GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY BUDYNKI I INFRASTRUKTURA TECHNICZNA W GOSPODARSTWACH ROLNYCH 2002

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY BUDYNKI I INFRASTRUKTURA TECHNICZNA W GOSPODARSTWACH ROLNYCH 2002 Warszawa, wrzesień 2003

KOMITET REDAKCYJNY GŁÓWNEGO URZĘDU STATYSTYCZNEGO PRZEWODNICZĄCY Tadeusz Toczyński REDAKTOR GŁÓWNY Halina Dmochowska CZŁONKOWIE Wojciech Adamczewski, Maria Bieńkowska, Stanisława Borkowska, Małgorzata Fronk, Iwona Gruczyńska, Bożena Jakóbiak, Janina Janecka, Małgorzata Kałaska, Jacek Kotowski, Liliana Kursa, Lucyna Nowak, Lucyna Przybylska, Grażyna Szydłowska SEKRETARZ Hanna Poławska Opracowanie publikacji: pod kierunkiem: Redakcja merytoryczna: Autorzy opracowania: Departament Statystyki Rolnictwa i Środowiska Janusza Witkowskiego Zastępcy Generalnego Komisarza Spisowego Wiceprezesa GUS Henryka Wanke Zastępca Dyrektora Departamentu Statystyki Rolnictwa i Środowiska Małgorzata Kuliś Grażyna Makowska Grażyna Nowicka Prace obliczeniowe i edytorskie: Prace projektowe i przetwarzanie danych: pod kierunkiem: Autorzy prac projektowych i przetwarzania danych: Graficzne wykonanie wykresów i map: Małgorzata Kuliś Krystyna Markiewicz Grażyna Nowicka COIS Warszawa Jovity Januszewskiej Zastępcy Dyrektora Centralnego Ośrodka Informatyki Statystycznej Anna Rozworowska Hanna Wiśniewska Maria Zaręba Małgorzata Kuliś Dariusz Miziołek Projekt okładki: Druk i oprawa: Sylwester Jabłoński Zakład Wydawnictw Statystycznych Warszawa, Al. Niepodległości 208

PRZEDMOWA Publikacja zawiera wyniki Powszechnego Spisu Rolnego 2002 r. dotyczące wykorzystania budynków i budowli oraz wyposażenia gospodarstw rolnych w infrastrukturę techniczną. Wyniki Powszechnego Spisu Rolnego zostały przedstawione w zbiorczym rozliczeniu dla kraju według grup użytkowników gospodarstw, grup użytków rolnych oraz według województw. Dla zilustrowania przemian w użytkowaniu i wykorzystaniu budynków i budowli oraz infrastruktury technicznej gospodarstw rolnych podstawowe informacje spisowe w ujęciu ogólnokrajowym zaprezentowano na tle wyników poprzedniego spisu rolnego przeprowadzonego w 1996 r. Publikacja składa się z uwag metodycznych, uwag analitycznych ilustrowanych wykresami i części tabelarycznej. W uwagach metodycznych omówiono podstawowe zasady, definicje i pojęcia obowiązujące w Powszechnym Spisie Rolnym 2002 r. W uwagach analitycznych przedstawiono krótką analizę uzyskanych wyników w ujęciach sektorowych według stopnia wykorzystania, rodzaju budynków i budowli oraz poziomu wyposażenia w elementy infrastruktury technicznej w gospodarstwach indywidualnych. Niniejsza publikacja jest kolejną z zaplanowanych na 2003 r. publikacji dotyczących wyników Powszechnego Spisu Rolnego 2002 r. Główny Urząd Statystyczny składa podziękowanie wszystkim osobom i instytucjom uczestniczącym w przygotowaniu i przeprowadzeniu Powszechnego Spisu Rolnego 2002 r. Tadeusz Toczyński Generalny Komisarz Spisowy Prezes Głównego Urzędu Statystycznego Warszawa, wrzesień 2003 r.

IV SPIS TREŚCI Przedmowa........................................................ Uwagi metodyczne.................................................. Uwagi analityczne................................................... III VIII XV WYKAZ TABLIC Tabl. Str. Budynki i budowle w gospodarstwach rolnych według użytkowników......... 1 XVI Wybrane budynki i budowle w gospodarstwach indywidualnych powyżej 1 ha użytków rolnych według grup obszarowych użytków rolnych.............. 2 XVII DZIAŁ I BUDYNKI I BUDOWLE W GOSPODARSTWACH ROLNYCH Budynki i budowle w gospodarstwach rolnych według użytkowników......... 1 2 Powierzchnia budynków i budowli w gospodarstwach rolnych według użytkowników..................................................... 2 3. Powierzchnia i stopień wykorzystania budynków i pomieszczeń inwentarskich oraz gospodarczych w gospodarstwach rolnych............................ 3 4 Powierzchnia głównych rodzajów budynków i budowli według użytkowników.. 4 5 Powierzchnia głównych rodzajów budynków i budowli według grup obszarowych użytków rolnych.................................................... 5 7 Powierzchnia pomieszczeń inwentarskich przypadająca na 1 sztukę dużą w tej ich części, która jest wykorzystana na działalność rolniczą według grup obszarowych użytków rolnych................................................... 6 19 Powierzchnia pomieszczeń inwentarskich przypadająca na 1 sztukę dużą w tej ich części, która jest wykorzystana na działalność rolniczą według liczby posiadanych zwierząt................................................ 7 21 Wyposażenie gospodarstw rolnych w silosy zbożowe, do kiszonek oraz w przechowalnie do owoców, warzyw i ziemniaków według użytkowników....... 8 23 Wyposażenie gospodarstw rolnych w silosy zbożowe według grup obszarowych użytków rolnych oraz użytkowników.................................... 9 24 Wyposażenie gospodarstw rolnych w silosy do magazynowania kiszonek według grup obszarowych użytków rolnych oraz użytkowników..................... 10 26

V Tabl. Str. Wyposażenie gospodarstw rolnych w silosy do magazynowania kiszonek według grup obszarowych użytków rolnych oraz liczby posiadanych zwierząt w sztukach dużych............................................................ 11 28 Wyposażenie gospodarstw indywidualnych w silosy do kiszonek według grup obszarowych użytków rolnych oraz liczby posiadanych zwierząt w sztukach dużych........................................................... 12 30 Wyposażenie gospodarstw rolnych w przechowalnie do owoców, warzyw i ziemniaków według grup obszarowych użytków rolnych i użytkowników..... 13 32 DZIAŁ II. INFRASTRUKTURA W GOSPODARSTWACH ROLNYCH Gospodarstwa indywidualne według źródła zaopatrzenia w wodę oraz grup obszarowych użytków rolnych......................................... 14 34 Gospodarstwa indywidualne według sposobu usuwania śmieci z gospodarstwa oraz grup obszarowych użytków rolnych................................. 15 35 Gospodarstwa indywidualne według wyposażenia w sieć elektryczną oraz grup obszarowych użytków rolnych......................................... 16 36 Gospodarstwa indywidualne według dostępności do usług telefonicznych oraz grup obszarowych użytków rolnych..................................... 17 37 DZIAŁ III. BUDYNKI I BUDOWLE ORAZ INFRASTRUKTURA W GOSPODARSTWACH ROLNYCH PRZEKRÓJ WOJEWÓDZKI Liczba budynków i budowli w gospodarstwach rolnych..................... 18 38 Powierzchnia i wykorzystanie obór w gospodarstwach rolnych............... 19 39 Powierzchnia i wykorzystanie chlewni w gospodarstwach rolnych............ 20 40 Powierzchnia i wykorzystanie kurników w gospodarstwach rolnych........... 21 41 Powierzchnia i wykorzystanie stodół w gospodarstwach rolnych.............. 22 42 Powierzchnia i wykorzystanie wiat w gospodarstwach rolnych............... 23 43 Powierzchnia i wykorzystanie garaży w gospodarstwach rolnych............. 24 44 Powierzchnia i wykorzystanie innych budynków gospodarczych w gospodarstwach rolnych.............................................. 25 45 Powierzchnia i wykorzystanie budynków wielofunkcyjnych w gospodarstwach rolnych........................................................... 26 46

