Lista tematów na ustny egzamin maturalny z języka polskiego

Transkrypt

1 Lista tematów na ustny egzamin maturalny z języka polskiego LITERATURA 1. Omów, w jaki sposób twórcy literatury różnych epok realizowali hasło śmiechem naprawiać obyczaje. 2. Omów problem winy, niewinności i odkupienia winy na wybranych przykładach literackich. 3. Samotność bohatera romantycznego i człowieka współczesnego. Scharakteryzuj i porównaj ją, odwołując się do wybranych utworów literackich romantyzmu i współczesności. 4. Literackie obrazy miasta jako przestrzeni życiowej. Przedstaw temat, odwołując się do wybranych utworów. 5. Realizm literatury XIX wieku. Omów temat na podstawie analizy wybranych utworów literatury romantyzmu i pozytywizmu. 6. Przedstaw różne literackie sposoby prezentacji samotności w literaturze baroku i romantyzmu. 7. Artysta jako bohater literacki. Omów zagadnienie na wybranych 8. Kobieta jako bohaterka tekstów literackich XIX i XX wieku. Rozwiń temat na wybranych 9. Omów zagadnienie ludzkiej wolności i odpowiedzialności w prozie XIX i XX wieku. 10. Omów rolę konceptu w kreowaniu świata w poezji barokowej. 11. Kodeks moralny wybranych bohaterów literackich. Porównaj, odwołując się do dzieł literatury XIX wieku. 12. Biografia jako klucz do zrozumienia twórczości pisarza. Omów temat na wybranych 13. Konflikt pokoleniowy. Omów różne ujęcia tego motywu w literaturze romantyzmu i pozytywizmu. 14. Powstania narodowe i konspiracja jako temat literatury polskiej. Rozwiń zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów. 15. Zaprezentuj różne oblicza patriotyzmu w literaturze polskiej XIX wieku. 16. Odwołując się do wybranych utworów literatury pozytywizmu i modernizmu, omów przyczyny i skutki konfliktów rodzinnych w życiu bohaterów literackich. 17. Na podstawie wybranych tekstów literatury XIX wieku, zaprezentuj obyczajowość polskiej szlachty tego okresu. 18. Odwołując się do dzieł wybranych twórców, przedstaw motyw podróży w literaturze antyku, romantyzmu i pozytywizmu.

2 19. Zaprezentuj wybrane z różnych epok utwory literackie wyrażające radość istnienia. 20. Scharakteryzuj ideał obywatela ukazany w literaturze staropolskiej i oceń jego aktualność, odwołując się do wybranych utworów. 21. Starość jako motyw literacki. Omów zagadnienie na wybranych 22. Omów na wybranych przykładach wpływ wzorca średniowiecznego rycerza na kreację bohaterów literackich innych epok. 23. Orient jako inspiracja pisarzy różnych epok. Zanalizuj różne sposoby funkcjonowania tego motywu w literaturze. 24. Doświadczenia bohaterów literackich związane z utratą ziemi rodzinnej. Przedstaw je, odwołując się do wybranych utworów. 25. Konflikt pokoleń zapisany w literaturze. Określ jego istotę na wybranych 26. Problem dziedzictwa sarmackiego w literaturze epok późniejszych. Omów problem, odnosząc się do wybranych utworów. 27. Mit o Syzyfie i jego literackie interpretacje. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów. 28. Relacje między człowiekiem a Bogiem w literaturze średniowiecza, renesansu i baroku. Omów problem, odnosząc się do wybranych tekstów literackich. 29. Istota i funkcja utworów parenetycznych literatury średniowiecza i odrodzenia. Przedstaw problem, wykorzystując wybrane utwory epoki. 30. Zaprezentuj różne systemy wartości moralnych przedstawione w literaturze XIX i XX wieku. 31. Porównaj obrazy miłości w literaturze baroku i romantyzmu, analizując wybrane utwory tych epok. 32. Przedstaw literackie obrazy małżeństwa na podstawie twórczości pisarzy epoki renesansu, romantyzmu i pozytywizmu. 33. Przedstaw problem ludzkiego cierpienia na podstawie wybranych tekstów literatury antycznej. 34. Ideały rycerskie w literaturze. Omów temat na podstawie wybranych utworów. 35. Obowiązki inteligencji w świetle polskiej literatury XIX i XX wieku. Omów zagadnienie na wybranych 36. Na przykładach z literatury antyku i średniowiecza przedstaw różne kreacje bohaterów heroicznych. 37. Porównaj różne sposoby prezentacji miłości w literaturze antycznej. 38. Zaprezentuj różne wizerunki dziecka w literaturze XIX wieku.

