WSTĘPNY RAPORT Z REALIZACJI ZADAŃ AGENCJI RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA W 2008 ROKU

WSTĘPNY RAPORT Z REALIZACJI ZADAŃ AGENCJI RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA W 2008 ROKU 1

Spis treści 1. Wstęp... 3 2. Płatności bezpośrednie... 4 2.1 Realizacja w 2008 roku... 4 2.2 Porównanie dynamiki wypłat środków z tytułu płatności bezpośrednich w Kampanii 2007 i Kampanii 2008... 5 2.3 Ułatwienia dla beneficjentów w Kampanii 2008 roku... 7 3. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013... 7 3.1 Akredytacja Agencji Płatniczej... 7 3.2 Realizacja działań wdrażanych przez ARiMR... 9 3.3 Realizacja działań delegowanych do podmiotów zewnętrznych... 11 4. Wspólna Organizacja Rynków Owoców i Warzyw... 12 5. Wspólna Organizacja Rynku Rybnego... 12 6. Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich 2004-2006... 13 7. Program Operacyjny Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013... 13 8. Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004 2006... 14 9. Sektorowy Program Operacyjny Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004 2006... 14 10. Pomoc Krajowa... 14 10.1 Preferencyjne kredyty inwestycyjne i klęskowe... 15 10.2 Realizacja innych form pomocy krajowej ARiMR... 15 11. System Identyfikacji i Rejestracji Zwierząt (IRZ)... 15 12. Budowa systemów informatycznych... 16 13. Realizacja kontroli na miejscu... 17 14. ARiMR jako beneficjent Pomocy Technicznej... 18 15. Windykacje... 18 Przygotowano w Departamencie Analiz i Sprawozdawczości ARiMR Warszawa, grudzień 2008 r. 2

1. Wstęp Rok 2008 był dla Agencji okresem wytężonej pracy. ARiMR wkroczyła w końcową fazę obsługi programów wdrażanych w latach 2004-2006 (Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2004 2006 oraz Sektorowego Programu Operacyjnego Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich na lata 2004-2006 oraz Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004 2006). Jednocześnie rozpoczęło się wdrażanie nowych działań Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 i Programu Operacyjnego Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i przybrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013. Agencja kontynuowała realizację instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej, w tym przede wszystkim płatności bezpośrednich i obsługę 1,4 mln beneficjentów. Istotnym zadaniem ARiMR w minionym roku była obsługa pomocy realizowanej ze środków krajowych (przede wszystkim dopłaty do oprocentowania kredytów preferencyjnych) oraz zarządzanie systemem identyfikacji i rejestracji zwierząt. W okresie od 1 stycznia do 23 grudnia 2008 r. ARiMR wypłaciła beneficjentom ponad 17,6 mld zł w ramach realizowanych instrumentów, co prezentuje zestawienie poniżej: L.p. Realizowane instrumenty pomocy Zrealizowane płatności w mln zł 1. Płatności obszarowe (JPO +UPO, PZ, RE, Pł. Cukrowa 1 ) 9 929,3 2. Pomoc krajowa 2 919,4 3. PROW 2004-2006 (w tym ONW) 246,4 4. Sektorowe Programy Operacyjne (2004-2006) 1 718,9 SPO Restrukturyzacja 1 440,5 SPO Rybołówstwo 278,4 5. PROW 2007-2013 4 701,4 6. Program Operacyjny Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013 51,1 7. Wspólna Organizacja Rynków Owoców i Warzyw 79,3 RAZEM 17 645,8 Dane prezentowane są w tekście wg stanu na 23.12.2008 r. o ile nie zostało to wskazane inaczej. 1 JPO Jednolita Płatność Obszarowa, UPO Uzupełniająca Płatność Obszarowa, PZ - płatność zwierzęca, RE rośliny energetyczne. 2 Dane wg stanu na dzień 12.12.2008r. 3

2. Płatności bezpośrednie 2.1 Realizacja w 2008 roku W okresie od 1 stycznia do 23 grudnia 2008 r. wypłacono łącznie kwotę 9 929,3 mln zł z tytułu płatności obszarowych (Jednolita Płatność Obszarowa - JPO i Uzupełniająca Płatność Obszarowa - UPO) w tym: Kampanie 2004-2006 wypłacono 3,5 mln zł w ramach JPO 2004-2006 wypłacono 3,6 mln zł w ramach UPO 2004-2006 Kampania 2007 Realizacja płatności bezpośrednich do gruntów rolnych została zakończona dla 1 439,9 tys. spraw, co stanowi 99,1% obsługiwanych wniosków. Pozostałe wnioski, ze względu na ich złożoność, podlegają dalszej obsłudze w biurach powiatowych ARiMR. W 2008 roku w ramach kampanii 2007 wypłacono łącznie 6 061,0 mln zł, w tym: 3 027,3 mln zł w ramach JPO 2 005,9 mln zł w ramach UPO - inne rośliny 551,8 mln zł w ramach UPO - płatności zwierzęce 462,2 mln zł w ramach oddzielnej płatność z tytułu cukru 12,4 mln zł w ramach płatności do upraw roślin energetycznych 1,4 mln zł w ramach UPO chmiel Kampania 2008 W okresie od 15 marca 2008 r. do 15 maja 2008 r. ARiMR, zgodnie z ustawowymi terminami, przyjmowała wnioski o przyznanie płatności bezpośrednich za 2008 r. Złożenie wniosku dopuszczalne było do 9 czerwca 2008 r., ale w takich przypadkach należna rolnikowi płatność była pomniejszana o 1% za każdy dzień roboczy opóźnienia. W 2008 r. złożono ogółem 1 421,5 tys. wniosków o przyznanie płatności, w tym: 565 tys. wniosków zawierających płatności zwierzęce, 3,9 tys. wniosków zawierających płatność energetyczną 58,7 tys. wniosków zawierających płatność cukrową, 36,5 tys. wniosków zawierających płatności z tytułu owoców miękkich, 2,2 tys. wniosków zawierających płatności z tytułu owoców i warzyw, 2,6 tys. wniosków o przyznanie płatności do uprawy rzepaku. W okresie od 1 do 23 grudnia 2008 r. wypłacono łącznie kwotę 3 861,2 mln zł z tytułu płatności obszarowych (Jednolita Płatność Obszarowa - JPO i Uzupełniająca Płatność Obszarowa - UPO) w tym: 2 160,7 mln zł w ramach JPO 1 156,7 mln zł w ramach UPO - inne rośliny 335,4 mln zł w ramach UPO - płatności zwierzęce 193,7 mln zł w ramach oddzielnej płatność z tytułu cukru 4

