2013 2012 dr Joanna Hołub Iwan Rozwój innowacyjności regionów w Polsce uwarunkowania, stan obecny i perspektywy REGIONALNE SYSTEMY INNOWACJI W POLSCE doświadczenia i perspektywy Warszawa, 8 lutego 2013 r.
Plan prezentacji: 1. Innowacyjność Polski na tle Unii Europejskiej 2. Innowacyjność polskich regionów na tle Unii Europejskiej I 3. Zróżnicowanie rozwoju regionalnego w Polsce 4. Konkurencyjność regionów w Polsce 5. Perspektywy i wyzwania
Cel prezentacji Prezentacja wniosków z analizy stanu i dynamiki innowacyjności i rozwoju gospodarczego regionów Polski oraz perspektyw na przyszłość w szczególności czynników, które mogą mieć na nią wpływ...w efekcie formułujemy kolejne pytania.
8 lutego 2013 symboliczny moment do rozważań Warszawa, 8 lutego 2013 r. 1. Negocjacje budżetu UE na kolejny okres programowania: Najważniejsze zadanie, jakie kiedykolwiek przede mną stanęło. Trzymajcie kciuki! Premier D. Tusk, przed wylotem do Brukseli 2. Jeśli mamy dostać mniej to wyzwaniem numer 1 powinno być znalezienie odpowiedzi na pytanie: jak najbardziej efektywnie wykorzystać te środki. 3. 7 lutego 1992 podpisanie traktatu z Maastricht.
Innowacyjność Polski na tle Unii Europejskiej Warszawa, 8 lutego 2013 r.
Innowacyjność Polski na tle Unii Europejskiej Warszawa, 8 lutego 2013 r. Słaba pozycja Polski na tle Unii Europejskiej. Czy faktycznie jest tak słabo? To zależy gdzie.. Wskaźnik innowacyjności regionów Niska innowacyjność Średnio-niska innowacyjność Przeciętna innowacyjność Średnio-wysoka innowacyjność Wysoka innowacyjność
Poziom rozwoju gospodarczego Polski na tle Unii Europejskiej Przeważająca część aktywności ekonomicznej kraju jest skoncentrowana w głównych aglomeracjach, w szczególności w regionie stołecznym. W województwie mazowieckim w 2009 r. PKB per capita osiągnęło poziom 97% średniej UE-27. Cztery województwa o największym potencjale gospodarczym: mazowieckie, śląskie, wielkopolskie, dolnośląskie wytwarzały w 2009 r. ponad połowę (52%) krajowego PKB. Mediana, czyli 50% przypadków przypada na 4 województwach w drugim 50% jest pozostałe 12 regionów. W oparciu o raport: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, RAPORT STRATEGICZNY 2012, Strat2012.pl, Warszawa 2012
Poziom rozwoju gospodarczego Polski na tle Unii Europejskiej Gdzie jest najsłabiej? Pięć regionów Polski wschodniej: podlaskie, warmińsko- mazurskie, lubelskie, podkarpackie, świętokrzyskie Warszawa, 8 lutego 2013 r. są najsłabsze w Polsce, ale jednocześnie znajdują się wśród 20 najbiedniejszych regionów UE, z PKB per capita pomiędzy 41 a 47 % średniej UE-27. Na 20 najbiedniejszych regionów w UE 1/5 to nasze regiony - Polski wschodniej. W oparciu o raport: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, RAPORT STRATEGICZNY 2012, Strat2012.pl, Warszawa 2012
Stan vs dynamika rozwoju gospodarczego Powiew optymizmu Wszystkie regiony Polski cechowały się dynamiką wzrostu PKB per capita wyższą niż średnia UE-27 i znalazły się w pierwszej trzydziestce regionów o najwyższym wzroście. Czyli z 30 regionów w Europie wykazujących największą dynamikę rozwoju ponad połowa 51% to regiony w Polsce! W oparciu o raport: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, RAPORT STRATEGICZNY 2012, Strat2012.pl, Warszawa 2012
Stan vs dynamika rozwoju gospodarczego Warszawa, 8 lutego 2013 r. Niestety Największą dynamikę wyrównywania rozwoju wykazały regiony najbardziej rozwinięte. Regiony Polski wschodniej notowały w większości niższą dynamikę PKB niż średnia krajowa, przez co dalej pogłębiały się zróżnicowania wewnątrz kraju. W oparciu o raport: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, RAPORT STRATEGICZNY 2012, Strat2012.pl, Warszawa 2012
Wyzwanie 1: Zróżnicowanie rozwoju regionalnego w Polsce (stan) Na bazie stanu rozwoju w regionach oraz analizy dynamiki rozwoju w regionach nasuwa się oczywisty wniosek, iż problemem jest zróżnicowanie rozwoju regionów w Polsce. Jednak.jak się okazuje na tle innych krajów Unii Europejskiej, Polska nie należy do silnie zróżnicowanych regionalnie: Współczynnik mierzący poziom zróżnicowania PKB per capita między województwami (NUTS-2) kształtuje się zacznie poniżej średniej dla UE-27 (20,7 w Polsce wobec 27,2 w UE-27 w 2009 r.). Czyli na poziomie NUTS 2 występują mniejsze dysproporcje niż w UE. W oparciu o raport: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, RAPORT STRATEGICZNY 2012, Strat2012.pl, Warszawa 2012
Wyzwanie 1: Zróżnicowanie rozwoju regionalnego w Polsce (dynamika) Jednak.. Generalnie poziom zróżnicowania rozwoju regionów w Europie w ostatnich latach systematycznie się zmniejszał, ale w Polsce nieznacznie rósł. Na poziomie podregionów (NUTS-3) współczynnik dyspersji przekracza średnią unijną (34,4 wobec 26,5 w UE-27 w 2009 r.). Więc. Najbardziej rozwinięte regiony zmniejszają dystans do średniej UE 27, zaś regiony słabiej rozwinięte ten dystans powiększają.
