Stan i ruch naturalny ludności w województwie kujawsko-pomorskim w 2010 r.

Bydgoszcz, maj 2011 r. URZ D STATYSTYCZNY W BYDGOSZCZY Stan i ruch naturalny ludności w województwie kujawsko-pomorskim w 2010 r. Stan i struktura ludności W końcu 2010 r. województwo kujawsko-pomorskie zamieszkiwało 2069,5 tys. osób (5,4 % ogółu ludności kraju), tj. o 460 osób więcej niż przed rokiem. Najwięcej mieszkańców województwa skupiał podregion włocławski (37,5 % ogółu), nieco mniej bydgosko-toruński (36,8 % ogółu), a najsłabiej zaludniony był podregion grudziądzki (25,7 % ogółu mieszkańców), przy powierzchni stanowiącej odpowiednio: 45,9 %, 16,2 % i 37,9 % obszaru województwa. Pod względem liczby ludności Kujawsko-Pomorskie zajęło 10 miejsce w rankingu województw. Mazowieckie Śląskie Wielkopolskie Małopolskie Dolnośląskie Łódzkie Pomorskie Lubelskie Podkarpackie Kujawsko-pomorskie Zachodniopomorskie 2069,5 tys. Warmińsko-mazurskie Świętokrzyskie Podlaskie Opolskie 38,2 mln Lubuskie 0 1 2 3 4 5 6 mln W 2010 r. większość ludności województwa stanowili mieszkańcy miast. Współczynnik urbanizacji ukształtował się na poziomie 60,5 % (dla porównania w kraju wyniósł 60,9 %). W Kujawsko-Pomorskim, podobnie jak w kraju, od kilku lat obserwowany jest nieznaczny spadek udziału ludności miejskiej w ogólnej liczbie mieszkańców województwa (w 2009 r. wyniósł 60,7 %, a w 2000 r. było to jeszcze 62,4 %). Gęstość zaludnienia w miastach wyniosła 1513 osób/km 2. Spadek liczby ludności odnotowano w każdym z czterech największych miast (powiatów grodzkich) województwa, i tak: w Bydgoszczy (liczącej 356,2 tys. mieszkańców) w skali roku liczba ludności

2 STAN I RUCH NATURALNY LUDNOŚCI W 2010 R. zmalała o 0,4 %, w Toruniu (205,3 tys. mieszkańców) spadek o 0,2 %, we Włocławku (116,9 tys. mieszkańców) spadek o 0,4 %, a w Grudziądzu (skupiającym 98,8 tys. mieszkańców) spadek o 0,3 % w porównaniu z 2009 r. W 2010 r. mieszkańcy wymienionych miast stanowili łącznie 62,0 % ogółu ludności miejskiej województwa kujawsko-pomorskiego (przed rokiem 62,1 %). LUDNOŚĆ ORAZ PRZYROST NATURALNY W MIASTACH NA PRAWACH POWIATU W 2010 R. W województwie kujawsko-pomorskim liczba ludności mieszkającej na wsi (według stanu na koniec 2010 r.) zwiększyła się w skali roku o 0,5 %, czyli do poziomu 816,6 tys. osób (w porównaniu z 2000 r. odnotowano wzrost o 5,0 %). Gęstość zaludnienia na wsi wyniosła 48 osób/1 km 2. Tabl. 1. Ludność według płci oraz miejsca zamieszkania w latach 2000, 2005 2010 Stan w dniu 31 XII WYSZCZEGÓLNIENIE A 2000=100 2000 2005 2006 2007 2008 2009 2010 ogółem mężczyźni kobiety Ogółem... 2067817 2068253 2066371 2066136 2067918 2069083 2069543 998045 1071498 A 100,0 100,0 99,9 99,9 100,0 100,1 100,1 99,9 100,3 Miasta... 1290395 1272615 1267250 1262577 1259462 1256730 1252913 589975 662938 A 100,0 98,6 98,2 97,8 97,6 97,4 97,1 96,6 97,5 Wieś... 777422 795638 799121 803559 808456 812353 816630 408070 408560 A 100,0 102,3 102,8 103,4 104,0 104,5 105,0 105,1 105,0 Na 1 km 2... 115,1 115,1 115,0 115,0 115,1 115,1 115,2 55,5 59,6 Kobiety na 100 mężczyzn... 107,0 107,0 107,2 107,3 107,4 107,3 107,4 x x W 2010 r. ponad połowę ludności województwa kujawsko-pomorskiego (51,8 %, czyli tyle samo co w latach ubiegłych) stanowiły kobiety, przy czym w miastach 52,9 % udziału, a na wsi 50,0 %. Współczynnik feminizacji w województwie ukształtował się na poziomie 107, przy czym w miastach wyniósł 112, a na wsi 100. W powiatach grodzkich na 100 mężczyzn przypadało więcej kobiet niż przeciętnie w województwie, i tak: w Toruniu 116, w Bydgoszczy 114, we Włocławku 113, a w Grudziądzu 110.

