenie czytania z przyjemnością, czytanie na głos kilkulatkowi pozwala mu zrozumieć siebie i świat, wspólne czytanie z nastolatkiem pozwala zachować lub odbudować więź i pomaga mu w pokonaniu wielu problemów wieku dorastania. Także dzieci niepełnosprawne dzięki głośnemu czytaniu znacznie lepiej się rozwijają. Czytanie uczy dzieci odróżniania dobra od zła i zachęca do refleksji nad konsekwencjami własnych słów i czynów. Jest to szczególnie ważne w dzisiejszym świecie, zdominowanym przez agresywne wzorce masowej kultury i pogoń za pieniądzem. Nawyk czytania i miłość do książek musi powstać w dzieciństwie. Uczymy dzieci czytania, ale nie dbamy o to, by lubiły czytać; nie rozbudzamy w nich zapału do książek, nie dokładamy starań, by czytanie stało się ich przyjemnością i potrzebą. Wielu dzieciom doświadczenia z książką kojarzą się z przymusem, przykrością, nudą i dlatego porzucają czytanie na rzecz telewizji.
Najskuteczniejszym sposobem wychowania czytelnika na całe życie jest głośne czytanie dziecku dla przyjemności! Rodzice! Codziennie czytajcie dziecku głośno przez 20 minut to od Was w największym stopniu zależy pomyślna przyszłość Waszego dziecka; czytajcie dziecku głośno bez względu na sytuację rodzinną, materialną czy własne wykształcenie, jeśli chcecie, by było mądre i odnosiło sukcesy w szkole i w życiu; już w pierwszej klasie lepiej radzą sobie te dzieci, którym rodzice dużo czytają i z którymi dużo rozmawiają; jeżeli rodzice nie zadbali o rozwój intelektualny i emocjonalny we wczesnym dzieciństwie, dzieci częściej mają kłopoty w szkole i nie radzą sobie. Codzienne głośne czytanie dziecku warto zacząć jak najwcześniej i nie odchodzić od tego nawet gdy dziecko samo już dobrze czyta. gdy czytamy dziecku trzymając je w ramionach, przytulając się do niego i głosem wzbudzając zainteresowanie budujemy w ten sposób trwałe skojarzenie czytania z poczuciem bezpieczeństwa, przyjemności i więzi; czytając stymulujemy rozwój umysłowy dziecka, gdyż dzięki czytaniu w mózgu dziecka powstają miliony połączeń neuronowych, które wpłyną na jego inteligencję; warto utrzymać rytuał głośnego czytania nawet wtedy, gdy dziecko samo już dobrze czyta poziom rozumienia tekstu czytanego na głos przekracza poziom rozumienia przy samodzielnym czytaniu; czytajmy nastolatkom - wspólne czytanie w rodzinie zbliża emocjonalnie, otwiera drogę do trudnych rozmów, chroni przed wieloma problemami wieku dorastania.
Książki i możliwość czytania to jeden z największych cudów naszej cywilizacji. Maria Dąbrowska Pokarmem i witaminą dla umysłu i duszy dziecka jest głośne czytanie przez bliskich dorosłych. Czytanie dziecku jest także szczepionką przeciwko nudzie, uzależnieniu od mediów, presji rówieśników i mody, demoralizacji i płytkim wartościom masowej kultury. Badania naukowe dowodzą, że czytanie dziecku: Buduje mocną więź między dorosłym i dzieckiem; Zapewnia zdrowy emocjonalny rozwój dziecka; Rozwija język, pamięć i wyobraźnię; Uczy myślenia i poprawia koncentrację; Wzmacnia poczucie własnej wartości dziecka; Poszerza wiedzę ogólną; Ułatwia naukę, pomaga odnieść sukces w szkole; Uczy wartości moralnych, pomaga w wychowaniu; Zapobiega uzależnieniu od telewizji i komputerów; Chroni przed zagrożeniami masowej kultury; Pomaga wychować mądrego człowieka. Jeśli chcemy, aby nasze dzieci wyrosły na mądrych, dobrych i szczęśliwych ludzi, czytajmy im codziennie! Nikt nie rodzi się czytelnikiem. Czytelnika trzeba wychować codziennie czytając dziecku dla przyjemności i spędzając z nim czas na rozmowach oraz zabawach związanych z lekturami. Budując wczesne skojarzenie czytania z przyjemnością, dajemy dziecku dar miłości do książek, rozwijamy jego umiejętności językowe i umysłowe, przygotowujemy je do sprawnego i chętnego samodzielnego czytania oraz zdobywania wiedzy w przyszłości.
