Rtęć w węglu kamiennym - wstępne wyniki projektu "Baza Hg" Barbara Białecka Ireneusz Pyka Krzysztof Wierzchowski 1
Projekt Baza Hg Tytuł projektu: Opracowanie bazy danych zawartości rtęci w krajowych węglach, wytycznych technologicznych jej dalszej redukcji wraz ze zdefiniowaniem benchmarków dla krajowych wskaźników emisji rtęci, akronim : Baza Hg (PBS2/A2/14/2013) Konsorcjum: Główny Instytut Górnictwa (GIG) - lider konsorcjum Akademia Górniczo Hutnicza - Katedra Technologii Paliw (AGH) Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla (IChPW) Politechnika Częstochowska - Katedra Inżynierii Energii (PCz) Czas trwania projektu: 33 miesiące - od grudnia 2013 r. do sierpnia 2016 r. Ścieżka A 2
Projekt Baza Hg CZTERY BLOKI TEMATYCZNE 1. Zawartość rtęci w węglu (kamienny, brunatny) ładunek rtęci projekt bazy danych i rekordy do bazy danych 2. Technologie zmniejszania zawartości rtęci w węglu - przeróbka węgla i niskotemperaturowa piroliza węgla 3. Odpady? 4. Zdefiniowanie benchmarków wskaźników emisji rtęci na przykładzie instalacji Tauron Wytwarzanie S.A. 3
Rtęć w węglu w g/mg (dane z literatury światowej) Źródło: raport UNEP: Assessment of the Mercury Content in Coal fed to Power Plants and study of Mercury Emissions from the Sector in India, February 2014 4
Z tego: Tabela 1. Produkcja i rozchód węgla kamiennego w Polsce w latach 2012-2013 Wyszczególnienie Sprzedaż węgla w 2012 r. Sprzedaż węgla w 2013 r. Wartość opałowa kj/kg Mln ton % Mln ton % Sprzedaż ogółem 71,17 100,0 75,74 100,0 - Sprzedaż w kraju 63,79 89,6 65,28 86,3 22608 do energetyki zawodowej 35,36 49,7 35,65 47,1 21507 do energetyki przemysłowej 1,48 2,1 1,76 2,3 - do ciepłowni przemysłowych i 5,56 7,8 4,44 5,9 26494 komunalnych do innych odbiorców przemysłowych 0,43 0,6 0,57 0,8 22741 do koksowni 9,77 13,7 10,36 13,7 - do pozostałych odbiorców w kraju 11,19 15,7 12,49 16,5 26494 Wywóz do krajów UE i do krajów trzecich 7,38 10,4 10,46 13,7 27430 Odpady 34,2-35,1 - - Źródła: ENERGY BALANCES OF OECD COUNTRIES, IEA Publications. 2014 Edition, PASZCZA H., PITURA K.: Górnictwo węgla kamiennego w Polsce w 2013 roku. Wiadomości Górnicze 2014, nr 6, s. 314 324, 5
Wyniki projektu Baza Hg odbiorcy inni (indywid) 16% eksport zawodowa 47% koksownie inni odbiorcy przemysłowi 1% ciepłownie przemysłowe i komunalne 6% przemysłowa 2% Odbiorcy indywidualni (31): Kostka: 11-98 (175) µg/kg Orzech: 11-111 (175) µg/kg Groszek: 13-144 (248) µg/kg Muł: 70-188 µg/kg Rys 3. Struktura rozchodu węgla kamiennego w Polsce za 2013 r. 6
Wyniki projektu Baza Hg odbiorcy inni (indywid) 16% eksport zawodowa 47% Energetyka zawodowa (31): Miały surowe: 30-178 (248)µg/kg Miały wzbogacone: 76-126 µg/kg koksownie inni odbiorcy przemysłowi 1% ciepłownie przemysłowe i komunalne 6% przemysłowa 2% Rys 4. Struktura rozchodu węgla kamiennego w Polsce za 2013 r. 7
Wyniki projektu Baza Hg odbiorcy inni (indywid) 16% eksport zawodowa 47% Koksownie (tylko KW S.A.): Węgiel wsadowy: 56-90 µg/kg koksownie inni odbiorcy przemysłowi 1% ciepłownie przemysłowe i komunalne 4,44 6% przemysłowa 2% Rys 5. Struktura rozchodu węgla kamiennego w Polsce za 2013 r. 8
Wyniki projektu Baza Hg Odpady (2013); 35,1 mln ton, 32% (brutta) produkcja netto (2013) 75,74 mln ton; 68% (z brutta) Rodzaje odpadów przeróbczych: Grube: 55-163 µg/kg Drobne: 79 220 µg/kg Rys. 6. Produkcja węgla i wydzielane odpady w górnictwie węgla kamiennego w Polsce w 2013 r. 9
Wyniki projektu Baza Hg Podsumowanie: Celem projektu Baza Hg jest zweryfikowanie informacji o zanieczyszczeniu polskich węgli rtęcią i pierwsze pełne scharakteryzowanie tego zanieczyszczenia, głównie w produktach węglowych, ale też w odpadach. Wstępne wyniki, ale przy ograniczeniu, że mówimy o węglu kamiennym można określić jako optymistyczne. Pokazują one, że polskie węgle nie wyróżniają się zawartością rtęci w porównaniu do innych węgli. Projekt podejmuje wątek odpadów górniczych (przeróbczych), zarówno węgiel, jak i odpady przenoszą ze sobą ładunek rtęci do środowiska. 10
Dziękujemy za uwagę Barbara Białecka b.bialecka@gig.eu Ireneusz Pyka i.pyka@gig.eu Krzysztof Wierzchowski k.wierzchowski@gig.eu 11