STAN I RUCH NATURALNY LUDNOŚCI W 2010 R. 3 Podobnie jak w latach poprzednich w 2010 r. gęstość zaludnienia w Kujawsko-Pomorskim wyniosła 115 (dla porównania w kraju było to 122), przy czym w podregionach przypadało: w bydgosko-toruńskim 262 osoby na 1 km 2, we włocławskim 94 osoby, a w grudziądzkim 78 osób. Pod względem liczby ludności przypadającej na 1 km 2 w rankingu województw Kujawsko-Pomorskie zajęło 8 pozycję w kraju. Na niższych poziomach podziału terytorialnego województwa, biorąc pod uwagę liczbę ludności oraz gęstość zaludnienia, można zaobserwować duże różnice. Spośród powiatów największa liczba ludności zamieszkiwała inowrocławski (163,8 tys. mieszkańców; 7,9 % ogółu mieszkańców województwa). Jednocześnie powiat ten wyróżniał się najwyższą spośród wszystkich powiatów gęstością zaludnienia (134 osoby na 1 km 2 ). Najsłabiej zaludnionym obszarem był powiat wąbrzeski liczący 34,7 tys. mieszkańców, z gęstością zaludnienia na poziomie 69 osób/km 2. Najmniej osób na 1 km 2 (zaledwie 44 osoby) przypadało w powiecie tucholskim (47,7 tys. mieszkańców). Wśród miast na prawach powiatu najliczniej zamieszkana była Bydgoszcz, tam też przypadało najwięcej, bo 2024 osób/km 2. LUDNOŚĆ ORAZ GĘSTOŚĆ ZALUDNIENIA WEDŁUG POWIATÓW W 2010 R. 115 tucholski świecki grudziądzki GRUDZIĄDZ sępoleński bydgoski chełmiński wąbrzeski brodnicki nakielski BYDGOSZCZ toruński golubsko- -dobrzyński rypiński Liczba ludności 2 na 1 km w tys. żniński inowrocławski TORUŃ aleksandrowski lipnowski mogileński radziejowski WŁOCŁAWEK włocławski W ostatnich latach w Kujawsko-Pomorskim obserwuje się niepokojące tendencje świadczące o starzeniu się społeczeństwa, co przejawia się m.in. zmianą struktury wiekowej ludności. Na koniec 2010 r. liczba osób w wieku przedprodukcyjnym, tj. 0 17 lat (400,4 tys. osób) zmniejszyła się w skali roku o 1,5 %. W województwie mieszkało 321,5 tys. dzieci (w wieku 0 14 lat), czyli o 0,8 % mniej niż przed rokiem. Liczba ludności w wieku produkcyjnym (18 59 lat w przypadku kobiet, 18 64 lata mężczyźni) zmalała o 0,1 % w stosunku do ub. roku, tj. do poziomu 1337,2 tys. Ludność w takim wieku stanowiła 64,6 % mieszkańców województwa. Osoby w wieku niemobilnym (45 59 lat dla kobiet, 45 64 lata dla mężczyzn) stanowiły 37,8 % ogółu ludności w wieku produkcyjnym (udział w skali roku pozostał na niezmienionym poziomie). Osób w wieku poprodukcyjnym (kobiety powyżej 60. roku życia, mężczyźni powyżej 65. roku życia) było więcej niż w ub. roku o 2,4 %, czyli o 331,9 tys. osób.