0,7 mln zł w ramach UPO chmiel 3,6 mln zł przejściowa płatność z tytułu owoców miękkich 10,4 mln zł oddzielna płatność z tytułu owoców i warzyw Wykres 1. Liczba beneficjentów oraz kwota wypłaconych środków 800 000 3 000 000 000 2 800 000 000 Liczba Beneficjentów (szt.) 700 000 600 000 500 000 400 000 300 000 200 000 100 000 50 912 108 677 163 217 214 798 268 765 268 765 268 765 321 905 372 291 428 574 486 049 544 702 544 702 544 702 601 201 601 201 601 201 2 600 000 000 2 400 000 000 2 200 000 000 2 000 000 000 1 800 000 000 1 600 000 000 1 400 000 000 1 200 000 000 1 000 000 000 800 000 000 600 000 000 400 000 000 200 000 000 Kwota (PLN) 0 0 01-12-2008 02-12-2008 03-12-2008 04-12-2008 05-12-2008 06-12-2008 07-12-2008 08-12-2008 09-12-2008 10-12-2008 11-12-2008 12-12-2008 13-12-2008 14-12-2008 15-12-2008 16-12-2008 17-12-2008 2.2 Porównanie dynamiki wypłat środków z tytułu płatności bezpośrednich w Kampanii 2007 i Kampanii 2008 Od 1 do 14 grudnia 2008 r. Agencja przekazała na konta beneficjentów kwotę o 1 294 mln zł większą niż w analogicznym okresie 2007 r. Oznacza to, iż w 2008 r. wypłacono ponad dwukrotnie więcej środków w stosunku do 2007 r. Sprawna realizacja płatności bezpośrednich w ramach Kampanii 2008 była z jednym z priorytetów ARiMR na 2008 rok. O tym, że cel ten udało się zrealizować świadczy już porównanie pierwszych dni realizacji płatności w ramach Kampanii 2007 (01-14 grudnia 2007) i Kampanii 2008 (01-14 grudnia 2008). Warta podkreślenia jest również bardzo szybka realizacja dopłat wspierających prowadzenie działalności rolniczej na terenach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania. Agencja rozpoczęła je od połowy listopada 2008 r. W poprzednich latach ARiMR przystępowała do realizacji wypłat ONW dopiero w grudniu wraz z płatnościami bezpośrednimi. Porównanie realizacji płatności przedstawia poniższa tabela i wykres. 5

Tabela 1. Porównanie realizacji płatności z kampanii 2007 i 2008 w okresie 01-14 grudnia (w zł.). Działanie 01-14.12.2007 kampania 2007 01-14.12.2008 kampania 2008 Uzupełniająca Płatność Obszarowa - chmiel 79 821,62 226 980,29 Uzupełniająca Płatność Obszarowa - chmiel historyczny Uzupełniająca Płatność Obszarowa - płatności zwierzęce 90 205,50 334 783,77 122 352 018,93 220 468 876,34 Uzupełniająca Płatność Obszarowa - inne rośliny 462 944 219,17 782 193 418,44 System jednolitej płatności obszarowej - nowe Państwa Członkowskie Oddzielna płatność z tytułu cukru - rozporządzenie 1782/03, art. 143ba Pomoc - rośliny energetyczne - rozporządzenie 1782/03, art. 88 706 642 662,67 1 449 479 817,18 0,00 134 355 058,65 0,00 21 688,03 RAZEM 1 292 108 927,89 2 587 080 622,70 Wykres 2. Porównanie realizacji płatności z kampanii 2007 i 2008 w okresie 01-14 grudnia. tys. zł 3 000 000 2 500 000 2 587 080,62 2 000 000 1-14.12.2007 kampania 2007 1-14.12.2008 kampania 2008 1 500 000 1 449 479,82 1 292 108,93 1 000 000 (Kampania 2 500 000 462 944,22 782 193,42 706 642,66 122 352,02 79,82 226,98 90,21 334,78 220 468,88 Do dnia 12.12 0 2008 roku, czyli w ciągu 12 dni wypłacania środków finansowych za rok UPOch UPOchh UPOpz UPOi JPO Cukier RE RAZEM 2008 zrealizowano płatności dla 544 tys. rolników na kwotę 2,5 mld zł. Rodzaje płatności 0 134 355,06 0 21,69 6