VI Tabl Str. Powierzchnia i wykorzystanie budynków wielofunkcyjnych (w części przeznaczonej dla zwierząt) w gospodarstwach rolnych..................... 27 47 Wyposażenie gospodarstw rolnych w silosy zbożowe, w silosy do kiszonek i przechowalnie...................................................... 28 49 Gospodarstwa indywidualne według źródła zaopatrzenia w wodę............. 29 50 Gospodarstwa indywidualne według źródła zaopatrzenia i wyposażenia w sieć elektryczną......................................................... 30 50 Gospodarstwa indywidualne według głównego sposobu usuwania śmieci z gospodarstwa...................................................... 31 51 Gospodarstwa indywidualne według dostępności do usług telefonicznych....... 32 51 WYKRESY Struktura użytkowania ważniejszych budynków w gospodarstwach indywidualnych powyżej 1 ha użytków rolnych............................ 1 XVIII Udział powierzchni poszczególnych budynków inwentarskich w gospodarstwach indywidualnych powyżej 1 ha użytków rolnych............................ 2 XIX Struktura wykorzystania budynków inwentarskich w gospodarstwach indywidualnych powyżej 1 ha użytków rolnych............................ 3 XX Struktura wykorzystania powierzchni budynków inwentarskich na poszczególne działalności...................................................... 4 XXII Wykorzystanie powierzchni obór na poszczególne działalności w gospodarstwach ogółem...................................................... 5 XXIII Wykorzystanie powierzchni chlewni na poszczególne działalności w gospodarstwach ogółem......................................... 6 XXIV Wykorzystanie powierzchni kurników na poszczególne działalności w gospodarstwach ogółem......................................... 7 XXV Wykorzystanie powierzchni budynków wielofunkcyjnych na poszczególne działalności w gospodarstwach ogółem............................. 8 XXVI Struktura gospodarstw indywidualnych według zaopatrywania się w wodę...... 9 XXVIII Struktura gospodarstw indywidualnych według dostępu do usług telefonicznych... 10 XXIX

VII RYSUNKI Nr Str. Powierzchnia obór wykorzystana na działalność rolniczą przypadająca na 1 sztukę bydła w gospodarstwach indywidualnych.. 1 XXVII Powierzchnia chlewni wykorzystana na działalność rolniczą przypadająca na 1 sztukę trzody chlewnej w gospodarstwach indywidualnych. 2 XXVII Udział gospodarstw posiadających własny telefon... 3 XXX Udział gospodarstw wyposażonych w sieć elektryczną 380V.. 4 XXX SKRÓTY tys. = tysiąc mln = milion zł = złoty szt = sztuka kg = kilogram dt = decytona (kwintal) t = tona ha = hektar l = litr hl = hektolitr r. = rok cd. = ciąg dalszy dok. = dokończenie tabl. = tablica ZNAKI UMOWNE Kreska (-) - zjawisko nie wystąpiło Zero: (0) - zjawisko istniało w wielkości mniejszej od 0,5; (0,0) - zjawisko istniało w wielkości mniejszej od 0,05. Kropka (.) - zupełny brak informacji albo brak informacji wiarygodnych. Znak x - wypełnienie pozycji jest niemożliwe lub niecelowe. W tym - oznacza, że nie podaje się wszystkich składników sumy. Znak - występujący w Przeglądzie międzynarodowym oznacza, że dane dla Polski różnią się zakresem od danych w części krajowej Rocznika Znak - oznacza, że nazwy zostały skrócone w stosunku do obowiązującej klasyfikacji Znak * - oznacza, że dane zostały zmienione w stosunku do wcześniej opublikowanych Znak # - symbol oznacza, że dane nie mogą być publikowane ze względu na konieczność zachowania tajemnicy statystycznej w rozumieniu ustawy o statystyce publicznej.

VIII UWAGI METODYCZNE Wprowadzenie Dane zawarte w niniejszej publikacji opracowano na podstawie wyników Powszechnego Spisu Rolnego 2002 r. Powszechny Spis Rolny oraz Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań zostały przeprowadzone na terenie całego kraju w dniach od 21 maja do 8 czerwca 2002 r. (według stanu w dniu 20 maja 2002 r. godz. 24. 00 ) zgodnie z n/w ustawami podjętymi przez Sejm Rzeczpospolitej Polskiej: - z dnia 2 grudnia 1999 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2001 r. (Dz. U. z 2000 r., Nr 1, poz. 1) z późniejszą zmianą (Dz. U. z 2000 r., Nr 93, poz. 1026), - z dnia 9 września 2000 r. o powszechnym spisie rolnym w 2002 r. (Dz. U. z 2000 r., Nr 99, poz. 1072), - z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. z 1995 r., Nr 88, poz. 439) z późniejszymi zmianami. W powyższych aktach prawnych określono termin i zakres tematyczny spisów, zasady organizacji i realizacji prac spisowych, zobowiązanie ludności do udzielania informacji oraz sposób ich zebrania. Celem Powszechnego Spisu Rolnego 2002 r. było między innymi: - zapewnienie podstawowej bazy informacyjnej o gospodarstwach rolnych i związanych z nimi gospodarstwach domowych, koniecznej dla realizacji krajowej, regionalnej i lokalnej polityki rolnej i społecznej na wsi, - dostarczenie informacji niezbędnych dla finalizowania procesów stowarzyszeniowych z Unią Europejską (UE), jak i zapewnienia podstaw informacyjnych w pierwszych latach członkowstwa zgodnie z wymogami UE oraz wykonanie zobowiązań Polski w zakresie dostarczenia informacji dla potrzeb organizacji międzynarodowych (FAO, OECD, EUROSTAT i inne), - zbudowanie i aktualizacja statystycznych operatów losowania prób do różnotematycznych badań reprezentacyjnych. Zakres tematyczny Powszechnego Spisu Rolnego 2002 r. był bardzo obszerny i dotyczył blisko 3 mln gospodarstw rolnych. Dotychczas przedstawiono wyniki spisu w następujących publikacjach krajowych: - Raport z wyników, - Użytkowanie gruntów, powierzchnia zasiewów i pogłowie zwierząt gospodarskich, - Zwierzęta gospodarskie, - Użytkowanie gruntów i ich jakość, - Uprawy rolne,

IX - Uprawy ogrodnicze. Kolejne publikacje krajowe prezentujące wyniki spisu ukażą się pod następującymi tytułami: - Ciągniki, maszyny i inne środki transportu w gospodarstwach rolnych, - Pozarolnicza działalność gospodarstw rolnych, - Systematyka i charakterystyka gospodarstw rolnych, - Wybrane elementy sytuacji ekonomicznej gospodarstw rolnych, - Przemiany agrarne, - Metodologia Powszechnego Spisu Rolnego 2002 r., - Rolnictwo na terenach górskich i terenach o słabych warunkach glebowych, - Cele produkcji w gospodarstwach rolnych, - Charakterystyka gospodarstw prowadzących rachunkowość rolną, - Nakłady pracy w gospodarstwach rolnych oraz w publikacjach szczebla wojewódzkiego: - Użytkowanie gruntów, powierzchnia zasiewów i pogłowie zwierząt gospodarskich, - Budynki i wyposażenie techniczne gospodarstw rolnych, - Wybrane elementy sytuacji ekonomicznej gospodarstw rolnych, - Systematyka i charakterystyka gospodarstw rolnych, - Cele produkcji w gospodarstwach rolnych. Planuje się również opracowanie publikacji dla szczebla gminnego w formie zestawu tablic zawierających informacje o gospodarstwach rolnych na terenie gminy, o możliwościach produkcyjnych gospodarstw rolnych, o skali upraw rolnych i ogrodniczych, o pogłowiu zwierząt gospodarskich, o źródłach utrzymania gospodarstw domowych, o działalności pozarolniczej itp. oraz o lokacie gminy w województwie dla podstawowych parametrów w rolnictwie. Ponadto w Bazie Danych Regionalnych (BDR), prowadzonej przez Urząd Statystyczny w Jeleniej Górze, będą zamieszczone informacje ze spisu dla poszczególnych szczebli podziału terytorialnego kraju, tj. województwa, podregionu, powiatu i gminy. Zakres i tematyka Powszechnego Spisu Rolnego Powszechnym Spisem Rolnym objęto: - gospodarstwa indywidualne o powierzchni użytków rolnych powyżej 1 ha, - gospodarstwa indywidualne o powierzchni użytków rolnych od 0,1 do 1 ha włącznie, - osoby fizyczne będące właścicielami zwierząt gospodarskich, nie posiadające użytków rolnych lub posiadające użytki rolne o powierzchni mniejszej niż 0,1 ha, - pozostałe gospodarstwa rolne będące w użytkowaniu osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej.