Czytanie powinno dziecku zawsze kojarzyć się z radością, nigdy z przymusem, karą czy nudą. Drodzy Rodzice i Opiekunowie! Przewodnik po Dobrych Książkach" to próba wybrania spośród mnóstwa książek na rynku tych najbardziej wartościowych. Pamiętajcie jednak o indywidualnych preferencjach Waszych dzieci! Na pewno nie jest tak, że każda książka z tej listy zaspokoi indywidualne potrzeby każdego dziecka. Namawiamy, aby włożyć wysiłek w dopasowanie lektury do wrażliwości, poczucia humoru i możliwości intelektualnych własnych dzieci. Kryteria wyboru książek do głośnego czytania dzieciom Czy ważne jest, co czytamy dzieciom? Tak, gdyż przy pomocy książek wyposażamy ich umysły i serca wpływamy na ich język i wiedzę, postrzeganie świata, rozwój zainteresowań, postawy i system wartości. Od nas - rodziców i nauczycieli - zależy, czy znajdą się tam śmieci, czy stworzymy piękne, bogate, harmonijne i ponadczasowe wnętrze. Pomocne może się okazać pytanie, czy książka spełnia kryteria wyboru dobrych książek do czytania dzieciom. Przyzwyczajać się do czytania to budować sobie schron przed większością przykrości życia codziennego. Wiliam Somerset Maughan
Oto kryteria, jakimi kieruje się Fundacja ABCXXI przy polecaniu książek do głośnego czytania dzieciom. Służą one z jednej strony podnoszeniu ogólnego poziomu kultury i wiedzy, z drugiej zaś ochronie i wspieraniu zdrowia emocjonalnego dziecka. Proponujemy, by do głośnego czytania dzieciom wybierać książki: skierowane do dziecka i ciekawe dla niego sensowne o czymś istotnym dla dziecka, objaśniające mu świat, rozwijająca ważną cechę bądź umiejętność np. empatię, takt, poczucie humoru napisane lub tłumaczone poprawną i ładną polszczyzną dostosowane do wieku i wrażliwości dziecka, nie wzbudzające lęków i niepokoju uczące myślenia oraz radzenia sobie z trudnymi uczuciami i sytuacjami promujące wzorce właściwych postaw i zachowań, niosące przesłanie szacunku wobec dziecka, innych ludzi, zwierząt, przyrody, kraju, dobrych tradycji, uznanych norm społecznych, sprawiedliwego prawa kształtujące postawę optymizmu i wiary w siebie oraz pozytywne nastawienie do świata unikające stereotypów związanych z płcią, rasą, narodowością, kulturą etc., nawet jeśli podane są w niewinnej lub humorystycznej formie unikające antywzorców np. przykładów, że zachowania naganne wiodą do sukcesu Kryteria wyboru książek do głośnego czytania dzieciom zostały opracowane przez Fundację ABCXXI Cała Polska czyta dzieciom, inicjatora kampanii Cała Polska czyta dzieciom. Dla rozczytanego dziecka książka jest większą atrakcją niż telewizja czy gry komputerowe, pod warunkiem, że będzie czytana przez kochającego i zaangażowanego dorosłego! Czytanie dobrych książek jest niczym rozmowa z najwspanialszymi ludźmi minionych czasów. Kartezjusz
