Zarys budowy układu nerwowego. Biologiczne podstawy zachowania KFZiE PŁ 2009/10

Podobne dokumenty
Anatomia funkcjonalna rdzenia kręgowego i pnia mózgu. Biologiczne podstawy zachowania KFZiE PŁ 2009/10

biologia w gimnazjum OBWODOWY UKŁAD NERWOWY

Układ nerwowy. /Systema nervosum/

Anatomia funkcjonalna móżdżku i AUN. Biologiczne podstawy zachowania KFZiE PŁ 2009/10

Układ nerwowy (II) ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI

Komunikacja wewnątrz organizmu

Fizjologia człowieka

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA I UKŁADY WYKONAWCZE SYSTEM MOTORYCZNY. SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne

- mózgowie i rdzeń kręgowy

Autonomiczny i Ośrodkowy Układ Nerwowy

Dr inż. Marta Kamińska

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA

ANATOMIA FUNKCJONALNA

Ośrodkowy układ nerwowy i drogi nerwowe

Podstawową jednostką budulcowa i funkcjonalną układu nerwowego jest - neuron

Części OUN / Wzgórze / Podwzgórze / Śródmózgowie / Most / Zespoły naprzemienne

Wprowadzenie. ROZDZIAŁ 2 Neuroanatomia. Wprowadzenie 85 Układ ruchowy 86 Układ czuciowy 90 Układ wzrokowy 93 Pień mózgu 96 Móżdżek 100 Kora mózgu 103

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Fizjologia ogólna i fizjologia wysiłku

Układ nerwowy. Centralny układ nerwowy Mózg Rdzeń kręgowy Obwodowy układ nerwowy Nerwy Zwoje Zakończenia nerwowe

Bogusław K. Gołąb. A natom ia CZYNNOŚCIOWA OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO PZWL

ANATOMIA CZŁOWIEKA REPETYTORIUM NA PODSTAWIE ANATOMII CZŁOWIEKA A. BOCHENKA M. REICHERA PRZYGOTOWALI UZUPEŁNIAJĄC I REDAGUJĄC

Fizjologia człowieka

Ćwiczenie 2 RDZEŃ KRĘGOWY FUNKCJE DRÓG I OŚRODKÓW RDZENIOWYCH

Układ nerwy- ćwiczenia 1/5

Układ nerwowy. Funkcje układu nerwowego

NERWY CZASZKOWE I ICH JĄDRA. KLINICZNE ASPEKTY USZKODZEŃ NERWÓW CZASZKOWYCH.


Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego

Na okładce preparat anatomiczny ze zbiorów Muzeum Anatomii Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum Fot. Jacenty Urbaniak

Pytania na II-gi termin poprawkowy z anatomii prawidłowej człowieka dla studentów Oddziału Stomatologicznego

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Wykł. Ćw. Konw. Lab. Sem. ZP Prakt. GN Liczba pkt ECTS

Prof. dr hab. Nadzieja Drela Dr Magdalena Markowska ANATOMIA I MORFOLOGIA FUNKCJONALNA CZŁOWIEKA

Układ nerwowy. Klasyfikuj prace dotyczące układu nerwowego i chorób/zaburzeń układu nerwowego u dzieci w WS 340.

SYLABUS. 200, w tym: 50 - wykłady,... - seminaria, 150 ćwiczenia,... fakultety OPIS KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA

Podstawy neuroanatomii

Rozdział 3. Ograniczenia i połączenia dołów i przestrzeni czaszki Rozdział 4. Mięśnie i powięzie głowy, szyi i karku

PODSTAWY NEUROANATOMII

Podstawy anatomii, wykłady

Funkcje układu nerwowego

Klatka piersiowa. 5. Ściany klatki piersiowej. 8. Płuca i opłucna. 6. Jama klatki piersiowej. 7. Śródpiersie. 9. Anatomia powierzchniowa

Multimedial Unit of Dept. of Anatomy JU

Ośrodkowy układ nerwowy składa się z mózgowia i rdzenia kręgowego.

OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Prof. dr hab. n. med. Stanisław Orkisz Lek. Krzysztof Scheller

Układ nerwowy. /Systema nervosum/

Tkanka nerwowa. Komórki: komórki nerwowe (neurony) sygnalizacja komórki neurogleju (glejowe) ochrona, wspomaganie

tel:

Budowa układu nerwowego

SPIS TREŚCI ANATOMIA OGÓLNA

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Neuroanatomia i neurofizjologia. Wykł. Ćw. Konw. Lab. Sem. ZP Prakt. GN Liczba pkt ECTS

Prof. dr hab. Krzysztof Turowski. Morfologia układu nerwowego

Fizjologia CZŁOWIEKA W ZARYSIE PZWL. Wydawnictwo Lekarskie

Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko. Syllabus przedmiotowy 2017/ /22 r.