X Wykaz gospodarstw indywidualnych powstał w oparciu o statystyczny rejestr podatkowy (system SPGC), który aktualizowany był przez rachmistrzów w czasie obchodu przedspisowego oraz uzupełniany o wykaz właścicieli zwierząt gospodarskich nie posiadających użytków rolnych lub posiadających użytki rolne o powierzchni mniejszej niż 0,1 ha. Kartotekę gospodarstw rolnych będących w użytkowaniu osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej utworzono na podstawie Bazy Jednostek Statystycznych. Dla gospodarstw rolnych, których użytkownicy odmówili udziału w Powszechnym Spisie Rolnym 2002 r. lub z użytkownikami, których kontakt był niemożliwy dokonano imputacji danych o gospodarstwie. Tematyka Powszechnego Spisu Rolnego 2002 r. została ujęta na formularzach spisowych w następujących działach: - Powierzchnia gospodarstwa, - Struktura własnościowa użytków rolnych gospodarstwa, - Struktura dochodów, - Działalność gospodarcza, - Pracujący w indywidualnym gospodarstwie rolnym, - Powierzchnia zasiewów, - Powierzchnia inna, - Pogłowie zwierząt gospodarskich, - Rozdysponowanie produkcji rolniczej, - Infrastruktura gospodarstwa, - Budynki i budowle, - Magazynowanie w gospodarstwie, - Nawozy i pestycydy w gospodarstwie, - Maszyny i urządzenia rolnicze, - Wybrane wydatki w gospodarstwie. W ramach spisu w gospodarstwach indywidualnych o powierzchni użytków rolnych powyżej 1 ha zebrano następujące informacje: 1) dane o osobach będących użytkownikami gospodarstw rolnych: a) nazwisko i imiona użytkownika gospodarstwa rolnego, b) poziom wykształcenia rolniczego użytkownika, c) wkład pracy w gospodarstwo rolne w okresie 12 miesięcy poprzedzających badanie liczba godzin przepracowanych w gospodarstwie, 2) o liczbie pracowników najemnych stałych i pracowników dorywczych zatrudnionych w gospodarstwie rolnym, 3) o użytkowaniu gruntów, a w szczególności: a) o powierzchni gruntów ogółem, w tym użytków rolnych (gruntów ornych, sadów, łąk i pastwisk trwałych), lasów i gruntów leśnych oraz pozostałych gruntów i nieużytków,

XI b) o powierzchni zasiewów głównych upraw, 4) o pogłowiu zwierząt gospodarskich według gatunków i grup produkcyjno-użytkowych oraz liczbie pni pszczelich, 5) o rozdysponowaniu produkcji rolniczej, 6) o budynkach, infrastrukturze i wyposażeniu technicznym gospodarstw, w tym: a) rodzaje budynków, budowli i ich powierzchnia, b) liczba ciągników rolniczych i innych środków transportowych oraz maszyn rolniczych, c) źródła zaopatrzenia w wodę, sposoby odprowadzania ścieków i usuwania śmieci, d) wyposażenie w sieć elektryczną i telefon, e) rodzaje urządzeń melioracyjnych, 7) o stosowaniu nawozów i pestycydach w gospodarstwie w okresie 12 miesięcy poprzedzających badanie, 8) o zadłużeniu gospodarstw rolnych, 9) o działalności gospodarczej (rolniczej i pozarolniczej) prowadzonej przez użytkownika gospodarstwa rolnego lub osobę dorosłą pozostającą z użytkownikiem we wspólnym gospodarstwie domowym, 10) o ważniejszych wydatkach poniesionych w okresie 12 miesięcy poprzedzających badanie, w tym na: a) zakup gruntów, b) budowę lub modernizację budynków, c) powiększenie stada podstawowego, d) zakup ciągników rolniczych i innych środków transportowych oraz maszyn rolniczych. Informacje o wieku, płci, poziomie wykształcenia ogólnego, głównych i dodatkowych źródłach utrzymania użytkownika i członków jego gospodarstwa domowego, a także osób pracujących wyłącznie lub głównie w gospodarstwach rolnych pozyskano z Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań, który, jak wspomniano na wstępie, odbył się jednocześnie z Powszechnym Spisem Rolnym 2002 r. Dla osób fizycznych użytkujących gospodarstwa indywidualne o powierzchni użytków rolnych od 0,1 ha do 1 ha włącznie oraz dla właścicieli zwierząt gospodarskich zebrano w/w informacje, z wyłączeniem tych, o których mowa w pkt. 8 i 10, a w ramach punktów 3b, 6b, i 7 zebrano dane w ograniczonym zakresie tematycznym. W ramach spisu u osób prawnych i w jednostkach organizacyjnych nie mających osobowości prawnej zebrano informacje, o których mowa w punktach 2-10. Zgodnie z ustawą z dnia 2 grudnia 1999 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2002 r. (Dz. U. z 2000 r., Nr 1, poz. 1 i Nr 93 poz. 1026) i rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 22 maja 2002 r. w sprawie wylosowanych obwodów objętych spisem kontrolnym (Dz. U. Nr 66, poz. 597) po zakończeniu Powszechnego Spisu Rolnego i Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań przeprowadzono w dniach od 17 do

XII 25 czerwca 2002 r. spis kontrolny w wylosowanych 903 obwodach spisowych, co stanowiło 0,5% ogółu obwodów spisowych. Ważniejsze definicje, pojęcia spisowe i zasady spisywania Za gospodarstwo rolne uważa się grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą oraz prawami i obowiązkami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. Za gospodarstwo indywidualne uważa się gospodarstwo rolne o powierzchni użytków rolnych od 0,1 ha, będące własnością lub znajdujące się w użytkowaniu osoby fizycznej lub grupy osób. Za właściciela zwierząt gospodarskich uważa się osobę nie posiadającą użytków rolnych lub posiadającą użytki o powierzchni mniejszej niż 0,10 ha, która ma co najmniej: 1 sztukę bydła lub (i) 5 sztuk trzody chlewnej albo 1 lochę lub (i) 3 sztuki owiec bądź kóz lub (i) 1 konia lub (i) 30 sztuk drobiu lub (i) 5 sztuk samic zwierząt futerkowych (w tym królików) lub (i) 1 pień pszczeli. Za użytkownika gospodarstwa indywidualnego uważa się osobę fizyczną lub grupę osób, które faktycznie użytkują grunty, niezależnie od tego, czy są właścicielami, dzierżawcami, czy użytkują je z innego tytułu i niezależnie od tego, czy grunty te są zlokalizowane w jednej, czy w kilku gminach. Za gospodarstwo domowe użytkownika gospodarstwa rolnego (właściciela zwierząt gospodarskich) uważa się zespół osób mieszkających i utrzymujących się wspólnie, jeżeli wśród nich jest osoba prowadząca gospodarstwo indywidualne (właściciel zwierząt gospodarskich). Budynki, budowle Spisowi podlegały wszystkie budynki i pomieszczenia inwentarskie (obory, chlewnie, kurniki) oraz gospodarcze (stodoły), a także budynki i budowle przeznaczone do przechowywania technicznych środków produkcji, budynki wielofunkcyjne i inne pomieszczenia użytkowane w gospodarstwach, niezależnie od formy własności, tj. własne i dzierżawione. O zakwalifikowaniu budynku do określonej kategorii decydowało pierwotne przeznaczenie oraz zainstalowane stałe wyposażenie, niezależnie od aktualnego wykorzystania budynku. Powierzchnia budynków lub budowli spisywana była w pełnych m 2 według dokumentacji technicznej, a w przypadku jej braku według pomiaru po zewnętrznym

