INSTRUMENTY ZWROTNE CIP I COSME

INSTRUMENTY ZWROTNE CIP I COSME

Arkadiusz Lewicki Dyrektor Krajowego Punktu Kontaktowego Programu CIP Instrumenty Finansowe dla MŚP

SPIS TREŚCI I. Czym jest CIP i KPK CIP? II. Sytuacja gospodarcza o dostęp do kredytu III. Finansowanie preferencyjne z Programu CIP IV. Doświadczenia i ocena przedsiębiorców-beneficjentów

I. CZYM JEST CIP I KPK CIP?

CZYM JEST CIP? 1. Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013 2. Główne cele: zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw, szczególnie MŚP m.in. poprzez ułatwienie dostępu do finansowania zewnętrznego promowanie wszelkich form innowacji, w tym innowacji ekologicznych przyśpieszenie tworzenia społeczeństwa informacyjnego promowanie efektywności energetycznej oraz odnawialnych źródeł energii we wszystkich sektorach 5

(Europejski Fundusz Inwestycyjny /EFI/) Unijna instytucja finansowa z siedzibą w Luksemburgu, powołana przez UE w 1992r. w ramach grupy Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Nadrzędnym celem EFI jest pobudzanie inwestycji i wzrostu gospodarczego poprzez udzielanie wsparcia długoterminowego dla projektów inwestycyjnych, zarówno prywatnych, jak i publicznych. Obszarami głównego działania EFI jest: rozwój małych i średnich przedsiębiorstw oraz wsparcie innowacji. Pomoc dla MŚP odbywa się poprzez: dostarczenie kapitału podwyższonego ryzyka, zwłaszcza zakładom młodym i ukierunkowanym na nowe technologie. Oprócz tego EFI udziela gwarancji kredytowych dla MŚP. Z EFI współpracuje wiele rodzajów instytucji finansowych z całej Europy: banki (w tym spółdzielcze), fundusze poręczeniowe, firmy leasingowe, fundusze vc, sieci aniołów biznesu, fundusze pożyczkowe, etc. EFI zajmuje się wdrożeniem instrumentów zwrotnych CIP. Będzie też główną instytucją wdrażającą instrumenty zwrotne programów ramowych w latach 2014-2020. 6

Misja Krajowego Punktu Kontaktowego : Informowanie i zachęcanie potencjalnych Pośredników i Beneficjentów do udziału w Programie ramowym na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013 (CIP) w zakresie komponentu Instrumenty finansowe dla MŚP poprzez prowadzenie działań o charakterze promocyjnym, informacyjnym, konsultacyjnym i szkoleniowym. KPK CIP EIP - Instrumenty finansowe dla MŚP przy Związku Banków Polskich kpkcip@zbp.pl KPK CIP EIP przy Instytucie Podstawowych Problemów Techniki PAN cip.eip@kpk.gov.pl Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007-2013 2013 (CIP) KPK CIP ICT przy Instytucie Podstawowych Problemów Techniki PAN cip.ict@kpk.gov.pl KPK CIP IEE przy Krajowej Agencji Poszanowania Energii SA kpkcip_iee@kape.gov.pl Krajowe Punkty Kontaktowe CIP w Polsce 7

Jak pozycjonuje się KPK CIP Instrumenty Finansowe dla MŚP na mapie CIP w Polsce? Komisja Europejska zapewnia środki gwarantuje gwarantuje inwestuje działania promocyjne, informacyjne, szkoleniowe, konsultacyjne KPK obsługuje ekspercko relacje z instytucjami mającymi istotny wpływ na powodzenie wdrożenia instrumentów zwrotnych Fundusz poręczeniowy Poręcza Bank/ Fundusz pożyczkowy / Przedsiębiorstwo leasingowe pożycza Fundusze kapitałowe, w tym współpracujące z sieciami Aniołów Biznesu inwestuje MMŚP MMŚP 8