Wyzwanie 1: Zróżnicowanie rozwoju regionalnego w Polsce Kluczowym pytaniem jest: Z czego to wynika?? Rosnące zróżnicowania można zaobserwować w regionach metropolitarnych. Szczególnym przykładem jest tu województwo mazowieckie. Zlewnia migracyjna Warszawy IGiPZ PAN dla MBPR w ramach TRM. Za: T. Zegar, Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego Trendy rozwojowe Mazowsza
Poziom rozwoju gospodarczego a innowacyjność regionu Regiony o najwyższym poziomie rozwoju (PKB per capita) 1. Mazowieckie 2. Śląskie 3. Wielkopolskie 4. Dolnośląskie Regiony o najwyższym poziomie innowacyjności 1. Mazowieckie 2. Śląskie 3. Dolnośląskie 4. Małopolskie 5. Pomorskie 6. Podkarpackie Regiony o najniższym poziomie rozwoju (PKB per capita) 1. Podlaskie 2. Warmińsko- mazurskie 3. Lubelskie 4. Podkarpackie 5. Świętokrzyskie Regiony o najniższym poziomie innowacyjności 1. Podlaskie 2. Warmińsko-mazurskie 3. Świętokrzyskie 4. Lubuskie 5. Zachodniopomorskie
Pozycja Polski w rankingu innowacyjności Innovation Union Scoreboard 2011 siły W obszarze działalności badawczo-rozwojowej i aktywności innowacyjnej przedsiębiorstw, Polska należy do umiarkowanych innowatorów (piąte miejsce od końca w rankingu (Innovation Union Scoreboard 2011). Dekompozycja wskaźnika potencjału innowacyjnego wskazuje, że stosunkowo silną pozycję Polska ma w obszarze: kapitału ludzkiego (wykształcenie!), inwestycji firm, udziału w eksporcie produktów średnio-wysokiej techniki (w ramach kategorii efekty gospodarcze). Trzeba pamiętać że wynik ten robi przede wszystkim: mazowieckie, dolnośląskie, śląskie, małopolskie, wielkopolskie.
Pozycja polski w rankingu innowacyjności Innovation Union Scoreboard 2011 słabości Niestety.. We wszystkich pozostałych wymiarach jak: jakość systemu badań, finansowanie badań, przedsiębiorczość i powiązania, zasoby intelektualne Polska znajduje się na jednym z ostatnich miejsc.
Stymulowanie innowacyjności - Nakłady na B+R Polsce na tle regionów europejskich
Kilka słabych stron i zagrożeń (stan) Niestety.. W Polsce niski jest poziom nakładów ogółem na B+R w relacji do PKB, zarówno publicznych, jak i przedsiębiorstw. W zakresie dynamiki wydatków na B+R Polska odnotowała niewielki postęp, awansując z 23 na 20 pozycję w UE 27. Postęp ten jest jednak niewystarczający wobec zapisów NSRO, gdzie założono, że w 2013 r. relacja nakładów na B+R do PKB wyniesie 1,5%!! Czyli osiągnęliśmy połowę tego co założono. Strategia Europa 2020 i inicjatywa Unia Innowacji 3% PKB na badania i rozwój. Jak to zrobić??? W oparciu o raport: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, RAPORT STRATEGICZNY 2012, Strat2012.pl, Warszawa 2012
Nakłady na B+R I na dodatek. Osiągnięty postęp był w dużej mierze efektem realizacji polityki spójności. Szacuje się, że ok. 35% wydatków na B+R i działania innowacyjne w okresie 2008-2010 pochodziło z funduszy unijnych. Można zatem wnioskować, że bez wsparcia funduszy unijnych udział nakładów na B+R w PKB cechowałaby stagnacja. W oparciu o raport: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, RAPORT STRATEGICZNY 2012, Strat2012.pl, Warszawa 2012
Wyzwanie 2. Pobudzenie innowacyjności przedsiębiorstw wzrost nakładów prywatnych na B+R Niestety.. Stymulowanie innowacji możliwe jest przy dużych nakładach na badania i rozwój. W 2010 r. wynosił 0,74% PKB, w tym: nakłady sektora przedsiębiorstw - 0,2% PKB. Wobec średniej UE-27 wynoszącej 2,0% PKB!!! Nasze przedsiębiorstwa wydają 10 razy mniej na B+R niż średnio przedsiębiorstwa w UE, 0,54% PKB nakłady sektora publicznego.