XIII obrysie. W przypadku budynków piętrowych powierzchnia jest sumą powierzchni każdej kondygnacji. Ujmowane w spisie powierzchnie charakteryzujące sposób wykorzystania budynków lub budowli to: powierzchnia wykorzystana na działalność rolniczą - powierzchnia w budynkach i budowlach wykorzystana na produkcję roślinną, zwierzęcą, przechowywanie produktów rolniczych oraz sprzętu, łącznie z powierzchnią, na której w trakcie spisu trwała przerwa technologiczna; powierzchnia wykorzystana na działalność pozarolniczą - cała powierzchnia w budynkach i budowlach przeznaczona na prowadzenie działalności gospodarczej nie związanej z produkcją rolniczą, łącznie z powierzchnią, na której w trakcie spisu nastąpiła czasowo przerwa w prowadzeniu działalności; powierzchnia nie wykorzystana - cała powierzchnia budynków i budowli, która nie była wykorzystywana na działalność rolniczą ani pozarolniczą ( użytkownik zrezygnował z prowadzenia jakiejkolwiek działalności lub pomieszczenia nie zostały jeszcze wykończone). Infrastruktura techniczna W spisie zebrano informacje o infrastrukturze technicznej gospodarstw indywidualnych. Dane dotyczą gospodarstwa rolnego a nie gospodarstwa domowego położonego poza gospodarstwem rolnym. W spisie ujęto następujące elementy infrastruktury technicznej: - wyposażenie we własne ujęcie wody ze studni, - wyposażenie w sieć elektryczną, - sposób usuwania śmieci, - wyposażenie w telefon stacjonarny. Ważniejsze grupowania i zakres publikowanych danych Dane spisowe zostały ujęte w dwóch podstawowych formach własności, tj. w sektorze publicznym i prywatnym.

XIV W sektorze prywatnym podstawowymi formami własności są: własność prywatna krajowa (gospodarstwa indywidualne, gospodarstwa spółdzielcze i spółki prywatne), własność zagraniczna i własność mieszana. Do sektora publicznego zaliczono gospodarstwa własności państwowej (Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych), gospodarstwa będące własnością samorządową (gmin) oraz gospodarstwa stanowiące własność mieszaną (spółki z przewagą mienia państwowego). W ramach sektora prywatnego dane opracowano dla gospodarstw: - własności prywatnej krajowej, w tym dla: - gospodarstw indywidualnych, - spółdzielni produkcji rolniczej, które obejmują rolnicze spółdzielnie produkcyjne, spółdzielnie kółek rolniczych i inne gospodarstwa spółdzielcze o przeważającej działalności rolniczej, - własności zagranicznej, - własności mieszanej. Gospodarstwa indywidualne obejmują: - gospodarstwa o powierzchni użytków rolnych powyżej 1 ha, - gospodarstwa o powierzchni użytków rolnych od 0,1 ha do 1 ha włącznie (działki rolne), - osoby fizyczne będące właścicielami zwierząt gospodarskich, nie posiadające użytków rolnych lub posiadające użytki rolne o powierzchni mniejszej niż 0,1 ha. W ramach sektora publicznego w publikacji prezentuje się dane dla gospodarstw: - własności państwowej, w tym gospodarstw skarbowych, - własności samorządowej, - własności mieszanej. Niezależnie od powyższych grupowań dane Powszechnego Spisu Rolnego 2002 r., opracowano według grup obszarowych powierzchni użytków rolnych, wyodrębniając następujące grupy: do 1 ha, 1-2, 2-3, 3-5, 5-7, 7-10, 10-15, 15-20, 20-30, 30-50, 50-100, 100-200, 200-300, 300-500, 500-1000, 1000 ha i więcej. W celu przeliczenia pogłowia zwierząt w sztukach fizycznych na sztuki przeliczeniowe duże (dotyczy 4 podstawowych gatunków zwierząt gospodarskich - bydła, trzody chlewnej, owiec i koni) - wykorzystano następujące współczynniki: bydło - 0,8, trzoda chlewna - 0,15, owce - 0,08, konie - 1,0.. Informacje liczbowe prezentowane są z jednym znakiem po przecinku i z uwagi na elektroniczną technikę zaokrągleń mogą nie sumować się. Liczby te są poprawne pod względem merytorycznym.

XV UWAGI ANALITYCZNE Budynki i budowle Wyniki Powszechnego Spisu Rolnego wskazują, że w maju 2002 r. było 2933,2 tys. gospodarstw rolnych, 1956,1 tys. (66,7%) stanowiły gospodarstwa o powierzchni użytków rolnych (UR) powyżej 1 ha, a 977,1 tys. (33,3%) stanowiły łącznie ujęte działki rolne o powierzchni użytków rolnych do 1 ha oraz gospodarstwa właścicieli zwierząt gospodarskich nie posiadających użytków rolnych lub posiadających użytki rolne do 0,1 ha. Z ogółu spisanych w 2002 r. gospodarstw 2932,0 tys. to podmioty należące do sektora prywatnego, w tym 1951,7 tys. stanowiły gospodarstwa indywidualne o powierzchni użytków rolnych powyżej 1 ha. Gospodarstw sektora publicznego było 1,2 tys., w tym stanowiących własność państwową 0,9 tys. Wyniki spisu w 2002 r. wykazały, że budynki i budowle (tj. obory, chlewnie, kurniki, wiaty, garaże, budynki wielofunkcyjne i pozostałe budynki) posiadało 2199,7 tys. gospodarstw rolnych (75,0% ogółu gospodarstw rolnych). W gospodarstwach tych spisano 5373,6 tys. budynków, w tym 1659,1 tys. budynków inwentarskich i 3714,5 tys. budynków gospodarczych. Większość budynków znajdowało się w gospodarstwach indywidualnych o powierzchni powyżej 1 ha UR (83,3%). W 1655,0 tys. gospodarstw indywidualnych o powierzchni powyżej 1 ha UR (o 11,4% mniej niż w 1996 r.) znajdowało się 4483,5 tys. budynków (o 0,8% więcej niż w 1996 r.). Udział gospodarstw dysponujących budynkami w ogólnej liczbie gospodarstw był znacznie zróżnicowany w zależności od grupy obszarowej użytków rolnych. Najwięcej gospodarstw (541,6 tys.), tj. 24,6% ogółu gospodarstw dysponujących budynkami było w grupie obszarowej do 1 ha UR. W gospodarstwach tych spisano 837,1 tys. budynków, co stanowiło 15,6% budynków ogółem. W 363,9 tys. gospodarstw o powierzchni 1-2 ha UR spisano 656,1 tys. budynków, tj. 12,2% budynków ogółem. Łącznie w gospodarstwach o powierzchni do 2 ha UR znajdowało się 27,8% spisanych budynków. Najmniej budynków - 82,0 tys. szt. znajdowało się w 6,6 tys. gospodarstw o powierzchni 100 ha i więcej UR, co stanowiło 1,5% budynków ogółem. W ogólnej liczbie gospodarstw indywidualnych o powierzchni powyżej 1 ha UR udział gospodarstw posiadających budynki był znacznie zróżnicowany w zależności od rodzaju budynku i grupy obszarowej użytków rolnych.

XVI Tabl. 1 Budynki i budowle w gospodarstwach rolnych według użytkowników Sektor prywatny Wyszczególnienie Ogółem W tym gospodarstwa razem indywidualne Sektor publiczny powyżej 1 ha UR Liczba gospodarstw w tysiącach sztuk Obory 874,3 873,9 774,8 0,4 Chlewnie 312,9 312,5 275,4 0,3 Kurniki 382,6 382,5 318,2 0,0 Stodoły 1157,2 1156,7 1016,7 0,4 Wiaty 719,7 719,2 244,8 0,5 Garaże 274,4 273,9 593,6 0,5 Budynki wielofunkcyjne 949,6 949,2 711,0 0,4 Inne pomieszczenia 265,7 265,3 192,7 0,5 Liczba budynków w tysiącach sztuk Obory 919,6 917,3 814,2 2,3 Chlewnie 345,8 344,1 302,6 1,7 Kurniki 393,7 393,4 326,5 0,3 Stodoły 1197,4 1195,2 1052,0 2,2 Wiaty 309,0 307,2 274,6 1,8 Garaże 837,4 834,8 694,5 2,6 Budynki wielofunkcyjne 1019,6 1017,0 764,7 2,6 Inne pomieszczenia 351,1 345,5 254,5 5,6 Powierzchnia budynków w tysiącach m 2 Obory 87549,5 85597,6 76644,7 1951,9 Chlewnie 38591,8 37592,7 32634,5 999,1 Kurniki 21078,9 20800,9 16102,7 278,0 Stodoły 153092,9 151897,2 138497,3 1195,7 Wiaty 23149,3 22475,5 19805,8 673,8 Garaże 47735,6 47382,0 42534,3 353,6 Budynki wielofunkcyjne 104281,2 103207,9 87810,3 1073,3 Inne pomieszczenia 37747,5 35377,9 26656,9 2369,6 Najwięcej 892,0 tys. (45,7%) gospodarstw indywidualnych o powierzchni powyżej 1 ha UR posiadających budynki znajdowało się w grupie 1-5 ha UR. Gospodarstwa te posiadały 1842,3 tys. budynków (41,1%). Najmniej budynków - 37,3 tys. szt. znajdowało się w 4,6 tys. gospodarstw w grupie obszarowej 100 ha i więcej UR (stanowiło to 0,8% budynków ogółem).