3 39. Święty i świętość w literaturze. Omów temat na przykładach z wybranych utworów. 40. Poeci o mieście. Zaprezentuj temat, odwołując się do wybranych tekstów literackich. 41. Odwołując się do wybranych tekstów literackich XIX wieku, scharakteryzuj portrety ludzi poszukujących sensu życia. 42. Analizując postawy bohaterów literackich, porównaj buntowników doby romantyzmu i pozytywizmu. 43. Scharakteryzuj metodę pisarską wybranego twórcy ( lub twórców)piszącego o zagładzie II wojny światowej. 44. Literacki motyw cierpienia. Przedstaw sposoby jego funkcjonowania w wybranych tekstach XIX wieku. 45. Zaprezentuj sposoby przedstawiania śmierci w poezji średniowiecznej, barokowej i współczesnej. 46. Literackie kreacje rycerza, spiskowca, żołnierza. Porównaj funkcjonowanie tego typu postaci w wybranych tekstach literackich. 47. Staropolskie obyczaje w utworach XVII wieku i w Panu Tadeuszu. Dokonaj analizy porównawczej. 48. Przedstaw różne koncepcje szczęścia w wybranych utworach epoki renesansu, romantyzmu i pozytywizmu. 49. Przyjaźń jako wartość. Omów temat, sięgając do wybranych dzieł literackich. 50. Różnorodne ujęcia motywu utopii w wybranych utworach literackich. 51. Diabeł, anioł, duch goście z zaświatów w literaturze. Omów ich funkcje na wybranych 52. Dwór szlachecki w literaturze. Przedstaw na podstawie wybranych utworów. 53. Wiersze- manifesty programowe. Omów na podstawie wybranych autorów i utworów. 54. Motywy franciszkańskie w literaturze polskiej. Przedstaw je i omów ich funkcje na wybranych 55. Wpływ miłości na wybory moralne człowieka. Przedstaw na podstawie wybranych utworów. 56. Analizując wybrane utwory opowiedz o rozkoszach polskiego stołu. 57. Omów sposób kreowania świata przedstawionego w twórczości Andrzeja Sapkowskiego. 58. Porównaj sposób kreowania świata przedstawionego w twórczości A. Sapkowskiego i Tolkiena (lub innego pisarza fantasy). 59. Wpływ domu rodzinnego na tożsamość człowieka. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów literackich i tekstów z dziedziny psychologii.