4 STAN I RUCH NATURALNY LUDNOŚCI W 2010 R. LUDNOŚĆ WEDŁUG EKONOMICZNYCH GRUP WIEKU W 2010 R. Coraz mniej korzystne stają się relacje między poszczególnymi grupami wieku ludności, co obrazuje 16,0 % 19,4 % współczynnik obciążenia ekonomicznego. W końcu 2010 r. na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadało 55 osób w wieku nieprodukcyjnym (tyle 24,4 % samo przed rokiem), w tym 30 to osoby w wieku przedprodukcyjnym. Dla porównania w 2000 r. wielkość 40,2 % współczynnika wynosiła odpowiednio: 64 i 41. Wśród powiatów najwięcej osób Ludność w wieku: w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób przedprodukcyjnym w wieku produkcyjnym zanotowano produkcyjnym niemobilnym mobilnym w powiatach: rypińskim (60 osób), a najmniej w powiatach: inowrocławskim, bydgoskim i toruńskim (po 53 poprodukcyjnym osoby). Wśród powiatów grodzkich najwyższą wartość odnotowano Bydgoszczy i w Grudziądzu (po 55 osób), a najniższą w Toruniu (51 osób). Tabl. 2. Ludność według wieku w latach 2009 i 2010 Stan w dniu 31 XII WYSZCZEGÓLNIENIE Ludność ogółem Ludność w miastach kobiety 2009 2010 2009 2010 kobiety Ogółem... 2069083 2069543 1071498 1256730 1252913 662938 Wiek: 0 4 lata... 108675 110973 54129 60839 62352 30573 5 9... 100273 99455 48234 55148 54465 26429 10 14... 115099 111022 54075 61425 59099 28815 15 19... 143296 137223 67572 79897 75804 37592 20 24... 163269 157460 77700 95884 91651 45869 25 29... 178660 180042 88274 109336 108944 54140 30 34... 161356 163536 80537 101099 102321 50972 35 39... 142060 146461 72991 86332 88729 44805 40 44... 125828 126623 63691 74457 74936 38482 45 49... 137049 132313 67231 82243 78735 41404 50 54... 164000 159476 82177 103681 99354 53213 55 59... 151799 153737 81153 99320 99954 54980 60 64... 117333 130538 71218 78187 86942 48913 65 69... 71908 70288 39810 48440 47249 27324 70 74... 69359 68222 40804 45366 44908 27236 75 79... 57479 57310 36117 36684 36868 23400 80 84... 37827 39369 26713 23489 24616 16645 85 lat i więcej... 23813 25495 19072 14903 15986 12146 Przedprodukcyjny 406397 400430 195360 222774 219217 107248 Produkcyjny... 1338427 1337211 642404 821263 815156 400026 mobilny... 832119 832365 411843 501643 499084 250429 niemobilny... 506308 504846 230561 319620 316072 149597 Poprodukcyjny... 324259 331902 233734 212693 218540 155664 Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym... 54,6 54,8 66,8 53,0 53,7 65,7

STAN I RUCH NATURALNY LUDNOŚCI W 2010 R. 5 LUDNOŚĆ WEDŁUG PŁCI I GRUP WIEKU W 2010 R. Stan w dniu 31 XII grupy wieku MĘŻCZYŹNI 85 lat i więcej KOBIETY 80-84 75-79 70-74 Nadwyżka liczby kobiet nad liczbą mężczyzn 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 Nadwyżka liczby mężczyzn nad liczbą kobiet 10-14 5-9 0-4 tys. 100 80 60 40 20 0 0 20 40 60 80 100 tys. Tabl. 3. Ważniejsze dane o miastach na prawach powiatu WYSZCZEGÓLNIENIE Województwo Bydgoszcz Grudziądz Toruń Włocławek W liczbach bezwzględnych Powierzchnia w km 2... 17972 176 58 116 84 Ludność... 2069543 356177 98757 205312 116914 w tym kobiety... 1071498 189677 51824 110357 61896 na 1 km 2 powierzchni... 