II. SYTUACJA POLSKIEJ GOSPODARKI W 2013R.: 1. W 2013r. Polska pozostaje w stanie spowolnienia gospodarczego. 2. Jedną z konsekwencji spowolnienia gospodarczego jest zaostrzenie polityki kredytowej ze strony banków. Wiele polskich firm musi przez to weryfikować plany inwestycyjne, rezygnować lub ograniczać rozwój w najlepszym strategicznie okresie- tj. kiedy pozycja konkurentów (w tym zagranicznych) ulega osłabieniu i pojawia się możliwość zajęcia lepszej pozycji rynkowej. 3. W czasach, kiedy prognozy szybko tracą ważność, sytuacja zmienia się dynamicznie, a na rynku inwestycyjnym panuje dezorientacja, sukces przedsiębiorcy zależy w dużym stopniu od posiadania aktualnej, rzetelnej i dobrze ukierunkowanej informacji, w tym o dostępie do preferencyjnego kapitału. 4. Zgodnie prognozami wielu ośrodków analitycznych- polska gospodarka zacznie przyspieszać w II półroczu br. Wtedy wzrośnie także popyt inwestycyjny na finansowanie zewnętrzne ze strony wszystkich grup przedsiębiorców.

WPŁYW SPOWOLNIENIA NA DOSTĘP DO KREDYTU FINANSOWANIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ W 2013R.: Przedsiębiorcy prowadząc działalność gospodarczą potrzebują stałego zasilania finansowego. Głównym źródłem finansowania nakładów inwestycyjnych są najczęściej środki własne przedsiębiorstw (dwie trzecie przypadków). Co trzecia ankietowana firma sektora MŚP korzystała w 2012r. z kredytu (28% mikroprzedsiębiorstw, 64% małych oraz 68%średnich firm), zaś 8% sięgnęło po leasing. Z usług funduszy poręczeniowo-pożyczkowych korzystało zaledwie 4% ankietowanych przedsiębiorstw (w tym 5% firm małych a także 7% firm średnich). Wśród firm najmniejszych o kredyt starała się co dziesiąta, wśród małych co czwarta firma, zaś w grupie średnich było to 30% przedsiębiorstw. W 70% przypadków wniosek kredytowy został rozpatrzony pozytywnie. W miarę pogarszania się sytuacji rynkowej, rosnącej niepewności i zatorów płatniczych, przedsiębiorcy wykorzystują środki własne, w tym depozyty bankowe. Kontynuacja tego zachowania wygeneruje zwiększony popyt na środki zewnętrzne. Źródło: MG, ZBP, 2013

Wpływ spowolnienia na dostęp do kredytu KREDYTY DLA PRZEDSIĘBIORCÓW W 2013: 1. Polityka kredytowa: zaostrzenie kryteriów kredytowych w segmencie MSP; zaostrzenie wszystkich warunków, przede wszystkim w zakresie kosztów kredytów i wymaganych zabezpieczeń. 2. Popyt na kredyt: spadek popytu firm na kredyty długoterminowe. 3. 2013r.: zaostrzenie polityki kredytowej wobec MSP oraz w segmencie kredytów długoterminowych dla dużych przedsiębiorstw; spadek popytu we wszystkich kategoriach kredytów dla przedsiębiorstw, w szczególności w segmencie kredytów długoterminowych dla MSP. Polityka kredytowa banków jest w dalszym ciągu kształtowana pod wpływem niekorzystnych prognoz sytuacji gospodarczej i podwyższonego ryzyka poszczególnych branż. Banki, jako instytucje zaufania publicznego, w okresie turbulencji rynkowych, mają obowiązek w pierwszej kolejności dbać o jakość i bezpieczeństwo depozytów klientów niż podejmować ryzyko i poprawiać dostęp do kredytu. Źródło: NBP, 2013

Wpływ spowolnienia na dostęp do kredytu

Wpływ spowolnienia na dostęp do kredytu

Wpływ spowolnienia na dostęp do kredytu W związku z sytuacją na rynku znacznie wzrosły wymagania banków w zakresie zabezpieczeń spłaty kredytu, Źródło: NBP, 2013

