Lista tematów na ustny egzamin maturalny z języka polskiego w roku szkolnym 2014/2015 w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 20 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Łodzi. LITERATURA 1. Obraz społeczeństwa polskiego na przełomie XIX i XX wieku. Przedstaw problem, odwołując się do wybranych utworów. 2. Portret kobiety w literaturze romantycznej i współczesnej. Rozwiń zagadnienie w oparciu o wybrane teksty literackie. 3. Bunt jako postawa wobec życia. Przedstaw przejawy i konsekwencje, odwołując się do wybranych utworów. 4. Literackie portrety kobiet. Przedstaw je, odnosząc się do wybranych utworów. 5. Funkcje motywu tańca w wybranych tekstach literackich. Przedstaw je odwołując się do wybranych utworów. 6.Sceny śmierci w literaturze. Omów ich funkcje, odwołując się do wybranych utworów. 7. Zakończenie utworu jako klucz do jego interpretacji. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów z różnych epok. 8.Rola tradycji w życiu zbiorowości i jednostki. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów. 9.Piękno rodzinnego krajobrazu w literaturze polskiej. Scharakteryzuj jego cechy i określ funkcję w wybranych przez ciebie utworach. 10.Porównaj bohaterów literackich z dwóch wybranych epok, biorąc pod uwagę ich postawę wobec życia, dążenia i osiągnięcia. Przedstaw problem, odwołując się do wybranych tekstów literackich.. 11.Tytuł jako klucz do interpretacji utworu. Przedstaw temat w oparciu o wybrane teksty literackie. 12.Rola snu w życiu bohatera literackiego. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów. 13.Bohater tragiczny w literaturze starożytnej, romantycznej i współczesnej. Rozważ zagadnienie wykorzystując teksty z tych epok.. 14. Porównaj obraz Warszawy ukazany w "Lalce" Bolesława Prusa i w dowolnie wybranym utworze literackim. 15. Zaprezentuj literackie ujęcie problemu zła w wybranych przez siebie utworach. 16.Omów, w jaki sposób twórcy literatury różnych epok realizowali hasło śmiechem naprawiać obyczaje. 17.Porównaj ujęcie problematyki egzystencjalnej w dwu wybranych utworach reprezentujących epokę baroku, romantyzmu lub współczesności. 18. Omów problem winy, niewinności i odkupienia winy na wybranych przykładach literackich. 19.Samotność bohatera romantycznego i człowieka współczesnego. Scharakteryzuj i porównaj ją, odwołując się do wybranych utworów literackich romantyzmu i współczesności.
21.Smutek i melancholia jako motywy literackie. Przedstaw ich funkcjonowanie w wybranych utworach literatury polskiej i obcej.. 22.Omów zagadnienie ludzkiej wolności i odpowiedzialności w prozie XIX i XX wi 23.Kodeks moralny wybranych bohaterów literackich. Porównaj, odwołując się do dzieł literatury XIX wieku 24.Biografia jako klucz do zrozumienia twórczości pisarza. Omów temat na wybranych 25.Konflikt pokoleniowy. Omów różne ujęcia tego motywu w literaturze romantyzmu i pozytywizmu. 26. Powstania narodowe i konspiracja jako temat literatury polskiej. Rozwiń zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów. 327. Zaprezentuj różne oblicza patriotyzmu w literaturze polskiej XIX wieku. 28. Odwołując się do wybranych utworów literatury pozytywizmu i modernizmu, omów przyczyny i skutki konfliktów rodzinnych w życiu bohaterów literackich. 29.Na podstawie wybranych tekstów literatury XIX wieku, zaprezentuj obyczajowość polskiej szlachty tego okresu. 30.Odwołując się do dzieł wybranych twórców, przedstaw motyw podróży w literaturze antyku, romantyzmu i pozytywizmu. 31.Zaprezentuj wybrane z różnych epok utwory literackie wyrażające radość istnienia. 32. Scharakteryzuj ideał obywatela ukazany w literaturze staropolskiej i oceń jego aktualność, odwołując się do wybranych utworów. 33. Starość jako motyw literacki. Omów zagadnienie na wybranych 34.Istota i złożoność romantycznej filozofii dziejów. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory dramatyczne. 35.Omów na wybranych przykładach wpływ wzorca średniowiecznego rycerza na kreację bohaterów literackich innych epok. 36.Inspiracje romantyczne w literaturze późniejszych epok. Omów problem, odwołując się do twórczości wybranego twórcy lub epoki literackiej. 37. Motywy oniryczne w literaturze polskiej. Omów funkcję wykorzystania motywu snu w wybranych dziełach literackich. 38.Konflikt pokoleń zapisany w literaturze. Określ jego istotę na wybranych 39. Mit o Syzyfie i jego literackie interpretacje. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów. 40. Relacje między człowiekiem a Bogiem w literaturze średniowiecza, renesansu i baroku. Omów problem, odnosząc się do wybranych tekstów literackich. 41.Refleksje o istocie wolności człowieka. Omów problem na podstawie wybranych utworów literackich z różnych epoki. 42. Zaprezentuj różne systemy wartości moralnych przedstawione w literaturze XIX i XX wieku. 43. Omów zagadnienie ludzi wykluczonych na wybranych przykładach literackich. 44.Irracjonalizm w romantycznym postrzeganiu świata. Omów temat na wybranych przykładach literackich.
45.Porównaj obrazy miłości w literaturze baroku i romantyzmu, analizując wybrane utwory tych epok. 46. Zaprezentuj relację Bóg człowiek w literaturze różnych e 47. Przedstaw problem ludzkiego cierpienia na podstawie wybranych tekstów literatury antycznej. 48.Rola poety i poezji w literaturze polskiej od romantyzmu do Skamandra. Zaprezentuj temat na wybranych 49 Ideały rycerskie w literaturze. Omów temat na podstawie wybranych utworów. 50. Prezentując kreacje wybranych bohaterów literackich, przeanalizuj romantyczną koncepcję tragizmu. 51. Obowiązki inteligencji w świetle polskiej literatury XIX i XX wieku. Omów zagadnienie odwołując się do wybranej twórczości obu epok. 52.Omów konflikt rozumu i religii w znanych Ci utworach XVII i XVIII wieku. 53. Przedstaw motyw przemijana w wybranych utworach literackich. 54.Porównaj różne sposoby prezentacji miłości w literaturze antycznej. 55. Zaprezentuj różne wizerunki dziecka w literaturze XIX wieku. 56.Na wybranych przykładach omów zjawisko przenikania się świata realnego i fantastycznego w utworach literackich. 57.Święty i świętość w literaturze. Omów temat na przykładach z wybranych utworów. 58 Świadectwa zwycięstwa dobra i miłości w konfrontacji ze złem. Porównaj postawy i losy wybranych bohaterów utworów literackich o tematyce wojennej. 59. Biblijny topos człowieka wędrowca i jego kontynuacje w literaturze późniejszych epok. Omów zagadnienie, przywołując odpowiednie przykłady. 60. Odwołując się do wybranych tekstów literackich XIX wieku, scharakteryzuj portrety ludzi poszukujących sensu życia. 61.Analizując postawy bohaterów literackich, porównaj buntowników doby romantyzmu i pozytywizmu. 62. Literacki motyw cierpienia. Przedstaw sposoby jego funkcjonowania w wybranych tekstach XIX wieku. 63. Zaprezentuj sposoby przedstawiania śmierci w poezji średniowiecznej, barokowej i współczesnej 64.Prawda o determinizmie ludzkiego działania. Przedstaw problem, odwołując się do wybranych tekstów literatury XIX i początku XX wieku. 65. Literackie kreacje rycerza, spiskowca, żołnierza. Porównaj funkcjonowanie tego typu postaci w wybranych tekstach literackich. 66.Romantyczne postrzeganie historii. Przedstaw zagadnienie w odniesieniu do wybranych tekstów literackich epoki. 67.Staropolskie obyczaje w utworach XVII wieku i w Panu Tadeuszu. Dokonaj analizy porównawczej. 68. Na wybranych przykładach literatury barokowej i oświeceniowej zaprezentuj pesymistyczną i optymistyczną wizję świata i człowieka. 69.Przestrzenie nierealne, fantastyczne, zaświaty w literaturze. Omów rolę i sposób ich przedstawiania na podstawie wybranych tekstów.