115 2024 1710 1774 1387 w wieku: przedprodukcyjnym... 400430 57675 17742 33987 20221 produkcyjnym... 1337211 229156 63725 136311 76218 mobilnym... 832365 140864 38175 86078 45527 niemobilnym... 504846 88292 25550 50233 30691 poprodukcyjnym... 331902 69346 17290 35014 20475 Małżeństwa... 12447 2102 629 1207 691 Urodzenia żywe... 22596 3514 1069 2091 1114 Zgony... 20453 3720 1093 1855 1246 Przyrost naturalny... 2143-206 -24 236-132 Ogólne saldo migracji... -1683-1267 -293-642 -356 saldo migracji zagranicznych -240-111 -50-41 55

6 STAN I RUCH NATURALNY LUDNOŚCI W 2010 R. Tabl. 3. Ważniejsze dane o miastach na prawach powiatu (dok.) WYSZCZEGÓLNIENIE Województwo Bydgoszcz Grudziądz Toruń Włocławek 2009=100 Ludność... 100,0 99,6 99,7 99,8 99,6 w tym kobiety... 100,0 99,6 99,7 99,9 99,6 w wieku: przedprodukcyjnym... 98,5 98,4 99,2 98,8 98,6 produkcyjnym... 99,9 99,1 99,2 99,2 98,9 mobilnym... 100,0 99,6 99,1 99,5 99,3 niemobilnym... 99,7 98,3 99,3 98,6 98,2 poprodukcyjnym... 102,4 102,3 102,0 103,2 103,5 Małżeństwa... 88,5 89,4 92,0 89,5 89,0 Urodzenia żywe... 98,0 99,2 101,2 96,6 97,9 Zgony... 100,3 99,5 108,5 100,2 101,9 Województwo=100 Powierzchnia w km 2... 100,0 1,0 0,3 0,6 0,5 Ludność... 100,0 17,2 4,8 9,9 5,6 w tym kobiety... 100,0 17,7 4,8 10,3 5,8 w wieku: przedprodukcyjnym... 100,0 14,4 4,4 8,5 5,0 produkcyjnym... 100,0 17,1 4,8 10,2 5,7 mobilnym... 100,0 16,9 4,6 10,3 5,5 niemobilnym... 100,0 17,5 5,1 10,0 6,1 poprodukcyjnym... 100,0 20,9 5,2 10,5 6,2 Małżeństwa... 100,0 16,9 5,1 9,7 5,6 Urodzenia żywe... 100,0 15,6 4,7 9,3 4,9 Zgony... 100,0 18,2 5,3 9,1 6,1 Ruch naturalny Rok 2010 jest kolejnym, w którym odnotowano dodatni przyrost naturalny, który w województwie ukształtował się na poziomie 2143. W przeliczeniu na 1000 ludności przyrost naturalny wyniósł 1,0 (przed rokiem wartość o 0,3 pkt wyższa). W miastach wskaźnik osiągnął 0,1 (przed rokiem 0,4 ) i był niższy niż notowany na wsi, gdzie wyniósł +2,5 (przed rokiem +2,6 ). tys. 25 24 23 22 21 20 19 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

STAN I RUCH NATURALNY LUDNOŚCI W 2010 R. 7 W całym 2010 r. w Kujawsko-Pomorskim zarejestrowano 22,6 tys. urodzeń żywych, tj. o 463 (o 2,0 %) mniej niż przed rokiem. Współczynnik urodzeń w analizowanym okresie wyniósł 10,9 (wobec 11,2 przed rokiem); na wsi ukształtował się na poziomie 12,0, a w miastach 10,2. Ponad połowę, bo 51,7 % nowonarodzonych w województwie dzieci, stanowili chłopcy. W województwie kujawsko-pomorskim w stosunku do wielkości rejestrowanych przed rokiem wzrosła liczba zgonów o 64, tj. o 0,3 % (do poziomu 20,5 tys. osób). Współczynnik zgonów wyniósł 9,9 (tyle samo przed rokiem). W analizowanym roku odnotowano spadek liczby zgonów niemowląt w okresie dwunastu miesięcy zmarło 131 dzieci poniżej 1 roku życia (wobec 147 zgonów przed rokiem). Współczynnik zgonów niemowląt (liczba zgonów niemowląt na 1000 urodzeń żywych) wyniósł w województwie 5,8 (wobec 6,4 przed rokiem). W ostatnich latach w Kujawsko-Pomorskim obserwuje się wydłużanie przeciętnego trwania życia. W 2010 r. w województwie mężczyźni żyli, podobnie jak