IV. FINANSOWANIE Z PROGRAMU CIP CIP a inne zabezpieczenia Korzyści dla przedsiębiorcy Katalog instrumentów dla MŚP Gdzie po wsparcie? Doświadczenia przedsiębiorców, którzy już skorzystali

GWARANCJE CIP Warunki brzegowe gwarancji UE dla portfela kredytów i portfela mikrokredytów Parametr Gwarancja kredytów Gwarancja mikrokredytów Typ gwarancji i rodzaj pośrednika Wolumen portfela obejmowany gwarancją UE Wartość kredytu/ pożyczki (kapitał) Okres kredytowania Wysokość gwarancji (pojedynczy kredyt/leasing) Portfelowa gwarancja EFI dla banku/ funduszu pożyczkowego/ firmy leasingowej/ funduszu poręczeniowego Bez limitu minimum 12 miesięcy priorytetowo 18 miesięcy Bez limitu Do 25 000 EUR minimum 6 miesięcy priorytetowo 12 miesięcy do 50% do 75% Okres trwania gwarancji do10 lat do 5 lat Pomoc publiczna brak brak 16

CIP A INNE ZABEZPIECZENIA Poręczenia/ gwarancje dla firm obecne na polskim rynku Poręczenia indywidualne spłaty kredytu w regionalnych funduszach poręczeń kredytowych, Poręczenia portfelowe spłaty kredytu w ramach inicjatywy JEREMIE, Poręczenia i gwarancje BGK, spłaty kredytu, w ramach programów rządowych, Portfelowa Linia Gwarancyjna de minimis w BGK (PLD) gwarancje spłaty kredytów obrotowych Gwarancja portfelowa w ramach programu UE pn. EIM Progress. Gwarancja portfelowa RSI w ramach 7 Programu Ramowego UE

KORZYŚCI DLA PRZEDSIĘBIORCY bezpłatne wsparcie UE (przedsiębiorca nie płaci za to zabezpieczenie) brak statusu i obciążeń pomocy publicznej nabywanie doświadczeń= praca z instrumentami i instytucjami, które mają stać się podstawą systemu wsparcia unijnego po 2013r. brak lub niższe zabezpieczenia od kredytobiorcy brak lub niższy wkład własny od kredytobiorcy wydłużony okres kredytowania uproszczone procedury ułatwiona dostępność (dostępny w całej Polsce) i szeroka gama uruchomionych instrumentów, w tym finansowanie obrotowe 18

KATALOG INSTRUMENTÓW DLA MŚP Z jakiego preferencyjnego wsparcia w ramach rynkowej oferty z udziałem CIP może skorzystać przedsiębiorca w Polsce? kredytów inwestycyjnych kredytów obrotowych kredytów na zakup środków transportu kredytów dla firm rozpoczynających działalność kredytów i pożyczek hipotecznych kredytów Europejskiego Banku Inwestycyjnego kredytów na finansowanie kontraktów poręczeń kredytowych poręczeń dla mikro i start up poręczeń dla innowacji leasingu dla firm rozpoczynających działalność 19

GDZIE PO WSPARCIE? POŚREDNICY FINANSOWI CIP DLA MŚP W POLSCE = 2 tys. placówek 20

GDZIE PO WSPARCIE? LISTA INSTYTUCJI FINANSOWYCH KTÓRE PODPISAŁY UMOWY (BEZPOŚREDNIO LUB POŚREDNIO) W RAMACH UNIJNYCH GWARANCJI INWESTYCYJNYCH Z EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO 1. BANK PEKAO SA (CIP 2. BANK BPH SA (CIP) 3. BANK BGŻ SA (CIP) 4. BNP PARIBAS BANK POLSKA SA (CIP) 5. BANK POCZTOWY SA (CIP) 6. BANK ZACHODNI WBK SA. (CIP) 7. EUROPEJSKI FUNDUSZ LEASINGOWY SA. GRUPA CREDIT AGRICOLE (CIP) 8. GETIN NOBLE BANK SA (CIP) 9. GOSPODARCZY BANK SPÓŁDZIELCZY W BARLINKU (CIP) 10. PKO BANK POLSKI SA (CIP) 11. POLSKI FUNDUSZ GWARANCYJNY SP. Z O.O. (CIP) 12. POLFUND FUNDUSZ PORĘCZEŃ KREDYTOWYCH SA (CIP)