Somatosensoryka. Marcin Koculak

Instytut Ochrony Zdrowia, Zakład Fizjoterapii

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2014/2015

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA

KIERUNEK: PIELEGNIARSTWO; I rok I ο PRZEDMIOT: ANATOMIA (ĆWICZENIA 45h) ĆWICZENIE 1 ( ) ĆWICZENIE 2 ( ) ĆWICZENIE 3 (08.10.

Sopockie Centrum Terapii Poznawczo-Behawioralnej Michał Kuchczyński

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2013/2014

Przekazywanie sygnału. Układy utrzymujące homeostazę

SYLABUS. Fizjologia ogólna człowieka i fizjologia wysiłku. Studia Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów

Wprowadzenie do fizjologii i metodyki rekreacji ruchowej. Pod redakcją naukową Andrzeja Eberhardta

Neurobiologia WYKŁAD 4

Anatomia. Dr n. med. Jarosław Zawiliński

Plastyczność mózgu a Kinezjologia Edukacyjna

Ćwiczenie XIII Autonomiczny układ nerwowy

UK AD NERWOWY 21. Tabela Neuroprzekaźniki synaptyczne układu nerwowego.

SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU

TEST - BIOLOGIA WERONIKA GMURCZYK

Układ nerwowy składa się z ośrodkowego (centralnego) i obwodowego układu nerwowego. Zapewnia on stały kontakt organizmu ze środowiskiem zewnętrznym

SYLABUS 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE 2.WYMAGANIA WSTĘPNE

Układ nerwowy. Układ nerwowy dzieli się na część ośrodkową (mózgowie i rdzeń kręgowy) oraz część obwodową - układ nerwów i zakończeń nerwowych.

Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko. Syllabus przedmiotowy 2016/ /2019 r.

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Suwałkach Instytut Ochrony Zdrowia

Podstawy fizjologii zwierząt

Ćwiczenie VI PODSTAWOWE MECHANIZMY REGULACJI OŚRODKOWEJ - PIEŃ MÓZGU

projekcyjne kojarzeniowe spoidłowe

Ból z tkanki nerwowej a ból odbierany przez tkankę nerwową - dwa sposoby terapeutyczne

Atlas anatomii. Anne M. Gilroy Brian R. MacPherson Lawrence M. Ross. 7/ l ) \ t f * i ' i k r '»ii w l m l ( Markus Voll Karl Wesker.

Kresomózgowie 2. Krzysztof Gociewicz

FIZJOLOGIA ZWIERZĄT prof. dr hab. Krystyna Skwarło-Sońta rok akad. 2012/2013

Wybrane zagadnienia z fizjologii owadów

Dr inż. Marta Kamińska

Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 1 :

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla I ROKU STUDIÓW

Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania człowieka ćwiczenia I rok pedagogika ogólna

Układ nerwowy. Ośrodkowy i Obwodowy

Wstęp do neuroanatomii. Kacper Łukasiewicz

CENTRALNY UKŁAD NERWOWY JĄDRA PODKOROWE

w kontekście percepcji p zmysłów

Data utworzenia :30 Anna M. Czarnecka. 1. Budowa komórki nerwowej:

Obowiązuje mianownictwo w języku łacińskim.

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty)

Nowotwory u dzieci we wskazaniach innych niż wymienione w Charakterystyce Produktu Leczniczego zakwalifikowanych do poniższych rozpoznań wg ICD-10

STRUKTURA CENTRALNEGO UKŁADU NERWOWEGO (OUN)

KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Anatomia KOD S/I/st/3

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Anatomia prawidłowa, funkcjonalna i rentgenowska

Adam Zborowski. ATLAS anatomii człowieka

Anatomia i poznawcze funkcje układu nerwowego. Adriana Schetz

Transkrypt:

Zarys budowy układu nerwowego Biologiczne podstawy zachowania KFZiE PŁ 2009/10

Zarys budowy układu nerwowego I. Sprawdzian z lab. 6. II. Konwersatorium z zagadnień bieżących: 1/ struktura układu nerwowego główne podziały; 2/ neuron - budowa i funkcje; 3/ mielina i typy włókien nerwowych - funkcjonalne konsekwencje zróżnicowania; 4/ zwoje, sploty, jądra, drogi nerwowe; 5/ nerwy rdzeniowe i czaszkowe - budowa odcinka przyrdzeniowego nerwu obwodowego; 6/ sploty nerwowe; 7/ tkanka glejowa, płyn mózgowo-rdzeniowy, opony rdzeniowe i mózgowe; 8/ budowa zewnętrzna rdzenia kręgowego. III. Ćwiczenia tablicowe przegląd foliogramów (slajdów/. IV. Ćwiczenia praktyczne: 1/ przegląd preparatów mokrych i mikroskopowych; 2/ historia badań UN film (opcjonalnie).

Układy nerwowe Zwojowe typu drabinkowatego Zwoje (parzyste) Połączenia: wzdłużne - konektywy poprzeczne - - komisury

Zwój nerwowy Aplysii Można policzyć na palcach neurony i każdemu nadać imię Kandel: The Brain. Sci. Amer.

Mózgowie: kręgowce Cewkowaty układ nerwowy Sci.Amer. 1977

Mózgowie: kot, ptak, żaba www.uoguelph.ca

Neurony Typowy neuron taki jaki nie istnieje http://www2.cedarcrest.edu/academic/bio/hale/biot_eid/

Neurony czyli podstawowe typy neuronów http://static.howstuffworks.com/gif/brain-neuron-typ... /

Neurony Typowe neurony spośród kilku tysięcy typowych neuronów http://www.mind.ilstu.edu/curriculum/neurons_intro/imgs/neuron_types.gif

Neurony w kolumnach korowych http://www.alzheimer.ca/english/alzheimer_brain_mini_site/ http://domino.watson.ibm.com/comm/pr.nsf/pages/rscd.neurons_picb.html/ /NeuronsInAColumn1.bmp

Glej Podstawowe typy komórek glejowych w OUN A jeszcze jest glej obwodowy http://www.dmacc.edu/instructors/rbwollaston/nervous_system/neuroglia_of_cns.gif

Mielina Mielina ośrodkowa i obwodowa Zarzycki: Histologia zw. domowych i człow. oraz Duus:Diagnostyka topograficzna w neurologii

Włókna nerwowe i mielina Typy aksonów (włókien nerwowych) w zależności od budowy osłonek Przewodzenie pobudzenia w komórce zależności od budowy aksonu bez osłonki osłonięte komórką glejową lub jej wytworami - mieliną nagie bezrdzenne rdzenne ośrodkowe bezmielinowe przewodzą wolno, w sposób ciągły, z dekrementem - stratami - zanikaniem mielinowe rdzenne obwodowe przewodzą szybko, w sposób skokowy, bez strat

Włókna nerwowe - typy wg E-G i L-H Klasyfikacja i własności aksonów w zależnośći od budowy i funkcji za to też Nobel dla Erlangera i Gassera (1944) Neurylemma -1 m; Mielina - 3 m, Międzywęźle - 50-1000 m, Osłonka/Akson - 0,6-1,0 Typ E-G Erlanger - Gasser Typ L-H Lloyd - Hunt Średnica [ m] Szybkość [m/s] A I a, b 12-20 70-120 Mielina Wrażliwość na hipoksję Wrażliwość na znieczulenie Funkcja czuciowa Funkcja ruchowa Specyfika + +++ - + + motoneuron alfa, wrzecionka A II 5-12 30-70 + +++ - + somatosensoryczne A - 3-6 15-30 + +++ - + motoneuron gamma A III 2-3 12-30 + ++ + + ciepło, zimno, ból B - 1-3 3-15 + ++ ++ + przedzwoj. autonom. Cs - 0,3-1,3 Cdr IV 0,4-1,2 0,7-2,3 0,5-2,0 - + +++ + zazwojowe sympat. - - +++ + korzonek grzbiet

Synapsa Neuronalny matrix albo Miliony krosien wg Sherigtona Często wylicza się, że możliwości połączeń miedzy neuronami jest więcej niż atomów we wszechświecie. Na szczęście nie wszystkie się realizują

Mózgowie człowieka ułożone precyzyjnie z: 10 11 10 12 neuronów i 50 więcej gliocytów

Na początek trzy pęcherzyki IVb III IVb IV III II II IVa III IIb IIa IVa II IIb IIc IIa I I I

Mózgowie kręgowców Od ryby do konia - jak formowały się pęcherzyki mózgowia Nason, Dehaan: Świat biologii