przed rokiem, przeciętnie 71,4 lat, natomiast kobiety 79,8 lat (o 0,3 roku dłużej niż w 2009 r.). W stosunku do 2000 r. mężczyźni przeciętnie żyją o 1,8 roku dłużej, a kobiety o 2,3 lata dłużej. W 2010 r. przeciętne trwanie życia mężczyzn zamieszkałych w miastach wynosiło 71,7 lat, tj. o 0,8 roku dłużej niż na wsi. Podobna sytuacja dotyczy kobiet mieszkanki miast żyły 79,9 lat, czyli o 0,3 roku dłużej niż kobiety na wsi. Tabl. 5. Ruch naturalny ludności w latach 2009 i 2010 Tabl. 4. Urodzenia żywe i zgony według płci w latach 2009 i 2010 WYSZCZEGÓLNIENIE 2009 Urodzenia żywe 2010 ogółem miasta wieś Ogółem... 23059 22596 12741 9855 Chłopcy... 11763 11684 6571 5113 Dziewczynki... 11296 10912 6170 4742 Zgony Ogółem... 20389 20453 12647 7806 w tym niemowląt... 147 131 76 55 Mężczyźni... 10733 10805 6546 4259 Kobiety... 9656 9648 6101 3547 WYSZCZEGÓLNIENIE a 2009 b 2010 Małżeństwa Urodzenia Zgony Przyrost naturalny Saldo migracji wewnętrznych zagranicznych W liczbach bezwzględnych Ogółem... a 14070 23059 20389 2670-1315 -82 b 12447 22596 20453 2143-1443 -240 Miasta... a 8399 13184 12626 558-3581 -134 b 7415 12741 12647 94-3663 -248 Wieś... a 5671 9875 7763 2112 2266 52 b 5032 9855 7806 2049 2220 8 Na 1000 ludności Ogółem... a 6,80 11,15 9,86 1,29-0,64-0,04 b 6,01 10,92 9,88 1,04-0,70-0,12 Miasta... a 6,73 10,56 10,11 0,45-2,87-0,11 b 5,95 10,23 10,15 0,08-2,94-0,20 Wieś... a 6,91 12,04 9,47 2,58 2,76 0,06 b 6,10 11,96 9,47 2,49 2,69 0,01

8 STAN I RUCH NATURALNY LUDNOŚCI W 2010 R. W 2010 r. w województwie kujawsko-pomorskim zawarto 12,4 tys. małżeństw, tj. o 1623 (o 11,5 %) mniej niż przed rokiem. Współczynnik małżeństw obniżył się w skali roku o 0,8 pkt do poziomu wskaźnika 6,0 ; na wsi kształtował się na poziomie 6,1, a w miastach 6,0. W analizowanym roku sądy orzekły 4,0 tys. rozwodów, tj. o 104 (o 2,7 %) więcej niż przed rokiem. Rozwody orzeczone w miastach stanowiły 72,9 % ogółu rozwodów w województwie. Współczynnik rozwodów utrzymał się na poziomie sprzed roku, tj. 1,9 (w miastach wskaźnik wyniósł 2,3, a na wsi 1,3 ). W 2010 r. nadal obserwuje się odpływ mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego zameldowanych na pobyt stały. W analizowanym roku wymeldowało się 25,1 tys. osób (w tym 0,8 tys. z pobytu stałego za granicę), zameldowało się natomiast 23,5 tys. osób (w tym 0,5 tys. na pobyt stały z zagranicy). Oznacza to ujemne saldo migracji stałej, które zwiększyło się w województwie z minus 1397 w 2009 r. do minus 1683 w 2010 r. (saldo migracji zewnętrznej zwiększyło się odpowiednio: z minus 82 do minus 240). Saldo migracji stałej w przeliczeniu na 1000 ludności w województwie kujawsko-pomorskim wyniosło -0,8 (wobec -0,7 przed rokiem), przy czym w miastach sytuacja przedstawia się znacznie bardziej niekorzystnie (-3,1 ) niż na wsi (2,7 ). Saldo migracji zewnętrznej (liczone na 1000 mieszkańców) ukształtowało się w województwie na poziomie -0,12. Opracowanie merytoryczne Magdalena Miśko; tel. 52 366 93 57 Redakcja techniczna, skład i grafika komputerowa Wydział Opracowań Statystycznych e-mail: InformatoriumUSBDG@stat.gov.pl