WIELKOPOLSKI WOJEWÓDZKI INSPEKTOR INSPEKCJI HANDLOWEJ Al. Marcinkowskiego 3, 60-967 Poznań Poznań, dnia kwietnia 2015 roku D/KA.ŻG.8361.14.2015 ZPO Ryszard Bochen Mięso-Wędliny ul. Kaliska 17 Rososzyca 63-505 Sieroszyce DECYZJA Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej działając na podstawie art. 104 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267 ze zm.), art. 40a ust. 1 pkt 3 oraz ust. 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolnospożywczych (Dz. U. z 2014 r., poz. 669 ze zm.), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego, wymierza Przedsiębiorcy: Ryszard Bochen, Mięso-Wędliny, ul. Kaliska 17, Rososzyca, 63-405 Sieroszyce, NIP: 6221848186 karę pieniężną w wysokości 600 zł (słownie: sześćset złotych 00/100) wynikającą z art. 40 a ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2014 r., poz. 669 ze zm.), 1
z tytułu wprowadzenia do obrotu handlowego w dniu kontroli tj. w dniu 21 stycznia 2015 roku w podległym sklepie firmowym, ul. Kaliska 17, Rososzyca, 63-405 Sieroszyce, artykułów rolno-spożywczych nieodpowiadających jakości handlowej określonej w przepisach o jakości handlowej, wyprodukowanych przez: Ryszard Bochen Mięso-Wędliny, ul. Kaliska 17, Rososzyca, 63-405 Sieroszyce, łącznej wartości 132,75, tj.: 1) kiełbasy ostrowskiej w ilości 3,0 kg, w cenie 11,99 zł/kg, wartości 35,97 zł, 2) kiełbasy śląskiej w ilości 1,5 kg, w cenie 16,80 zł/kg, wartości 25,20 zł, 3) kiełbasy wiejskiej w ilości 2,0 kg, w cenie 18,40 zł/kg, wartości 36,80 zł, 4) kiełbasy białej w ilości 1,0 kg, w cenie 18,10 zł/kg, wartości 18,10 zł, 5) kiełbasy mielonki w ilości 1,2 kg, w cenie 13,90 zł/kg, wartości 16,68 zł, z uwagi na niepodanie w miejscu sprzedaży ww. wędlin bez opakowań na wywieszce dotyczącej danego środka spożywczego lub w inny sposób w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentowi finalnemu nazwy środka spożywczego i wykazu składników - informacji wymaganych przepisami 19 ust. 1 pkt 1 i 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych (Dz. U. z 2015 r., poz. 29). W myśl art. 40 a ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2000r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych: kto wprowadza do obrotu artykuły rolno-spożywcze nieodpowiadające jakości handlowej określonej w przepisach o jakości handlowej lub deklarowanej przez producenta w oznakowaniu tych artykułów, podlega karze pieniężnej w wysokości do pięciokrotnej wartości korzyści majątkowej uzyskanej lub która mogłaby zostać uzyskana przez wprowadzenie tych artykułów rolno-spożywczych do obrotu, nie niższej jednak niż 500zł. Uzasadnienie Podczas kontroli przeprowadzonej przez inspektorów Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Poznaniu, Delegatura w Kaliszu, w dniach od 21 do 27 stycznia 2015 roku w sklepie firmowym, ul. Kaliska 17, Rososzyca, 63-405 Sieroszyce należącym do przedsiębiorcy: Ryszard Bochen, Mięso-Wędliny, ul. 2
Kaliska 17, Rososzyca, 63-405 Sieroszyce, sprawdzono prawidłowość oznakowania artykułów rolno-spożywczych w stosunku do obowiązujących przepisów. W wyniku przeprowadzonych oględzin zakwestionowano 5 partii wyrobów wędliniarskich wyprodukowanych przez: Ryszard Bochen Mięso-Wędliny, ul. Kaliska 17, Rososzyca, 63-405 Sieroszyce, łącznej wartości 132,75, tj.: 1) kiełbasy ostrowskiej w ilości 3,0 kg, w cenie 11,99 zł/kg, wartości 35,97 zł, 2) kiełbasy śląskiej w ilości 1,5 kg, w cenie 16,80 zł/kg, wartości 25,20 zł, 3) kiełbasy wiejskiej w ilości 2,0 kg, w cenie 18,40 zł/kg, wartości 36,80 zł, 4) kiełbasy białej w ilości 1,0 kg, w cenie 18,10 zł/kg, wartości 18,10 zł, 5) kiełbasy mielonki w ilości 1,2 kg, w cenie 13,90 zł/kg, wartości 16,68 zł, z uwagi na niepodanie w miejscu sprzedaży ww. wędlin bez opakowań na wywieszce dotyczącej danego środka spożywczego lub w inny sposób w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentowi finalnemu nazwy środka spożywczego i wykazu składników - informacji wymaganych przepisami 19 ust. 1 pkt 1 i 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych (Dz. U. z 2015 r., poz. 29). Art. 4 ust. 1 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych stanowi, że wprowadzane do obrotu artykuły rolno-spożywcze powinny spełniać wymagania w zakresie jakości handlowej, jeżeli w przepisach o jakości handlowej zostały określone takie wymagania oraz dodatkowe wymagania dotyczące tych artykułów, jeżeli ich spełnienie