Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Matryca usług i problemów społecznych www.fim.org.pl Lublin, styczeń 2013 r.
Strona2 1. Wprowadzenie Matryca Usług i problemów społecznych to narzędzie wspierające pracę Zespołów ds. Kontraktowania, funkcjonujących w ramach projektu PI Nowoczesne zarządzanie outsourcingiem usług społecznych realizowanego przez Fundację Inicjatyw Menedżerskich (FIM) w ramach projektu współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet V Dobre rządzenie Działanie 5.4 Rozwój potencjału trzeciego sektora Poddziałanie 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego. Szczegółowy opis procesu w którym wykorzystywana jest matryca zawarty został w Podręczniku. Na potrzeby niniejszego wstępu wystarczy wskazać, że projekt,,pi Nowoczesne zarządzanie outsourcingiem usług społecznych w skrócie zwany KUS (od kontraktowania usług społecznych) ma na celu wypracowanie i wdrożenie innowacyjnego modelu umożliwiającego bardziej efektywne zarządzanie usługami społecznymi świadczonymi w formie outsourcingu w samorządach gminnych i powiatowych Podkarpacia i Lubelszczyzny. Kluczowym zadaniem Matrycy Usług i Problemów Społecznych jest identyfikacja i priorytetyzacja problemów i potrzeb społecznych. Zadanie to realizowane jest wieloetapowo w oparciu o pracę wewnątrz Zespołów ds. Kontraktowania, spotkania RADAR oraz współpracę Zespołów ds. Kontraktowania ze środowiskiem funkcjonowania projektu, które stanowią: Rada Gminy (lub miasta lub powiatu lub sejmik w zależności od szczebla samorządu), aktualni wykonawcy usług społecznych, potencjalni wykonawcy usług społecznych, beneficjenci, otoczenie beneficjentów, eksperci. Otoczenie projektu KUS prezentuje poniższy rysunek. Na potrzeby projektu KUS zakres oddziaływania Matrycy Usług i Problemów Społecznych został ograniczony do Usług Społecznych, rozumianych jako podzbiór usług publicznych.
Strona3 Pod pojęciem usługi publiczne rozumie się usługi świadczone przez administrację publiczną (w szczególności samorządową) dla : bezpośrednio (w ramach sektora publicznego) albo poprzez finansowanie podmiotów zapewniających ich realizację, a niebędących administracją publiczną. Pod pojęciem usługi społeczne rozumie się specyficzną grupę usług publicznych świadczonych przez samorząd dla w celu zaspokojenia ich potrzeb wynikających z praw człowieka (zagadnienie to szerzej opisane jest w podręczniku projektu KUS). Zakres Matrycy obejmuje następujące obszary usług społecznych: ochrona zdrowia,,,,, publiczny i bezpieczeństwo. Podstawą do opracowania Matrycy Usług i Problemów Społecznych są: Katalog Usług Społecznych (opisany szczegółowo w podręczniku KUS) oraz Mapa Aktywności Organizacji Pozarządowych. Tak jak to zostało opisane w procesie KUS, dane do Mapy aktywności organizacji pozarządowych zostaną zebrane na podstawie informacji zgromadzonych przez samorząd i zaktualizowanych na portalu KUS za pomocą Ankiety - portfolio organizacji pozarządowej. W oparciu o to działanie powstanie zestawienie analogiczne do przedstawionego na poniższym schemacie. społecznych : ochrona zdrowia publiczny i bezpieczeństwo
Strona4 Kolejnym krokiem w procesie budowania matrycy usług i problemów społecznych jest inwentaryzacja usług świadczonych przez samorząd i podległe mu jednostki. Po zrealizowaniu tego kroku Matryca przyjmuje następujący wygląd (przy czym kolejne strzałki oznaczają kolejne szczegółowo opisane w legendzie usługi świadczone przez samorząd). W procesie budowy matrycy każdemu z obiektów umieszczonych na diagramie odpowiada jeden rozdział w dokumencie Matrycy Usług i Problemów Społecznych W pierwszej kolejności opisywane są obszary, których dotyczy matryca, w drugiej potencjał organizacji pozarządowych do świadczenia poszczególnych usług poprzez opisanie jednej organizacji po drugiej, w trzeciej kolejności następuje opisanie istniejących usług wraz z informacją nt. sposobu ich prowadzenia i podmiotów realizujących te usługi. społecznych: ochrona zdrowia publiczny i bezpieczeństwo Kolejnym krokiem jest identyfikacja usług oczekiwanych. Identyfikacja ta odbywa się w ramach pierwszego i drugiego spotkania RADAR. Poziom oczekiwanych usług jest symbolizowany za pomocą wielkości okręgu. Budując Matrycę Usług i Problemów Społecznych można wykorzystać także inne elementy graficzne oraz inne wymiary wynikające ze specyfiki danego samorządu. Istotne jest aby matryca miała postać graficzną, pozwalającą na szybką komunikację wizualną. Możliwym jest opracowanie matrycy, która jest rozwinięciem obszarów do poziomu poszczególnych usług. Realnym jest takie zbudowanie matrycy, w którym kolor poszczególnych komórek diagramu lub długość strzałek odzwierciedla stopień realizacji danej usługi lub stopień oceny danej usługi przez lokalną społeczność. Dyskusja nt. usług i kształtu matrycy powinna mieć charakter warsztatowy i powinna być przeprowadzana zarówno w gronie zespołu ds. kontraktowania jak i w trakcie
Strona5 spotkań RADAR. Finalna postać matrycy powinna być prezentowana Radzie (Sejmikowi) przez Zespół ds. Kontraktowania lub Wójta (Burmistrza / Prezydenta / Starostę / Marszałka). społecznych : ochrona zdrowia publiczny i bezpieczeństwo Przedstawiona powyżej, przykładowa Matrycy Usług i Problemów Społecznych pokazuje, że w jednostce świadczonych jest 9 usług społecznych, z czego 8 przez jednostki samorządu, a jedna przez organizację społeczną. Matryca wskazuje, że istnieje potencjał dodatkowej organizacji społecznej, która mogłaby świadczyć usługi w obszarze. Matryca pokazuje że istnieje duże oczekiwanie społeczne dodatkowych usług w obszarze ochrona zdrowia, średnie w obszarze publiczny i bezpieczeństwo oraz mniejsze w obszarach edukacji publicznej, kultury oraz mieszkalnictwa. Na podstawie tak skonstruowanej Matrycy, Zespół ds. Kontraktowania powinien przeanalizować: a) możliwość zmiany sposobu świadczenia usług w obszarze (być może zmianę z aktualnego sposobu na kontraktację ale decyzja taka powinna być poprzedzona studium celowości); b) celowość przeniesienia części zasobów z obszaru opieka do obszaru zdrowie ; c) jakości świadczenia usług w obszarach kultura, i.