Mózgowie kręgowców Od ryby do kota (dla odmiany) - jak formowały się pęcherzyki mózgowia Encyklopedia szkolna Biologia

Komory mózgowia x Duus:Diagnostyka topograficzna w neurologii

Komory mózgowia Z zewnątrz trójwarstwowa torebka 5 3 4 Opony: 2 Twarda 1 Pajęcza Miękka

Płyn mózgowordzeniowy Netter: Atlas anatomiic

Bariera hematoencefaliczna Netter: Atlas anatomii

Mózgowie - najważniejsze części Mózgowie Rdzeń kręgowy Przodomózgowie Śród -mózgowie Tyłomózgowie Rdzeń kręgowy Kresomózgowie Międzymózgowie Wtórne Tyłomózgowie Śród -mózgowie Rdzeniomózgowie Rdzeń kręgowy Półkule mózgu Wzgórzo -mózgowie Śród -mózgowie Most Móżdżek Rdzeń przedłużony Rdzeń kręgowy Mózg Jądra podstawy mózgu Wzgórze oraz Podwzgórze Pień mózgu oraz Móżdżek (w pniu: Pokrywa, Nakrywka, Konary mózgu tu m.in. Twór siatkowaty) Rdzeń kręgowy

UN człowieka XX - karykatura

Struktura w krzywym zwierciadle Tylko co najważniejsze Małgorzata Scheiki i Piotr Laszczyca

Mózgowie przekrój strzałkowy Rzut boczny i przekrój strzałkowy

Mózgowie przekrój strzałkowy Części układu limbicznego

Rdzeń kręgowy Bruzdy Szczelina Sznury Rogi i słupy Pola korzonkowe Korzonki Segmenty = neuromery Koński ogon Nic końcowa Duus:Diagnostyka topograficzna w neurologii

Rdzeń kręgowy Netter: Atlas anatomii

Rdzeń kręgowy Netter: Atlas anatomii

Rdzeń kręgowy Netter: Atlas anatomii

Rdzeń kręgowy xxxx

Jak się robią nerwy Dwa korzonki: grzbietowy i brzuszny Wspólny pień nerwu Pięć gałązek: grzbietowa brzuszna dooponowa łącząca szara łącząca biała Dwa zwoje międzykręgowy przykręgowy i bardzo logicznie poukładane neurony (somatotopia, bez zapętleń)

Jak się robią nerwy Dwa korzonki: grzbietowy i brzuszny Wspólny pień nerwu Pięć gałązek: grzbietowa brzuszna dooponowa łącząca szara łącząca biała Dwa zwoje międzykręgowy przykręgowy i bardzo logicznie poukładane neurony (somatotopia, bez zapętleń)

Jak się robią nerwy Dwa korzonki: grzbietowy i brzuszny Wspólny pień nerwu Pięć gałązek: grzbietowa brzuszna dooponowa łącząca szara łącząca biała Dwa zwoje międzykręgowy przykręgowy i bardzo logicznie poukładane neurony (somatotopia, bez zapętleń)

Duus:Diagnostyka topograficzna w neurologii Nerwy czaszkowe I Nerw węchowy = opuszka mózgu = paleocortex II Nerw wzrokowy = odsznurowanie międzymózgowia III Nerw okoruchowy IV Nerw bloczkowy V Nerw trójdzielny VI Nerw odwodzący VII Nerw twarzowy VIII Nerw ślimakowo-przedsionkowy IX Nerw językowo-gardłowy X Nerw błędny XI Nerw dodatkowy XII Nerw podjęzykowy

Nerwy czaszkowe CZUCIOWE RUCHOWE PRZYWSPÓLCZULNE I N. węchowy = opuszka mózgu = paleocortex II N. wzrokowy = odsznurowanie międzymózgowia V N. trójdzielny dotyk VIII N. ślimakowoprzedsionkowy słuch, równowaga VII N. twarzowy IX N. językowo-gardłowy X N. błędny smak i czucie trzewne III N. okoruchowy IV N. bloczkowy VI N. odwodzący ruchy gałki ocznej V N. trójdzielny VII N. twarzowy XII N. podjęzykowy mimika i mowa żucie XI N. dodatkowy postawa VII N. twarzowy IX N. językowo-gardłowy X N. błędny pot, śluzy, soki trawienne, krążenie, oddychanie, perystaltyka III N. okoruchowy tęczówka i soczewka Duus:Diagnostyka topograficzna w neurologii