2.3 Ułatwienia dla beneficjentów w Kampanii 2008 roku. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom beneficjentów w 2008 r. Agencja wprowadziła szereg ułatwień dla ubiegających się o dopłaty bezpośrednie. Najważniejsze z nich to: wysłanie do beneficjentów spersonalizowanych Wniosków o przyznanie płatności na rok 2008 wraz z załącznikami graficznymi przed terminem składania wniosków - rolnicy otrzymali wnioski spersonalizowane przed dniem 15 marca 2008 r., zorganizowanie szkoleń dla rolników oraz doradców z Ośrodków Doradztwa Rolniczego, pomagających rolnikom w prawidłowym wypełnieniu wniosków, zezwolenie Biurom Powiatowym na przyjmowanie wniosków poza siedzibą biura w celu dotarcia do jak największej liczby beneficjentów oraz maksymalnego ułatwienia rolnikom złożenia wniosku, opracowanie formularza Wniosku o przyznanie płatności na rok 2008, który obejmował wszystkie rodzaje płatności. Na składanym pojedynczym wniosku rolnik mógł się ubiegać o: a) płatności do gruntów rolnych: - jednolitą płatność obszarową - płatność uzupełniającą do powierzchni: grup upraw podstawowych upraw chmielu - płatności do upraw roślin energetycznych - przejściowe płatności z tytułu owoców miękkich - nowa płatność b) płatności uzupełniające do powierzchni roślin przeznaczonych na paszę, uprawianych na trwałych użytkach zielonych (płatność zwierzęca) c) płatności uzupełniające do powierzchni uprawy chmielu, do której przyznano płatność uzupełniającą do powierzchni uprawy chmielu za 2006 r. - nowa płatność d) oddzielną płatność z tytułu owoców i warzyw (płatność do pomidorów) nowa płatność e) płatność cukrową f) pomoc finansową z tytułu wspierania gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania Równocześnie z powyższymi działaniami Agencja podjęła prace nad opracowaniem dla Kampanii 2009 kolejnych ułatwień dla wypełniających wnioski o przyznanie płatności obszarowych. W 2009 r. po raz pierwszy rolnicy otrzymają formularze, które zawierać będą, poza danymi podmiotowymi rolnika oraz danymi dotyczącymi działek ewidencyjnych, także dane dotyczące działek rolnych. Informacje te, wpisane do formularzy wniosków, będą pochodziły z dokumentów, które rolnik składał w poprzednim roku. 3. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 3.1 Akredytacja Agencji Płatniczej Proces wdrażania PROW 2007-2013 uzależniony jest od terminów uzyskiwania przez Agencję akredytacji na obsługę poszczególnych działań. W październiku 2008 r. Minister Finansów wydał Rozporządzenie o udzieleniu stałej akredytacji na pełnienie przez ARiMR funkcji płatniczej do obsługi działań PROW 2007-2013, które do tego czasu Agencja uruchomiła na podstawie akredytacji tymczasowej. Akredytacja Agencji Płatniczej oznacza, że procedury stosowane przez Agencję, jej 7

oprogramowanie komputerowe i system kontroli wypłacanych środków spełniają wszystkie wymogi prawa unijnego i krajowego. Obecnie ARiMR, ma pełną akredytację dla 9 działań w ramach PROW 2007-2013: Modernizacja gospodarstw rolnych Ułatwianie startu młodym rolnikom Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej Grupy producentów rolnych Renty strukturalne Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne Program rolnośrodowiskowy (Płatności rolnośrodowiskowe) i Pomocy technicznej. Obejmują one łącznie 70% budżetu PROW 2007-2013. W 2008 r. w ramach PROW 2007-2013 uruchomione zostały następujące działania: Nazwa działania Data uruchomienia Ułatwianie startu młodym rolnikom 03.03.2008 Renty strukturalne 30.06.2008 drugi nabór wniosków Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej 23.04.2008 Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i 15.03.2008 - drugi nabór innych obszarach o niekorzystnych warunkach wniosków (Kampania 2008) gospodarowania (ONW) Program rolnośrodowiskowy 15.03.2008 Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej 05.06.2008 Funkcjonowanie lokalnej grupy działania 03.11.2008 01.08.2008 Schemat 1 drugi nabór wniosków, Schemat 2 pierwszy nabór wniosków Ponadto w 2008 r. obsługiwane były działania PROW 2007-2013 uruchomione w 2007 r.: Nazwa działania Data uruchomienia Renty strukturalne 25.06.2007 (Kampania 2007) Modernizacja gospodarstw rolnych 09.11.2007 Grupy producentów rolnych nabór stały od 16.07.2007 Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów 01.08.2007 innych niż rolne Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach 15.03.2007 (Kampania 2007) gospodarowania (ONW) Agencja w pełni przygotowała się również do obsługi działania Pomoc Techniczna. 8