XVII Tabl. 2 Wybrane budynki i budowle w gospodarstwach indywidualnych powyżej 1 ha użytków rolnych według grup obszarowych użytków rolnych. Grupy obszarowe użytków rolnych Obory Chlewnie Kurniki Stodoły Liczba gospodarstw w tysiącach sztuk Budynki wielofunkcyjne Ogółem 774,8 275,4 318,2 1016,7 711,0 1-5 320,9 73,0 111,0 449,4 413,8 5-7 108,0 28,4 40,0 141,3 82,4 7-10 116,2 42,0 49,7 147,6 78,2 10-15 108,5 52,5 52,5 134,3 67,0 15-30 93,2 57,2 49,4 111,2 52,7 30-50 19,3 14,7 10,8 22,6 10,7 50 ha i więcej 8,8 7,7 4,6 10,4 6,3 Liczba budynków w tysiącach sztuk Ogółem 814,2 302,6 326,5 1052,0 764,7 1-5 326,5 75,6 113,4 455,7 433,0 5-7 111,2 29,7 40,6 144,8 88,4 7-10 121,3 44,7 50,6 153,0 85,4 10-15 115,8 56,9 53,6 141,1 74,8 15-30 103,8 64,6 50,9 119,7 60,2 30-50 22,7 18,2 11,4 24,9 12,9 50 ha i więcej 12,8 12,8 5,9 12,7 10,1 Powierzchnia budynków w tysiącach m 2 Ogółem 76644,7 32634,5 16102,7 138497,3 87810,3 1-5 18252,9 3854,4 5642,2 41268,2 36004,4 5-7 8686,1 2067,9 1379,6 18052,1 10258,0 7-10 11446,8 3615,3 1655,8 22202,9 11696,0 10-15 13516,7 5886,1 2034,0 23883,5 12025,0 15-30 15333,4 8738,0 2488,1 23357,2 11526,4 30-50 4218,1 3372,9 1018,1 5498,6 2742,7 50 ha i więcej 5190,8 5100,0 1884,8 4234,8 3557,7 Najwięcej gospodarstw indywidualnych o powierzchni powyżej 1 ha UR posiadało stodoły - 52,1% (w 1996 r. 60,8%), przy czym aż 96,4% w gospodarstwach o powierzchni UR do 30 ha. Obory posiadało 39,7% gospodarstw indywidualnych o powierzchni powyżej 1ha UR, w porównaniu z rokiem 1996 udział gospodarstw posiadających obory zmniejszył się o 1,1 pkt.%. Analogicznie jak w 1996 r. w grupach gospodarstw o powierzchni użytków przekraczających 7 ha udział gospodarstw posiadających obory przekraczał 50%. Budynki wielofunkcyjne (764,7 tys. szt.) znajdowały się w 711,0 tys. gospodarstw, tj. w 36,4% (47,1% w 1996r.) ogółu gospodarstw indywidualnych powyżej 1 ha UR. Najwięcej gospodarstw z budynkami wielofunkcyjnymi (39,0%) było w grupie gospodarstw o powierzchni UR do 3 ha, w grupach obszarowych od 3 do 15 ha UR procent ten wynosił ok.

XVIII 10 i stopniowo zmniejszał się, osiągając wartość 0,3 w gospodarstwach o powierzchni 100 ha i więcej UR. Chlewnie posiadało 14,1% gospodarstw indywidualnych powyżej 1 ha UR, tj. o 1,8 pkt. % więcej niż w roku 1996. Największy udział gospodarstw posiadających chlewnie odnotowano w grupach obszarowych 15-30 ha UR (39,9%), 30-50 ha (48,7%), 50 ha i więcej (49,2%). Kurniki posiadało 16,3% gospodarstw indywidualnych powyżej 1 ha UR, tj. o 14,1 pkt. % więcej niż w roku 1996. Największy udział gospodarstw z kurnikami odnotowano w grupie obszarowej 15-30 ha (34,5%) i w grupie 30-50 ha (36,0%). W strukturze, posiadanych przez gospodarstwa indywidualne o powierzchni powyżej 1 ha UR, ważniejszych budynków w porównaniu z 1996 r. wzrósł udział kurników z 6,1% w 1996r. do 7,3% w 2002 r., zwiększył się również udział chlewni z 5,7% do 7,3%. W grupie budynków pozostałych (których udział wzrósł z 21,7% do 27,9%) znalazły się między innymi garaże stanowiące 15,5% (w 1996 r. 11,7%) omawianych budynków. W 2002 r. obory stanowiły 18,2% ogółu budynków, ich udział w porównaniu z rokiem 1996 zmniejszył się o 0,6 pkt. %, stodoły stanowiły 23,5% (mniej o 2,2 pkt. % niż w 1996 r.), a budynki wielofunkcyjne 17,1% (w porównaniu z 1996 r. mniej o 4,9 pkt. %). W spisie 2002 r. zebrano informacje na temat powierzchni budynków i budowli w gospodarstwach rolnych i stopnia jej wykorzystania. Odnotowane zmiany w pogłowiu zwierząt znalazły odzwierciedlenie w strukturze wykorzystania budynków inwentarskich. W niewielkim stopniu powierzchnia w budynkach inwentarskich była wykorzystywana na działalność pozarolniczą. Wykres 1. Struktura użytkowania ważniejszych budynków w gospodarstwach indywidualnych powyżej 1 ha UR Pozostałe budynki 27,3% Obory 18,2% Chlewnie 6,7% Budynki wielofunkcyjne 17,1% Kurniki 7,3% Stodoły 23,5%

XIX Powierzchnia obór wyniosła w skali kraju 87549,5 tys. m 2, w tym 76644,7 tys. m 2 (87,5%) znajdowało się w gospodarstwach indywidualnych o powierzchni powyżej 1 ha UR. W gospodarstwach sektora publicznego było 1951,9 tys. m 2 (2,2%). Przeciętnie na jedno gospodarstwo przypadało 100,1 m 2 (w 1996 r. 101,1 m 2 ). W gospodarstwach indywidualnych powyżej 1 ha UR powierzchnia obór przypadająca na 1 gospodarstwo wyniosła 98,9 m 2 (w 1996 r. 91,0 m 2 ), a w sektorze publicznym 5406,9 m 2 (w 1996 r. 4505,0 m 2 ). Wykres 2. Udział powierzchni poszczególnych budynków inwentarskich w gospodarstwach indywidualnych powyżej 1 ha użytków rolnych Budynki wielofunkcyjne 17,2% Obory 43,9% Kurniki 14,2% Chlewnie 24,6% W 2002 r. 77,6% powierzchni obór było wykorzystane na działalność rolniczą, tj. o 10,4% mniej niż w 1996 r., na działalność pozarolniczą wykorzystywano 1,4% powierzchni (w 1996r. 0,2%), nie wykorzystywano 21,0% (w 1996 r. 11,8%). W gospodarstwach indywidualnych powyżej 1 ha UR na działalność rolniczą wykorzystywano 82,0% (w 1996r. 90,3%), na działalność pozarolniczą 1,2% (w 1996 r. 0,2%), nie wykorzystywano 16,8% (w 1996 r. 9,5%). W 2002 r. powierzchnia chlewni wyniosła 38591,8 tys. m 2 (w porównaniu do 1996 r. zwiększyła się o 17,7%). W gospodarstwach o powierzchni powyżej 1 ha UR wyniosła 32634,5 tys. m 2 (84,6% powierzchni chlewni ogółem), a w gospodarstwach sektora publicznego - 2073,1 tys. m 2 (6,3%). Przeciętnie na jedno gospodarstwo przypadało 123,3 m 2 (w 1996 r. 130,3 m 2 ). W gospodarstwach indywidualnych powyżej 1 ha powierzchnia