70. Motyw prometejski i jego funkcje w literaturze. Omów na wybranych 71. Wpływ rzeczywistości kulturowej na kształtowanie się portretu bohatera literackiego. Przedstaw problem na wybranych 72. Przedstaw różne sposoby kreacji outsidera w literaturze dwóch wybranych epok. 73. Motyw więzienia w literaturze. Scharakteryzuj i przedstaw różne jego funkcje w wybranych utworach. 74. Rola autorytetu w życiu wybranych bohaterów literackich. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów. 75. Rosja w oczach Polaków. Zaprezentuj różnorodne spojrzenia i omów ich kulturowe i historyczne uwarunkowania, odwołując się do wybranych utworów literackich. 76. Wpływ domu rodzinnego na tożsamość człowieka. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów literackich i tekstów z dziedziny psychologii. 77. Motyw szkoły w literaturze. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów. 78. Porównaj obraz Warszawy w literaturze XIX i XX wieku na przykładzie wybranych dzieł literackich. 79. Odwołując się do wybranych utworów literatury romantyzmu i pozytywizmu przedstaw przyczyny i skutki konfliktów rodzinnych w życiu bohaterów literackich. 80. Poezja religijna. Porównaj dwa różne sposoby pisania o przeżyciach metafizycznych, wykorzystując wybrane teksty literackie. 81 Istota i funkcja deheroizacji bohatera w literaturze. Przedstaw problem na wybranych 82. Dzieło literackie w oczach krytyki. Przedstaw dwie skrajne oceny wybranego utworu. Do głosu krytyków dołącz własne przemyślenia na temat tekstu. 83. Sposób kreowania postaci historycznych w literaturze polskiej. Rozwiń temat na wybranych 84. Rola motta w utworze literackim. Omów zagadnienie, interpretując wybrane przykłady z poezji i prozy. 85. Literatura w obronie wartości ogólnoludzkich. Rozwiń temat, odwołując się do wybranych tekstów ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Powstanie styczniowe w literaturze i malarstwie. Omów funkcję tego motywu na wybranych 2. Koncepcja kobiecego piękna w literaturze i malarstwie dwóch wybranych epok. 3. Wizje końca świata w literaturze i malarstwie XX wieku. Określ ich istotę i funkcje, odwołując się do wybranych dzieł. 4. Symbolika stroju. Omów ją, analizując wybrane dzieła literackie i inne (np. malarskie, rzeźbiarskie, filmowe, teatralne). 5.Dawny świat Żydów polskich. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach literackich i malarskich. 6.Kobieta wieku XIX. Scharakteryzuj postaci kobiece w wybranych dziełach literatury i sztuki. 7 Wybitne postacie literackie i sposób ich kreacji w literaturze, malarstwie, filmie. Omów na
wybranych 8.Wieś i jej mieszkańcy. Przedstaw funkcjonowanie tematu w literaturze i malarstwie XIX i XX wieku. 9. Obraz Boga i Jezusa w literaturze i sztuce XIX i XX wieku. Omów na wybranych 10.Funkcje symbolu w literaturze i malarstwie. Rozwiń zagadnienie na podstawie wybranych dzieł różnych epok. 11 Motyw śmierci w literaturze i sztuce romantyzmu i Młodej Polski. Omów na wybranych 12. Muzyka jako źródło inspiracji literackiej. Przedstaw funkcję, jaką pełnią motywy muzyczne w wybranych utworach literackich.. 13. Impresjonistyczne pejzaże. Przedstaw temat na podstawie literatury i sztuki modernistycznej. 