3.2 Realizacja działań wdrażanych przez ARiMR W okresie od 1 stycznia do 23 grudnia 2008 r. w ramach uruchomionych działań PROW 2007-2013 oraz płatności z tytułu zobowiązań z lat 2004-2006 wypłacono beneficjentom kwotę 4 065,8 mln zł. Ponadto ze środków PROW 2007 2013 wypłacono 645,1 mln zł z tytułu zobowiązań w ramach działania Wspieranie gospodarstw niskotowarowych PROW 2004 2006. Ułatwianie startu młodym rolnikom Przyjmowanie wniosków o przyznanie pomocy w ramach działania objętego PROW 2007-2013 rozpoczęto 3 marca 2008 r. Do 23 grudnia 2008 r.: złożono 6,4 tys. wniosków o przyznanie pomocy na kwotę 318,6 mln zł, wydano 2,8 tys. decyzji na kwotę 140,6 mln zł, złożono 2,6 tys. wniosków o płatność, zrealizowano 2,5 tys. płatności na kwotę 126,4 mln zł. Renty strukturalne Od 1 stycznia do 23 grudnia 2008 r.: wydano, w ramach wniosków złożonych w 2007 r. 3, 6 121 decyzji przyznających rentę strukturalną na łączną kwotę 6,5 mln zł (miesięcznej pomocy), zrealizowano płatności na kwotę 1 140,3 mln zł, w tym: 1 045,1 mln zł z tytułu zobowiązań podjętych w ramach PROW 2004-2006, 95,2 mln zł z tytułu zobowiązań podjętych w ramach PROW 2007-2013. Ponadto w ramach naboru przeprowadzonego w 2008 r. (30.06.08 r. 08.07.08 r.) przyjęto 8,2 tys. wniosków na kwotę 8,3 mln. zł. (prognozowanej miesięcznej pomocy) oraz wydano 4 740 decyzji przyznających rentę strukturalną na łączną kwotę 4,9 mln zł (miesięcznej pomocy), W marcu każdego roku renty strukturalne podlegają przeliczeniu w związku z waloryzacją najniższej emerytury. Przy wyliczeniach przyjęto wskaźnik waloryzacji najniższej emerytury w 2009 r. w wysokości 105,5%, a w latach 2010-2012 w wysokości 104,2%. Modernizacja gospodarstw rolnych W dniu 14 lutego 2008 r. rozpoczęto wstępną ocenę (preselekcję) złożonych przez rolników wniosków. Wg danych na 23 grudnia br. przeprowadzono ją dla 18,3 tys. wniosków (99,8 % ogólnej liczby złożonych wniosków o przyznanie pomocy). Prowadzenie następnych etapów oceny tych wniosków stało się możliwe od 22 sierpnia br. po uzyskaniu przez Agencję akredytacji w tym zakresie. Do 23 grudnia 2008 r. podpisano łącznie 3,3 tys. umów na kwotę 420,2 mln zł. W tej grupie znajdują się 133 umowy zawarte do 30 kwietnia 2008 r. (na kwotę 10,4 mln zł.), które dotyczyły operacji związanych z tzw. dyrektywą azotanową (z 75% poziomem dofinansowania). 3 w 2007 r. złożono 8 884 wnioski 9

Agencja rozpoczęła realizację płatności w tym działaniu. Do 23 grudnia 2008 r. wypłacono około 4,8 mln zł. Wprowadzono również rozwiązania ułatwiające beneficjentom realizację przedsięwzięcia. Są to m.in.: umożliwienie dokonania zmian w zakresie szczegółowej charakterystyki elementów operacji (np. zmiana modelu lub producenta nabywanego sprzętu). wprowadzenie możliwości dokonania przez wnioskodawców, którzy złożyli wnioski w trakcie naboru przeprowadzonego w 2007 r. jednorazowej zmiany planu finansowego lub zakresu rzeczowo-finansowego operacji, o ile zmiany te nie spowodują zwiększenia kwoty pomocy określonej we wniosku. umożliwienie rozpoczynania operacji przed dniem zawarcia umowy z Agencją, ale nie wcześniej niż 20 marca 2008 r. zastosowanie nowego podejścia do wstępnej weryfikacji wniosków o przyznanie pomocy (tzw. preselekcji). Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej Nabór prowadzony był w okresie od 23 kwietnia do 9 maja 2008 r. Przyjęto 818 wniosków o przyznanie pomocy na łączną kwotę 1 631,6 mln zł (142,3 % limitu finansowego na 2008 r.). Do 17 grudnia 2008 r. dokonano wstępnej weryfikacji wszystkich złożonych wniosków i rozpoczęto podpisywanie umów na wsparcie inwestycji w przedsiębiorstwach rolno spożywczych. Do pełnej obsługi wniosków o pomoc finansową Agencja mogła przystąpić dopiero od połowy października, kiedy Minister Finansów przyznał ARiMR akredytację na obsługę działania. Grupy producentów rolnych Od 1 stycznia do 23 grudnia 2008 r.: przyjęto 127 wniosków o pomoc na kwotę 26,9 mln zł, wydano 182 decyzje na kwotę 35,9 mln zł, zrealizowano płatności na łączną kwotę 23,7 mln zł, w tym 14,5 mln zł z tytułu zobowiązań podjętych w latach 2004-2006. Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) Kampania 2007 W okresie od 1 stycznia 2008 r. do 23 grudnia 2008 r. w ramach kampanii 2007 wydano 527,6 tys. decyzji przyznających płatność na kwotę 1 034,7 mln zł 4, 4 od początku kampanii 2007 wydano 736,8 tys. decyzji na kwotę 1 343,1 mln zł 10