4 ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Wizje końca świata w literaturze i malarstwie XX wieku. Określ ich istotę i funkcje, odwołując się do wybranych dzieł. 2. Symbolika stroju. Omów ją, analizując wybrane dzieła literackie i inne (np. malarskie, rzeźbiarskie, filmowe, teatralne). 3. Literackie i malarskie kreacje przyrody w XIX wieku i ich funkcje. Dokonaj analizy porównawczej. 4. Adaptacja utworów literackich jako sposób ich interpretacji przez reżysera, scenarzystę. Porównaj dzieło literackie z jego wersją filmową (język filmu i język literatury). 5. Holocaust jako temat literacki i filmowy. Omów problem odwołując się do wybranych przykładów (np. Medaliony, Zdążyć przed Panem Bogiem, Lista Schindlera, Pianista, itp.). 6. Wielkie wydarzenia historyczne w literaturze i sztuce. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane dzieła literackie i plastyczne. 7. Omów obraz dworku polskiego w literaturze i malarstwie różnych epok. 8. Drzewo jako temat literatury i malarstwa. Omów problem, analizując wybrane dzieła. 9. Literatura a adaptacja filmowa. Przedstaw zagadnienie na wybranych 10. Obrazy codzienności w literaturze i sztuce. Porównaj ich różne ujęcia w twórczości artystów XIXwiecznych. 11. Dawny świat Żydów polskich. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach literackich i malarskich. 12. Kobieta wieku XIX. Scharakteryzuj postaci kobiece w wybranych dziełach literatury i sztuki. 13. Dzieło malarskie przywołane w dziele literackim. Skonfrontuj własną interpretację obrazów z wersją literacką. 14. Wybitne postacie literackie i sposób ich kreacji w literaturze, malarstwie, filmie. Omów na wybranych 15. Wieś i jej mieszkańcy. Przedstaw funkcjonowanie tematu w literaturze i malarstwie XIX i XX wieku. 16. Obraz Boga i Jezusa w literaturze i sztuce XIX i XX wieku. Omów na wybranych 17. Funkcje symbolu w literaturze i malarstwie. Rozwiń zagadnienie na podstawie wybranych dzieł różnych epok.

5 18. Motyw śmierci w literaturze i sztuce romantyzmu i Młodej Polski. Omów na wybranych 19. Muzyka jako źródło inspiracji literackiej. Przedstaw funkcję, jaką pełnią motywy muzyczne w wybranych utworach literackich Impresjonistyczne pejzaże. Przedstaw temat na podstawie literatury i sztuki modernistycznej. 21. Konwencja realistyczna w literaturze i malarstwie XIX i XX wieku. Zaprezentuj temat, sięgając po wybrane dzieła. 22. Dokonaj analizy obrazu miasta w wybranych dziełach literatury i sztuki XIX i początku XX wieku. 23. Motyw Stabat Mater w literaturze i sztuce. Omów problem na wybranych 24. Motyw raju w literaturze i innych rodzajach sztuk ( muzyce, malarstwie, filmie ). Zbadaj sposoby i funkcje tworzenia iluzji raju. 25. Literacki i malarski obraz starości. Omów problem na wybranych 26. Odwołując się do wybranych tekstów kultury, porównaj sposoby idealizowania rzeczywistości w dziele literackim i plastycznym. 27. Obrazy i plakaty komunistyczne w konfrontacji z dokumentalnymi filmami epoki. Porównaj wynikające z nich wizje świata i człowieka dobierając stosowne przykłady. 28. Porównaj obraz wojny w znanych Ci filmach i w literaturze, odwołując się do wybranych przykładów. 29. Artystyczne interpretacje powstań narodowych w literaturze i sztuce. Omów problem na wybranych przykładach literackich i filmowych. 30. Apokalipsa polskich Żydów w przekazach literackich i filmowych. Rozwiń problem, odwołując się do wybranych przykładów. 31. Impresjonizm w literaturze i malarstwie przełomu XIX i XX wieku. Określ jego cechy oraz funkcje w wybranych utworach malarskich i literackich. 32. Przedstaw ujęcie motywu rewolucji w malarstwie, muzyce i literaturze, odwołując się do wybranych dzieł. 33. Ekspresjonizm w literaturze i malarstwie. Przedstaw, odwołując się do przykładów, środki artystyczne charakterystyczne dla tej konwencji i ich rolę. 34. Motywy katastroficzne w kulturze XIX i XX wieku. Omów, analizując wybrane dzieła literackie i filmowe. 35. Dekalog człowieka XX wieku w twórczości Zbigniewa Herberta i Krzysztofa Kieślowskiego. Porównaj autorskie propozycje, odwołując się do wybranych utworów literackich i dzieł filmowych. 36. Motyw ogrodu w literaturze i malarstwie. Omów problem na wybranych