Zbudowaliśmy ośrodki innowacji i przedsiębiorczości Typ ośrodka Liczba w Polsce w 2012 Parki technologiczne i Inicjatywy parkowe 54 Inkubatory technologiczne i przedsiębiorczości 87 Preinkubatory i AIP 73 Centra Transferu Technologii 69 Fundusze kapitału zalążkowego 68 Sieci Aniołów Biznesu 10 Fundusze pożyczkowe, poręczeniowe 141 Ośrodki szkoleniowo doradcze 319 RAZEM 821
Pozycja w rankingu innowacyjności regionu vs liczba ośrodków innowacji i przedsiębiorczości Liczba ośrodków innowacji Wyjścia przedsiębiorczości 1. MAZOWIECKIE 100 1. ŚLĄSKIE 87 1. DOLNOŚLĄSKIE 69 1. MAŁOPOLSKIE 70 1. POMORSKIE 46 1. PODKARPACKIE 51 1. WIELKOPOLSKIE 73 1. ŁÓDZKIE 51 1. OPOLSKIE 15 1. KUJAWSKO-POMORSKIE 42 1. LUBELSKIE 53 1. ŚWIĘTOKRZYSKIE 22 1. PODLASKIE 34 1. LUBUSKIE 21 1. WARMIŃSKO-MAZURSKIE 36 1. ZACHODNIOPOMORSKIE 46
Dość wysokie zatrudnienie w sektorze wysokich technologii (wybrane regiony) UE w 2008 r. Warszawa, 8 lutego 2013 r. Za: T. Zegar, Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego Trendy rozwojowe Mazowsza
Bardzo mała liczba wniosków patentowych do EPO na 1 mln mieszkańców w 2008 r. Za: T. Zegar, Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego Trendy rozwojowe Mazowsza
? Stan, mamy: 1. Ośrodki wsparcia innowacyjności i przedsiębiorczości, 2. Dużą liczbę zatrudnionych w instytucjach badawczych. małą liczbę patentów, niską innowacyjność
Źródła dystansu Zbyt mało kapitału, Niski i słabo wykorzystywany kapitał ludzki, Przestarzała technologia, Za: T. Zegar, Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego Trendy rozwojowe Mazowsza
Wyzwanie 3. Współpraca. Słaba strona: Współpraca, wspólne działania, łączenie kompetencji, dzielenie się wiedzą.. Do końca 2011 r. zakontraktowano 866 projektów współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami a instytutami badawczymi!!! Badania ewaluacyjne wskazują, że fundusze unijne w ograniczony sposób oddziaływują na wspieranie współpracy pomiędzy sektorem prywatnym a sferą badawczo-rozwojową. Należy mieć jednak na uwadze, że główne bariery ograniczające efektywność wsparcia publicznego w tym zakresie wykraczają poza możliwość oddziaływania polityki spójności. Warunkiem efektywności wsparcia publicznego jest stworzenie nowego modelu współpracy pomiędzy sferą nauki i gospodarki.
Wyzwanie 4. Kapitał społeczny i intelektualny Warszawa, 8 lutego 2013 r. Ale Mierzony nie liczbą osób z wyższym wykształceniem Celem jest zbudowanie kapitału społecznego i intelektualnego regionów. Innowacyjny biznes potrzebuje ludzi skłonnych do: uczenia się, wydajnej pracy, zaangażowania, podejmowania inicjatyw. Ale.. czy uda się to osiągnąć w sytuacji gdy: godzinowe koszty pracy pomimo obserwowanej tendencji do ich stopniowego wyrównywania kształtowały się w 2010 r. w Polsce na poziomie niemal trzykrotnie niższym niż średnio w Unii (i blisko 4-krotnie niższym niż w Niemczech)
Trudna perspektywa Kluczowym wyzwaniem na najbliższe lata jest konsekwentna budowa nowych przewag konkurencyjnych gospodarki, opartych w mniejszym stopniu na czynnikach kosztowych, a w większym na innowacyjności oraz jakości oferowanych zarówno na rynkach zagranicznych jak i na rynku wewnętrznym towarów i usług. Prognozy ośrodków analitycznych wskazują na wyczerpywanie się prostych rezerw wzrostu (opartych na imitacji zewnętrznych rozwiązań i na konkurencji cenowej). Sytuacja ta będzie wymuszała przestawienie się na inne czynniki tworzenia przewagi konkurencyjnej, jak jakość, poziom techniki i innowacyjności.
2013 2012 Dziękujemy za uwagę! Warszawa, 8 lutego 2013 roku