Kampania 2008 W okresie naboru wniosków tj. od 15 marca 2008 r. do 9 czerwca 2008 r. do biur powiatowych ARiMR wpłynęło 755,7 tys. wniosków. Wydano 513,1 tys decyzji na kwotę 861,5 mln zł. Do 23 grudnia 2008 r. w ramach działania wypłacono łącznie 1 966,6 mln zł. Program rolnośrodowiskowy Nabór wniosków o przyznanie płatności rolnośrodowiskowych uruchomiony został 15 marca 2008 r. i trwał do 15 maja 2008 r. Do 23 grudnia 2008 r.: złożono 21,5 tys. wniosków na kwotę 178,9 mln zł, wydano 12,0 tys. decyzji na kwotę 76,2 mln zł, zrealizowano płatności w wysokości: 1,4 tys. zł z tytułu zobowiązań z lat 2007-2013, 693,8 mln zł z tytułu zobowiązań z lat 2004-2006. Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne Do 23 grudnia 2008 r.: w ramach kampanii 2008 złożono: 1 822 wnioski na kwotę 37,5 mln zł na zalesianie gruntów rolnych, 402 wnioski na kwotę 4,1 mln zł na zalesianie gruntów innych niż rolne, wydano łącznie 2 128 decyzji administracyjnych na łączną kwotę ponad 53,8 mln zł, w tym: 2 018 decyzji na kwotę 51,6 mln zł w ramach Kampanii 2007, 110 decyzji na łączną kwotę 2,2 mln zł w ramach Kampanii 2008. zrealizowano płatności na kwotę 100,8 mln zł, w tym 49,2 mln zł z tytułu zobowiązań z lat 2004-2006. Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej Nabór wniosków o przyznanie pomocy prowadzony był w okresie od 5 czerwca 2008 r. do 7 listopada 2008 r. Przyjęto 4 050 wniosków na łączną kwotę 338,5 mln zł. Do 23 grudnia 2008 r. podpisano 24 umowy na kwotę 2,0 mln zł. Również w tym działaniu przyjęto ułatwienie polegające na umożliwieniu rozpoczynania operacji przed dniem zawarcia umowy z Agencją, ale nie wcześniej niż 20 marca 2008 r. 3.3 Realizacja działań delegowanych do podmiotów zewnętrznych W 2008 r. wypracowane zostały postanowienia umów delegowania zadań Agencji Płatniczej do podmiotów zewnętrznych (samorządów województw, Agencji Rynku Rolnego, Fundacji Programów Pomocy dla Rolnictwa). Ww. projekty umów podlegały opiniowaniu przez MRiRW oraz podmioty zewnętrzne (16 samorządów województw, ARR, FAPA). Projekt umowy delegowania zadań Agencji Płatniczej do samorządów 11

województw był opiniowany także przez Grupę Roboczą ds. SPO Restrukturyzacja oraz PROW 2007-2013, działającą przy Konwencie Marszałków RP, która współpracuje z MRiRW oraz ARiMR. Grupa przekazała ww. projekt wraz z pozytywną rekomendacją do zatwierdzenia na Konwent Marszałków RP. W dniu 26 września 2008 r. Konwent Marszałków RP zaakceptował projekt umowy delegowania. W dniu 8 października 2008 r. umowy delegowania zadań Agencji Płatniczej zostały przekazane audytorowi zewnętrznemu celem wydania ostatecznej opinii. Rekomendacje wydawane przez audytora w procesie opiniowania umów były na bieżąco wprowadzane do dokumentów. W konsekwencji w dniu 15 grudnia br. audytor zewnętrzny przekazał do Agencji pisemną informację, w której wyraził opinię, iż projekty umów między Agencją Płatniczą a Samorządami Województw, ARR i FAPA spełniają w minimalnym zakresie wymagania dotyczące delegowania funkcji Agencji Płatniczej do podmiotów trzecich. Do dnia 23 grudnia 2008 r. uruchomione zostało jedno z działań delegowanych do Samorządów Województw tj. Funkcjonowanie lokalnej grupy działania. W przypadku pozostałych działań delegowanych trwają intensywne prace mające na celu ich szybkie uruchomienie. Funkcjonowanie lokalnej grupy działania Termin uruchamiania tego działania w poszczególnych województwach zależy od decyzji instytucji wdrażających tj. Urzędów Marszałkowskich. Do 23 grudnia 2008 r. działanie zostało uruchomione w 15 województwach i wpłynęły 2 wnioski na kwotę 527,3 tys. zł. 4. Wspólna Organizacja Rynków Owoców i Warzyw W ramach pomocy finansowej Wspólnej Organizacji Rynków Owoców i Warzyw w okresie 1 stycznia do 23 grudnia 2008 r. wypłacono 79,3 mln zł. W 2008 r. opracowano wzór wniosku i załączników składanych przez podmioty uczestniczące w systemie zatwierdzania skupujących owoce miękkie lub przetwórców owoców miękkich oraz wzór wniosku i załączników składanych przez podmioty uczestniczące w systemie zatwierdzania skupujących owoce miękkie lub przetwórców owoców miękkich. 5. Wspólna Organizacja Rynku Rybnego W ramach Wspólnej Organizacji Rynku Rybnego, w okresie od 1 stycznia do 23 grudnia 2008 r., wydano 6 decyzji i zrealizowano płatności na kwotę 427,5 tys. zł. 12

6. Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich 2004-2006 W okresie od 1 stycznia do 23 grudnia 2008 r. w ramach PROW 2004-2006 zrealizowano płatności na kwotę 246,4 mln zł. Dokonano ponadto zmiany wysokości rent strukturalnych przyznanych dla ponad 53 tys. beneficjentów w ramach PROW 2004 2006. 7. Program Operacyjny Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013 Program Operacyjny Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013 został oficjalnie notyfikowany Decyzją Komisji Europejskiej z dnia 16.10.2008 r. zatwierdzającą Program Operacyjny dotyczący pomocy wspólnotowej z Europejskiego Funduszu Rybackiego w Polsce na okres programowania 2007-2013. Na podstawie umowy i porozumienia zawartego w dniu 3 listopada br., MRiRW powierzyło ARiMR wdrażanie pomocy w ramach 2 schematów ze Środka 1.2 Pomoc publiczna z tytułu tymczasowego zaprzestania działalności połowowej: Schemat I pomoc w postaci premii za niełowienie dorsza - będzie wdrażana po zatwierdzeniu przez Komitet Monitorujący, zgodnie z aneksem do porozumienia zawartego pomiędzy MRiRW a ARiMR. Schemat II Pomoc uruchomiona od dn. 20.11.br. W okresie od 20 listopada do 23 grudnia 2008 r. z tytułu rekompensaty za tymczasowe zawieszenie połowów w ramach 1.2. Pomoc publiczna z tytułu tymczasowego zaprzestania działalności połowowej PO Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa : o zawarto 721 umów na kwotę 55,0 mln zł, o zrealizowano 660 płatności na kwotę 51,1 mln zł. Przy wdrażaniu tego nowego instrumentu wsparcia wprowadzono ułatwienia polegające na: ograniczeniu liczby załączników wymaganych od beneficjenta, a szczególnie tych, które są w posiadaniu Instytucji Zarządzającej i mogą być zweryfikowane przez ARiMR (np. dane z Rejestru Statków Rybackich). braku konieczności składania wniosków o dofinansowanie i płatność - beneficjenci otrzymują pomoc po podpisaniu umów cywilno-prawnych. 13

8. Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004 2006 Agencja dokonuje całości wypłat środków w ramach budżetu SPO Restrukturyzacja. W omawianym okresie (od 1 stycznia do 23 grudnia 2008 r.) zrealizowano 6,9 tys. płatności na kwotę 1 440,5 mln zł, w tym: 5,5 tys. płatności na kwotę 976,2 mln zł w ramach działań wdrażanych przez ARiMR, 1,4 tys. płatności na kwotę 464,3 mln zł w ramach działań wdrażanych przez Samorządy Województw i FAPA. W ramach wszystkich działań wydłużono ostateczny termin składania wniosków o płatność przez beneficjentów SPO Restrukturyzacja do 30 września 2008 r., tj. o 3 miesiące w stosunku do pierwotnie określonej daty (30 czerwiec 2008 r.) 9. Sektorowy Program Operacyjny Rybołówstwo i przetwórstwo ryb 2004 2006 Przygotowano i wprowadzono w życie nowe - dostosowane do przepisów Kodeksu Postępowania Administracyjnego - książki procedur. Prowadzono prace związane z wprowadzeniem przepisów prawnych umożliwiających uruchomienie wypłat premii dla rybaków za czasowe zawieszenie działalności połowowej dorsza za 2007 r Uzyskano zgodę Ministerstwa Finansów na kontraktację dodatkowych środków w ramach Priorytetu 3 (27,3 mln zł) oraz Priorytetu 4 (24,77 mln zł), co umożliwiło podpisanie umów z wszystkimi wnioskodawcami, których projekty zostały pozytywnie zweryfikowane oraz wykorzystanie środków unijnych na poziomie 103,3% limitu. W okresie od 1 stycznia do 23 grudnia 2008 r.: złożono 872 wnioski o pomoc finansową na kwotę 67,5 mln zł, zawarto 731 umowy na kwotę 61,5 mln zł. zrealizowano 2081 płatności na kwotę 278,4 mln zł. 10. Pomoc Krajowa Pomoc finansowa ze środków krajowych udzielana jest przez ARiMR na warunkach dostosowanych do przepisów Unii Europejskiej (Rozporządzenie RM z dnia 26 kwietnia 2007 r.). Ponadto Agencja realizuje zobowiązania z tytułu umów zawartych do 30.04.2007 r. na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 stycznia 1996 r. Łącznie w ramach pomocy krajowej udzielono wsparcia w wysokości 919,4 mln zł. 14