6 37. Tatrzańskie krajobrazy w malarstwie i poezji Młodej Polski. Porównaj na przykładach wybranych tekstów kultury. 38. Różne ujęcia motywu miasta w literaturze i malarstwie. Odwołaj się do wybranych przykładów. 39. Funkcje motywu powrotu w literaturze i innych tekstach kultury. Omów na wybranych 40. Fascynacja brzydotą w literaturze i sztuce..omów problem na wybranych 41. Motyw cierpienia narodu w literaturze i sztuce polskiej. Omów na przykładach wybranych utworów. 42. Motyw vanitas w Biblii, literaturze i sztuce. Rozważ zagadnienie na wybranych 43. Malarstwo marynistyczne a literackie obrazy morza. Porównaj wybrane teksty kultury. 44. Fascynacja kulturą ludową w literaturze i sztuce. Przedstaw temat, omawiając wybrane teksty kultury. 45. Portret Sarmaty w literaturze i malarstwie. Porównaj ujęcie i wymowę wybranych dzieł kultury. 46. Różne sposoby wykorzystania motywu burzy w literaturze i malarstwie epoki romantyzmu. Określ je, odwołując się do wybranych dzieł. 47. Koncepcja mężczyzny i męskości w kulturze. Omów zagadnienie. Wypowiedź uzasadnij przykładami z tekstów kultury różnych epok. 48. Porównaj kreacje literackie i filmowe bohaterów,,lalki B. Prusa. 49. Obraz dziecka w nowelistyce pozytywistycznej i malarstwie realistycznym Przedstaw, odwołując się do wybranych przykładów. 50. Funkcje symbolu w malarstwie modernistycznym i dramatach Stanisława Wyspiańskiego. Zanalizuj, wykorzystując zaprezentowane materiały pomocnicze. JĘZYK 1. Komizm słowny i sposoby jego realizacji w utworach. Omów na wybranych przykładach literackich. 2. Język reklamy (prasa, radio, telewizja). Dokonaj charakterystyki tekstów reklamowych ze szczególnym uwzględnieniem funkcji przekazów językowych i użytych środków perswazji. 3. Błąd językowy jako źródło komizmu. Dokonaj analizy wybranego materiału językowego (np. tekstów zapożyczonych, zeszytów uczniowskich, tekstów kabaretowych i innych). 4. Język bloga. Posługując się wybranymi przykład omów charakterystyczne cechy dzienników internetowych. 5. Nowe typy komunikatów (SMS, , chat...). Przeanalizuj ich stylistykę na celowo zgromadzonym materiale językowym

7 6. Język jako środek manipulacji odbiorcą. Przedstaw problem, wykorzystując przykłady z literatury i prasy. 7. Sposoby wzbogacania słownictwa współczesnej polszczyzny. Omów temat na podstawie zebranego materiału badawczego. 8. Omów środki językowe występujące w manifestach programowych różnych pokoleń literackich. 9. Zbadaj język komentarzy sportowych. 10. Związki frazeologiczne we współczesnej reklamie. Przedstaw ich funkcje i oceń poprawność. 11. Na podstawie analizy wybranych tekstów, zamieszczonych w prasie codziennej, omów tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny. 12. Zjawisko archaizacji języka i jego funkcje w powieściach historycznych. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady. 13. Przeprowadź analizę językową nazw sklepów i przedsiębiorstw usługowych Twojego regionu, oceniając ich zgodność z normą językową. 14. Język Internetu. Przedstaw charakterystyczne jego cechy na przykładzie wypowiedzi z wybranych forów dyskusyjnych. 15. Polskie nazwy związków rodzinnych (pokrewieństwa i powinowactwa). Przedstaw temat na podstawie zgromadzonego materiału językowego. 16. Nazwy potraw i dań w Polsce dawnej i współczesnej. Przedstaw temat analizując zgromadzony materiał językowy. 17. Scharakteryzuj na wybranych przykładach słownictwo internetowe. Oceń jego poprawność w kontekście kultury języka. 18. Co i jak donoszą pismaki, czyli o języku współczesnej prasy. Wskaż najbardziej charakterystyczne zjawiska we współczesnej polszczyźnie, odwołując się do wybranych przykładów. 19. Emocje w języku dziennikarzy sportowych. Omów sposoby ich wyrażania na podstawie zgromadzonego materiału 20. Język piosenek hip-hopowych w kontekście tendencji rozwojowych współczesnej polszczyzny 21. Typowe błędy w wypowiedziach dziennikarskich. Zanalizuj i sklasyfikuj błędy językowe na wybranych 22. Na podstawie zgromadzonego przez siebie materiału, zaczerpniętego z wypowiedzi różnych osób w radiu i telewizji (lub: z prasy codziennej, z potocznych wypowiedzi Twoich kolegów itp.) omów źródła, przyczyny i typy błędów frazeologicznych. 23. Różnorodność środków perswazji w reklamie (język, grafika, muzyka). Omów i oceń zjawisko, analizując wybrane przykłady.