Przykład I.: Gwarancje EFI kredyty inwestycyjne Gwarancje kredytów inwestycyjnych w ramach Programu Konkurencyjność i Innowacja (CIP) Dla firm o przychodach do 20 mln PLN, Kredyty inwestycyjne, Gwarancja 50% kapitału i odsetek, Brak limitu jeśli chodzi o wielkość kredytu. Korzyści dla firmy zabezpieczenie wyłącznie na finansowanych środkach trwałych, koszt gwarancji 0 PLN, niższy wkład własny niż w ofercie standardowej (15%), dłuższy okres kredytowania, Proste zasady (żadnej biurokracji wszystko w ramach standardowego wniosku kredytowego), podpis na umowie kredytowej z klauzulami EFI Brak pomocy publicznej

Gwarancje EFI kredyty obrotowe dla start-ups Gwarancje kredytów obrotowych dla firm zakładających działalność gospodarczą w ramach Programu Konkurencyjność i Innowacja (CIP) Dla firm działających do 2 lat, Nieodnawialne kredyty obrotowe o wartości do 20 tys. PLN udzielane na okres 1 roku, Wymagana 1 opłacona faktura lub rachunek od kontrahenta, Gwarancja 75% kapitału i odsetek, Korzyści dla firmy kredyty poniżej 10 tys. PLN zabezpieczone wyłącznie gwarancją EFI kredyty do 20 tys. PLN z gwarancją EFI i innym dodatkowym zabezpieczeniem Budowa historii kredytowej w banku, Koszt gwarancji 0 PLN, Prosta dokumentacja bez biznesplanu.

Gwarancje EFI program RSI Gwarancje kredytów dla innowacyjnych i projektów w programie Risk Sharing Instrument (RSI) Gwarancje kredytów inwestycyjnych i obrotowych MŚP, Kredyty o wartości 25 tysięcy EUR do 7,5 mln EUR, Innowacyjne firmy i projekty, Kryteria (m.in.) wprowadzone innowacje, wydatki na B&R, działalność w parku technologicznym, grant na innowacje, nagroda za innowacyjność i inne, Wdrożenie programu w lipcu br. Korzyści dla firmy Niewielki koszt gwarancji EFI RSI 0,25% Niższa marża kredytowa niż w standardzie Dostęp do kapitału dla firm wdrażających innowacje Proste zasady (żadnej biurokracji wszystko w ramach standardowego wniosku kredytowego).

Przykład II.: PRODUKT Y: REGWARANCJE CIP DLA FUNDUSZU PORĘCZEŃ KREDYTOWYCH POLFUND S.A. Poręczenia na START, Poręczenia Biznes Ekspres, Poręczenia Micro Inwest 2. Ad.1. Poręczenia na START w POLFUND S.A.: Rodzaj instrumentu finansowego, który będzie zabezpieczał kredyty udzielone przedsiębiorcom MSP rozpoczynającym działalność lub będącym we wczesnej fazie rozwoju i działających nie dłużej niż 3 lata. Poręczenie na START, udzielane w ramach regwarancji EFI, będzie zawierało dodatkowe preferencje dla przedsiębiorców w postaci: wydłużenia okresu ważności poręczenia z 5 lat do 8 lat, zwiększenia maksymalnego poziomu poręczenia z 70% do 80% w zależności od klasy ryzyka, mniejsze wymogi w zakresie zabezpieczeń i udziału własnego MSP. 25