10.1 Preferencyjne kredyty inwestycyjne i klęskowe Od 1 stycznia do 30 listopada 2008 r. udzielono 34,5 tys. kredytów preferencyjnych na kwotę 2,5 mld zł w tym: 12,1 tys. kredytów inwestycyjnych na kwotę 1 891,0 mln zł, 22,4 tys. kredytów klęskowych na kwotę 656,4 mln zł. Agencja przekazała bankom w okresie styczeń-listopad 2008 r. kwotę 653 mln zł na dopłaty do kredytów inwestycyjnych oraz kwotę 188 mln zł na dopłaty do oprocentowania kredytów klęskowych. 10.2 Realizacja innych form pomocy krajowej ARiMR Poręczenia i gwarancje kredytowe Od stycznia do 12 grudnia 2008 r. Agencja udzieliła 443 poręczenia spłaty kredytów studenckich na łączną kwotę 6 044 tys. zł, zrealizowała 2 roszczenia z tytułu zobowiązań w zakresie realizacji poręczeń spłaty kredytów studenckich na kwotę 22 tys. zł oraz jedno poręczenie kredytu inwestycyjnego na kwotę 287 tys.zł. Wypłaty ekwiwalentów dla właścicieli gruntów rolnych prowadzących uprawy leśne Od stycznia do 12 grudnia 2008 r. wypłacono 39,5 mln zł z tytułu wypłaty ekwiwalentów dla właścicieli gruntów rolnych prowadzących uprawy leśne. Dofinansowanie utylizacji padłych zwierząt gospodarskich Od stycznia do 12 grudnia 2008 r. zrealizowano na rachunki zakładów utylizacyjnych płatności w łącznej kwocie 37,8 mln zł., z tytułu dofinansowania kosztów utylizacji padłych zwierząt gospodarskich ponoszonych przez producentów rolnych. Pomoc dla grup producentów rolnych Od stycznia do 12 grudnia 2008 r. zrealizowano płatności w łącznej kwocie 1,1 mln zł. 11. System Identyfikacji i Rejestracji Zwierząt (IRZ) ARiMR prowadzi rejestr zwierząt gospodarskich oznakowanych (tj. bydła, owiec, kóz i świń) w systemie informatycznym. System IRZ jest wykorzystywany w szczególności do ustalenia miejsc pobytu i przemieszczeń zwierząt. Od 1 stycznia 2008 r. Agencja wprowadziła system elektronicznej identyfikacji owiec i kóz, zarówno na płaszczyźnie prawnej jak też praktycznej. Od stycznia do połowy grudnia 2008 r. do Centralnej Bazy Danych Systemu IRZ wprowadzono 17 713 410 zgłoszeń zwierzęcych. W 2008 r. zainicjowano prace nad zmianą ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt w zakresie obowiązujących zapisów dotyczących identyfikacji i rejestracji bydła, owiec, kóz i świń, która m.in. umożliwi składanie zgłoszeń przemieszczeń zwierząt przez Internet (zgłoszenie przemieszczenia zwierząt z jednym podpisem). 15

Uruchomiona została usługa umożliwiająca wprowadzanie większości zgłoszeń zwierzęcych do Systemu IRZ przez Internet. Posiadacze zwierząt mogą zgłaszać zdarzenia bezpośrednio z siedzib gospodarstw bez potrzeby udawania się w tym celu do Biura Powiatowego. Rozszerzono także zakres udostępnianych danych przy użyciu przeglądarki Internetowej pod kątem wymagań Inspekcji Weterynaryjnej i Agencji Rynku Rolnego. Na podniesienie jakości bazy danych wpłynęło również uregulowanie kwestii aktualizacji stanu siedzib stad przez opracowanie sposobu postępowania w przypadku śmierci posiadaczy zwierząt. 12. Budowa systemów informatycznych Systemy informatyczne Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa są istotnym obszarem funkcjonowania instytucji. Ze względu na skalę działania Agencji i bardzo dużą liczbę obsługiwanych beneficjentów nie jest możliwa efektywna obsługa wniosków oraz wypłata środków bez sprawnie funkcjonujących systemów IT. Rok 2008 był okresem intensywnych prac nad uruchomieniem niezbędnych systemów oraz zapewnieniem właściwej infrastruktury do ich funkcjonowania. Braki w systemie IT były bowiem jedną z głównych przyczyn opóźnień w procesie akredytacji PROW 2007-2013. W 2008 r. ARiMR zakończyła 22 postępowania przetargowe na zakup usług o charakterze teleinformatycznym. Najważniejsze podpisane przez Agencję umowy to: umowa na przygotowanie systemu informatycznego dla tych działań PROW 2007 2013, w których brak systemu uniemożliwiał zakończenie procesu akredytacji. umowa na zakup 108 serwerów niezbędnych do uruchomienia nowych aplikacji i prawidłowego funkcjonowania systemów IT w ARiMR. umowa na dostosowanie istniejących systemów informatycznych ARiMR do obsługi wniosków o przyznanie płatności do gruntów rolnych, ONW i płatności cukrowej dla Kampanii 2008-2009, PROW 2007-2013 oraz IRZ. umowa utrzymaniowa systemu ZSZiK, która swoim zakresem objęła nie tylko kompleksową obsługę systemu ZSZiK lecz również obsługę tzw. replikacji danych, co pozwoliło na znaczne oszczędności związane z brakiem konieczności kupowania tej stosunkowo drogiej usługi na rynku zewnętrznym. umowa na budowę i utrzymanie nowoczesnej infrastruktury sieci MPLS co pozwoliło nie tylko obniżyć miesięczne koszty utrzymania, lecz przede wszystkim, zwiększyło 10 krotnie szybkość przesyłania danych pomiędzy jednostkami organizacyjnymi Agencji. W 2008 roku ARiMR rozpoczęła postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na Zintegrowany Moduł Kontroli. Jego zadaniem będzie kompleksowa obsługa całego procesu kontroli na miejscu, który jest niezbędny do autoryzacji płatności dla beneficjentów ARiMR. Działania te pozwoliły między innymi na przyspieszenie prac nad systemem informatycznym obsługującym poszczególne działania PROW 2007-2013. 16