8 24. Tak mówią znani Polacy. Scharakteryzuj język dwóch-trzech przedstawicieli świata polityki, kultury lub sportu na podstawie analizy zgromadzonego materiału (teksty prasowe i/lub nagrania). 25. Różne środowiska, różne sposoby komunikowania się (np. gwara uczniów szkół średnich, kibiców sportowych, informatyków-komputerowców itp.). Omów na podstawie wybranych przykładów. 26. Język jako instrument walki o władzę. Zanalizuj wybrane przykłady wyborcze 27. Językowe sposoby wyrażania uczuć w listach Twojego pokolenia i pokolenia romantyków (np. listy A. Mickiewicza, J. Słowackiego, Z. Krasińskiego, C.K. Norwida, F. Chopina). Omów wybrane przykłady. 28. Omów pochodzenie nazwisk mieszkańców Twojej miejscowości. Zanalizuj przykłady pod względem etymologii i budowy słowotwórczej. 29. Stylizacja gwarowa i jej funkcje w dziele literackim. Omów na wybranych 30. Rola zapożyczeń językowych w XVIII wieku i współcześnie. Omów problem na wybranym materiale językowym. 31. Język współczesnych nastolatków. Zanalizuj zjawisko odwołując się do języka mówionego wybranego środowiska. 32. Ślady Biblii we współczesnej polszczyźnie. Omów zagadnienie na podstawie związków frazeologicznych, przysłów i przenośnych znaczeń wyrazów. 33. Leksyka internautów. Zbadaj wpływ tego słownictwa na współczesną polszczyznę. 34. Analizując wybrane teksty z różnych czasopism, omów język prasy młodzieżowej. 35. Język dziennikarzy i sprawozdawców sportowych. Zanalizuj wybrane teksty i ocen ich poprawność. 36. Poetyka tekstów reklamowych. Omów zagadnienie, odwołując się do przykładów z prasy i telewizji. 37. Sposoby funkcjonowania terminów informatycznych w języku potocznym. Omów zjawisko na podstawie wybranego materiału. 38. Miedzy sztuką a barbarzyństwem. Sens i język graffiti. Omów na wybranych 39. Współczesne zapożyczenia angielskie. Omów sposoby adaptacji anglicyzmów i ustosunkuj się do zasadności ich wprowadzenia do polszczyzny. 40. Język prasy młodzieżowej. Dokonaj oceny jego poprawności. 41. Słowa - klucze w literaturze. Określ ich funkcje w twórczości wybranego autora. 42. Omów pochodzenie nazw miejscowych Twojego regionu. 43. Język reklamy. Dokonaj analizy przykładów ze świata mediów. 44. Dokonując analizy języka współczesnych piosenek wyjaśnij, jaki obraz świata one kreują.

9 45. Imiona pochodzenia biblijnego, imiona słowiańskie i imiona obce we współczesnej polszczyźnie. Omów zjawisko mody w tej dziedzinie