zostało zadeklarowane przez producenta. Przez jakość handlową, zgodnie z treścią art. 3 pkt 5 ustawy o jakości handlowej artykułów rolnospożywczych, należy rozumieć cechy artykułu rolno-spożywczego dotyczące jego właściwości organoleptycznych, fizykochemicznych i mikrobiologicznych w zakresie technologii, produkcji, wielkości lub masy oraz wymagania wynikające ze sposobu produkcji, opakowania, prezentacji i oznakowania, nieobjęte wymaganiami sanitarnymi, weterynaryjnymi lub fitosanitarnymi. Zgodnie z 19 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych (Dz. U. z 2015 r., poz. 29) w przypadku środków spożywczych oferowanych do sprzedaży konsumentowi finalnemu lub zakładom żywienia zbiorowego bez opakowania lub w przypadku pakowania środków spożywczych w pomieszczeniu sprzedaży na życzenie konsumenta finalnego lub ich pakowania do bezzwłocznej sprzedaży podaje się: 3
1) nazwę środka spożywczego wskazaną w sposób określony w art. 17 rozporządzenia nr 1169/2011; 2) nazwę albo imię i nazwisko producenta; 3) wykaz składników zgodnie z art. 18-20 rozporządzenia nr 1169/2011, z uwzględnieniem informacji, o których mowa w art. 21 tego rozporządzenia; 4) klasę jakości handlowej albo inny wyróżnik jakości handlowej, jeżeli zostały one ustalone w przepisach w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej poszczególnych artykułów rolno-spożywczych lub ich grup albo jeżeli obowiązek podawania klasy jakości handlowej albo wyróżnika wynika z odrębnych przepisów; 5) w przypadku produktów rybołówstwa w rozumieniu pkt 3.1 załącznika I do rozporządzenia (WE) nr 853/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiającego szczególne przepisy dotyczące higieny w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego mrożonych glazurowanych - dodatkowo informację dotyczącą ilościowej zawartości glazury lub ryby albo owoców morza w tych produktach; 6) w przypadku pieczywa - dodatkowo: a) masę jednostkową, b) informację "pieczywo produkowane z ciasta mrożonego" albo "pieczywo produkowane z ciasta głęboko mrożonego" - gdy został zastosowany taki proces technologiczny. 2. Informacje, o których mowa w ust. 1, podaje się w miejscu sprzedaży na wywieszce dotyczącej danego środka spożywczego lub w inny sposób, w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentowi finalnemu. Zgodnie z art. 17 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. Urz. WE L 31 z 1.02.2002 r. ze zm.) podmioty działające na rynku spożywczym zapewniają na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji w przedsiębiorstwach będących pod ich kontrolą, zgodność tej żywności lub pasz z wymogami prawa żywnościowego właściwymi dla ich działalności i kontrolowanie przestrzegania tych wymogów. Wobec powyższego należy uznać, że kontrolowany wprowadził do obrotu artykuły rolno-spożywcze nieodpowiadające jakości handlowej określonej 4
w przepisach o jakości handlowej, co skutkuje zastosowaniem sankcji art. 40 a ust.1 pkt 3 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2014 roku, poz. 669 ze zm.): Kto wprowadza do obrotu artykuły rolno-spożywcze nieodpowiadające jakości handlowej określonej w przepisach o jakości handlowej lub deklarowanej przez producenta w oznakowaniu tych artykułów podlega karze pieniężnej w wysokości do pięciokrotnej wartości korzyści majątkowej uzyskanej lub która mogłaby zostać uzyskana przez wprowadzenie tych artykułów rolnospożywczych do obrotu, nie niższej jednak niż 500 zł. Celem prawa żywnościowego jest szeroko rozumiana ochrona interesów konsumentów. Art. 8 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności i ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. Urz. UE L 31 z 01.02.2002 r. ze zm.) precyzuje, że celem tego prawa jest ochrona interesów konsumentów i umożliwienie im świadomego wyboru związanego ze spożywaną przez nich żywnością. Prawo żywnościowe ma przeciwdziałać oszukańczym lub podstępnym praktykom, fałszowaniu żywności oraz wszelkim innym praktykom mogącym wprowadzić konsumentów w błąd. W kontekście powyższego Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej uznał, iż zgodnie z art. 17 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności i ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. U. L 31 z 01.02.2002r. ze zm.) podmioty działające na rynku spożywczym zapewniają na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji w przedsiębiorstwach będących pod ich kontrolą, zgodność tej żywności lub pasz z wymogami prawa żywnościowego właściwymi dla ich działalności i kontrolowanie przestrzegania tych wymogów. Należy zaznaczyć, że w świetle prawa żywnościowego pojęcie wprowadzenia do obrotu dotyczy każdego etapu obrotu i nie jest zawężone jedynie do pierwszego wprowadzenia na rynek. Wprowadzenie na rynek zgodnie z art. 3 pkt 8 rozporządzenia 178/2002 oznacza posiadanie żywności lub pasz w celu sprzedaży, z uwzględnieniem oferowania do sprzedaży lub innej formy dysponowania. Odwołując się do treści art. 3 pkt. 8 rozporządzenia 178/2002, za jakość handlową 5