Zakończone zostały prace nad systemową obsługą wniosków dla 6 działań, co umożliwiło ARiMR uzyskanie dla nich pełnej akredytacji: Ułatwianie startu młodym rolnikom Modernizacja gospodarstw rolnych Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne Grupy producentów rolnych Kontynuowano prace nad systemem do obsługi działania Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności oraz działania Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów Dostosowano również aplikację obsługującą działanie Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych... do wymogów Kampanii 2008. W 2008 r. rozpoczęto prace nad budową aplikacji wspierających realizację następujących działań, których uruchomienie planowane jest na 2009 r: Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy oraz wprowadzanie instrumentów zapobiegawczych Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej Odnowa i rozwój wsi Funkcjonowanie lokalnej grupy działania, nabywanie umiejętności i aktywizacja Wdrażanie projektów współpracy 13. Realizacja kontroli na miejscu Istotnym zadaniem związanym z obsługą instrumentów pomocowych przez ARiMR są kontrole na miejscu, których celem jest zapewnienie zgodnego z przepisami wydatkowania środków pomocowych. W 2008r przeprowadzono 123 702 kontrole na miejscu, które dotyczyły: a. Płatności bezpośrednich: Metoda IT 84 898 kontroli Metoda FOTO 22 142 kontrole b. PROW 2007-2013 Programy rolnośrodowiskowe 130 kontroli Modernizacja gospodarstw rolnych 171 kontroli Grupy producentów rolnych 62 kontrole c. PROW 2004-2006 Programy rolnośrodowiskowe 3 478 kontroli Gospodarstwa niskotowarowe 2 079 kontroli Zalesienia gruntów rolnych 777 kontroli Pomoc Techniczna 77 kontroli Grupy producenckie 75 kontroli 17

Dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów UE 4 027 kontroli d. Sektorowych Programów Operacyjnych Restrukturyzacja... 4 433 kontrole Rybołówstwo...- 323 kontrole e. Kontroli działek, na których uprawiane są rośliny paszowe przeznaczone do produkcji suszu paszowego 42 kontrole f. Kontroli konopi włóknistych 68 kontroli g. Kontroli interwencyjne IRZ 920 kontroli 14. ARiMR jako beneficjent Pomocy Technicznej W 2008 r. w ramach Pomocy Technicznej SPO Restrukturyzacja oraz PROW 2004-2006 Agencja, jako beneficjent, uzyskała wsparcie na ponad 70 mln zł. Najwięcej środków zostało refundowanych w ramach działań Departamentu Eksploatacji Systemów Informatycznych (57,5 mln zł), Departamentu Kontroli na Miejscu (6,1 mln zł) oraz Departamentu Kadr (4,1 mln zł). Środki uzyskane z Pomocy Technicznej służą optymalizacji struktury kosztów operacyjnych ARiMR. 15. Windykacje Kwoty odzyskane oraz liczbę spraw w ramach windykacji należności w 2008 r. przedstawiają załączone tabele. 18

Windykacje ROK 2007 dane kwotowe podano w tys. z Saldo na 31.12.2007 r. Kwoty odzyskane Nowe sprawy w Wyszczególnienie w 2007 r. 2007 kapitał odsetki razem Programy z udziałem środków UE SPO, SAPARD 3 570,64 147 5 655,18 1 384,24 7 039,41 WPR 14 036,84 25 342 1 962,76 251,05 2 213,81 RAZEM 17 607,48 25 489 7 617,94 1 635,29 9 253,22 Programy krajowe Windykacja bezpośrednia 7 831,02 106 114 571,51 27 510,96 142 082,47 Windykacja w nadzorze 10 213,84 390 148 476,58 125 807,81 274 284,40 RAZEM 18 044,86 496 263 048,10 153 318,77 416 366,87 UE i krajowe RAZEM 35 652,34 25 985 270 666,04 154 954,06 425 620,09 saldo nie zawiera kosztów dochodzenia ROK 2008 DO DN. 30 LISTOPADA 2008 dane kwotowe podano w tys. z Kwoty odzyskane Nowe sprawy w Saldo na 30.11.2008 r. Wyszczególnienie w 2008 r. 2008 kapitał odsetki razem Programy z udziałem środków UE SPO, SAPARD, PROW 2007-13 */ 125,54% 4 482,46 130 14 425,48 4 963,51 19 388,99 WPR */ 232,19% 32 591,59 94 357 6 547,58 838,50 7 386,08 RAZEM 210,56% 37 074,05 94 487 20 973,06 5 802,01 26 775,07 Programy krajowe Windykacja bezpośrednia 130,10% 10 188,49 36 109 665,39 31 600,72 141 266,11 Windykacja w nadzorze 97,08% 9 915,81 150 159 702,28 135 020,10 294 722,38 RAZEM 111,41% 20 104,30 186 269 367,67 166 620,82 435 988,49 UE i krajowe RAZEM 57 178,35 94 673 290 340,73 172 422,83 462 763,56 saldo nie zawiera kosztów dochodzenia 160,38% */ - w pozycji nowe sprawy 2008 ujęto ok.. 63 tys. spraw redukcji płatności