XX chlewni przypadająca na 1 gospodarstwo wyniosła 118,5 m 2 (w 1996 r. 91,0 m 2 ), a w sektorze publicznym 3000,2 m 2 (w 1996 r. 2851,6 m 2 ). Wykres 3. Struktura wykorzystania budynków inwentarskich w gospodarstwach indywidualnych powyżej 1 ha użytków rolnych 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Obory Chlewnie Kurniki Budynki wielofunkcyjne z powierzchnią dla zwierząt powierzchni rolnicza powierzchnia pozarolnicza powierzchnia niewykorzystana Pomimo zarejestrowanego wzrostu pogłowia trzody chlewnej zmniejszył się w porównaniu z rokiem 1996 r. stopień wykorzystania powierzchni na działalność rolniczą z 87,2% do 82,3%, w tym w gospodarstwach o powierzchni powyżej 1 ha UR z 89,7% do 86,7%. Zwiększył się udział powierzchni wykorzystywanej na działalność pozarolniczą ogółem z 0,3% do 1,0%, a w gospodarstwach indywidualnych powyżej 1 ha UR z 0,2% do 0,7%. Ogółem udział powierzchni nie wykorzystywanej zwiększył się z 12,5% do 16,7%, w gospodarstwach indywidualnych powyżej 1 ha UR z 10,1% do 17,3%. Podobną sytuację zarejestrowano w wykorzystaniu powierzchni kurników. W 2002 r. w porównaniu z 1996 r. pogłowie drobiu wzrosło o 23,6%, w tym samym okresie powierzchnia kurników zwiększyła się ogółem o 39,7% (z 15089,0 tys. m 2 do 21078,9 tys. m 2 ), w gospodarstwach indywidualnych o powierzchni powyżej 1 ha UR z 12354,1 tys. m 2 do 16102,7 tys. m 2, tj. o 30,3%. Przeciętnie na jedno gospodarstwo w 2002 r. przypadało ogółem 55,1 m 2 (w 1996 r.- 55,9 m 2 ), w gospodarstwach indywidualnych powyżej 1 ha UR 50,6 m 2 (w 1996 r. 45,9 m 2 ), a w gospodarstwach sektora publicznego 6618,8 m 2 (w 1996r. 3809,8 m 2 ). Powierzchnia dla zwierząt w budynkach wielofunkcyjnych w omawianym okresie zmniejszyła się w gospodarstwach indywidualnych powyżej 1 ha UR z 49526,8 tys. m 2 w

XXI 1996 r. do 30069,6 tys. m 2, tj. o 39,3%. Powierzchnia ta była wykorzystywana na działalność rolniczą w 93,8%, na działalność pozarolniczą w 0,5%, a 5,7% powierzchni nie było wykorzystywane. W Powszechnym Spisie Rolnym w 2002 r. zebrano, tak jak w 1996 r., informacje o wyposażeniu gospodarstw rolnych w silosy zbożowe i paszowe. W maju 2002 r. było 29,4 tys. (1,0%) gospodarstw rolnych posiadających silosy zbożowe, w 1996 r. takich gospodarstw było 11,0 tys. (0,4%), tj. o 59,6% mniej niż w 2002 r. Łączna pojemność spisanych silosów wyniosła 4752,5 tys. ton i była o 43,2% większa niż w 1996 r. Gospodarstw sektora prywatnego dysponujących silosami zbożowymi było 29,2 tys., stanowiły 99,3% ogółu gospodarstw i było ich więcej niż w 1996 r. o 154,0%. Pojemność silosów zbożowych w tych gospodarstwach wyniosła 4457,7 tys. ton (93,8% pojemności ogółem) i była większa niż w 1996 r. o 65,7%. Gospodarstwa sektora publicznego posiadające silosy zbożowe stanowiły 0,7% ogółu gospodarstw (0,2 tys.), tj. o 43,5% mniej niż w 1996 r. Pojemność silosów zbożowych w tych gospodarstwach wyniosła 294,8 tys. ton (6,2% pojemności ogółem) i była o 53,1% mniejsza niż w 1996 r. Gospodarstwa o powierzchni użytków rolnych powyżej 100 ha posiadające silosy zbożowe stanowiły 8,9% gospodarstw posiadających silosy zbożowe, w 1996 r. 17,4% i dysponowały 53,0% ogólnej pojemności (w 1996 r. 72,5%). Gospodarstw rolnych posiadających silosy do magazynowania kiszonek w 2002 r. było 53,6 tys., tj. o 12,6% więcej niż w 1996 r. Gospodarstw sektora prywatnego dysponujących silosami paszowymi było 53,4 tys., stanowiły 99,6% ogółu gospodarstw i było ich więcej niż w 1996 r. o 13,0%. Pojemność spisanych silosów wyniosła 9978,8 tys. ton (88,4% pojemności ogółem) i była większa niż w 1996 r. o 65,3%. Gospodarstwa sektora publicznego posiadające silosy paszowe stanowiły 0,4% ogółu gospodarstw (0,2 tys.), tj. o 39,3% mniej niż w 1996 r. Pojemność silosów paszowych w tych gospodarstwach wyniosła 1313,2 tys. ton (11,6% pojemności ogółem) i była o 24,5% mniejsza niż w 1996r. Wyniki PSR 2002 r. wskazują, że w maju 2002 r. 77,5 tys. gospodarstw rolnych posiadało przechowalnie do owoców, warzyw i ziemniaków o pojemności 3480,9 tys. ton, w tym 19,3 tys. gospodarstw to takie, które posiadały sady o powierzchni powyżej 3 ha i 1589,1 tys. ton pojemności magazynowej, 31,8 tys. gospodarstw z uprawą warzyw powyżej 1 ha (917,9 tys. ton pojemności magazynowej), i 1,1 tys. gospodarstw z uprawą ziemniaków powyżej 10 ha (259,0 tys. ton pojemności magazynowej).

XXII Wykres 4 Struktura wykorzystania powierzchni budynków inwentarskich na poszczególne działalności Zachodniopomorskie Wielkopolskie Warmińsko-mazurskie Świętokrzyskie Śląskie Pomorskie Podlaskie Podkarpackie Opolskie Mazowieckie Małopolskie Łódzkie Lubuskie Lubelskie Kujawsko-pomorskie Dolnośląskie POLSKA 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Rolnicza Pozarolnicza Niewykorzystana

XXIII Wykres 5. Wykorzystanie powierzchni obór na poszczególne działalności w gospodarstwach ogółem Zachodniopomorskie Wielkopolskie Warmińsko-mazurskie Świętokrzyskie Śląskie Pomorskie Podlaskie Podkarpackie Opolskie Mazowieckie Małopolskie Łódzkie Lubuskie Lubelskie Kujawsko-pomorskie Dolnośląskie POLSKA 0% 20% 40% 60% 80% 100% Rolnicza Pozarolnicza Niewykorzystana

XXIV Wykres 6. Wykorzystanie powierzchni chlewni na poszczególne działalności w gospodarstwach ogółem Zachodniopomorskie Wielkopolskie Warmińsko-mazurskie Świętokrzyskie Śląskie Pomorskie Podlaskie Podkarpackie Opolskie Mazowieckie Małopolskie Łódzkie Lubuskie Lubelskie Kujawsko-pomorskie Dolnośląskie POLSKA 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Rolnicza Pozarolnicza Niewykorzystana

XXV Wykres 7. Wykorzystanie powierzchni kurników na poszczególne działalności w gospodarstwach ogółem Zachodniopomorskie Wielkopolskie Warmińsko-mazurskie Świętokrzyskie Śląskie Pomorskie Podlaskie Podkarpackie Opolskie Mazowieckie Małopolskie Łódzkie Lubuskie Lubelskie Kujawsko-pomorskie Dolnośląskie POLSKA 0% 20% 40% 60% 80% 100% Rolnicza Pozarolnicza Niewykorzystana