14. Motyw Stabat Mater w literaturze i sztuce. Omów problem na wybranych 15 Motyw raju w literaturze i innych rodzajach sztuk ( muzyce, malarstwie, filmie ). Zbadaj sposoby i funkcje tworzenia iluzji raju. 16. Literacki i malarski obraz starości. Omów problem na wybranych 17. Odwołując się do wybranych tekstów kultury, porównaj sposoby idealizowania rzeczywistości w dziele literackim i plastycznym. 18. Obrazy i plakaty komunistyczne w konfrontacji z dokumentalnymi filmami epoki. Porównaj wynikające z nich wizje świata i człowieka dobierając stosowne przykłady. 19. Porównaj obraz wojny w znanych Ci filmach i w literaturze, odwołując się do wybranych przykładów. 20. Artystyczne interpretacje powstań narodowych w literaturze i sztuce. Omów problem na wybranych przykładach literackich i filmowych. 21 Apokalipsa polskich Żydów w przekazach literackich i filmowych. Rozwiń problem, odwołując się do wybranych przykładów. 22. Impresjonizm w literaturze i malarstwie przełomu XIX i XX wieku. Określ jego cechy oraz funkcje w wybranych utworach malarskich i literackich. 23. Różne wizerunki diabła w literaturze i malarstwie. Omów zagadnienie na wybranych 24. Przedstaw ujęcie motywu rewolucji w malarstwie, muzyce i literaturze, odwołując się do wybranych dzieł. 25. Ekspresjonizm w literaturze i malarstwie. Przedstaw, odwołując się do przykładów, środki artystyczne charakterystyczne dla tej konwencji i ich rolę. 26. Obecność motywów i wątków mitologicznych w literaturze i malarstwie różnych epok. Na podstawie wybranych przykładów przedstaw różne sposoby czerpania inspiracji z mitologii. 27.Motywy katastroficzne w kulturze XIX i XX wieku. Omów, analizując wybrane dzieła literackie i filmowe. 28.Dekalog człowieka XX wieku w twórczości Zbigniewa Herberta i Krzysztofa Kieślowskiego. Porównaj autorskie propozycje, odwołując się do wybranych utworów literackich i dzieł filmowych. 29. Kulturotwórcza rola antyku. Omów problem, odwołując się do wybranych dzieł sztuki. 30. Funkcje motywu powrotu w literaturze i innych tekstach kultury. Omów na wybranych
31. Fascynacja brzydotą w literaturze i sztuce..omów problem na wybranych 32. Różne ujęcia motywu śmierci w literaturze, malarstwie, filmie. Omów na wybranych 33. Historia w dziełach literackich i ich filmowych adaptacjach. Omów zagadnienia, porównując wybraną powieść i jej wersję filmową. 34. Motyw cierpienia narodu w literaturze i sztuce polskiej. Omów na przykładach wybranych utworów. 35. Motyw vanitas w Biblii, literaturze i sztuce. Rozważ zagadnienie na wybranych 36. Portret Sarmaty w literaturze i malarstwie. Porównaj ujęcie i wymowę wybranych dzieł kultury. 37. Renesansowe umiłowanie człowieka i jego piękna w literaturze i sztuce tego okresu. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł. 38.Porównaj kreacje literackie i filmowe bohaterów,,lalki B. Prusa.. 39. Bohaterstwo i tragizm pokolenia Kolumbów w świetle utworów literackich i filmów. Omów zagadnienie, odwołując się do dzieł literackich, plastycznych i filmowych. 40.Obraz dziecka w nowelistyce pozytywistycznej i malarstwie realistycznym Przedstaw, odwołując się do wybranych przykładów. 41. Funkcje symbolu w malarstwie modernistycznym i dramatach Stanisława Wyspiańskiego. Zanalizuj, wykorzystując zaprezentowane materiały pomocnicze. 