odpowiada nie tylko producent, ale także przedsiębiorcy prowadzący obrót handlowy produktami żywnościowymi, na każdym jego etapie, w tym także etapie detalicznym. W oparciu o zebrany materiał dowodowy, na podstawie art. 61 4 Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 roku, poz. 267 ze zm.), pismem z dnia 10 marca 2015 roku, Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej poinformował stronę o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej z art. 40 a ust. 1 pkt 3 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. Jednocześnie Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej poinformował, że na podstawie art. 10 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, strona może brać czynny udział w każdym stadium postępowania, a w szczególności wypowiadać się, co do zebranych dowodów i zapoznać się ze zgromadzonymi w tej sprawie materiałami. Kontrolowany przedsiębiorca nie skorzystał z przysługującego mu uprawnienia. Zgodnie z art. 40 a ust. 5 ustawy o jakości ustalając wysokość kary pieniężnej Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej uwzględnił stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia strony, zakres naruszenia a także dotychczasową działalność podmiotu działającego na rynku artykułów rolnospożywczych oraz wielkość obrotów. Oceniając stopień szkodliwości czynu Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej uwzględnił wszystkie okoliczności wyznaczające w konkretnym przypadku rozmiar szkodliwości czynu, a odnoszące się zarówno do przedmiotowej jak i podmiotowej strony danego czynu. Przedsiębiorca wprowadzając do obrotu produkty niewłaściwie oznakowane niewątpliwie naruszył interes konsumenta. Niepodanie w miejscu sprzedaży wędlin bez opakowań na wywieszce dotyczącej danego środka spożywczego lub w inny sposób w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentowi informacji dotyczących nazwy środka spożywczego i wykazu składników jest istotnym naruszeniem. Konsument pozbawiony został wiedzy w tym zakresie, która jest istotna nie tylko z punktu widzenia prawa do informacji mogącej przesądzić o dokonanym wyborze produktu, ale również ze względu na bezpieczeństwo zdrowia konsumenta, do którego produkt ten może trafić. 6
Mając powyższe rozważania na względzie należy stwierdzić, że czyn kontrolowanego przedsiębiorcy charakteryzuje wysoki stopień szkodliwości. Stopień zawinienia kontrolowanego należałoby określić jako niedbalstwo. Kontrolowany nie przewidywał, że popełni czyn zabroniony, choć powinien i mógł to przewidzieć. Powinien wiedzieć, że w miejscu sprzedaży środków spożywczych oferowanych do sprzedaży konsumentowi finalnemu bez opakowań na wywieszce dotyczącej danego środka spożywczego lub w inny sposób w miejscu dostępnym bezpośrednio konsumentowi podaje się informacje dotyczące nazwy środka spożywczego i wykazu składników. Strona postępowania, jako podmiot działający na rynku artykułów rolnospożywczych, ma obowiązek stosowania takich procedur, by nie dopuszczać do przedostawania się do bezpośredniej sprzedaży dla konsumentów produktów, które są niewłaściwie oznakowane. Należy nadmienić, iż stopień zawinienia nie tyle wpływa na fakt wymierzenia kary w ogóle, ale na jej wysokość, którą organ wydający decyzję jedynie miarkuje w wymiarze określonym ustawą. W tej kwestii stanowisko Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej jest zbieżne z poglądem Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wyrażonym w wyroku z dnia 24.07.2008 roku ( Stopień zawinienia przedsiębiorcy wpływa jedynie na ustalenie wysokości kary pieniężnej, jest natomiast nieistotny dla samego wymierzenia kary pieniężnej, XVII AmE 170/07 ). Nadto przyjęte przez ustawodawcę brzmienie art. 40 a ust. 1 pkt 3 ustawy o jakości handlowej wprowadza mechanizm polegający na