XXVI Wykres 8. Wykorzystanie powierzchni budynków wielofunkcyjnych na poszczególne działalności w gospodarstwach ogółem Zachodniopomorskie Wielkopolskie Warmińsko-mazurskie Świętokrzyskie Śląskie Pomorskie Podlaskie Podkarpackie Opolskie Mazowieckie Małopolskie Łódzkie Lubuskie Lubelskie Kujawsko-pomorskie Dolnośląskie POLSKA 0% 20% 40% 60% 80% 100% Rolnicza Pozarolnicza Niewykorzystana

Rys. 1. POWIERZCHNIA OBÓR WYKORZYSTANA NA DZIAŁALNOŚĆ ROLNICZĄ PRZYPADAJĄCA NA 1 SZTUKĘ BYDŁA W GOSPODARSTWACH INDYWIDUALNYCH Powierzchnia w metrach kwadratowych 15,1 do 21,8 12,6 do 15,0 10,1 do 12,5 6,1 do 10,0 Rys. 2. POWIERZCHNIA CHLEWNI WYKORZYSTANA NA DZIAŁALNOŚĆ ROLNICZĄ PRZYPADAJĄCA NA 1 SZTUKĘ TRZODY CHLEWNEJ W GOSPODARSTWACH INDYWIDUALNYCH Powierzchnia w metrach kwadratowych 2,5 do 3,1 2,1 do 2,4 1,6 do 2,0 0,9 do 1,5

XXVIII 99,7% gospodarstw posiadających przechowalnie stanowiły gospodarstwa indywidualne powyżej 1 ha UR, których potencjalna pojemność do magazynowania wynosiła 3272,0 tys. ton (94,0% ogółu pojemności). Najwięcej gospodarstw indywidualnych powyżej 1ha, które posiadały przechowalnie znajdowało się w grupach obszarowych UR 1-2, 5-7 i 7-10 ha (po ok.16%), a najmniej (0,3%) było ich w grupie obszarowej o powierzchni 100 ha i więcej UR. Infrastruktura techniczna Powszechny Spis Rolny dostarczył informacji o wyposażeniu gospodarstw w elementy infrastruktury technicznej. Zagadnienia te związane są z gospodarstwem domowym użytkownika, a więc badaniem objęto gospodarstwa indywidualne. W 2002 r. własne ujęcie wody ze studni kopanej lub wierconej posiadało 1712,4 tys. gospodarstw indywidualnych, co stanowiło 58,5% wszystkich gospodarstw biorących udział w spisie. Największy odsetek gospodarstw posiadających w/w ujęcie wody znajdował się w grupie użytków rolnych do 1 ha (25,7%). 80,8 tys. gospodarstw (tj. 2,8%) dowoziło wodę spoza gospodarstwa. Dotyczyło to przede wszystkim działek do 1 ha UR (36,2% ogółu gospodarstw dowożących wodę) i gospodarstw o powierzchni 1-2 ha UR. Wykres 9. Struktura gospodarstw indywidualnych według zaopatrywania się w wodę (w %) 4,5 12,7 82,8 studnia kopana studnia wiercona dowożenie wody

XXIX Z sieci elektrycznej 380V korzystało 1961,4 tys. gospodarstw rolnych, tj. 67,0% gospodarstw rolnych ogółem (w roku 1996-68,4%), największą grupę stanowiły działki rolne i gospodarstwa o powierzchni UR do 5 ha (63,7%). Gospodarstw wyposażonych tylko w sieć 220V było 639,8 tys., w tym działki do 1 ha stanowiły 50,6%. Telefon stacjonarny znajdował się w 1824,4 tys. gospodarstw indywidualnych, tj. w 62,3% ogółu gospodarstw rolnych i jest to wskaźnik 3- krotnie wyższy niż w roku 1996. Tym samym zmalało 5-krotnie zapotrzebowanie na zainstalowanie telefonu w porównaniu do 1996 r. Zapotrzebowanie na telefon w 2002 r. zgłosiło 300,7 tys. gospodarstw rolnych. Wykres 10. Struktura gospodarstw indywidualnych według dostępu do usług telefonicznych (w %) Brak potrzeby dostępu do telefonu; 19,9 Posiadające telefon; 45,3 Potrzeba dostępu do telefonu; 7,5 Nie posiadające telefonu; 27,4 Około 60% gospodarstw rolnych usuwało śmieci na zorganizowane wysypisko (w porównaniu z rokiem 1996 więcej o 67,2%), pozostałe gospodarstwa rolne zagospodarowały je we własnym zakresie.

Rys. 3. UDZIAŁ GOSPODARSTW POSIADAJĄCYCH WŁASNY TELEFON Udział gospodarstw w procentach 70,0 do 73,7 65,0 do 69,9 60,0 do 64,9 51,1 do 59,9 Rys. 4. UDZIAŁ GOSPODARSTW WYPOSAŻONYCH W SIEĆ ELEKTRYCZNĄ 380 V Udział gospodarstw w procentach 70,0 do 75,2 65,0 do 69,9 60,0 do 64,9 56,3 do 59,9

TABLICE ŹRÓDŁOWE

2 WYNIKI POWSZECHNEGO SPISU ROLNEGO 2002 DZIAŁ I. BUDYNKI I BUDOWLE W GOSPODARSTWACH ROLNYCH TABL. 1. BUDYNKI I BUDOWLE W GOSPODARSTWACH ROLNYCH WEDŁUG UŻYTKOWNIKÓW WYSZCZEGÓLNIENIE a - 1996 r. b - 2002 r. Ogółem razem Sektor prywatny w tym gospodarsspółdzieltwa nie produkcji indywidualrolniczej ne Sektor publiczny razem w tym gospodarstwa państwowe Liczba gospodarstw w tys. Obory... a 834,3 833,5 831,9 0,8 0,8 0,8 b 874,3 873,9 872,8 0,4 0,4 0,3 Chlewnie... a 251,6 250,9 249,1 1,1 0,7 0,7 b 312,9 312,5 311,3 0,7 0,3 0,2 Kurniki... a 269,9 269,8 269,4 0,3 0,1 0,1 b 382,6 382,5 382,2 0,1 0,0 0,0 Stodoły... a 1138,5 1137,6 1135,7 1,0 0,8 0,8 b 1157,2 1156,7 1155,4 0,6 0,4 0,3 Garaże... a 504,7 503,7 501,2 1,6 0,9 0,9 b 719,7 719,2 717,6 0,8 0,5 0,4 Wiaty... a 203,0 202,2 199,8 1,5 0,9 0,9 b 274,4 273,9 272,4 0,8 0,5 0,4 Budynki wielofunkcyjne... a 964,4 963,6 961,3 1,5 0,7 0,7 b 949,6 949,2 947,8 0,7 0,4 0,3 Liczba budynków w tys. Obory... a 842,3 838,0 832,4 1,8 4,3 4,3 b 919,6 917,3 913,5 1,1 2,3 2,2 Chlewnie... a 264,0 260,7 254,1 3,3 3,3 3,3 b 345,8 344,1 339,6 2,1 1,7 1,5 Kurniki... a 273,8 273,3 271,0 1,5 0,5 0,5 b 393,7 393,4 391,8 0,8 0,3 0,3 Stodoły... a 1145,6 1142,7 1138,6 1,8 2,9 2,9 b 1197,4 1195,2 1192,3 1,1 2,2 2,0 Garaże... a 527,2 524,3 517,7 4,3 3,0 2,9 b 837,4 834,8 828,3 3,2 2,6 2,3 Wiaty... a 213,1 210,5 205,5 3,1 2,6 2,5 b 309,0 307,2 304,0 1,6 1,8 1,6 Budynki wielofunkcyjne... a 987,3 984,2 977,0 4,4 3,0 3,0 b 1019,6 1017,0 1012,2 2,1 2,6 2,4