42. Totalitaryzm w literaturze, filmie i malarstwie. Przedstaw i porównaj sposoby jego kreacji w wybranych tekstach kultury. JĘZYK 1. Językowy obraz świata i człowieka w tekstach muzyki disco-polo. Omów na wybranych 2.Język jako środek manipulacji odbiorcą. Przedstaw problem, wykorzystując przykłady z literatury i prasy. 3. Sposoby wzbogacania słownictwa współczesnej polszczyzny. Omów temat na podstawie zebranego materiału badawczego. 4. Omów środki językowe występujące w manifestach programowych różnych pokoleń literackich. 5. Omów funkcje eksperymentów językowych w poezji współczesnej. Odwołaj się do wybranych przykładów.. 6. Językowe środki wzmacniania ekspresji wypowiedzi. Scharakteryzuj je na podstawie zebranego materiału językowego 7.Różne funkcje stylizacji środowiskowej. Przedstaw temat na przykładzie tekstów literackich i własnych obserwacji. 8. Stylizacja gwarowa i jej rola w kształtowaniu obrazu rzeczywistości. Przedstaw problem na podstawie wybranego materiału językowego. 9. Frazeologia biblijna i jej funkcjonowanie w polskim języku. Przedstaw temat, odwołując się do wybranego materiału językowego. 10. Na podstawie analizy wybranych tekstów, zamieszczonych w prasie codziennej, omów tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny.
11.Styl makaroniczny w piśmiennictwie staropolskim. Omów zagadnienie na wybranych 12. Analiza językowa przysłów polskich. Omów na podstawie zgromadzonego materiału. 13. Ślady dawnych procesów językowych we współczesnej polszczyźnie kluczem do rozumienia reguł rządzących naszym językiem. Przedstaw na stosownych 14.Gwara mojego regionu. Przedstaw cechy gwarowe charakterystyczne dla wybranego terytorium na podstawie analizy wybranych przykładów. 15.Omów pochodzenie nazwisk mieszkańców Twojej miejscowości. Zanalizuj przykłady pod względem etymologii i budowy słowotwórczej 16. Stylizacja gwarowa i jej funkcje w dziele literackim. Omów na wybranych 17.Rola zapożyczeń językowych w XVIII wieku i współcześnie. Omów problem na wybranym materiale językowym. 18. Specyfika języka monologu wewnętrznego. Zaprezentuj problem na dwóch wybranych przykładach literackich. 19.Mowy starożytnych oratorów a przemówienia współczesnych polityków. Zanalizuj i porównaj retoryczne środki perswazji zastosowane w wybranych tekstach. 20.Analizując wybrane teksty z różnych czasopism, omów język prasy młodzieżowej. 21. Wpływy języka niemieckiego na polską leksykę i gramatykę ujawnione w literaturze pięknej i fachowej. Omów na wybranych 22. Łacińskie korzenie języka polskiego. Dokonaj analizy zgromadzonego materiału językowego i sformułuj wnioski. 23. Wpływ języków obcych na język polski w ostatniej dekadzie XX w. i na początku XXI w. Zbadaj zjawisko i przedstaw wnioski. 24.Sposoby funkcjonowania terminów informatycznych w języku potocznym. Omów zjawisko na podstawie wybranego materiału. 25. Współczesne zapożyczenia angielskie. Omów sposoby adaptacji anglicyzmów i ustosunkuj się do zasadności ich wprowadzenia do polszczyzny. 26.Język mówiony jako tworzywo literatury (np. w twórczości Bolesława Prusa, Juliana Tuwima, Mirona Białoszewskiego, Stanisława Barańczaka). Przedstaw temat, analizując wybrane utwory. 226.Imiona pochodzenia biblijnego, imiona słowiańskie i imiona obce we współczesnej polszczyźnie. Omów zjawisko mody w tej dziedzinie