DOŚWIADCZENIA PRZEDSIĘBIORCÓW Udzielono już prawie 6000 kredytów, pożyczek, leasingu i poręczeń gwarantowanych przez UE w ramach CIP Prawie połowa z beneficjentów to nowopowstali przedsiębiorcy. Do ww. podmiotów trafiło prawie 1,5 mld PLN. Ponad połowa beneficjentów nie byłoby w stanie rozpocząć działalności gospodarczej lub przeprowadzić określonej inwestycji bez wsparcia z CIP. CIP jest efektywny. Generuje najwyższy mnożnik (>1:30) wsparcia preferencyjnego od komercyjnego pośrednika spośród wszystkich dostępnych na rynku programów publicznych.

Doświadczenia przedsiębiorców Czy nadal prowadziłbyś działalność albo uruchamiał projekt który byłby/ nie byłby finansowany kredytem gwarantowanym z CIP? Wniosek: 100% badanych przedsiębiorców (beneficjentów CIP) zaniechałoby rozwoju gdyby nie otrzymali unijnej gwarancji z CIP, w tym 31% w ogóle zaniechałoby działalności. Źródło: KPK CIP na podstawie ewaluacji śródokresowej KE.

Doświadczenia przedsiębiorców Analiza przeznaczenia pożyczek z gwarancją CIP. rodzaje działalności gospodarczej Opis: Rozkład działalności MŚP objętych poręczeniami unijnymi. Źródło: Opracowanie własne KPK CIP na podstawie danych ETO. Źródło: Opracowanie własne KPK CIP na podstawie danych Pośredników Finansowych oraz ETO. 28

2014-2020

Instrumenty Finansowe w 2014-2020 PROGRAMY RAMOWE I INICJATYWY UE /EU level, zarzadzane przez KE /: ok.: 35.183.000.000 EUR POLITYKA SPÓJNOŚCI /Shared Management/ Research, Development Innovation HORIZON 2020 Equity and Risk Sharing Instruments EUR 3.5bn Instruments under Structural and Cohesion Funds EU level Growth, Jobsand Social Cohesion COSME Competitiveness& SME Equity & guarantees EUR 1.4bn CREATIVE EUROPE Guarantee Facility EUR 210m Off-the shelf instruments Tailor made instruments SOCIAL CHANGE & INNOVATION Micro-finance EUR 192m ERASMUS FOR ALL Guarantee Facility EUR 881m Significant higher amounts than currently Infrastructure CONNECTING EUROPE FACILITY (CEF) Risk sharing (e.g. project bonds) and equity instruments Budget: EUR 29 bn Możliwość łączenia instrumentów Możliwość łączenia instrumentów

2014-2020: KRAJOWY PUNKT KONTAKTOWY ds. INSTRUMENTÓW ZWROTNYCH PROGRAMÓW UNII EUROPEJSKIEJ Przedsiębiorcy Narodowi Pośrednicy Finansowi HORYZONT 2020 program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji na lata 2014 2020 Program UE na rzecz Zatrudnienia i Innowacji Społecznych 2014-2020 (EaSI) Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

Dziękuję za uwagę Krajowy Punkt Kontaktowy Programu ramowego na rzecz konkurencyjności i innowacji 2007 2013 Komponent Instrumenty finansowe MŚP Związek Banków Polskich ul. Kruczkowskiego 8 00 380 Warszawa tel/fax +48 22 696 64 95 Strona internetowa: Infolinia mailowa: www.cip.gov.pl/eip/kpkzbp kpkcip@zbp.pl Niniejsza prezentacja służy wyłącznie celom informacyjnym. KPK nie ponosi jakiejkolwiek odpowiedzialności za wykorzystywanie informacji zawartych w niniejszym dokumencie w celach prowadzonej działalności gospodarczej przez osoby trzecie. Ponadto, dokument ten nie może stanowić podstawy do zgłaszania roszczeń wobec KPK. 32