Złota Lista książek do czytania dzieciom opracowana przez Fundację ABCXXI - Cała Polska czyta dzieciom Wiek 6-8 lat: Heather Amery - Mity greckie dla najmłodszych Marcin Brykczyński - Ni pies, ni wydra Jan Brzechwa - Pchła Szachrajka; Szelmostwa Lisa Witalisa Kamil Giżycki - Wielkie czyny szympansa Bajbuna Mądrego Frances Hodgson Burnett - Mała księżniczka Tove Jansson - seria o Muminkach Ludwik Jerzy Kern - Wiersze dla dzieci; Ferdynand Wspaniały Erich Kästner - 35 maja Astrid Lingren - Dzieci z Bullerbyn; Mio, mój Mio W. Markowska, A. Milska - Baśnie z dalekich wysp i lądów Anna Onichimowska - Najwyższa góra świata Joanna Papuzińska - Asiunia Grey Owl - Przygody Sajo i małych bobrów Małgorzata Strzałkowska - Rady nie od parady; Wiersze, że aż strach Anne Cath. Westly - 8+2 i ciężarówka Roksana Jędrzejewska-Wróbel Kosmita Śpiewająca Lipka. Baśnie Słowian Zachodnich Wiek 8-10 lat: Edmund de Amicis Serce (w nowej wersji językowej z kolekcji Cała Polska czyta dzieciom ) Paweł Beręsewicz Czy wojna jest dla dziewczyn?; Jak zakochałem Kaśkę Kwiatek Frances Hodgson Burnett - Tajemniczy ogród J. Canfield, M. i P. Hansen, I. Dunlap - Balsam dla duszy dziecka Andrew Clements - Fryndel Iwona Chmielewska Pamiętnik Blumki Roald Dahl - Matylda Andrzej Grabowski Zenek i mrówki Anna Kamieńska - Książka nad książkami Rudyard Kipling - Księga dżungli Eric Knight - Lassie, wróć! Astrid Lindgren - Bracia Lwie Serce; Rasmus i włóczęga Clive Staples Lewis - Opowieści z Narnii
Andrzej Maleszka Magiczne drzewo Olga Masiuk Lenka, Fryderyk i podróże Lucy M. Montgomery - Ania z Zielonego Wzgórza Anna Onichimowska - Dzień czekolady Ida Pierelotkin - Ala Betka Sempe, Gościnny - seria o Mikołajku Barbara Stenka Masło przygodowe Katarzyna Terechowicz, Wojciech Cesarz Pamiętnik grzecznego psa Mark Twain - Przygody Tomka Sawyera; Królewicz i żebrak Wiek 10-12 lat: Francesco d'adamo - Iqbal Paweł Beręsewicz A niech to czykolada Charles Dickens - Oliver Twist; Opowieść wigilijna Michael Ende - Momo Antoine de Saint - Exupery - Mały Książe Ewa Grętkiewicz - Dostaliśmy po dziecku Astrid Lindgren - Ronja, córka zbójnika Witold Makowiecki - Diossos; Przygody Meliklesa Greka Ferenc Molnar - Chłopcy z Placu Broni Małgorzata Musierowicz - Wszystkie tomy Jeżycjady Jerzy Niemczuk - Opowieść pod strasznym tytułem Ferdynand Ossendowski - Słoń Birara Magda Papuzińska Wszystko jest możliwe Katherine Paterson - Most do Terabithii Michel Piquemal - Bajki filozoficzne Katarzyna Pranić Ela-Sanela Eric Emmanuel Schmitt - Oskar i pani Róża; Dziecko Noego Lemony Snicket - Seria niefortunnych zdarzeń Jerry Spinelli - Kraksa J.R.R. Tolkien - Hobbit José Mauro de Vasconcelos - Moje drzewko pomarańczowe Jean Webster - Tajemniczy opiekun Maciej Wojtyszko - seria o Brombie Juliusz Verne - Tajemnicza wyspa; 20 tysięcy mil podwodnej żeglugi
Biblioteka Rodziców Wychowanie dziecka nie jest zadaniem łatwym. Niemal każdy rodzic boryka się z pytaniami: Czy moje dziecko jest szczęśliwe? Czy potrafię je ochronić przed zagrożeniami świata? Czy jestem dobrym rodzicem? Odpowiedzi na te i inne ważne pytania możemy szukać w książkach. Zachęcamy do lektury! Anna Deutsch Wystarczająco dobrzy rodzice "; Carl Honore Pod presją ; Anna Jankowska Trudne tematy dla mamy i taty ; Irena Koźmińska, Elżbieta Olszewska Wychowanie przez czytanie ; Wojciech Eichelberger Jak wychować szczęśliwe dzieci ; Hanna Olechnowicz Dobre chwile z naszym dzieckiem ; Ron Potter-Efron Życie ze złością ; Ross Campbell Aktywne wychowanie.