tym, że każdy, w stosunku do kogo zostanie spełniona przesłanka wprowadzania do obrotu artykułów rolno spożywczych nieodpowiadających jakości handlowej określonej w przepisach o jakości handlowej lub deklarowanej przez producenta, podlega karze określonej w tym przepisie. Dlatego też przy określaniu wysokości sankcji bierze się pod uwagę stopień zawinienia, który nie jest ustalany w chwili uznania konieczności wymierzania sankcji, ale na późniejszym etapie postępowania, to jest w momencie określania jej wysokości. Należy zatem zauważyć, że ustawodawca zakłada istnienie stopnia zawinienia w każdej sytuacji wymierzania kary pieniężnej z tytułu naruszania przepisów prawa żywnościowego, a rolą organu stosującego prawo, to jest wymierzającego karę pieniężną, jest jedynie miarkowanie wymiaru sankcji. Wojewódzki Inspektor zakres naruszenia ocenił jako istotny z punktu widzenia właściwości produktu oraz regulacji rynków, gdyż pozbawia 7
konsumentów rzetelnej informacji o produkcie. Pomimo że stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły oznakowania, które stanowi jedynie część wymagań w zakresie jakości handlowej przewidzianych przez przepisy prawa dla tego rodzaju środków spożywczych w obrocie z udziałem konsumentów, to jednak informacje te są jednymi z najważniejszych elementów jakości handlowej. Biorąc pod uwagę dotychczasową działalność kontrolowanego przedsiębiorcy na rynku artykułów rolno-spożywczych należy zaznaczyć, iż nie był on wcześniej karany za wprowadzenie do obrotu artykułów rolno-spożywczych niewłaściwej jakości. Biorąc pod uwagę piąty z czynników mających wpływ na wysokość kary pieniężnej, tj. wielkość obrotów przedsiębiorcy wprowadzającego do obrotu artykuły rolno-spożywcze nieodpowiadające jakości handlowej, Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej w oparciu o przedstawioną przez stronę informację stwierdził, iż wg przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013, poz. 672 ze zm.) strona należy do grupy mikroprzedsiębiorców, w związku z czym oceniono i wzięto pod uwagę fakt, że jej udział w obrocie rynkowym jest niewielki. Ponadto, przy wydawaniu decyzji, obok uwzględnienia powyższych przesłanek, Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej wziął pod uwagę treść art. 17 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności i ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności ( Dz. Urz. UE L 31 Z 01.02.2002 r. ze zm.), iż kara powinna być skuteczna, oraz odstraszająca, a także wziął pod uwagę zasadę proporcjonalności, która zakłada, że zastosowany środek musi być właściwy do osiągnięcia zakładanego celu. W tym przypadku, biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy, należało zastosować środek w postaci wymierzenia odpowiedniej kary pieniężnej w wysokości 600 zł (słownie: sześćset złotych 00/100). Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej zdecydował zatem jak w sentencji. 8
Zgodnie z art. 40 a ust. 6 i 7 ustawy o jakości handlowej artykułów rolnospożywczych, karę pieniężną o której mowa w sentencji decyzji, stanowiącą dochód budżetu państwa, przedsiębiorca jest zobowiązany wpłacić na konto bankowe Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Poznaniu, Nr konta NBP O/O Poznań Nr 96 1010 1469 0032 7422 3100 0000, w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o wymierzeniu kary stała się ostateczna. Kara niezapłacona w terminie staje się zaległością podatkową w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 roku, poz. 749 ze zm.). Pouczenie: 1. Od niniejszej decyzji, na podstawie art. 127 1 i 2 oraz art. 129 1 i 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267 ze zm.), stronie przysługuje odwołanie do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, 00-950 Warszawa, Plac Powstańców Warszawy 1, składane na piśmie za pośrednictwem Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej, Al. Marcinkowskiego 3, 60-967 Poznań, w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia. 2. Zgodnie z art. 40a ust.8 ustawy z dnia 21 grudnia 2000r. o jakości handlowej artykułów rolnospożywczych (Dz. U. z 2014r., poz. 669 ze zm.) w zakresie nieuregulowanym w ustawie do kar pieniężnych stosuje się odpowiednio przepisy działu III ustawy Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 roku, poz. 749 ze zm.).... imię i nazwisko, stanowisko służbowe, podpis) Otrzymują: - strona - aa PO - aa D/KA - aa BA 9