BUDYNKI I INFRASTRUKTURA TECHNICZNA 3 TABL. 2. POWIERZCHNIA BUDYNKÓW I BUDOWLI W GOSPODARSTWACH ROLNYCH WEDŁUG UŻYTKOWNIKÓW WYSZCZEGÓLNIENIE a - 1996 r. b - 2002 r. Ogółem razem Sektor prywatny w tym gospodarstwa indywidualne spółdzielnie produkcji rolniczej Sektor publiczny razem w tym gospodarstwa państwowe Powierzchnia w tys. m 2 Obory... a 84321,0 80816,1 75732,7 1415,8 3504,9 3480,0 b 87549,5 85597,6 82118,9 958,5 1951,9 1845,7 Chlewnie... a 32777,7 30704,6 25855,3 2138,9 2073,1 2053,8 b 38591,8 37592,7 34211,3 1408,3 999,1 929,4 Kurniki... a 15089,0 14730,8 12354,1 1556,2 358,1 353,0 b 21078,9 20800,9 18881,3 776,1 278,0 276,8 Stodoły... a 155180,6 153345,7 150691,4 976,1 1834,9 1821,0 b 153092,9 151897,3 149947,3 628,5 1195,7 1112,5 Garaże... a 37906,5 37362,9 35902,6 950,4 543,6 537,7 b 47735,6 47382,0 46622,9 388,6 353,6 314,4 Wiaty... a 18512,6 17452,8 15380,0 1214,8 1059,8 1046,7 b 23149,3 22475,5 21005,4 716,0 673,8 628,9 Budynki wielofunkcyjne... a 118202,5 116794,7 113573,9 1744,4 1407,8 1394,1 b 104281,2 103208,0 100975,9 908,5 1073,3 998,3 Powierzchnia budynków w m 2 przypadająca na 1 gospodarstwo w danej grupie gospodarstw Obory... a 101,1 97,0 91,0 1875,3 4505,0 4513,6 b 100,1 97,9 94,1 2287,7 5406,9 7044,6 Chlewnie... a 130,3 122,4 103,8 1946,2 2851,6 2852,5 b 123,4 120,3 143,0 2153,4 3000,2 4511,7 Kurniki... a 55,9 54,6 45,9 5257,4 3809,8 3878,8 b 55,1 54,4 75,0 5427,5 6618,8 7284,4 Stodoły... a 136,3 134,8 132,7 1000,1 2226,9 2242,6 b 132,3 131,3 131,3 1126,3 2668,9 3224,7 Garaże... a 75,1 74,2 71,6 590,7 594,8 596,8 b 66,3 65,9 67,6 487,6 685,3 838,3 Wiaty... a 91,2 86,3 77,0 803,4 1205,7 1217,1 b 84,4 82,1 87,8 929,8 1334,2 1672,5 Budynki wielofunkcyjne... a 122,5 121,2 118,1 1166,8 1884,7 1907,1 b 109,8 108,7 106,6 1391,3 2669,8 3442,3

4 WYNIKI POWSZECHNEGO SPISU ROLNEGO 2002 TABL.3. POWIERZCHNIA I STOPIEŃ WYKORZYSTANIA BUDYNKÓW I POMIESZCZEŃ INWENTARSKICH ORAZ GOSPODARCZYCH W GOSPODARSTWACH ROLNYCH WYSZCZEGÓLNIENIE a - 1996 r. b - 2002 r. Ogółem Powierzchnia w tys. m 2 Stopień wykorzystania w % wykorzystana wykorzystana na działalność nie wyko- na działalność nie wykopoza- rzystana poza- rzystana Ogółem rolniczą rolniczą rolniczą rolniczą OGÓŁEM Obory... a 84321,0 74222,6 173,3 9925,0 100,0 88,0 0,2 11,8 b 87549,5 67963,2 1211,5 18374,9 100,0 77,6 1,4 21,0 Chlewnie... a 32777,7 28587,6 82,6 4107,5 100,0 87,2 0,3 12,5 b 38591,8 31746,6 383,7 6461,5 100,0 82,3 1,0 16,7 Kurniki... a 15089,0 12923,2 206,1 1959,7 100,0 85,6 1,4 13,0 b 21078,9 17207,2 405,6 3466,0 100,0 81,6 1,9 16,4 Stodoły... a 155180,6 148207,0 291,1 6682,5 100,0 95,5 0,2 4,3 b 153092,9 127942,5 2595,1 22555,3 100,0 83,6 1,7 14,7 Garaże... a 37906,5 35790,1 938,3 1178,2 100,0 94,4 2,5 3,1 b 47735,6 37529,2 7235,9 2970,5 100,0 78,6 15,2 6,2 Wiaty... a 18512,6 17028,9 598,8 884,9 100,0 92,0 3,2 4,8 b 23149,3 19354,2 1829,2 1965,9 100,0 83,6 7,9 8,5 Budynki wielofunkcyjne... a 118202,5 107779,7 2824,7 7598,1 100,0 91,2 2,4 6,4 b 104281,2 80650,1 8355,0 15276,1 100,0 77,3 8,0 14,6 w tym GOSPODARSTWA INDYWIDUALNE Obory... a 75732,7 68381,4 143,9 7207,4 100,0 90,3 0,2 9,5 b 82118,9 64631,1 1204,8 16283,0 100,0 78,7 1,5 19,8 Chlewnie... a 25855,3 23180,3 54,2 2620,7 100,0 89,7 0,2 10,1 b 34211,3 28884,8 324,7 5001,8 100,0 84,4 0,9 14,6 Kurniki... a 12354,1 10828,0 90,1 1436,0 100,0 87,6 0,7 11,6 b 18881,3 15533,3 336,5 3011,5 100,0 82,3 1,8 15,9 Stodoły... a 150691,4 144436,8 241,5 6013,0 100,0 95,8 0,2 4,0 b 149947,3 125459,5 2510,1 21977,7 100,0 83,7 1,7 14,7 Garaże... a 35902,6 34131,6 792,2 978,8 100,0 95,1 2,2 2,7 b 46622,9 36654,6 7138,4 2829,9 100,0 78,6 15,3 6,1 Wiaty... a 15380,0 14396,3 424,1 559,7 100,0 93,6 2,8 3,6 b 21005,4 17727,2 1597,1 1681,1 100,0 84,4 7,6 8,0 Budynki wielofunkcyjne... a 113573,9 104487,1 2280,4 6806,4 100,0 92,0 2,0 6,0 b 100975,9 78366,5 7925,8 14683,6 100,0 77,6 7,8 14,5

BUDYNKI I INFRASTRUKTURA TECHNICZNA 5 TABL. 4. POWIERZCHNIA GŁÓWNYCH RODZAJÓW BUDYNKÓW I BUDOWLI WEDŁUG UŻYTKOWNIKÓW WYSZCZEGÓLNIENIE Pomieszczenia inwentarskie Budynki i pomieszczenia gospodarcze Budynki i budowle do przechowywania technicznych środków produkcji Inne pomieszczenia Powierzchnia budynków w tys. m 2 Ogółem... 179940,0 224654,3 70884,9 37747,5 Sektor prywatny... 176492,6 222603,9 69857,5 35377,9 własność prywatna krajowa... 175631,6 222195,6 69679,2 34805,5 w tym: gospodarstwa indywidualne... 167410,8 218723,9 67628,3 31646,5 spółdzielnie produkcji rolniczej... 3229,7 1450,3 1104,5 904,5 własność zagraniczna... 736,9 365,5 149,7 261,4 własność mieszana... 124,1 42,8 28,6 311,0 Sektor publiczny... 3447,4 2050,5 1027,4 2369,6 gospodarstwa państwowe... 3257,6 1905,1 943,2 2148,9 w tym: gospodarstwa skarbowe... 1806,9 1068,9 488,0 967,5 własność samorządowa... 189,3 143,3 84,2 215,7 własność mieszana... 0,5 2,1-5,0 Powierzchnia wykorzystana na działalność rolniczą w tys. m 2 Ogółem... 147095,0 178414,6 56883,5 28534,2 Sektor prywatny... 145112,6 177113,4 56167,4 26969,0 własność prywatna krajowa... 144552,6 176790,7 56015,5 26474,6 w tym: gospodarstwa indywidualne... 138882,5 173992,7 54381,8 24050,8 spółdzielnie produkcji rolniczej... 2380,6 1188,6 824,4 635,5 własność zagraniczna... 495,7 293,5 133,5 201,4 własność mieszana... 64,3 29,2 18,3 293,0 Sektor publiczny... 1982,4 1301,2 716,1 1565,2 gospodarstwa państwowe... 1849,8 1192,3 642,0 1377,9 w tym: gospodarstwa skarbowe... 780,2 492,7 238,0 479,2 własność samorządowa... 132,5 108,9 74,1 182,2 własność mieszana... - - - 5,0